장음표시 사용
161쪽
bris ambulat, odit lucem. Nec vero ob sola ignorantiam plerique peccant, sed quonix sanctissimam artem non legitime tractent. Vnde diuino destituti lumine maxima peccata perpetrant. Verum his omissis,cum haud ignorem quam multi historiam illam , cuius toties meminimus quaeq; contigit extra patriam, φamen exitum scire cupiant, eam hic subiicere decreui. Adiiciam autem non verba, sed literarum ipsarum exomplum. Primae igitur quae ad me scriptae sunt nam aliae ad mercatoπε prius de negocio transigendo omittuntur a medico suo in hac serma scriptae sunt: S. P. Cum in omnibus nouis coniunctioni bus plurimum intersit, Vir eruditissime, qualis primus aditus sit,& qua commendatione amicitiae soresaperiantur, quum existimo huius mei ad te scripti hominis & si tibi incogniti tui tame studiosissimi rationem reddere. Plerisque iucundissimae amicitiae causa est genioru quaedam veluti *mpathia & similitudo. Aliis ea amicitia ad vitae suauitatem non parum facere videtur,
quae studiorum similitudine conciliatur. Magnam certe vimilabet ad alliciendas de
162쪽
igo coniungendas amicitias studiorum ac naturae similitudo. Nihil quippe est appetentius similium sui nihil rapacius quam natura. Haud difficile nihilominus accidit ut
huiuscemodi amicitiarii nexus dissoluatur. Praesertim cum mores educatione, colloquiis, commerciis varientur, studiorum similitudo in dissimilitudinem pro occasione facile permutetur: mihi vero cum Cice rone maxima conciliatrix amicitis videtur virtutis opinio. Est enim proprium virtutis conciliare animos sibi hominum, & ad
suos usus adiungere, atque amicitias conseruare. In ea nanque conuenientia rerum,
in ea stabilitas, in ea est constantia quae cum se extulit, & lumen suum extendit, & idemi, agnouitque in alio, ad id se admo-cissimque accipit illud, quod in altem est : ex quo eorum exardescit siue amor
siue amicitia. Vnde nihil est amabilius virtute , nihil quod magis alliciat homines ad diligendum. Quippe propter Virtutem &probabilitatem eos etiam, quos nunquam vidimus, amamus. cuius ea est vis ut quod
maius est) eam in hoste etiam diligamus. Quare quemadmodum despicimus eos qui nec sibi nec aliis prosunt, in quibus nul- aspexi
163쪽
lus labor,nulla industria, nulla cura est: sic fu scepit vita consuetudoque communis ut beneficiis excellentes viros in canum famare voluntate tollamus,cos suspiciamus,maximisque efferamus laudib us ,i n qu ibus cxistimamus excellentes quasdam εἴ singula res perspicere virtutes, atque eos quorum vita perspecta est in rebus honestis atque magnis ,&bene reipub. facientes, quorum virtus & studia fructuosa sunt aliis, sibi autem laboriosa, aut periculosa aut certe gratuita. Qua parte tanto plerosque maximae famae, nec minoris ingenij, aut eruditionis superasti,quanto te variatu artium studiosos tibi tuo isto indefesso scribendi studio devinxisse, vel satis norit is qui tantorum
tuorum monumentorum laborumque vclminimum ex unguibus leonem aestimo)degustarit. Ego ex tot, tanti sque immensi laboris scriptis,quoru in libello de libris propriis catalogum recenses, solum vidi libros de Sapientia, & de subtilitate, &de consolatione , qui una cum libris de sapientia annexi sunt. Hos mihi anno M. D. XLI X. dum Tolosae medicinam facerem,amicusioris peritus humaniorum admodum. studiosus dedit illos autem de subtilitate hoe
164쪽
anno M. D. LI in Scotia ubi nunc ago ab illo amico accepi. Hi ex ta multis soli apudine sunt: ex quorum lectione xanta mihi re liquorum cupido incessit, ut nisi spes esset iis aliquando, imo etiam breui frui, eorum carentia mihi longe grauior esset. Quemadmodum enim summa laude & gloria dignum esse lectione digna humanoque g neri utilia scribere, sic aliorum vigiliis ac literariis frui laboribus, maxima mihi voluptas videtur: qua tandiu metuis caruisse ut doleo & moleste fero, sic futurae lectionis expectatione consolor. Tua nanque in scribendo copia, varietas, multiplex lemo, rerum obseruatio, sciatentiaruin ornata grauitas, pura castaq;ie narratio, facit ut in tuis monumentis profundissimam memoriam , expertissima industriam, & acerrimum iudicium quisque deprehendat. a udet, colat, atque veneretur. Me vero plurimum delectauit quod tibi um de Sapientia quintum eu'luens, viderim quod tibi iure vendicas experimentum, ubi inter caetera se scribis : sed quid si ars ipsa non alat, nec ullus ad aliam aetur transitus, nouum aliquod inuentum excogitandum est sem-
erenim nouitas rei gratiam parit quod in
165쪽
quacunq; re magna affert utilitatem. Cum
in hac urbe inuidia diu laboraremus, nec lucrum suppeditaret impensis sic durior est spectatae Virxutis, quam incognitae conditio, M nemo propheta in patria sua est honoratus multa ut noua inuenimus,lentauimus in arte: nam extra artem nihil non censit. Tandem phthisis quam phthoe Vocant,
multis sarculis curam deploratam excogitaui , sanatisque multos , qui nunc superuiatiunt, nec difficilius quam Gallicum morbum et rationem etiam curandae aquae quam intercutem dicunt, multis iam sanatis inue.
ni. Sed pro inuentione ratio duxerit, e perimentum autem magister, aliorum opora incitamentum. At pro experimento si periculum sit tentandum, leuiter ac paulatim. His duobus a te inventis experimentis non minus homines tibi devinxisti, quam medicinam auxisti. Nam si non leuis est momenti artem quamuis praeclaris magnitacisque operibus exornare, & ei incrementa adiungere temporum excursis,ad ρος priorum nunquam vel ingenium vel industria penetrauit, quanto magis in arte omnium
praestantissima , & quae in totius humani generis salutem comparata sit . abstrusum
166쪽
Is quiddam & reconditum depromere, quod a vulgari genere philosophandi & popularibus sententiis abhorret, immensae utilitatis videtur Non pauci iccirco falluntur, qui medendi artem veterum labore inuentam,satisque consummatam rati non vltra progredi contendunt. Voluntque posteros
omnes uno quasi filo deductos iisdem in si stere semper vestigiis, de quibus nefas sit
vel transuersum quod aiunt unguem decedere. Viam illi prorsus obstruunt inueniendis nouis, & illos impudentiae grauiter accusant, quod in eo omne studium collocarunt,utaui nouum quippiam conderet, aut raditas b antiquis artes iam quas vetustate collaspas fulcirent, aut illis adderent, quae partim diligentia, partim experientia, partim aetate essent progrediente cosequu-xi,&quae tepori magis, quam scriptoribus defuerant. Huiusmodi morosiora quorundam ingenia nosse oportuit, nihil simul&inuentum M persectu esse. Omnium enim rerum principia parua sunt , sed suis pro gressionibus via augentur.Quippe nihil est
in natura rerum omnium quod se uniuersum profundat,& quod totum repente euolet. Sic omnia quae fiunt, quaeque aguntur
167쪽
acerrime, leuioribus principiis natura ipsa
prete xuit. Et quod ait Comicus. Nutiquam ita quisque bene subducta ratione ad vitam fuit, quin res , aetas, usus, semper adportet aliq uid noui,aliquid moneat, ut illa quae te scire credas, nescias ,& quae tibi putaris prima, in expertudo repudies. Itaq; ut cum D. Fernelio Medico Lutetiae claro loquar, tam peccant qui a veteribus per uestigata omnia comprehensaque esse contendunt, quam qui cis dein primam rerum cognitionem detrahunt, illosque de Veteri disciplinarum possessione deliciunt. Sed foliassile prolixius quam epistolae alteri negocio destinatae usus requirat. Ego, ut ad rem reuertar, tuae cruditioni, virtuti.&sapientiae, qua cum assiduo studio de studiosis liter rum omnibus bene mereri non desinis, ita me addictum , ita deuinctum sensi, ut iam diu nihil animo aeque optatius habuerim, qua ut mihi sese of rret occaso,qua quam
gratus esset erga te animus meus, possem declarare. Quae res tametsi serius quam vo- luissem, successerit, nunc demum tamen tam grata cum opportunitate se obtulit, ut
tibi mihi non mediocriter gratuler:Milutum ob R. AR. D. α Moecenatis mei a te
168쪽
pectandam & expetendam sanitatem, tum obmuidam & mihi exoptatam tuam consuetudinem qua frui hac una me posse semper sum confisus. Tibi vero gratulor quod haec res& utilitatem tibi non paruam,&laudem , ut spero , longe maiorem allatura sit, cuius amor cum virtutis sequax sit gloria generosis animis veluti stimulus ad praeclara facinora est innatus. Vnde hoc ii gratum tibi futurum tantum abest ut existiamen, quin potius maxime optandum pi
tem Rerum enim expetendarum, ut Cic ro secundo de inuentione testaturaria sunt
genera. Nam est quoddam quod sua vi nos allicit ad sese non emolumento captans aliquo,sed trahens dignitate: quod genus i tus , scientia , veritas est Aliud autem non propter suam vim ω naturam, sed proptextructum atque utilitatem pexendum, quod pecunia est Tertium cst ex horum partibus iunctum,quod & sua vi & dignitate nos inductos ducit, & prae se gerit quandam utilitatem,quo magis expetaturuer amicitiaiona existimatio. Haec tria una hoc negocio,
vir optime, haud admodum difficulter poto maxima cum voluptate cosequi. Quip
169쪽
pe hinc tus virtutis ac scientiς summa apud
exteras ctiam orbis partcs erit praedicatio: limc facultu um donacstica una no mediocris pxolientus: limc multorum bonorum amicitia accudet, de incredibilis existima tio. QMibus te moucri pati arcaequum est praescrtim cum Omnes cxpetamus utilitatem, ad camq; rapiamur, nec facere aliter
Vllo modo possumus, ut autor est in Offici Cice. Nam quis est qui utilia fugiat,aut quis potius qui ea nostudiosissime persequatur, potissmaum quando cum dignitate & honestate coni ungantur ' Sed quotium haec Omnia tendant, accipe. Regni Scotiae Gu- . bernatoris humanissimi principis frater Ilia lustrissimus Sancti Andreae Archiepiscopus, cui iam exactis circiter quatuor annissum a Medicina, annum agens plus minus. quadragesimu , anno ab hinc decimo, asthmate periodico,ex repentina immensi caloris ex partiae sphaerae reticularis sub canicimia ludo contracti in frigus permutatione Mfrigida ac humida victus cum temporis ratione vexatur.Prima autem morbi accessio
fuit cerebri in pulmones destillatio, cuius
ctiam tum ten oris comes fuit raucedo,
quae praesentis mcdici praesidiis pro tempo-
170쪽
ris occasione ablata est, relicta tamen mala frigidiori & humidiori cerebri temperatura , a qua materia praeter naruram in capite aggregatur , quaz ideo paulatim asseruatur, quia cerebrum nec proprium alimentum probe concoquere prssertim cum sanguine pituitoso nutriatur vel vapores ad ipsum cx inferioribus partibus delatos prae imbecillitate valet resoluere quς quidem ex prς- cedenti accessione derelicta facit,ut quoties
reperitur in toto corpore materia,quae propriam substantia, vel vapore, aut qualitate, cerebru impetere valeat, noua superueniat accessio 'defluente nepe in pulmones eodehumore Hinc ia dicta periodica destillatio, cuius cum aliaria causarii signa praeteream,ca potissimum est nota, quod in totum fere citra febrem comitantibus propriis etiam destillationis indiciis,illi veluti sano examnifesta causa confestim accidit. Quae ce te accessio singulis fere lunae coniunctioni bus,& oppositionibus, imo etiam quadris Veluti certis circuitibus aggreditur : hanc quidem spreto, ut hactenus, aut saltem si
dulono adhibito medicinae auxilio,in continuum tandem fluorem abituram ita tempore subripere vires corporis vires morbi