장음표시 사용
11쪽
quibus per praerepta ac certa principia linguae huius ratio, ut postea sanum est, traderetur: non mirum videri debet, si etiam in iis rebus, qtiae nullis sundamentis certis niterentur, eorum auctoritatem plerique sunt se Et, quos in toto hoe genere solos doctores habuissent. Deinde vero cum ad eam doctrinam percipiendam opus est et, et dispurantes audire Iudaeorum magistros, et eorum libros crebro versare: quid mirum, si hae adsuetudine eoque commercio in eam similitudinem cogitandi ac disputandi sese com formarunt, ut, quae sibi praeceptores illi tradidissent, vel hoc nomine facilius arriperent, quod ipsorum ingenio, praeceptis eorum subacto essent ae. commodata. Vnde etiam factum, ut, quo quisque maiori studio in hoc genere versaretur, quoque saepius trastindis Iudaeorum libris disputationibusque operatus esset, maioremque s bi huius doctrinae eo-piam collegi siet, tanto facilior esset credendis iis, cum quorum magistris in tantam familiaritatem peruenissit. Neque etiam mediocris eo in negotio fuit nouitatis commendatio, cuius gratia in re cum per magna et summopere accepta, tum rarissima adhuc, immo incognita, facile essiciebat, ut, quicquid pertinere ad notitiam eius existimarent, id cupidius, quam cautius, arriperent: debiliori etiam in renoua
12쪽
examinandi cura, quam rerens amor et cupiditas in omnibus rebus solet infringere. In quo quidem tanto magis excusari merentur, quod omnia, quae a Iudaeorum magistris tradita acreperunt, aut ad antiquitatum Iudaicarum cognitionem, aut ad interpretationem eiusmodi locorum scripturae sacrae pere nuerunt, ex quibus vel perperam intellectis nullum caput religionis verae quicquam detrimenti caperet. Neque enim quicquam est ex iis, in quo probato ali- . quid momenti ad auctoritatemnostrae religionis labefactandam inesse videatur, nisi sorte id in co numero
fati a Comn tarii ad P erbia Salomonis, quod honorificum illud linguae Hebraitae nomen, quod Iudaei, et in ore eorum Christiani, vulgo 'stirpant, eripn par, tribuere illi cum Iudaeis tam facile animum induxerit; cum non animaduerteret bonus ille vir venenum, quod sub illius nominis Iatebra occultaretur. Etenim hoc tribuendo nomen illud effectum voluerunt Iudaei, ut ipsum Deum in religione tra denti non alia usum esse lingua, nec alia uti unquam voluisse, indicarent, ceterasque adeo linguas omnes, Graecam quoque, qliadibri Novi Test: enti per--pti sunt, et Aramaeam, siue Syriacam, uua Se A s uaNP
13쪽
uator noster usus est, prosinas, neque aut a Deo, aut a viris Θεσπιευτοις usurpatas ostenderent: quod quam infesto animo, quamque exitioso consilio in libros nostrae religionis diceretur, si intellexissent avxTOR-FIus aliique, quis credat, eos hoc nomine uti voluisse , quo Iudaeorum perui cael Iliperbiae tantum ti ibueretur. Clara sunt in hane rem, si quis Iudae rum mentem perspicere velit, loca, quae extant apud SCΗvLTENflv M I. e. p. . Sed, ut diximus, tam perniciosum consilium nequaquam secutos nosti os, nimis credidi me tamen Iudaeis in eo censet SC HvLTENS ius, quod usurpatum ab ipsis nomen tam facile acceperunt, non satis considerantes, quo sensu a Iudaeis adhiberetur.' Sed muli , plura nimiae huius Deilitatis exempla renatarum literarum culto. res dederunt in illis librorum sacro m interpretati 'nibus accipiendis, quae a Iudaeorum magistris tradi.
tae nillil in se quidem habebant, quod vel summae
religioni, vel cuiquam ex eius partibus ac decretis
aduersaretur; ceterum neque cum natura linguae, neque cum . contextu, aliisque locis ac rebus, Comgruerent. Cumque interpretationibus sacrorum ii brorum sententiae de rebus sacris, antiquitatum quoque et rerum gestarum traditiones nitantur: sactum
ut per illas cupidius acceptas, multae opiniones de
14쪽
de his rebus apud Christianos inualesterent. quae nulla alia, niῆ Llsae interpretationis auctoritate subniteremtur, et tamen a Iudaeis bona fide acdeptae, ab his porro, qui eas primum accepissent, ad alios multos
transmissae maiori sane, quam par erat, modo corinstantia retinerentur, modo leuitate relinquerentur atque repudiarentur. Factum igitur est, ut melliis constitutis interpretandi subsidiis, inspecio ae comsulto accuratius textu, adhibitis etiam in auxilium aliorum seriptorum veterum, tanquam P Η LO NIllae I os Epili scriptis, omninoque aucta cura simul ac facultate ad suum iudicium cuncta exigendi, multa ex istis traditionibus a recentioribus ut inania rcpudiarentur ; quod minus licebat illis, quibus discendi
pariter ac credendi maius studi uiri, iudieandi cura minor et praesidia erant infirmiora. Sed a quibusdam tamen magistrorum Iudaicorum traditiones 'sidemque tam sie interdum aestimatam videas, venullo varietatis atque inconstantiae metu, nunc eam
illis tanquam nugacissimi ingenii hominibus, ae studiosis partium, negent, '. c. in istis traditionibus de igni sacro ac perpetuo, de unctione summi Ponti fieis per figuram Caph Graeci, siue crucis Andreanae ete. nunc haud aliis magis, ut qui optime scire ista atque explicare potuerint, habendam statuant, ubi v. c.
15쪽
disputant de ingressis Pontificis in adytum, eiusque habitu ac vestibus, de agno paschali, de panibus
Equidem dudum in eam cogitationem pmnum me esse sensi, ut, quae cum apud Iudaeos, tum apud Christianos ex ore eorum de nube illa, diuinao praesentiae super arca foederis hi tabernaculo pariter ac templo indice, celebrantur, in eorum numero livbenda esse putarem, in quibus amplectetidis minor facilitas, et in excutiendis maior diligentia adhiberi potuisset: non quo praesentiam diuinam tabernaculo aut ipsi templo super arca foederis abiudicare auderem, quod nimis manifestis librorum sacrorum loeis aduersaretur, sed ut de signo eius atque argumento, quod in nube illa vulgo ponitur, tam secure tamquaeonfidenter, quam si a multis, pronunciare non su- sinerem. Eaque res cum non indigna diligentidisquisitione videretur: non alienum duxi, quae con firmandae huic sententiae vulgo asseruntur, modeste sub examen vocare. Graue enim est, ac sere tem rarium , tantae auctoritati tot summorum virorum, qui defensores se huius sententiae praebuerunt, non illico cedere. Hoc autem quo rectius facerem', sta. tui hac commentatione, dubitationibus atque argumentis diligenter pensitatis, utra momentum secerent,
16쪽
rimi non tam naeo visio definire, quam erudit rum sententiae diiudicandum perinittere, quorum
fauori me atque hane qualemcunque commentationem etiam atque etiam commendo. In ea autem reemninanda secuturi sumus emarationem, quamn
bis sumnii literarum saerarum interpretes et antiquitatis auctores praesuerunt, ut primo quidem script rae sacrae loea excutiamus, quae aut ex illis traditi nibus lucem capere videantur, vel iis amplectendis musam materiamque praebuisse: tum deinde scriptores antiquos consulam , quorum si non maior, certe
par eum Iudaeorum magis seis auctoritas esse debeat. ut eonstet, quid illi, et num omnino vicquam de s rebus eo loco dixerint, ubi eommode et sine iuri reprehensione illas praeterire non possent, aut cert.
eommemorandi opportunam oecasionem haberont ad extremum vero ipsius quoque rei naturam expendam , omninoque adeo, num necesse sit,
que satis, eiusmodi traditionem amplecti, dispicia inus. Quodsi igitur loca primo illa librorum s acro
rum, quae probandae huic sententiae afferuntur, aut ex ea illustrari putantur, nullam aut leuem vim habere videbuntur; si deinde nec veterum se piorum, qui da illa re dieendi et ficuli t et oecasionem, et causam quoque habuerune,
17쪽
auctoritas satis ei favebit; ae denique in ipsa rei natura nihil erit, quod necessitate quadam hanc set tentiam commendet: non credimus: quemquam sere, qui nobis vitio vertat, si in re argumentis idoneis ad fidemque necessariis destituta, veritati potius, quam auctoritati receptaeque opinioni, credendum duxer,mus. In eo quoque aequos iudices speramus nos habituros, ut eam rem, de qua nobis dubitandum sit insimus, ad aliquod caput sacrae doctrinae peribnere nequaquam existiment. sed ad traditionem albSuam interpretationemque locorum reserant, quae quomodo accipiantur, ad doctrinae quidem stim man
perinde st. Cum enim nihil nisi modum aliquem contineat, quo Deus suam apud Iudaeos praesentiam indicare voluerit: nihil decessurum videtur religioni, aut ulli eius capiti, si nihil, quod hunc moelum cogat statuere, aut scriptura sacra , aut veterum testimonia, aut ipsius denique rei natura suppeditet. S. I. Itaque, uti proposuimus, id primo agemus, ut de locis librorum sacrorum quaeramus, quae partim huic traditioni confrmandae asseruntur, partim ex ea, quasi iam probata, explicantur atque illustram
tur. Cum Deo placuisset ex Aegypto eductum populum
18쪽
pulum suum per longa deserti spatia atque ambages in Cananaeorum sedibus colloeare, hoc etiam benignitatis suae et peculiaris in hunc populum curae documentum edere voluit, ut, cuius viae auctor fuisset, eiusdem sese ducem praeberct, eiusque beneficii sui signum, atque, ut sic dicam, instrumentum voluit esse nubem, seu globum interdiu umbrosum, noctu autem igneum sulgentemque, ut ab omnibus conspiceretur Exod. XIII, 2 r. quo autem certius documentum praesentiae diuinae illa nubes haberet, non praesuisse modo populum, sed etiam interdum demisisse se ita dieitur, ut ex ea ρ quasi ex kde sua, Deus eum Mose loquens responsa daret ad populum serenda; quale exemplum primum legitur Exod. XXXIII, 9. quo quidem ex loco apparet.
Deum, cum ita se demitteret, nubem illam statuisso ad ostium minoris tabernaculi et quasi temporarii, quod ad maioris illius et longius duraturi exstructi nem, usque sacris usbus inseruiret. Postea vere in maiori illo tabernaculo, quod ad praescriptam a Deo formam exstruxerat Moses, non esium laeum nisi tellum summum occupasse illa nubes inuenitur, Vnde sublata mouere eastra, reposita autem collocares aefigere iuberet Exod. XL, 34. etc. quod quidem pri-mὸ iactum te tur in ipsa consecratione huius tabem euli,
19쪽
euli, hac ipsa ro id domicilium sedemque prae.
sentem statuisse sibi in eo tabernaculo Deus ostende. retur, qui etiam tam honorifico nomine locum illum dignatus, habitaturum se dieit inter Cherubinos super arca constitutos, et ex eo loco responsa populo daturum Exod. XXV, 22. Ex his vero neutiquam consequitur, nubem illam, quam supra fentorium consedissse facile concedimus, etiam intra ipsum tabernaculum demisiam locum eum inter Cherubinos occupasse, quem Deus suae praesentiae sedem suturam significauerat, ut nempe externum eius signum et adspectabile nubes illa foret. Nam etsi, ut diximus, demissa illa super tabernaculum nubes dedicasse illud legitur, et gloria Domini implesse totum tentorium, ut etiam aditu Moses prohiberetur Exod. XL, 34. 3s . non tamen eo lOCO, Ruthis verbis exponitur , quid demissa illa nube factuin sit, nee demissionis illius causam hane fuisse, ut gloria diuina tabernaculum repleret, sed hoc taneum , quid deinde, vel simul, factum sit. Neque vero gloria illa' Dei, quae hic commemoratur, aliud quicquam fuit, quam nebula, vel etiam splendor aliquis eximius, quo Deus suae maiestatis praesemtiam in ipso quoque tabernaculo declarari vellet,
20쪽
plo Sesomoneo I Reg. XVII, II. ubi diserte talis rimhula commemoratur, quae visum inter sese et sacrifieandi facultatem sacerdotibus ademerit, de quo paullo inserius ; eodemque modo Iesaias, cum vidisset domum, seu templum, densissima nube oppletum, vidisse dicitur gloriam Dei Ies VI, 4. Diuersam itaque esse hanc praesentiae diuinae indicem, nubem seu nebulam, quae in ipso tabernaculo fuit, ab illa nube, quae supra tectum eius consederit, vel 'indς apparet, quod haec tantum demisisse se supra tectum, illa vero totam domum dieitur complesse; quod neutiquam in illam nubem conuenit, ac ne ab auctoribus quidem huius sententiae ipsis defenditur. Cumque haec gloria Dei non semper fuerit in toto tabernaculo, sed eo tantum tempore, quo illud dedicaretur atque conseeraretur: in eam necessitatem
adiguntur, qui se sentiunt, ut eam, relicto sanctu, 'rio reliquisque partibus tabernaculi, concessisse di- eant in sanctuim sanctorum, et se quasi contraxisse. ut perpetuam ibi sedem haberet; quod nemo nee ridisse, neque assirmare adeo potest, cum haud alio tempore conspecta illa sit, quam quo tabernaculi deditationem diuinae praesentiae signo cohonestaret, ac venerabilem redderet. Id tamen se visum est expedire quibusdam ut dicerent, nubem istain. tecto