장음표시 사용
391쪽
38 l i R n N et O. v ME . A. R T. R .s ': Iairi rubram efficiant; addendo eur iisdem vitrioli di bituminis sodini, circa locos Bruxellae adiacontes semper manentibus, nunquam tamen ad huc nisi hac una vice observatum sit rubram ibi pluviam decidisse. Quantum ad Bononiensem lapidem, iam pridem de illo audivi, sed nunquam vidi, atque ita temere esset, si vellem illius rationem reddere. Quod ad librum D. Regii ne uuum quidem de Metaphysica verbum continet, , quod opinionibus meis e diametro non adversetur; Raantum vero ad cius Physticam, licet nihil in illa viderim, quod non possim suspicari il- lam a me desumpsisse, tamen multa, prout ab ipso sunt scripta falsa sunt, propterea quod illa perperam iotellexit; ut nominatim id quod ille bis repetit de musculorum i motu , desumpsit, ut puto, ex 'scripto no dum a me vulgato , cusus cum habuerit' exEmplar sine dubio impe
sectuin, & absque schematibus, haud miror quod illud mMe. inisse H
Deberem sane auctorem libelli, quem ad me misisti, non vituperare, quandoquidem video illum conatum fuisse nonnulla ad praxim redige- re, quorum theoriam exposui in Dioptrica mea, in qua licet mihi fuerat praecipue propositum telescopia explicare, tamen in septimi, aut octavi discursus initio obiter locutus sum de perspiciIIis, quae vitia visus subi vant; & quidem ea tum pro senibus, qui eminus melius, quam comi nus, tum pro iis, qui cominus tantum vident, dixi debere esse concava
ex ea parte, qua oculo admoventur, convexa vero ex altera, nequen
cesse esse ut eorum figura sit tam exacta, quam aliorum, quod experiri voluisse videtur hie perspicillarius: sed an ipsi successerit, nescio: nam cum illa judicarem sectu multo dissiciliora vulgaribus, nunquam peric Ium seci, neque scio quod alius quispiam fecerit. De homine autem isto Minus bone cxistimo, quod videam hunc libellum nihil aliud conti- e, quam circulatorium sermonem, qui ostendit illum nescire quid dicat, neque aliud conari quam merces suas venditare: si enim perspicilla ejus usque adeo bona essent, ut jactat, non hosset tam multa fabri- . caro, quam ab emptoribus desiderarentur, & ne non opus habuisset hunc ingenii sui conatum exerere ad laudes eorum praedicandas. Vale. .
392쪽
Conqueritur de Curatoribus Academia Leidensis Enerositas, sinceritas, veritatis & justitiae amor quae in te expertus a sum, & quae eo pluris facio, quod videam incognitas esse aliis quamplurimis virtutes, causa sunt ut ad te iterum confugia occasione epistoinis, quam hoc manc ab Univcrsitatis Leidensis Curatoribus accepi, re peries hic illius exemplum, una cum extemporanco meo response; exiquibus videbis qua ratione mecum agatur, nempe postquam justitiam. illorum implorassem contra Theologorum calumnias, illi e contra in Herostratorum & nequissimorum, de quibus unquam auditum sit, hominum numerum me reserunt, prohibendo ne quis sive inibonam sive in malam partem de me loquatur. Rusmodi certe responsum ab illis ne 'uaquam expectaveram, & eo Iam res rediit, ut vel mihi sus fieri necesς sit, aut palam sat licere hic Theolugis vestris mentiri, & conditionis meae homines impune calumniari. Perpende, quaeso, haec vorba quae in C ratorum epiliola habentur, ab opinione, quam a Professoreb M. Acm emis, G Regenie Cingra Theologis impugnatam retubsti, vox enim, opinio, ita in- 'serta videtur haeresin aliquam significare; & pluraliter loquendo de Proses: soribus Theologis, licet de uno tantum, qui quideH Prosestbrcsset, conis questus sim, videntur insinuare totam facultatem Theologicam Lei- densem subscripsisse calumniis, de quibus conqueror: si ira sit, & res eo in loco maneat, indicium est Theologorum vestrorum corpus esse mihi infensiim, & dehinc mihi studendum esse controversiis, ut desensioni mea: consulam. Equidem mihi vehementer doleret me ad hoc digi , .licet forte consultius foret, quam conniventia, qua hactenus ustissum. Cae terum nequaquam cupio ut in illorum Academia sermo de me fiat; quin imo vellem nullum esse in orbe Paedagogum, cui nomen meum notum esset; & si inter illorum Profestares rcperiantur tenebriones, qui ejus splendorem ferre nequeant, pc me licet, illorum infrialitati consulatur, i&impediant nequide me bene sontiunt in arcano, id palam laudibus immensis testcntur. Tales nunquam aucupatus sum, neque optavi. Sed pubibee prohibere, ne quis de me aut bene aut secus loquatur, &quod magis est, has ad me prohibitiones scribere, de velle ut ab opinionibus meis
sustinendis desistam, quasi fuerint a Prosetaribus recte & legitime ii
Coo pugna Dissilired by Cc oste
393쪽
386 RE NATI D E s o A R T E spugnatae, hoe sane est, velle ut retractem veritatem a me scriptam, eontra quam expectabam fore ut palinodia injungeretur iis, qui famam meam mendaciis prosciderant; adeo ut dum justitiae fidem imploro, quam iniquissime excogitarἰ poterat, contra me statuatur; en Domineruid sentiam de epistola ad me data, idque hic audacter profiteor, quiacio te & mei & aequi bonique amantem eii c. Addo quod contilium tuum & opem imploro, utpote qui auxilium tuum paratissimum usque& aequi bonique amantem fuerim expertus. Compendiosissima quam noverim via me ex hoc negotio utcunque expediendi, si certe Domini Curatores mihi penitus iniqui esse nolint, est ut ad hoc quod rescribo me. illorum epistolae sensum non tenere, respondeant sibi mentem non fuisse
opiniones meas damnare, aut nomen meum ex Academia sua eliminare;
sed conservandae pacis gratia & amicitiae inter Profestares, sibi visum esse prohibere ne quis deinceps in suis thesibus, aut aliis exercitiis, disputet, quid in scriptis meis sit, aut non sit, sed potius quid sit verum aut falsum, quam quid hie aut ille dixerit, investigent: quantum vero ad duos istos Theologos, de quibus questus sum, illos immerito tribuisse mihi opseniones ἡ diametro contrarias meis, atque illos eo nomine ita eorreptos fuisse, ut mihi satisfactum esse debere existiment. Non puto posse mihi facilioribus eonditionibus satisfieri ut iis possim acquiescere; & si vel minimum quid ex his detrahatur, malim omni plane satisfactione carere;
eo enim magis crescet causae meae aequitas, quo major injuria mihi illata fuerit. Si ergo meam hac in re sententiam probaveris, neto te ut haec Innia communices cum D. Brasset, ad quem vix per tempus mihi tuebit tres lineas scribere, & cum illo apud Curatores, aliosvergas, ut res ex aequo procedant. Officiosa verba hic nulla addam, non enim novi ulla, quae insta tua de me bene merita non valde subsidant, de praeterea sum plus quam dieere queam , &c. EPIs TOLA CXV.
In structis ad D. quendam de duobus libris contra ipsum ci carne mscriptis. De jactu aqua expressione orto. Unctabar respondere ad quaestionem, quam mihi proponere dignatus es, ut verum fieret id quod R. P. Mersennus de me existimavit,
394쪽
Epis ToLARUM PARS II. Epist. CXV. 33
nempe me responsurum tua gratia, quam possem exactissime, & quia parum fido experimentis, quae egomet non feci, curavi conficiendum rubum duodecim pedum, sunt mihi tam paucae auxiliatrices manus, di praeterea artifices tam male exequuntur jussa, ut nihil aliud ex iis asdiscere potuerim, nisi quod ad efficiendum ut aqua prosiliat ad eam. quam P. Mersennus dicit, altitudinem, non debet foramen per quod illa egreditur, habere nisi unius circiter lineae diametrum ; ita ut si latiussit aut angustius, non tam alte prosiliat. Huic fundamento rationes, quas insea videbis, superstruxi, quae quidem viden tur mihi tam verae, ut
si putarem motum perpetuum Amstelodami aeque verum esse, nullus dubitarem quin illius auctor brevi reperiurus esset zo illos aut 2 s cor natorum milliones, quibus metuo ut indigeat, antequam rem ad finem
Epistola qua me eo nestaveras me dubium fecerat te sorte pros ictum esse Groningam, atque hac de causa distuleram responsum in hune usque diem, quo vidi D. H. qui mihi dixit se non dubitare quin usque ad Majum mansurus esses in B. Itaque accipies, si placet, exemplar trium primorum soliorum libri, qui contra te imprimitur; quandoquidem nim mense abhinc illas; nondum videras, judieo te illas omnino non vidisse. Renuneiatum est mihi impossibile esse ullum a Typographo exemplar auferre,pmo dctam enixe repetiverunt a me trina haec folia impresita, quae per diquot hebdomadas penes me habui, ut illa remittere coactus fueri*, nee mihi quicquam relictum sit praeter exscriptum hoc, quod quaesone aliis ostendas, quia nollem ut ex manu innotesceret unde illud habuerim id laevera postum dicere id me ipsum latere. Si librum istum digmtis respons,, non 'ab, re fuerit ut jam videas quam rationem impugnandi te au Aneati tria haec folia erant in octavo, de quidem unde prosecta sint, nescim stlas eo tempore omnia exemplaria sedulo exportata sunt, de jam imprimitur in duodecimo apud alium quempiam Universitatis Typographum, eum scit. ipsum apud quem liber contra meetia, i neque sane mutationis hujus causam novi, nisi quoli uide conjectem Magistratum urbis noIuisse suam huic impressioni auctoritatem adjungere. Audivi hunc librum, qui contra te est comprebensurum praeterpropter viginti folia , quod quidem mirarer, si tirem auctorem nihil dicturum, quod non sit eximium; sed cum sciam quantum in hoc genere scribendi abundet, neutiquam miror. Nondum
possum antele quid sim facturus, propima' quod nolo quidquam ει tuete, misim conflusionem libri contra me Meripti, quem
395쪽
388 RANATI DE se An et Esaudivi non iri perfectum, nisi postquam vulgatus fuerit ille, qui contra te
est. Sed quia puto illos se mutuo prope secuturos, duas forsan aut tres paginas in responso meo interseram , in quibus meum de controversia verira judicium exponam, si quidem tibi ingratum non sit; idque eo magisciam, quod sim curaturus ut scriptum meum Latine & Belgice imprima. , tur; puto enim ex re esse ut minuatur nimia ista opinio, quam de illo vulgus concepit. Sit tubus ΑΒ quatuor pedes longus, cujus quarta pars sit BF, experientia compertum est quod dum plenus est aqua usque ad fastigium, io
ctus eius horizontalis est BD quando vero plenus est tantum usque ad F, iactus Me hqrizontalis est B C, . ita ut si bH sit ad horisontem per-
396쪽
ΕpisvoLARUM PAR s II. Epist. CXV. 38spendie ris, linea H D dupla sit lineae H C. Compertum est etiam
verticalem jactum a B versus Λ esse octo digitorum , quando tubus iste plenus est tantum usque ad F; sed vero esse trium pedum & unius quadrantis, quando plenus est usque ad fastigium; quaeritur autem rei hujus ratio. Hic autem adverto eam esse naturam motus, ut cum corpus aliquod incepit moveri, satis sit ad continuandum deinceps ejus motum cadem celeritate, idque in linea recta, donec ab alia aliqua causa si statur aut d
: Praeterea in gravitate considero, illam augere celeritatem corporum, quae ab illa deprimuntur, in eadem fere ratione, in qua sunt tempora quibus illa descendunt, ita ut gutta aquae per duo horae minuta descendens, seratur in fine secundi fere duplo celerius, quam in sine primi; unde sequitur sevium, quod illa pervadit, esse sere in duplicata ratione temporis; hoc ere, si primo minuto descendat pede uno, descendet prima& secundo simul quatuor pedibus. Quod quidem per triangulum ABC commode explicatur, cujus latus Α D repraesentat primum minutum, latus D E celeritatem aquae in fine primi istius minuti, & spatium Α D E repraesentat iter, quod gutta ista confecit, nempe pedis unius, deinde D B repraesentat secundum minutum, B C celeritatemA IT Gaquae in secundo hoe minuto prioris duplam, spatium vero D E C Biter, quod est triplum prioris. Atque etiam observari potest, quod si haec aquae gutta versus aliam aliquam partem moveri perge et ea cele-Cec a ritate Disitired by Cc oste
397쪽
3 o RE NATI DR s CARTE fritate quam primo minuto aequisivit descendendo pede uno, ne illam postea gravitas sua impelleret, conficeret minuto uno iter repraesentatum per rectangulum DEFB, duorum nempe pedum; sed si duobus min iis pergeret moveri ea celeritate, quam acquisivit descendendo quatuor pedibus, iter conficeret repraesentatum perrectangulum ABC G, nempe 8 pedum. Inluper adverto quod quandoquidem gutta aquae, postquam quatuor pedibus descendit, duplum habet celeritatis ejus , quam habebat post unum pedem , aqua quae essivit per B, ex tubo AB debet duplo citius effluere eum plenus est, quam eum non est plenus nisi usque ad Fineque enim dubium est quin primae quaelibet guttae huius aquae eadem
cum sequentibus celeritate emuant, modo supponatur tubus manere interea temper aequaliter plenus; S: si attendatur quod cum aqua ex hoc tubo effuit per foramen B, non opus est ut tota aqua in eo contenta moveatur , sed solum ut guttae omnes, quae componunt exiguum cylindrum ,
398쪽
EpIsTOLARUM PAR s II. Epist. CXV. 3sreujus basis est foramen B, & qui ad fastigium usque extenditur, alia post
aliam descendant, facile concipietur fore ut gutta, quae est in puncto Α, postquam pervenerit ad punctum B, acquisiverit descendendo ab A us. que ad B duplum celeritatis ejus, quam acquisiivisset, si descendisset tantum ab F ; & proinde cum egreditur per B , duplo celerius movetur
quando tubus ad quatuor pedum , quam cum ad unius tantum altitudinem plenus est, atque idem est de reliquis guttis , quandoquidem eadem vi moventur. Deinde etiam adverto cylindros ex aqua, aut ex alia quavis materia, primo quo incipiunt descendere momento, eo celerius
moveri, quo longiores sunt, idque in ratione longitudinum subduplicata, hoc est, cylindrum quatuor pedes longum duplo plus celeritatis habiturum, quam pedalem, cylindrum vero novem pedalem triplo plus, quam pedalem; atque idem intelligi potest de caeteris corporibus proportione servata, illa nempe eo celerius descendere, quo plus diametri habent secundum partem eam qua descendent. Nam cum prima aquae gutta cffluit per soramen B, totus aquae cylindrus F B aut Α B descendit,& quidem hic duplo celerius, quam ille; quod tamen trianguli a me supra propositi proportiones non turbat, sed tantum cum caetera triangula considerentur ut simplices superscies,
huic tribui debet aliquid profunditatis
seu crassiti ei, ut AI, aut BK, quaer praesentet celeritatem cujus ibet corporis primo, quo incipit descendere, momen
to; adeo ut si corpus illud si cylindrus, quatuor pedes longus, seri debeat latusA I duplo longius, quam si cylindrus ille
pedalis tantum esset; & cogitandum est toto , quo descendit, tempore, illum duplo magis itineris pervadere; neque Verodissimilis est ratio in gutta aquae, cujus diameter si alterius quadrupla, nempe illa descendit duplo celerius, quam tua
Denique de natura aquae considero partes ejus inter se nonnihil eo- haerere, quo sit ut per foramen valde angustum transrc. nequeat, nisi multum celeritatis suae deperdendo, &quo etiam fit ut in globulos r tundos majores aut minores pro ratione motuum illas dividentium aut adunantium, sed tamen magnitudinem certam non excedentes se componant ;
399쪽
392 RE NATI DE s CARTES ponant; 'adeo tu si foramen B sit satis angustum, licet aqua in exigui e lindri forma per illud egrediatur, cylindrus tamen iste statim post dividitur in guttas maJorcs aut minorcs, erout seramen angustius est aut majus; licet id non percipiatur visu, nisi dum moventur satis lente; nam cum valde celeriter moventur, videntur semper cylindrum componere. His porro adderem proportiones, quas supra detcrminavi, non esse a curatas, propterea quod actio gravitatis minuitur prout corpora celerius
moventur, & quia etiam aer illis magis resistit; sed puto differentiam, quam hoc inducere potest in descentu aquae per rubum quatuor aut quinque pedum, non esse valde sentibilem. His postis horirontalem; ctum tubi A B ita computo. Quandoquidem quaelibet aquae gutta duplo celerius emuit per seramen B, quando tubus plenus eis, quam cum non est plenus nisi usque ad F, ergo si moveatur secundum stum ii ius foraminis a B versus E, debet etiam pergere deinceps in motu duplo
velociori; ita ut si hoc motu seratur, ex. ca. usque ad E, minuto uno
quando tubus est plenus, scretur exacte ad punictum N semissem lineat B E, eodem minuto, si quidem tubus non sit plenus nisi usque ad F. Sed praeterea alium etiam motum habet, ipsi a gravitate sua impressim, quo fit ut hoc minuto descendat longitudinc lineae B H, prioris motus celeritate aut tarditate nihil in hoc motu immutante; itaque hi duo motus illam deserent uno minuto ad punctum D, quando tubus est plenus, atque ad punctum C, quando non est plenus nisi usque ad F. Imo αquia gravitas illam citius movet in ultimis minuti hujus partibus, quam in primis, id lite in ratione duplicata temporum, hinc fit ut lineae BC, MBD non lint rectae, sed parabolicam curvaturam habeant, quemadmodum optime observavit Galileus. Neque porro quicquam video, quod horizontalis jactus proportionem hanc duplicatam sensibiliter mutare debeat , nisi tarte foramen B, ii sit valde angustum, magis minuat celeritatem aquae ex pedis unius, quam cx quatuor pedum altitudine defluentis; atque ita lineam H C breviorem efficere potcst, quam CD; cuius
tamen rei experimentum nullum feci. Vcrticalem etiam jactum computo, considerando duos eosdem istos in qualibet aqv. ae gutta motus, nempe celeritatem, quam accipit ab altitudine loci unde defluit, quo . st ut sursum aequaliter ascendat, Uriacum motu gravitatis, qui illam interea deorsum inaequaliter pellit; ita ut sempcralccndat, quamdiu celeritas a gravitate impres a minor est celeritate inducta ab alio motu; deorsum vero tendere incipiat, statim a
que ccleritas a gravitate aliam celeritatem superat; & altissimum, ad quod
400쪽
Eprs TOLARUM PAR s II. Epist. CXV. 393astendit, punctum, illud sit in quo sunt aequales. Sic igitur quando tubus non est plenus, nisi usque ad F, quaelibet gutta egrediendo per for men B, habet celeritatem silpra repraesentatam per lineam D E, quae du-ἰHkB ad A secundum situm foraminis, facit ut ascendat uno in mento ad altitudinem repraesentatam per parallelogrammum D EF B. duorum nempe pedum a Verum eodem illo minuto gravitas ejus ibiam deorsum trudit spatio repraesentato per triangulum Λ D E, nempe uno pede, qui si lisbducatur ex duo s pedibus, quos ascendit, superest pes unus, quo elevata sit hoc minuto, post quod gravitas ejus ili exacte communicat celeritatem repraesentatam per lineα--υ- hoc est, aequalem priori illi celeritati, quae illam Liarum impellebat, γ ύ- Iamque deinceps semper auget: quocia a supra pedem unum ascendere quidem nequit, sed aliis de causis fieri potest ut in eam omnino altitudinem non ascendat. Eodem plane modo quando tubus quatuor pedum plenus est, quaelibet gutta aquae, quae in itur per foramen B, aequaliter ascendens celaritate repraesentata per lineam BC, conscit duobus minuistis iter repraesentatum per parallelogrammum ABCG, nempe octo po
tam; vethmiisdem hisce duobus minutis, gavitas eius ipsam deorsummovet spatio repraesentato . per triangulum A B C quatuor nempe pedubus, qui si subducantur ex octo, quos ascendit, remanent quatuor, qui bus elevata sit binis hisce minutis, post quae gravitas ejus illi consere exacte celeritatem repraesentatam per lineam B C; ita ut ascendere desinat; a que ex hoc calculo jactus verticalis repetitur semper aequalis altitudini
aquae in tu . Sed nonnihil per deduceudum est propter naturam Ddd aquae ἔ