Hieronymi Cardani Mediolanensis medici Liber de libris propriis

171쪽

i69 possunt periculum est, potissimu cum iam

iere contin uo maxime noctis tempore non

nihil defluat. Atque hinc non mediocriter pulmones imbecilliores redduntur. Serosus enim, liquidus, aquosus, pitui tostus , α dulcis,aut insipidus alioqui si acris, aut satisus fuisset,& pulmo exulceratuS, domo bus Tabes dictus, Graecis sοε, dudum subsequutus esset est deflues in pulmones. Vnde initio tenuis dc paucus tussi magna CX- cernitur. Natus si leuatus ab expirato aere diuulsus ac dissectus in pulmones refluit. postea coctus Sc modice crassatus, qualis tenuis & crassi medius fuerit,a viribus thoracis valentioribus cum mitiore tussi copiosius expuitur. Qui idem rursum paucussi crassus & lentus euaserit, tum tussi validissima foras mittitur: quare tenacius heret humor quam Ut per hanc possit avelli & leuari ad fauces v ,. Hinc dyspnoea, seu spirandi difficultas cum steriore mox ubi prP. cepta est angustiaa qua caliditas in corde dc pulmone augetur, quae quidem respirationem, magnam, Vchementem, Velocem, frequentem magna ex parte facit, aO exus.

flando quod caloris aucti propriu est peros spiritum calidum feruerem per quam .

172쪽

rro quoq; acr parcior q0am per sanitate traho

tur, etiam multum dilatato thorace. Caere rum pulsus arteriarii mollis illi est, paruus accessio iis initio creber, frequens, inordinatus, S inaequalis angustiam & dolorem partium respiratoriarum re calorem nati-irum auctum demonstrans, cum aer attractus angustia: viarum causa cordi refrigerando oc pulmoni, ut iam dixi, no sufficiat. Itaq ; urina, Vt ex ea iudicia tio praeteream, subrusta,& ut plurimu mediocriter tenuis, sed instante accessione longe tenuior de alba , cruditatem per se serens cum hypostasi pauca, aliquantulae obstructionis nota, Mbullis quandoque in media superlicie desidentibus, humorem ad pulmonem defluxum significantibus, quandoque solam coronam integra serie occupantibus, urinaeq; concoloribus capitis affectionem indican tibus. Accessionis vero tempore subrubra,&post accessionis vigorem longe rubrior frequenter micta& pauca ob dictam si perius rationcm, Vrina cernitur Totus corporis habitus admodum gracilis:& cum tabidis Hippocratica facies maxime accedat. nihil tame illi proximum habri praeter cotilapsa tempora ob musculorum quos a tem

porib

173쪽

poribus crotaphitas appellam substantiam, di manu rama eliquae faciei partes a sana sere nihil absunt. Itaque dum morbus dat inducias, ita habent totius corporis robora ut hominis penitus sani munia obire valeat. qua maxime ratione tanto morbo idonea

prauidia & ipsi co tempore adhiberi,& ipse valido perferre queat. Habes morbi antegra

rationem, quem hactenus Vt lenarem, dc ne in dcterius rueret pr cauerem:quibus remediis, quo labore, qua industita fuerim usus aliquando fauetibus superis intelliges. Ego

enim absolutam illius curatione nequc Vnquam pectaui, nec quantumuis cmcacissimis praesidiis contingere posse confido. . rum propter caesi humiditatem & sino mahil salcedinis ex maritima participet dc

Ventorum impetu, tum ob illius perpetuos laborum cruciatus, quibus reipublicae causa, quae sere tota ex co tanquam tenui filo pendet, noctes diesque distorquetur ita, ut vix in tanta negociorum vastitate interspirare liceat, multo minus sauitati indulgendo ea praestare quae bonus noster Hippoc non solum in medico , sed & aegroto re carteris summe desiderat. Iam vero quibus q; negociorum tumultibus relictis , Lutetiam

174쪽

omnium disciplinaruiti genere ,&maximj

medicina Ciuitatem florentissimam profecturiis est, totam sanitati operam ibidem

nauaturuS.Quoniam autem a me de tua singulari virtute,cruditione cximia, & exercitatissima in remedica experientia frequenter monitus est, suppctias tuas tanqua morbi validissimum propugnaculum auidissime Archici'.cxoptatiquibus iam ita confidit quod ad testituendum sanitatem non parum conducere vidctur ut inde sibi accessuram sanitalcm t aquam ex Apollineis pro pitiis manibus persita sum habeat. Itaq; non solum hac in re cosilio tuo uti, sed tua praesentia frui tam cupidus est, ut inulli cuiuis sumptui,quo te Lutetiam possit ad aliquod dies allicere, velit parcere. Quamobre fac,

obs ecro, ut te tam multorum & magnorum

philosophorum alumna Lutetia semel videat , tam multi docti amplectentur & admirentur: & cuius scripta magna cum religione volvunt, cum maiori honore suscipiant,colant,& Veneretur. Itaque quantum remporis viae peragendi voles quem comitatum, quos sumptus, quatum nummi, tantum ab co qua has perfert , accipies.nec si aetas , corporis valetudo patitur & adsit voluntas.

175쪽

I73lutas , quo citius res peragatur,angariarum praestatio deerit. nec etiam si opus fuerit, principum commeatus, seu utriusque patriae fides publica. Hoc denique unum scito, vir optime,libi cum humanissimo dc liberalissimo principe negocium esse: de quo non minus tuto tibi ipsi polliceri potes,qua

ipse de te expectationem concepit. Ille a te corporis bonum expectat, tu no mediocris fortunae accipies: imo non fortunae sed potius laboris tui,& singularis doctrinae ac Virtutis merita praemia.Qu'd si aetas,musae domesticae, penates, tempus, negocia, amici, vel aliud quod uis eo te adduci non patiantur ut Lutetiam accedas, saltem Lug dunu tibi viciniore & famosam ciuitatem venias. Hoc ad te pro tua humanitate contendimus, honoris bonique non vulgaris causa optamus, non uni etiam optimo principi hac ratione solum obsequuturus, sed totam unam Rempub.& regnum tibi plurimum deuincturus. Quod si petitorii neutrum quod non expectamus) concesseris,

interim prudentis tui consilij morbo dicto qui in phthisim aut deterius, quod Deus

auertat, ruere promptus est oppugnando idonei nos integerrime, obsecro, mone :&quod

176쪽

17 quod visum fuerit, accipe, nihil omittens quod in illius demolitione facere posse deprehenderis. Q md quidem pro tua syncera fide facturum non dubito. Quemadmodum enim tu inter tam multa dc magna tua re nunquam interitura monumenta quaecunque ad humani generis salutem non profutura existimasti, si nocere cum hoc etiam possent, nullo modo superesse volui. sti:vt in libello de libris Propriis testaris:sic quam sis, ut profiteris, consequutus inquibusdam desperatis multis praecedetibus se culis morbis a D. O. M. curandi rationem, aliquando promulges, non sepelias aequum est Iniquum siquidem est in utilissimis toto humano generi praeceptis aliquid aut perpetuo reconder ut aliud sentire,aliud scribere maxime cum,ut in adagio estxxpertes inuidentiae sint musarum fores. Sed ecce dum his literis summa manum admoueo, occurruet duo a te xviij de Subtilitate libro qui de mirabilibus inscribitur Aommemorata , quorum alterum ad impinguandum homines mirifice facere testaris, alterum a

te inuetum mirum in modum consene anhelosis & suspiriosis asseris Horii neutrum nobis experiri hic contigit,tametsi utraque

in rem

177쪽

in rem nostram non parum facere vidcantur. Itaque quantum ad OZimum attinet, in refcredis ipsius facultatibus ita inter sedis sentiunt Dioscorides, Galenus, & Plinius, ut nullo pacto illorum sententiae conciliari possint. Sed de his nunc satis. Denique ma-dauit lis. AR. ut tempus tibi constituerem

mensem Ianuarium,quo veluti stato & conducto die Lutetiam venias. vereor certC nChyemis iniuria veniendi opportunitate re-inoretur,aut Voluntatem adimat. Sed occasio quae Hippocrati praeceps est, facit, Vt Vrgeam. Vale, vir excellentissime D. O. M.te

diu incolumen seruet , 8c genium tuum adscribendum in dies extimulet, ut rei medicae literarumque bonarum studiis diu prodesse possis & nominis tui hac ratione 1mmortalitate comparare. Edenburgi xxviij Septembris. M. D. LI. Haec Gulielmus Casanatus Medicus sane

eruditus, de quo in commentariis astronomicas mentionem fecimus. Itaque persuasit ut irem: peti) autem solum cc. coronatOS pro viatico Lutetiam usque. ibi enim Archiepiscopum esse existimabam , sed non aderat. ubi igitur literas no stras accepisset, statim iussit numerari pecunias. accessi ita-

178쪽

inie Luedunum. Alibi autem quomodo res gesta sit, enarraui. Illud sane admiratione

dignum,cum tauquam mentitus sim, istam qualemcunque bonam fortunam tamen ex mendacio ortam fuisse. nam neque verum erat me phthoe laborantes sanasse. neque tamen consulto mentitus eram, aut ex toto.

Tunc enim sanare illos posse sperabamverum animaduerti eos solum a me fanatos esse qui ex casu aliquo in sanguinis sputum, inde in tabem incidissent Eos Vero qui ex acri destillatione multam famem reiiceret, minime. Ita fatum me impulit: quasi fortuna nunquam verae virtuti faueat, Vt egregie nolens metirer,hocque solum mendacium quod me inuito excidis,tantum milii utilitatis A voluptatis afferret. Literas itaque accepi & cc alios coronatos,ut irem in Scotiam. literarum exemplar hoc fuit. Erat au-

. tem Archiepiscopus ipse qui scribebat. Mego interim Lugduni plura conssilia conscripsi pro nobilibus qui diuersis morbis

laborabant. Redditae sunt nudius tertiuS medico nostro mihique perlectae tua literae XX J. die Nouembris scriptae. His autem ut singurem eruditionis abscondiis,& persectς vir

tutis

179쪽

Cardane, aequasti, sic per te primipdE resti ivedae nobis certo sanitatis expectationen, auxisti. Qui iam antea stimulatus medico nostro fit xxiiiiF madente, id te tanquam

inihi propitium & propbsitu Aesculapium

morbi profligandi causa tecurrendum existimavi. Ndti de aliorum dodiistimbruiti sentibus induitabilibusq; tandem negociis interceptus άb instituto desistere sum coactus. Quaredunt aliam via hic proximam mihi studiose apparanda duco, incessit cupido virum hunc qui has perfert mihi iam clapsis quacubi unius a medicina tui studiosissimum quique in iam dictam tui opinionem nos coniecit, ad te mittere, ut tuo

deiticeps consilio prudentissim atque, ut Deo ita dispensante expectamus, saluberri, exquirat,adferat,axque adhibeat.Scripsit is ad te satis ample iussu meo e mei ipsius tρmo, cuius reinpei sitientissimus fuit.armatus,expeditus,morbo profligando praesidi

180쪽

perament'morbi origine & pro risu, mmnemque fere eius rationem tibi meo iudicio ob oculos proposuerat. Sed quoniam hoc etiam ipsum haud facere satis 'idebatur, quo hoc quicquid est negocij, facilius,

fidelius, ac foelicius cxequoremur, dictum nostrae valetudinis studiosum & fidelem ministrum tibi destinauimus, ex cuius se mone mutuaq; collocutione spero tibi mes morbique uniuersam r tione ita pexspςαι fore,ut postea nihil ad absoluta eius cog tionem merito possis desiderare.Nyii ominus,quia ut ait Ppeta,Nec retinent. p t x commissa fidelius aures,Quam quae um 6-culis subiecta: & qui; cernutur certiora incquam quae audiuntur,inuen lassi quo tyr dentissime dicis in inuentorum ipsorum manibus mirum in modum relucent, hoc Vnum pro singulari tua humanit/te atqMerga nos c pia beneuolqntia contendo, ut qui Lutetiam scripta tuis literis coditione venire destinaueras,Scotia quoque flua Voles conditione adire semςl stat ψὴs iidempublicam,viaticum,comitatum praes abit quisas perseri,dabitque, si quod pactum inter te & illum initum fuerit, P.Franciscum Restam aut alium trapezitam Mediolantipus ore .Hoc deniq; unum tibi, Cardane opti