장음표시 사용
131쪽
cipiis& captivis, qui singulis diebus in ipsorum potestatem perveniunt, intelligunt: hi plerique fidem Christianam eiurant, praemiis allecti, vel poenarum metu quibus durissime
Habent etiam alias rationes haec expiscandi. Non ita pridem Secretarius quidam Imperatoimqui Constantinopoli morabatur, plurima in illorum noticiam pertulit. Et Iudaei hac in parte fidelem i psis navant operam. Hi sagacissimi sunt exploratores, Christianorum hostes a qui passim per Turcicum Imperium sparsi, mercaturam exercent in praecipuis emporiis di vectigalia fere soli redempta habent. Vnde summo studiores nostras indagant, ut Turcis eas revelando gratiam ab iis fineant, bonis & facultatibus suis prospiciant,seque suosq:li. heros in tuto conservent: tum etiam ut praemium aliquod de mercedem ab ipsis accipiantisibique eos devinciant. Ocessio praecipua belli , quod proa Te Veneri cum Turca gesserunt extitit, ut sertur, Ioannes Miches Hebraeus, qui infesto erga Venetos animo , quod merces suas, quas sub ficto quodam nomine Venetias advexerat, obtrudemea specie prohibitus fui siet. Iohannem Lopes Hebrarum assirmant plurima secreta Sixti V Pontificis Amurathi aperuisse, quae exploraverat dum Romae vixit. Ideo eius imago ab Inquisitoribus conishusta fulti Habent etiam Turcae exploratores suos sere in omnium Principum aulis, quibus certa stipendia soluunt; etiam quod mirum est, sed verum tamen in Helvetia&apud Rhaetos sit periores , ut de copi is & exercitibus , qui inde in alias regiones
emittuntur, certiores reddantur.
132쪽
o Christia nos Principes quod attinet,notae sunt impem is, quas faci in non modo ut aliorum consilia & acti
nes secretiores explorent,etiam cum damno & pudore eora
qui in ea re ipsis inserviunt, sed praecipue ut quid Turca, qui communis est hostis, iii animo gerat & contra illos machin tune istentur.Vndequorum plurimuminterest,etiam in ipsa urbe Constantinopoli, suos maximo cum sumptu aliundexploratores Iudaeos de Turcas , atque primorum Bassarum fidissimos & quoties arcanum quiddam ipsis communicatur, Eberaliter illis dona conferre solent. IN Nonnunquam ipsimet Basia Principum Iegatis ea, quae D secretiori Imperatoris consilio proponuntur &tractantur, cosmn uni care solent. Verum huic malo hoc ille solet adhibereremedium, ut praecipuos consiIiarios sub venationis sp eie rus secum abducat, quo ea quae decreta sunt minus facile Quulgentur Variae autem sura usta, quae Bassas movent ut de Imperatoris sui consiliis alios certiores faciant. Saepius anim xum quaedam inclinatio eos permovet; qua Mahumetes S colevich Primus Visirius sub Selymo, de Muphtius eo tam nor erg*Venetaetra Rempubi i bene affectus,plurima Reipi Blicae illius legato concredidit. Muphtius autem apud Tu cas primus eius superititionis antistes, atque Mahumetanae regis praecipuus interpres est: tantae in speciem au tori tatis in concilio, ut ipsius sententiae nunquam quisquam aperte cor gradicat. Dixi, is deciem: nam quoties Imperator serio alia cquid vult . ille vel timore vel adulatione motus prin-
133쪽
praecipuos Consiliarios contentiones oriuntur , ut delibemtio nes suorum.aemulorum impediant, quo minus optaturn exitum sortiantur. ilsis quorum interest eas patefaciunt , quod Melie metem Bassam &Muplitium,nec non ita pridem Sinanum & Feratum fecisse constat. Nonnullos avaritia auhoc movet. Natura enim Turcae sunt avarissimi seu don rum cupidissimi. Qiga in re Asian Bassa Venetus Cilestri nstus reliquos sui temporis Bassas superavit. Hie ante Cic Iam Archi talassi ossicio functus est: Se cum quadam die iueoncilio quidam e visirbassicimperatori pollicitus esset, se ex linproviso Venetias occupaturum, nec ille tamen auditus derisus potius propter vanitatem & temeritatem fuisset fAssan iste ad legatum ventium se contulit, eique consitum aperuit, qliasii ab aliis in medium allatum, se vero naturali inclinatione erga eam Rempublicam motum obstitisse, ne executioni mandaretur. Vnde splendidissimo & ditissimo munere fuit donatus. sub hoc titulis consiliarii saepius servos suos & famulos, remunerari solenti Nam arcana illis communicant, ut ea aliis, vi liberaliter donant , aperiant, atque luctum inde facian C. Idem cum suis uxoribus observant. unde fulta nar quae' Imperatoris sunt amasiae vel cognatae cum perpetuo in Ser Eo habitent, ubi negotia praecipua tractantur & expediuntur, eorum esse insciae nonponunt, eaque per eunuchos, qui ipsa rum custodiam habent. Principum ministris revelane. Stu dentibi hoc ossicii genere Principum animos devincire, ursplendidum aliquod munus ab iis eblandiantur. Mater huius Mahumeris honorem singularem Venetae Reipublicae deferre simulat,&saepius donum aliquod ab ea postulata Noriit apri deni omnes Sui tanae a Venetis petierunt, ur prohibem
134쪽
& erodii pennis similes sunt, Venetiis in Turciath efferantur,
quod magno cum applausu & vili precio passim Constantino- , poli emerentur : unde ipsae impediantur, quo minus pennas preciosissimas, quae dono ipsis e diversis regionibus magno numero mitti consueverunt, eo precio quo ante solebant vendere possint. Apud Turcas enim mulieres aeque atque viri cristas gerunt, consuetudine a Tartaris ducta, postquam Zingi Idan, perperam alii Cangio eum vocant)servatusa bubone fuerat. Cum enim haec avis arbusculis quibusdam consedisset, sub quibus Zingi latebat metu hostium eum insequentium, putavere illi neminem in eo loco ubi tam secura avis consideret delitescere. In huius rei memoriam Tartari avem hanc summopere venerantur, ut qui eius pennas tum nancisci potuit, felicem sese a stimari t: atque alii deinceps iis pennis capita insignire summe studuerunt, ut est apud Hay. xonem relatum. Sed ad institutum. aTuctuare Amurathes best Rinoo Z re. inferre decreveris, De Crisan Boseia Bassa.
AMurathes Turcarum Imperator, ubi diu in ea consilio
ritum vat ietate anceps haesisset, incertus quid nam de bello decernerct, tandem Caesarem aggrediundum esse statuiti Sperabat enim hac quoque in parte gloria & laude suos ant cessores superare, ut in Persa se fecisse iudicabat. Idque eo facilius, quod bellum gerendum esset in regione, quae proxime suum territorium attingebat e unde commeatus & alia noeessaria in castra commode deferri possent. In eo proposito a Sinano Bassa fuit confirmatus. Qui eum vidisset, frustra se Corcyrensem expeditionem consil
iuis hanc fovere studuit: sperana se Generalis Iut vocant
135쪽
ans' Omaximas divitias acquirere posset. Quod tandem ipsi exanimi sententia cessit , siquidem ad septennium supremum belli imperium ea poleuate, quam imperator ipse habet in castris, consecutus est. - Illud negocium prae reliquis quoque promovit Assan Bolaiae Bassa, homo temerarius potius quam strenuus, si res eius in Croatia gestas spectes. Putabat eo modo divitias ex eo bello ut mos Turcarum est; max: mas, & suprema belli munia, quae a vatibus quibusdam vel potius auguribus promissa fuerant nam eorum auspiciorum erat inprimis dligens obs rvator, cum accipitrari e rei praeesset)se consecuturum. Igitur 'muratbem in dies de damnis, quae Uscocchi & alii Archi lucum min. stri& subd ii inserebant, deque incendiis depraedationibus eorundem & rapinis commonefaciebat. In stigans euin, ut in Croatia bellum inciperet: inde vel contra Caesarem vel Venetos illud continuaret, vel ex improviso in italiam impetum faceret, ut sub Mahumete BaiaZethe &Solymanno factum suerat'; unde omnibus Italiae Principibus maximus metus incuteretur, di milites ditissimis spoliis locuple arentur. Ea importunitate tandem effecit, ut potestas ipsi da a fuerit , bellum in Imperii finibus auspicandi ; sub hac tamen conditione, ne ipsius Amurathis jussu sed proprio motu id a se fiet i profiteretur. Petri, nae propugnaculum ad Culpam seu Colapin fluvium, quam de suo nomine Ailan Grad nominari voluit, extruxit. Inde faciles incursiones in ditionem finitimam fieri poterant &Periculum minabatur Carolostadio Zagibricae & Mellicae, as iique urbibus di pagis vicinioribus. Omnia terrore lachrymisci querelis percellebantur Spersonabant.
Sed obiter hic singulare quippiam obsti vandum diti i 'In:ii; cum v d licet qui primus Persiae regiones infestavit
136쪽
antequambellum proximum motum fuit,&paeeminterprecas & Turcam violavit, idem cum hoc nomen tulissie, & vocatum As an Bassam de man; quae Media urbs est, hodie Siruaa di maspracandicitur, qui eo tempore ultimiis Tuniae termi- sversus Persiam erat. Saepius y cochorum meritionem secimus : quinam igitur, sint, clarius ut explicemus, propositi nostri ratio requirit. εquoniam caussa&occasio tanti belli, quod nunc geritur,exti eige dicuntur. GUII. De VFochis, o qua sic icti, iaci
' Scochus voce Sclavonica saltatorem significat; quod
capreoli in morem per praecipitia montium calceis lora xiis saltare soleant. Sed errant, qui cum Iovis inhabitatores tolerae eos statuunt;siquidem a Chimerioris ad quingenta miliaria distini i qui in Albania Acroceraunios mant adu promontorium lapygium, quod Capodi Santa Maria clic tur, incolunt. Vscochisclav micam, Chimeriotae Albanis , cam linguam loquuntur: illi Romanos, hi Graecos qblervant ritust illi collectitii sunt&pauci, hi vero indigenae & mari .ino numero. Inter illos plurimi versantur Murta bi ,suibus sub Turcis vivere non licet: qui aut ex Veneta vel aliorum. Pri ncipum Italorum ditione proscripti,ves paupertate eoacti, illis se adjungunt. Recipiunt quoque in suam Ioeietatera , Murtelinos, qui exploratores&latrones uini eius ditionis a
137쪽
De M lachis sic statuendum. Eo nomine omnes Christia nos intelligi, qui montes incolunt. Inprimis vero, qui in monte Lica prope Novi gradum & Seniam habitant. Vox ea Morolachia tunc primum innotescere coepit, ubi in Italiam Bar
tari irruperunt. Nam cum ex Kalachia ad mare Adriaticum pervenissent, eo nomine omnes maris accolas adpellarunt, de
sub voce Vulachi vel Vloschi Italos omnes intellexerunt; non. aliter ac Turcae, qui Francorum nomine omnes italos appes litabant. π A CROchi maritima loca habent Seniam &Buecari: interius vero Othozaz & Vinadol, quae regio adComitem Sedrim pem, tinet. Et licet omnes oras finitimas depraedentur quemad- odum Turcomanni quondam in Graecia solebant lab Imperatoris tamen prςsectis tolerantur,ne eos use alienent s. quidem sine ullo stipendio audacissime limites istos defendunt & tuentur , Cosaccos Polonos ea in re imitantes; de quibus insta fusius. Quod cum manifeste contra pacta conventa inter Archbducales& Turcas, & cum ipsis quoque Venetis inita, fiat , saepius causam& occasionem Turcis dedere, ut ad defendendos iubditos, & merces quae Anconam de Venetias deseruntur,ar.etna arripuerint. Eo etiam Venetos redegerunt : tum propter iurisdictionem, quam in mari Adriatico se habere Veneti praetendunt rium etiam ne Turcis occasionem praebeant, ut armis in Venetos conversis iniurias ab Uscocchis illatas ulciscantur. Adhoc etiam ne Veneti ad urca odioseinterpellentur ut fieri s let . quoties Turcis aliquo damno adsectis satisfactionem ab 'sdem Venetis Turcae petunt. Nec vero Turcarum modo bona praedari solent, sed Christianorum etiam facultates alagredi, Venetorum inprimis; non equidem quo damna quae in obsidione Seniae acceperunt resarcirent, ut quondam ipsorum
Voviadae & Arambasii causabantur) sed potius, ut injustissimis' O modis
138쪽
L 2AM SORANT Iinodis divitias & opes acquirerent. Quod eo libentius faciunt, quoniam optime norunt, quod a Venetis vix impediri possint.
dum ab imperialibus defenduntur & quoties lubet in tutum se
Uscocchis tamen quatuor viae patentin mare ad praedas ingenilas. Prima est inter numen Vessiam atque Chersum insulas i secunda inter dictas insulas & Arben : tertia inter Arben de Pagum: quarta denique inter Pagum & Zaram, quae angustis tria dc ioo pastis vix patet. Veneti triremes habent atque alias naves armatas, quas ad impediendos Uscocchorum impetus emittunt : sed quia mram ordinate res administratur, parum etiam hactenus ipsis nicuerunt. Navium igitur numerus augendus& praesidia in t ca opportuna collocanda sunt,quibus commode ipsis resistatur. In quae etsi sumptus majores impendendi essent, haec tamen
utilitas inde expectanda, quod usic chissemel in seram compulsis non facile sese recolligere & unire possint. Et mercutores ipsi de quorum salute&utilitate utplurimum agitur liubenter eos sumptus contribuent.
Vel etiam hac ratione ipsis resistendum, ut Vscocchorum ducibus certa pecuniae summa solvatur, ut a damnis tam Christianis quam Turcis inserendis abstineant; cum latrocinia vix ulla ratione latronibus illis audacissimis & animosis intei dici possint, nisi serio in id & aperto bello incumbatur. Sed vere tur nonnulli, ne ex ea re Turcarum Imperator indignationem eontra Venetos concipiat, qui cum Vsco his conspirasse ea i elone videri postent, ut ipsorum mercatores solummodo pace fruantur & tuto negociari possint, neglectis aliis. Nec fieri et iam posse, ut in hunc modum tam secrete cum Ustocchis transigatur, quin Turcae resciscant. verum huic malo duobas dis succurri poterit, Primum,ut quid rei cum illis geratur Tuo oo carum
139쪽
' ΡΑ xj II. 'carum Imperatori signi ficetur , cum in eo omni, tractatio constat , quo ipsi solummodo satisfiat, Vel, ut Pontifex bonoconsulens publico sese interponat, & acceptam a Veneta Repu- blica vela mercatoribus pecuniam suo nomine inter Vscoch rum duces distribuat.Praeterea etiam Gesari subsidium aliquod pecuniae largiri posset, ut praesidio valido Seniam de loca vicina muniat. Vel,quod optimum latet,si,ut pacate inde discedant ea que loca rapinis exercendis commodissiima deserant, cum ipsis e stituto plecto vel ex pacto conveniri posset. Constat enim publicos ipsos esse latrones ,& maximis damnis Christianum
Alia latione nec vires ipsorum imminui, neque etiam penitus extirpari poterunt:quod nunquam a quoqua impediantur. quin militem suum augeant, & quosvis ad militiam paratos si. bi associent. Hoc enim lege apud ipsos cautum est, ut marito defunctes coniux in omnia desuncti bona succedat, & qui hano duxerit possessionem illorum bonorum possit acquirere. Hucusque de Uscocchis, & quomodo ipsorum jnsolentiaeressti possit. dictum sussiciat. iLXIR Sigismundiu Battonis ad Caesa rem ira fit, quod plurimum Caesari profuit. sua Sisan Baga amarathi obtulis. Nisus Amurathis N ejus sepultura. di - et cur Turearum templa seu Mochitae voceηtur Moschae. βSuccesso Mahuinetis in regra paterno.
quid Feraro Smo Bassa pratendant. cur Mahumeres in Iesiuis profectres fit.
η i bellum inter Amurathem & Caesarem eo quo dixi modo recruduit, Sigismundus Battorius Transylvaniae Princ ps Turcis adversari & Caesaris partes sequi coepit. Quod ut illis praeter spem&omaena pectationem eveait ita neque
140쪽
ipsum certiorem fecisset. Ferat contra optime deMahumete se meritum esse statuebat, quod tempore exiguo in possessionem regni paterni illum collocasset. In primis vero tam periculota tempore, maximis necessitatibus rempublicam urgentibus. His invicem illi altercabantur rationibus, donec tandem alter alimrius necis & obitus caussa extitit. Sed ubi rebus domesticis aliquantulum Mahumetes prospexit ,easque ex voto composuit, bello se accingere coactus est.Tum propter rationes supelius a nobis in medium prolatas: tum quod milites palam profiterentur, se in militiam nonain plius profecturos,nisi Imperatore ipso praesente, quod a primis belli ducibus Sinano&Ferato in bellis praeteritis minime ipsis satisfactum, sed pessime etiam ab iisdem tractati suissent: tum etiam, quod militum animi alij in alios duces inclinarent, & Ciscala facilimam victoriam ipsi promisisset, si ipsemet bello in
LXV. Agria occupatur a Iurca. De AH lvi Ioccat S Sacman Primo expeditionis suae anno Agriam occupavit. Quae licet non adeo munita su propter montem qui ipsi imminet: situs tamen ratione maximi est momenti Quod facile impedimentum inde Transylvani & Caesaris copiis, quo minus se conjun gant, creari possit:& Turcae viam, quae Catio'la Toccatum ver sus ducit, contimio infestare queant, cum is perior illa, quae est versus Sacmar, multo sit ongior. Quod si muri & propugna cula Agriae resciantur, nullo negocio exercitus validissimus in ter utrosque hostes ibidem in excubiis haberi poterit. LXVI. Expeditio Mahumetis. -