장음표시 사용
161쪽
etio LAZARr so , et mohello sedem praebere posset, regio est. Urbs a*tem ipsa facilis
Huc cum ventum fuerit, duae rursus patent viae, una qui dem versus Goritiam, altera vero per Peucae &Karstiae provi Cias Falconis montem usque,qui Veruca olim dicebatur, ducit. Sic utraque Natisone seu Pisontio fluvio, quem Turcae aquas albas vocant, finietur. Qui fluvius celebris habetur, tum pio pter Theodotici Gothorum es Odoacri Herulorum regis res gestas, tum etiam quod Turcae non ita pridem huc usque,atque adeo ad Calas Caesarianas hodie San Cassano passim omnia de vastando & depraedando excurrerint. Prior Gordiam ducens, Propter commeatum & ad deducendum equitatum multo est commodior. Postrator tamen , etsi aliquantulum saxosor &1n 'Peuca sylvae ac angustiae quaedam eam dissiciliorem reddant in primis vero prope Scelestiaytabor, arcem praesidio paucorum rusticorum mundam, attamen non est prorsus invia de equit aut inaccessa. Hanc Attila tenuit,cum Tergestum de Aquilei-
am peteret . LXXX. cur Theodoricus Mons conem, ocra Gradi stram, Ven . t si Palmam munderint vinia viae, quibus et arca in Iractam venire potest. TIaec causa Theodoricum Gothorum regem. ubi Italiam sibi subjecisset,movit, ut locum,quem Falconismontem vocant, ad eam viam postum muniret. Cum non ita pridem ante Gru disia ab Odoacro, qui tunc Italiae imperitabat, exaedificata fuisset; quam tamen paulo post ipse Theodoricus a Zenone Impe.
Tatore contra Odoacrum cum exercitu missus, occupavit. Ha--rum arcium extruendarum causa eadem fuit, quae Venetos ad dificandam Palmam contra Turcas movit. Sed Turcico exercitui alius patet in Ita liamaditus.ne Con'
matjnopoli dioedentes Belgradum remauu cogantur- Si vμ. delicet
162쪽
delicet unam praedictarum viarum ingrediantur.& versus urbes Nis & Praecup tendant sum enim ibi angustiae quaedam non procul ab urbe Sophia relicta Alba Graeca ad manum dextram; 'vel denique relicta Sophia urbem Novi baetar petent,& per Du-
catum Herzecovinae in Bosniam versus Bagnalucam iter insti- tuant,&continuo rectoque cursu, duorum tantum dierum itinere, Venetam ditionem attingent, prope eum locum ubi Tur- carum exercitus quondam convenire solebant, quando Italiam
4nvadere dest inarent. Haec via plana est ,& trahendis vehiculis tormentis atque alijs impedimentis commoda. Hinc 'mmi nus Marcellinus scribit, Gallum Iuliani fratrem curru Petoria. urbe Polam usque vectum fuisse. LXXXI. Quomodo Turca Italiam besio maritimo agereris mi Exempla Augusae, trona, Rhegi, SMontis sanctiAngeia Vires , regimen Italia. Thucydidis judiciam de cavendis periculis. Ced ut majori damno Italiam assciat Turca. uno eodemque tempore partem exercitus terrestri itinere eo mittere poto rit, partem vero classe ' Quod Mahumetes II facere tentavit.& huic qui nunc regnat a Sinano Bassa anno praeterito persua-Tum fuerat. Eo videlicet consilio. ut Hispanus& Veneti tanto
uacilius invicem disjungantur, si Venetis in mari Adriatico quid negotij atque periculi creetur: Hispanias vero in Siciliae & regni Neapolis littoribus bello petatur,vel Calabria atque Apulia d
vastetur:Omnia timore atque damnis involvendo. . Nec oblivioni adhuc tradita est Hydruntis occupatio,quae tempore prioris Mahumetis contigit. Sentitque adhue Curia Romana, quanto metu perculsa non ita pridem suetit, cum in Tyri lieno mari Turcica classis apparuisset. Nam Italiae litto ra degendo. Subsolano Noto & Austro spirante, vel Zephyro
aut Africo stante e galbaria usque Centum Celta quae Civita
163쪽
111 LΑ et Αχ1 so RA vetit vecchiali le)excurrere potest. Notissumum est, quid Atigiastae, Cotronae & Rhegii Turcae: quidve ante illos Saraceni in monte Gargano, quem hodie Sanct i Angeli nominant, designa
Equidem scio, non absque maxima difficultate Turcarumi deliberationes, quarum superius parte secunda hujus libri meminimus, in effectum produci posse.quod nobilissima haec provincia, ut rem breviter complectar paradisus atque deliciae orbis terrarum, natura & operibus perfecte munita, divitiarum dc incolarum abundantia repleta commeatu etiam abundet nisi
ex divina quadam poena , vel ob alios casus sortuitos, segetes minus laetae atque uberes interdum proveniant a Principibus denique Catholicis strenuis gubernetur, dc contra vim hostium defendatur. Inde rectissime concludere possumus,Turcam si ea iri invadat,breviter propia domicilia esse repetiturum, vel sepulchrum ipsi Italiam futurum, quod multis alijs ante ipsum .Barbaris contigisse novimus. SED cum veri Politici prudentia
praecipiat hostem formidare, eumque nullatenus contemnere,
ut Thucydides monebat; quo majori cum industria & cautione de remedijs quibus vinci possit deliberetur atque statuatur,nostri quoque ossicij esse rati sumus , breviter remedia quaedam proponere, quibus pericula, quae a Turcicis machinationibus Italiae imminere possint, evitentur, quae etiam in bello, quod nunc geritur, commode adhiberi & usurpari queunt, quod Tudicae diligentissime sibi ab illis caveant, eaque sormiderit.:ι LXXXII. quomodo testam Tu reicum Aecbηari , cs alio diverti
Ister alia remedia quae . postquam Mahumetes linydruntum occuPasici,in medium luerunt allata ut Turca ex italia depe, i i teretur,
164쪽
tam si pellis ipsum densa itios
orro MANNiis. PAR g II Halaretur. hoc quoque quod Martinus Segonius Epistopus Olehi- nensis hodie Dulcigno vocant proposuit,non fuit postremum.' Illud ad Sixtum IV Pontificem scriptum misit, cujus huic sere
sunt verba o Pannorum Rex cumsuo exercitu con de ratisque ρoptius f praesentetse ad Da lium ,famapraecedente, quod is Rasi iam fit frijecturus. Futurum inde,ut omnium Turcarum maltitudine siti obtiam ad Uri trajectam progrediente, gentes nuper Vatinam S ad alia Epiri maritima loca m/D aὰ Italiam reos retandae, satim a metum Pan onum ad castra Turci revocentur.3 SED cum pro unico Hungariae rege es Caesarem habeamus& Transylvanum, de utroque quod satis est loquar. Vt cogno scatur, quanto cum detrimento totius Christianitatis hi Princi-ies pacem, vel hoc saltem tempore, & tam subito quod multi verentur, ineant. Docebo insuper hunc certissimum esse modum, ut reipublicae status in tuto collocetur, ne a potentibus adversarijs invadatur, quem etiam quivis duces praestantissi-- mi maxime approbarunt. Nam Hannibal Antiocho consuluit. ait Macedoniam infestaret, ne Philippus auxilia Romanis suin . peditaret. Idem consilium Hiero Siculorum rex Romanis dedit, ut videlicet in Africam bellum transferrent, quo Carthaginenses impediremur, ne novum exercitum ad Hannibalem in Italia belligerantem mitterent - . LXXXIII. Alia rationes, ob quia1 Imperator pacem cum Turcare, uo non deleat. i l uaci cuidam metes is futuris It facturus. 'si a , Itis ra, quae Tarcas nen vim discunt. ζfr i. l nia alia itinera ostenduntur, quibus Threa tu Italiam e verite posnt, si Vieηnam cepissent. - , i cur Mahumero ex citum ex Croatia revorarit. rvprn Arost iam totus est in armis occupatus,& licet quadam loca ipsi tuerint erepta alia tamen non minoris momenti in a-
165쪽
nem &propinquitatem. Milites iam arma tractare didicerunt; socii animo horribilem hostium clamorem contemnere norunt;
frigori alijsque hyemis incommodis sunt assuefacti. Ipsi duces 4n disciplina militari, qua contra Turcas utendum est, probe sunt histructi. Quod si exercitus Christianorum primus in ho
sileo compareat, vel obsidione vel ex improviso occupare qum. dam ex locis amissis conari debent, quodin tempore vix auxilium laborantibus Turcae laturi sint. Nam qui domicilia repet, Perunt quovis tempore in Ungariam redire non possunt, obso ni herse & commeatus inopiam. Qui in propugnaculis limi Mneis hybernarunt, vix ad eorum desensionem, ut taceam aliorum offensionem , lassicient. Nec pauci erunt, qui quovis nam do domi manere studebunt propter inediae lamisque metum, aerisque inclementiam quam valde perhorrescunt. Praeterea non abs resperare possumus, sore ut potenti mi aeque,atque minoris conditionis &nbminis Principes Gedimaniae tandem aliquando suo fungantur ossicio; quia non mo--do de defendendis Ungaris, quos odio maximo prosequuntur, verum etiam de ipsorummet conjugum liberorumque salute, &divitiatum conservatione agitur. Quod si sorte quis eo domentiae deveniat, ut eadem libertate & opportunitate bona quae possidet, sub Turcarum Imperio se conservaturum confidat, hie de tota re facilime certus fieri poterit.'Graecorum tantum
modo spectaculum Tragicum & horrendum sibi ob oculos ponat; qui ubi semel 1Turca suerunt devi chi easdem perpe I su nil calamitates & miserias in quas Hebraei inciderunt. Rege enim Mimperii ornamentis omnibus privati, libertate δ: divitise exuti, dc quod vix sine horrore dicere possum ducundissima conso. . latione, quam ex dulcissimo amplexu charissi morum liber orum
percipere solebant, destituuntur. Ad haec si bellum continue-
166쪽
OTTO MANNvs PARs III. rastur, nemo quidem jure dubitare poterit, quin Principes Impo. xij etiam inviti Cariris atque ipiorummet defensonem suscia
re cogantur. Siquidem semper ioc illis timendum erit, ne Turcae copias suas, vel contra Toccatum ducant ut Caesaris atque Transylvani conjunctionem protinus impediant, vel con itra Viennam expeditionem suscipiam. Quod Sinan nuperrime
Nahumeti persuasit, ostendens illi . qua sacilitate expugnari possit, quae gloria inde ad illum redundatura, & quantum m menti expeditio illa habitura si ,quod capite male assecto re
liqua membra cuncta debilitentur. Quod exercitum exCroatia revocaverit, non id factum tam 't suspicionem dc aemulationem Italis Principibus, qui de r. hus suis valde sunt solliciti, adimeret, Venetis in primis, qui ea dς caussa in Palma munienda strenue pergebant; quam pintius ut copias undiquaque colligeret,quibus instructus expe-- ditionem Viennensem majoribus viribus suscipere posset. Ve rum ut ut res sese habeat, constat interim aullis Venetorum muneribus & donisad hoc ipsum fuisse adductum,ut salso nomnulli crediderunt- Porro ut pericus magnitudo innotestat , considerandupuMahumetem a teneris annis hanc expeditionem animo voluisse, semperque in eam inclinasse. Ab eo sane tempore patrem,murathem sollicitare nunquam stitit, uisloriam,quam ex hac expeditione sperabat, sibi relinqueret. Quod si res ex v to ipsius quod Deus Hementer avertat) cederet, non modo gravissimam jacturam facturum esset Romanum Imperium sed Italia quoque ; siquidem ea urbs clavis instar adituni in utramque regionem prahet. Quarum posteriorem Tuo cici Imperatores tanquam ultimum scopum suorum confli tum semper sbi propositum habuerunt. Nam clxra ullum im
167쪽
tio Alsonsi Ferrariensis tuli constructum, unde Tureis ad clava- standam Austriam es stiriam patet aditus ὶ pervenire postulat, intra Danubium te Dravum facto itinete. Quod si . Vienna quo que in ipsorum potestate esset, facili me italiam invadere possent, duabus vijs. Quarum una per Tirolensem Comitatum d Alpes, quae sunt prope Tridentum,in Veronae campos ducit, vel Bassianum verius. Prius iter Alaricus fecit posterius Veto Germani milites saepius.ubi in Italiam profecti sunt. A ltera via recta per Villacum in Porum Iulij versus Venetone veli Cividale tendit. Sed & adhuc alia patet, per quam Barbari s lius Italiam sunt ingressi videlicet per TolmeZ, quae est in Carnia.& Cadore versus progreditur verum haec minus commoda illis eli et Sed inter alia quae obstant, quo minus Caesari debita auxilia & subsidia mitiantur,itia potissimum sunt obser vanda, qua
LXXXIV. Rumores luisiam in imperio spar, imperiuut auxili debita, quo minis in rem orie caesari mitt*ntur. Coufium Petri Maldaviae maneo . Primum igitur rumores quidam inter eos qui aliam quam Pontificiam religionem in Imperio sequuntur, gliscunt: sore ut Caesar eos ad amplexandam religionem Pontificiam cogat. , ii victolia contra Turcas potiatur. Quod & Principes&subdi . ti pessime execrantur. Illi quidem propter usurpata bona Eoclesiastica, quae post mutatam religionem fisco suo addixerunt:
Hi vero quod ministri &concionatores ipsis continuo inculcare soleant. praestare Turcico Imperatori quam Pontifici Roma no obedire; unde probare videntur, Calvinismum proxime ad Nahumetismum accedere. Vita etiam licentiosa dc voluptuaria, quam ipsis agere licet. in illo errore eos confirmat.
ccando nonnulli libere profitentur, lare ut Cassar pacem
168쪽
rro MANus PARs III. 1arineat, quod ab Imperij ordinibus lente & tarde auxilia ipsi se
rantur' debita subsidia nunquam integre mittantur. Vereri enim Imperij Ordines ne frustra sumptus laciant, & vero ad pacem omnes inclinare dicunt. Id multis aliis Christianis Principibus occasionem praebuit Poloniae regi inprimis &Vene. tis quo minus se contra Turcas movere voluerint: verentes ne in medio periculo deserantur , & sumptus inutiliter collo, cent. Sed hujus rei forsitan alia subest causa, quod nonnulli. qui.inclytae Domui Austriae minus lavent, falso de perverse spar gere ausi sunt, imperatorem parum ad bellum inclinare: tardio. remque esse factum, tum propter conjurationes quasdam ne- satias nuper detectas tum ob praedictiones cujusdam Angli,videri. Verumtamen si vel propter hasce, Vel propter alias con-ιiderationes Caesar pacis est cupidus, multo consultius suisset in belli statim principio quam hoc tempore stam procurare &inire; quemadmodum alibi quoque multis ratiouibus ,&argu mentis clare ostendimus. Quod&consuluit Ferdinando Archi- duci Petrus Holdaviae Nai oda a qui anno a Da in montibus Rhaeticis propq B letanum mortuus est , ςum Romam ad oscu- landos d. Poprisci pedes, quamvis ligione Graec imbutus, . Veniret :de quo ego, mandatu ejus, a ntificem egeram. Tratio denique est loco,iquod ordines imperij sumptus tam immensos serre nolint, nisi quae bello capiuntur Imperio aequirantur : Contra vero Caesar illud nunquam permissurus sit. propter ius quod Austriaca Domus in Hungariae regnum habet. Unde utraque pars res dissicilimas in consilijs proponit . quae nunquam exitum sortiri possunt. Nec immerito credimus. Caesarem optime nosse, quanti praejudicii res sit, s omnibu Principum postulatis morem gereret, quod hi re ipsa minimesnt praestituti quae verbis pollicentur. Ex bας quidem de ImPeratore
169쪽
od ad TRANsY Lv AN vhi attinet, qui secundus est,quem rices quodammodo Hungariae olim regis in sello gerendo obire dicere quis possit, dubium non est, quin propter religi
nis studium&innatam magnanimitatem acerrimus Turcarum
hostis sit. Res enim ab ipso hactenus in bello gestae quicquid
sane alij contra garriant universo mundo testatum faciunt, sepsum manu promptum & strenuum, in deliberationibus magno judicio praeditum, ejusque consilia selicem semper habuisse e itum s quae tria veteres sapientes in quovis duce necessario re quirebant Sed haec non , Fortuna initia sed a Deo qui est dominus exercituum , illi tanquam secundo. Davidi vel Judae Machabaeo, fuerunt concessa: cujus patrocinio contra omnem hostium vim strenue defenditur. . . Turcae ipsum vehementissime timent propter antiqua Va- ticinia ; quae licet levia si ni& parvi facienda, magnum tamen omnibus Barbaris timorem & formidinem incutere solent, Mobumetanis praecipue qui absoluto omnia fato tribuunt. Hoc timprimis illos terret, quod dic tyr ore, ut e Transsylvaniae rupibus aliquandoPrinceps prodeat qui vincat & in nihilum redigat Ottomannicum Imperium. Idem sere resert Flavius Vo. piscus in vita Imperatoris Floriani, suo tempore de Principe Hungaro, qui Barbaros omnes suo imperio sit subjecturus prae
dictum sutile. Simile quippiam quemadmodum Principibus adulatores nusquam desunt habet Cajus Suetonius de impe
Insuper Turcae firmiter credunt. Malivmetanam sectam
170쪽
ultra mille annos non duraturam qui sorsitan brevi finientur neque Musulmannos sic Mahumetani se invicem vocant,quas recte de religione sentientes ultra quatuordecim vel quindecim Imperatores esse habituros. Errant igitur,qui septende cim ordine numerant, siquidem Mahumetes, qui nunc imperat decimus quartus vel quintus est, si Mosen vel Musan ania merare quis velit. Denique constat, Turcas magnopereTranssylvanum timere. Vnde non modo diabolicis praestigijs ipsius magnanimita-sem debilitate, sed etiam vita eum privare conantur. Opinan tur enim , seereta ipsum consilia etiam Constantinopoli tracta .re, ut seditionem ijs in locis susciter. Id facile ipsum effecturum putant,quod Transsylvani libentissime ipsius imperium smquantur.& Walachi Rasci Bulgati Siculi alijque populi bellicosissilui & audacissimi sibi dominum S Principem saepius popo
. Id quod paulo susius demonstrabo, cum harum gentium
noticia ad .cCgnitionem rerum, quae in bello, quod nunc gorbtur, plurimum conducat.
i LXXXVI. De Trans ylvanis Mesrivis S IZalachv. Cur Romani tributum Dacis pependerint.
Non injuriaTRANssYLvANi inter bellicosistimas Europae gen tes numerantur. Hi cum MoMavis & alachis sub antiquo Dacorunomine intelliguntur;quosRomani adeo formidarunt. Postquam Domitiani exercitum delevissent, ut eis tributum an- nuum sub Domitiano & Nerva atque Trajani imperij initio popenderint, ne ultra Danubium depopulatum excurrerent. Ne que id Turcas latet, propter clades quam plurimas, quas sub Corvino.duobus Bathoriis. & eo qui nunc vivit, acceperunt XXνI I. De Michaele Ua veri Meldaviae, ejus subditis N. Qu.