장음표시 사용
31쪽
Ω4pretationem nec nouam csse, nec ipsi adeo contra. xi. sententiae deseia soribus incognitam atque improbatam, cui adit ruendae alia atque firmiora argumenta deinde afferemus.
f. IV. E Christianis interpretibus paucos sane vidimus, qui hanc interpretationem amplecterentur: cuius rei causa sorte haec est, quod sacrorym librum versiones in quaque ecciesia receptae, atquo etiam versio nostra vernaeula a Luthero nostro proinsecta interpretationi illi vulgari fauent, nimisque pauci suerunt, qui totam issam de nube super arca opinionem accuratius excuterent. Itaque ut de loco, e quo ista opinio maxime confirmari videbatur, parum fuere solliciti, neque eum curiosius inspicere atque indagare instituerunt. Affulsit tamen, quasi lux in tenebris, aucto itas magni C. VITRINGAE, inter principes haud dubie interpretum numeram di, qui L. I. ωs Saer. Dissert. II. e. f. LI. et totam vulgarem opinionem refutauit, et hunc
inprimis locum, quem primarium in hac causa esse fatetur, eo, quem attulimus, modo explicauit, omissis reliqius omnibus, e quibus hare traditio solet confirmari atque illustrari: illo enim loco aliter expli-
32쪽
userplicato, cetera illa, tanquam sundamentis se,
tractis, labant ac corruunt. Loca, inquit, a B-- torsio aliique prolata de commoratione huius nubis opudiose culum. et quandoque in prioriparte talem tali, nulla vero de habitatione Lius tolumnae apud vel Aupra aream intelligenda
sunt. Et huius tanti viri rationem atque auctoritatem in hoe loeo explicando secuti maxime, non pin 'utinus mediocrem inde causae nostrae defensionem accessuram. ' Praeter hune vidi etiam Seringli
cum νι TRINGAn in eide. remus, utebamur editione
OU Saer. Franequerana anni I 689. Sed eum posea euoluissemus editi nem reeentiorem Franeq.ITII. sperantes, hane dissertationem ab auctore auctam Esse, vidimus hane subiectam notam: Baehie in prioribus baius libri
nolui delere, quia nostro Mee disertatio viris qui busdam literatis et veris issis non disylleuit. Nec tamen sententiam, quam his defenis, haberi
velim pro ceras. Immo non negabo, me, si nos fecundis, saltem seniis curis, pedem coepisse retra bere, et ad gregem Doctorum, quem antea deserue
ram, retro pexisse. Tu tamen, lector, tuum iudiarium tibi sis babe tu
grum, et rem absque uua ἐγκλίσει anticipata expende. Haec cum Iegissem, non potui non valde mi. rari, quid tandem UTRIN- A M mouerit, ut relinqv ret sententiam, quam an
' tea tam serio tamque sumtiliter
33쪽
mium commemoratum a v I TRINGA, hune Ioeum se explicare ad Codicem Ioma p. sa. Vbi quidem monet, non inisequens esse, ut sumus vocetur nubes,
etiam apud Latinos, quod confirmat exemplis. sed hoc, puto, non est necesse, cum hic ipse sumus in adyto excitatus a Pontifice diserte nubes dicatur
V. I 3. eiusdem capitis, ut iam supra. monuimus. v I TRINGAM secutos etiam esse vidi Interpretes
Anglicanos ad h. l. nouissime apud nos lingua vern cula editos, qui quidem iisdem fere argumentis, quibus ille utitur, negant hunc locum posse aut de- 'bore adeo explicari de nube gloriae diuinae super arca, sed de nube potius excitanda e sumo lassitus v. I 3. Sed quemadmodum Rabbini, si AR AREAN ELEM exceperis, hunc locum do isto sumo explicantes nihil ori jus nubem gloriae diuinae in arca consedisse statuunt: sic etiam Interpretes Anglicani, quamuis negent, nubem ibi fuisse, tamen gloriam Dei, h. e. splendorem, diuinae praesentiae signum, inter Cherubinos dicunt effulsisse. Nubem, dicunt,
tiliter propugnasset. NE.. que, si quid videmus, aliud quicquam in causaeonsultius ei visum ex ipsius verbis apparere n his videtur potius, quam
suit, quam inuidia suo- veris victum sese inte, rum, quam ea disputatio: lexisse. ne mouerat, cui cedere Diqili oti by Corale
34쪽
ὶn eonsecrando tabernaculo resedisse supra foctum, dum 'prea gloria Dei adytum maximo splendore compleret. Sed iam supra diximus, gloriam Dei in consectando tabernaculo illud totum complesse; solum vero adytum oecupasse, ita ut nunquam ab eo discederet, non dicitur. Deinde vero magis est probabile, uti diximus, gloriam illam Dei suis te nebulam aliquam, non solum splendorem, et si vel maxime fuerit, reliquisse tamen videtur, ut uni uersum tabernacissum, ita et adytiim.
f. V. quod diutius immorati sumus isti Ioeo, in eo
hoc magis ignoscent nobis Lectores, quo magis vulgaris eius interpretatio, traditionem istam conscinare videbatur, quoque plures vidimus in ea sententia probanda hoc uno loco asserendo acquiesse.
quoniam igitur ista sententia nihil praesidii nobis
videtur ex illo loco aecipere, videamus, an sorte reliqua, quae ei defendendae vulgo afferuntur, maiorem vim habeant. Neque vero obseure indicant
multi, alterum illum locum, Exod. XXV, 22. de quo iam supra diximus, sententiam de nube super arca valde confirmare sbi videri Ubi cum Deva dicat Mosi, se in opereulo arcae praesentem sere, 'ν ibi qua
35쪽
ibique eum eo collocuturum, colligunt inde, Deum' per externum quoddam symbolum praesentiam suam ibi declarasse, nee nisi per nubem cum Mose locu- eum. Quod quomodo ex hoc ossiciatur, non magis video, quam quomodo Iudaei ex Exod. XXIX, 43.
nubis praesentiam super area possint adstruere, cum ita hunc locum interpretentur, quasi Deus dicat: collocabo Schechinam meam sper quam h. l. nubem intelligunt in medio Israelitarum, quae scilicet perpetuo super arca resideat. Nihil enim aliud viroque loco Deus pollicetur, quam se fore praesentissimum populo Israelitico, ita ut etiam habitare inter eos videatur, sibique locum elegisse super arca inter Cherubinos, quibus tanquam throno insidens Mosi velit responsa dare. Hanc vero suam praesentiam in isto loco declaraturum esse per nubem, nec nisi per eam cum Mose locuturum, id nee uspiam dicitur, neque iis in locis, in quibus commemoratur Deus cum Mose locutus esse in tabernaculo , unquam nubis fit mentio. Non enim, si
Deus ille inuisibilis praesentia sua locum aliquem dignatus est, idcirco statim eius praesentiae signum visibile statuisse intelligendus est; nee illa nubes uti
que signum illud suisse coniici potest nisi ab iis, qui
36쪽
ex principe illo loco, de quo iam transeginius, id
confici stituentes, explicationem illam sententiamque in mente habent, quae non magis ex aliis locis, ubi eollinitus eum Mose Deus narratur, quam ex hoe primo. elici posse videtur. Leu. L I. dicitur Deus vocasse Mosen e tabernaculo, eique decreta dedisse, et Num. VII, 89. Moses, quotiescunque Deum vellet consulere, dicitur vocem audisse a prinpitiatorio. Nihil hic de nube. Neque vero aliquis putet, Deum, ubi volaerit cum Mose aliouo quo loqui, semper usum esse externo praesentiao
suae symbolo, quod nec factum semper esse, neque adeo necessirium fuisse, vel ipsae sacrae literae docent.' Quid enim3 quam saepe Deus cum Moseloeutus est, antequam exstrueretur tabernaculum,
sine ullo externo signo Z quod interdum quidem accessisse non negamus, tanquam cum per rubum ardentem se illi praeberet conspiciendum: in monte vero Sina per signum tale Deum cum Mose semper elle loeutum, inde refellitur, quod, eum Deus iatra illi responsa ibi dedisset, tandem promisit, se remturum in montem 2va Exod. XIX, 9. Nil ergo nisi vocem Dei antea audiuerat, nihil viderat. Quid igitur impedit, . quominus etiam in adyto soblusen Sulamus vocem tantum audisso, nihil vi
37쪽
3 disse; Deo nihilominus praesente, loquente autemper , p nz quam Rabbini vocant, ita nempe, Vt claram distinctamque vocem Dei audiret. Certe nihil ultra eolligere lieet ex Leu. I, I et Num. VII, 89. quod iam diximus, ubi diserte dicitur Moses vocem audissse ex operculo arcae, nihil amplius. Etenim ne illud quidem probabile satis videtur, nondum saltem est demonstiatum, Mosen, ubi vellet Deum consulere, semper intrasse adytum, loeum illum, cuius tanta est et sanctitas, ut eum ipse Pontifex summus sine mortis periculo non auderet ingredi, nisi semel per annum, ac ne tum quidem aliter, nisi caligine rebus sacris per suffitum circum. data, omnibusque summa cum cura ad praeseri plani diuinitus normam peractis. Nam etsi nequit negari, Mosi, interpreti et ministro Dei primario, quocum Deus familiarissime et amicissime loqueretur, cui adeo amplissimam sui notitiam concellisset, Exod.
XXXIII, 11. plus licitum fuisse, quam aliis, ipsi-
εὶ Ita enim verba Hebraea - eum Mose faeie ad faciem, intelligenda, non statim nullo sensu. Vario quide externo praesentiae dem sensu hoe dicitur de diuinae symbolo, Deo, sed ita, ut e con- 'as ni u bri ram textu facile possit diseerni. cras ,ri quod vulgo Hoe quidem inqoeo esse, vertitur: locutus es Deus quem dixi, verborum seio
38쪽
3x ipsique adeo pontifici: non videtur tamen, ob summam loci religionem ac caerimoniam, nisi ivllia diuino adytum intrasse; idque non nisi semel f actum legimus Num. XVII, I9. ubi Deus' iubot eum ingredi adytum, et inserre virgas, at cum iusta Dei ataiperet Mosest tum vero in adyto non stetisse, ex ipsis verbis et contexto apparet. Neque ullo in loco dieitur Moses adytum intrasse eo consilio, ut eum Deo loqueretur, sed simpliciter tabernaculum: ut adso stetisse potius videatur in sancto, et audisse vocem ex adyto. Hoc apparet, nisi sallimur, ex Num. XVII, 8. ubi dicuntur Moses et Aaron, rem bellantibus Israelitis, intrasse tabernaculum, et
eum Deus ad Mosen dixi illa, se perditurum esse
totum sum, intelligitur ex se- Quod egregie eonfirmat quentibus, ubi additura verso Chaldai ea, quae quemadmodum loquitur in a bH α'as vertit homo cum amico suo. vid. ,,un αν , di verbum Fagius et Vatablus ad h. I. Vel eum h. l. verbum loquendi positum iit, mas de ore, ut parte laciei, i melligi possunt, ut sit idem, quod alio loco de
Mose dieitur Num. XII, 8'et alias solemniter Hebraei dicunt, na 8N ris
ι ad Or, i. e. coram. eum verbo h. e. coram.
Quod i Cor. XIII, I a. diiscitur, nos esse visuros in altera vita Deum .e
plenissime eum eqgnosce mus, quoad scilicet poterunt homines.
39쪽
32 totum populum, tum 'ambo procubuisse humi. Ambo igitur hane vocem videntur audisse, quod haud dubie sectum est in sancto. Quae si vera ei hratio, illud quoque efficitur, ut videre Moses non potuerit nubem, si vel maxime aliqua esset in adytis super arca. Quod si ingressiis utique semper ei adytum, nubem tamen ei vitam, demonstrari rursus nequit. g. UI. . Quod tractenus studuimus demonstrare, Deum super arca praesentem quidem, sed non per externum symbolum fuisse conspicuum Mosi, neque per nubem illi in adyto responsa dedisse, id maxi-. me confirmari putamus ex eo, quod e factis libris eonstet, illam nubem, ducena Israelitarum, quadin tecto tabernaculi conspiceretur, interdum e tecto demissam constitisse in soribus. tabernaculi, ibidemque Deum per hanc nubem cum Mose, Aarone et Iosea esse locutum, quoI se facturum indicauerat Exod. XXIX, 42. 43. quodque iactum esse luimus se, ubi Deus rebellantes Iseaelitas compescere, omninoque suam maiestatem toti populo quasi prae sentiorem ostendere, at lue adeo de ro graui cuin Mose vellet loqui. Ipsum vero tentorium eiusquo adytum ingressa nuspiam legitur. Sic constitit insoriis
40쪽
stibus tentorii minoris XXXIII, 9. maioris
Num. XI. as. XIV, io. et locutus est Deus per illam eunt Mose. Alibi cum Mose et Aarone Num. XII, s. XVI, eo. XX, 6. II. cum Mose et Iosua Deut. XXXI, I s. Iam non potest intelligi, quo modo illa nubes, quae constitit super tectuin tentorii, seseque demisit interdum eum Mose loquendi Causa, eadem fuerit in adyto, perpetua sede sua,nili diuersam hanece, duasque adeo nubes, aliata
e xtra tentorium, aliam intra illud, libeat eomm, nisei. Si eadem fuerit, dicendum necessario, egres
lim e sancto sanctorum, ubi demissa a tecto in fori bus tabernaeuli assileret, unde reditura iit suam
sedem, etiam in adytum recederet; omninoque statuendum cum I v MDIo, ut supra diximus, tramsisse nubem per tectum tabernaculi, ita ut et extra illud in tecto, et intra illud in adyto eonspiceretur, quod o sacris libris nullo modo potest doceri. Dicitur enim tantummodo nubes se demi lina testii,
ubi Deus vellet cum Mose loqui; sublata esse indi dem, ubi est i castra mouenda, recessisse in te seum, ubi ponenda: ingressa autem adytum, vel egressa inde, nusquam legitur. Quod si alia suerit nubes in tecto, alia in adyto, laaee, ubi proficiscem dum erat, sese abscondidit, atque euanuit, ubi rur