장음표시 사용
81쪽
inuanti Helvetiorum confoederationes & societates a Princi- .pibus illis finitimis merito fieti videmus. Eo cum variis itineribus expeditiones suas posterio ires in Ungariam susceperint, & in posterum suscepturi for-.tasse sint, non absurdum neque inutile suturum puto , si vi rus praecipuas , quae illos ex patria in Ungariam ducant,ostendero. Vt Christiani proceres eos tanto facilius, vel impedire, vel adlainimum remoram quandam ae s num ipsorum aurori & repentinis incursionibus iniicere queant.
et Tartari Turcico se se exercitui conjungant, ditiones . Polonicas necessario attingere coguntur. Quae vel ha bitatae & cultae sunt, vel desertae. inter habitatas refero Rus iam&Podoliam, quae ipsis ad latus dextrum sitae sunt. Subi-
quadam irruptione infra Premistiam valles illas attinguae possunt, quae recta eos in Ungariam superiorem ducanti Sed hac via facili me Poloni Trans ylvani & exercitus Imperatoris illis, quo minus susceptum iter perficiant resistere pos-iunt. Possunt etiam Sambur urbem petere,velTransylvani in propius attingere: verum haec via omnium est difficillina, Per regiones desertas duae ipsius patent viae: una quaς 'mari est remota, altera quae vicina. Si prurem tenent, fit minis Nestri cursum sequuntur in Moldaviam usque, inde per mediam mallachiam proficiscentes,ad Severinum quod L a nostris ob memoriam Imperatoris Severi nominatur perveniunt. Verum eo in itinere Poloni pariter &Moldavi cum Valachis eos impedire possunt. Priusquam Severinum cum M E multo
82쪽
orro NNus. PARs q. 3 multo brevius secundo Danubii fluvio incedentesconficere poteranci verum quia Transylvanus jam & loco illi ®io. i ni adiuncti dominatur , si illius fluvii cursum sequi vellent, armis viam sibi aperire ς'gerentur; id quod aeque ipsis foret discite quam si terra proficiscerentur.
Vbi postera iter quod agmare propius eii sequi volunt, ad. suvium Nestriani Tyram quonda vocatu se conferiunt quem prope Acbermanum trajiciunt quae Polonis dialogrod, Mol-davis Cittatalba, Vngaris vero Nester Alba dicitur. -- achatusTurcicus ad fluviuNestru errant igitur,qui adistru
ieu Danubium eum collocant situs non procul distans a Sari niachatu Bendera quam Moidavi&Poloni Tegina vocanti: i Bendera urbs est in Moldavia sita.qua Aro ej us regionis Prin-ccp;Turcis concessit, quo se a rebellionis crimine, quod coli. tra Turcas in bello quod etiamnu viget admiserat, purgaretu es, iPer hosce duos Sangjachatus Tartari bifariam Vngari. am attingere possunt. Aut enim Pruto Seuviis trajectis iti, V Valachiam irruqnt,aut iis fluviis relictis, in Bulgariam Tu 1 . Cae provinciam copias ultra Danubium traducunt. Haec p sterior via licet omnium maxime secura & commoda sit, dissicultatibus tamen non caret: siquidem psim et Turcae nunquam non gravate Tartaris per suas ditiones quas ne de-va stent&depraedentur metuunt )ta ansitum permittunt. Prima vice qua in expeditionem in Ungariam profecti sunt, iter Praemistiam 3 ersus instituerunt: in reditu Seyeri'i coenobium petierunt , sed cum a Valacitis & Tra stium is damna saepius maxima in transitu accepissent, ut tanto commodius
83쪽
C, Tumca kpera Tartarorum Gibriorum aliorum qui innum auaru chermanni se Bendera morantis, uti se eam 3. . Via , per quam Tartari Europaei in Persiam proficisci sileon et v aeter eos, quos modo enumeravimus , Tartarorum
L populos, alii quoque eiusdem nationis reperiuntur, qui
Gibeli vocantur. Quorum ad plurimum sunt rooo. Machaera, arcu galea de Iorica in bello utuntur, unde Gibeii , id est, armati dicuntur. In Dobrucia provincia ultra Danubium sita habitant ad ruin as muri, quae in Sogdiana regione ab urbe su listria Constantiam usqtie , quae est ad Pontum Euxinum pertingunt. Hic murus abImperatoribus Graecis quondam. aedificatus dicitur. ula . Hosce Tartaros Turcae saepiginis in bellum uocant, ut liis persuadeant, Tartaros Crimatos sibi auxilio venilla. In eo undem finem saepiuspaucos uos, qui in ultima MoIdaviae par te intra Nestrum & Danubium fluvios, in Sargi achatu Bem derae de Achermani habitant, quorum superius mentionem fecimus, auxiIio sibi uenire compellunt ut timorem innostris, &rumorem de suis viribus angeant. . EThare quidem hactenus de Tactaris dicta sunto. Deoi bus hoc unicum adjiciam, quod memoria di consideratione dignissimum est. Videlicet Tartaros Europaeos Romanorumi tempore in Persiam per Demu capi idest, per Portas ferreas per quas Alexander Magnus ad Georgianos transiit) copias ' traducere solitos esse. Quorum vestigiis nostra memoria manBassa institit,&eadem via in Persiam tendit. Semper enim eo animi de virium omnes intendit nervos, ut Domiti
84쪽
de Euxino Ponto septa, Caspium mare non attigit; ut falso nonnulli opinati sunt. Quidam eorum sunt liberi, reliqui Tartaro Crimeteo parent. Graecorum ritus, variis superstitionibus mixtos, observant. --Turcis suam operam pecunia elocant, paupertate coacti : seque invicem vendunt, di in ser- vitutem aliis tradunt, tum quod Mengreliis vicini sint.&ipsis quoq; Tartaris,quibuscum interdu quod agant habent: tum etiam propter Turcicum propugnaculum Ala , quod est in ostio Tanais. Strenui semper & ingeniosi habiti sunt. Tem- .pore Sullanorum , qui in AEgypto regnarunt, plerique M Wallichorum ex ea gente originem trahebant, unde Mam luchia Turcis Zercas vocati sunt. bi it In Circassia non ita pridem magna clade a Cosaecis qui hisnt, suo loco dicetur affectus est Osiman Bassa, cum reduxePersa Constantinopolim contenderet, & transiiset Phasm suvium Mengretiar seu Colchidis, quae est ad Pontum Euxinum, in Trapeauntis confinibus. Qui fluvius propter veli usaureum celebris habetur; quem Pompeius fugient m Mithridatem insequens transire,prae metu Tai tarorum , Circasiorum populorum vicinorum, non in ausu M .Hpc usque dea ar taris S: CircassiiS. . . XXXIII. De Curius, vetae Chaldaeo. Num Tu irum Imperium merito de rimo at
olet 'Turca non raro Cinaeo 'eu Gurdos ad belli socie a .m ocarp. si labumcinni strenuissimi. Libertate stu. G α unturuntur.
85쪽
unturi Babyloniae provinciae, quae hodie rit B D t, eam partem incolunt, quae Curdistanseu Chal a Arabibus vero Kelden dicitur.
.ii Hos maximo damno aliqu ando a relao imperio futuros imonnulli albitrantur. Quod periculum cidum i qui milites sunt tabani montis accola R Ar bum extorri s amminere existimant. Sed in uoquitam iudicio Imperium hoc potentissimum parum sibi ab illis timere e bet. i Nam primi regiuncplam perexiguam possident, secundi mi mero Apaucissimi sunt, tertii latropes sunt nullo Ordiue in Rul tiara
iant' b mitabam ba . is inbi iniv TIMOloco miribis Imperii oratri mihi disserendum puto; qua videlicet ratione Imperator Turciςus commςῆNI. - rmis & munitionibus exercitui terrestri & assi prospic Npossit. Cum nemo sit, cui non constet, irritos conatus frit r. Is S eius, qui instructus maximis copiis, rebus quibus & hinmines & pecudes sustentet di ad bellum instruat, de sti tuatur, mantur. Ostendendum quoque est ,. qua ratione illum vel poliare, vel difficilem apparatum ac copiam rerum ςarum hosti reddere possim us. Vnde palam Eet , qu/ntion i stra: ntra nos praestare vat at V XXXIV. mearu or cibaria, qua Tvr in Aso es Europa par reposent. i
86쪽
D pane se octo ciri Migrari cst fur AT VS cura prim&d ligentissima debet esse
omnium belli ducum, sine cuius subsidio exercitus diu sustentari atque haberi non potest. Tureis autem frumenti
Huius maximam copiam passim in Asia colligere, & variis itineribus in Ungaria comportare possunt. i fer Euxinum Pontum ad Danubii ostia tuiti id fieri non potest, metu ma lachorum, quia Triansylvani imperio dependent. Constan Uno poli usque in Ungariam ut deferatur. via nimis longa &omota est. Liberrima vero & facillima per mare patet, quo IThesIalonicam utque quae Srionis i hodie dicitur) transe porratum Dde per Scopiain urbem Bel gradum desertur. andeque planissima patet regio, qua commode quaevis de loco an Iocum transferri possunt. Quod minori etiam cum difficul-uare fi rei nisi carrorum&vehiculorum copia Ostituerentur, - Europa parum commeatus Turcae conferre potest. Mold via & alachia hordei de numenti seracissimae provinciae, belli cladibusiam infoec undae sunt redditae, ulmon m odo pa rum colantur de arentur, sed & exiguum illud quod terra producit militibus in praedam cedit, vel ab equis conculca aur. Ualachiae de Moldaviae Principes tanquam vasalli ho-ma O tenebantur, quantum possent rerum omnium ad bot tu m necessariarii m Turcico exerci tui su b m i n i straru & proc u rare, sed neutςr suo nuncfungitur munere., Ille enim iugum Turcicum plane excussit: hic vero vix se suosque alere potest, Per acedoniam Serviam, provincias fertilissimas, com meatus tuto facile in Vugariam deferri potest . quod eae re
87쪽
orro MANNuso PARS L saepillime possunt, ad exercitum mittere tenentur. Rnstici ip pygis, quanta psis imperatur, frumenti copiam suppedi- ne miJgibus adiguntur. Albaeregali maxima copia panis bis cocti ex frumento & hordeo ordinarie confici solet, qui 'ρ nosteainter milites dividitur
Xam Cur Turca expeditiones μα- axni parte maior ι . saseo rapiant, ct exercitum non diu subAxu retineanc
I Ioc insuper certissimum est, Turcam priuiquam herba Ierescat & messis facta sit, in bellum proficisci Ungaricum non posse. Tum quod frumentum&alia, quae Spahi exercitui praestare coguntur, ante illud tenipus nullibi pararique itum etiam quod neque milites, si his destituantur rebus, diu castra sequi possint; maxime ubi exercitus copiosus sit; quales plerunque Turcarum sunt, qui hominum equo- .rum di camelorum maximo numero constant. . Inde quoque usuvenit, quod eiusmodi exercitus diu in aliqu' loco subsistere vel coniun*vs manere non pos t.
. QCopia aliquantulum ornae cibus Turcis familiaris sup- peditati in Alexandria quoque eitas copia haud vulgariz
crecit; inde a mercatoribus ad nosdefertur. ii ix VII Ilae ins in no rbσρω-Z αλ i 'Tota regio omni genere carnis abundat, maXime vero ubi exercitus subsistit vel sedes belli est. Vervecum. εἰ boum in primis, ut ita dicam, copia innumerabilis reperia. tur in iis campta atque pascuis. E Moldavia pecudes mel α. butyrum maxima quantitate in eastra Turcica deferuntur . Principe id permittente, propter tributa, quae ipsi hoc nomine penduntur. i erveces tamen ea copia minc, qua solebant olim , nancisci non possunt; quod multo plures hodie, quam quondam in Poloniam abigantur. Quae res Turcas pessime ha-' rit, cum cacatin prjpala delectentur ubulam vero tanti .
88쪽
non saciant. circumserunt quoque secum carnem quandani sale conditam, quae in pulverem redacta, nutrimentum illis optimum praebet: in primis ubi eam cum pulmento , quod ia avocant, miscent& condiunt. T A De aqua, vi Orbet, quae et oui apiat
De regno Tarsi. Tuomodo Mahum eras Pseudopropheta asseclas si os in arte ' militari instruxit se ad eam idoneos reddidir.
AD potum quod attinet, nemo est qui dubitet, quin ubi vjs locorum , ubi bellum hodie geritur, aquarum sint
fontes perennes&fluvii. Nec Turcis hic potus vcl rarus vesinusitatus est. quod ex lege Mahumetana cana bibere tenean - tur. Carthaginensesqiroq; eo potu olim utebantur. Vt etiamnunc illo uti , religionis causa, feruntur in colat Tarsi reges; quod est in Asia ad Cathaiae confinia sita, cuius etiam literae sacrae propter magos, qui inde ad adorandum Christum Bethlehemum profecti sunt, mentionem faciunt. Quantum iste aquae potus Turcis conducat, illi aestimare possunt, qui aliquamdiu Germanos frequentarunt i licet olim dc hi aqua contenti vixere. Et si quod res est fateri lubet, Mahumetes ille Turcarum Legislator asseclis suis, ut a vini potu abstinerent, non aliam ob caussam tam serio edixit,quam quod armis suarum I egum observationem sancire cupiens, sobrietatem illis praecepit quo ad belli munia obeunda semper parati promptique es sent, ducibus parerent, &ad Martis aleam subeundam intrepidi impavidique adgrederentur. Legem quoque tulit, ut crebriori lotione utantur; ut videlicet mundi i ,munde iniexercitu omnia tractentur, ne morbis, quos immundicies α, spurcicies generare solent, milites corripiantur, sed potius ad perferenda omnis acris&coeli tempestate incommodi l
intea apti di idonei reddantur. Potum
89쪽
potam Insuper Turcae, quem Tetertit vocant, exuris p Mss & aqua conficiunt, admixto citrij succo & musco ι quae Omnia saporem suavissimum efficiunt, tentare etiam caput so . let uti vinum. Quod si vinum bibere Turcae aliqui interdum cupiant, Ianizari in primis qui eo mirisce delectantur,magna
eis copia est in Hungaria, praecipuequein superiori, ubi vinum Tocc um nobilissimum habetur. IXXX I X. Materia fi ve ligo. De Furca Et Srema provinciis.
T Ignis Turcae non possiant destitui: quorum usus in exerci. 'tu, ut Cyrus rex Persarum dicere solebat, aeque atque alia-
hunc tamen defectum supplent reliqua oca, per quae iter fa ciunt Constantinopoli Belgradum, atque inde cis Danubium Vesprinum usque. In primis vero ligno abundant Baaca de Srema provi liciae. In hac urbs Sirmium, quae propter Concilium quod ibi celebratum fuit celebris est. Ambae Danu. bio Dravo & Savo fili vijs cinctae, quibus furor belli quod exercitus Turcicus semel tantum sub Sinano Bassa illac transiit i cum pepercisset, omnibus rebus necessariis plus quam alia: Ungariae provinciae abundanti POsTQUAM ea quae ad hominum & animaIium si, sten
lationem perlinent discussimus : nunc considerandum est, quo armorum genere Turcae utantur, & quomodo Iezcmmuni. muri tam ad defensionem quam offensionem nancisci possint.
90쪽
qucm Pasduan vocant, & machaeram gestant. Hoc armorum genus Persis quondam in usu suisse Xenophon scribit. Tur illud Cedare, Arabes Sem, Germani Sales voce Vngarica&, clavonica Sabia, pominant. Alij etiam secures& sicas ferunt. Alij peltas & scuta. Reliqua corporis membra armis non operiunt. Tormentorum usum non habent, multi sagittas ct tela tantum in hostem tendunt. Qui in Croatiae de Ungariae uinibus militabant plarique thoracibus ferreis & lorica induti fuerant. Sed hi fere omnes in militia periere. Qui his successerunt, nondum huic armorum generi assuefacti sunt. Iauiaetari omnes & nonnulli Asappi tormenta tractant, sed non cadexteritate qua nostri solent. Acanaij, Spaliogiani,Chlaus 60 qui Turcarum legati sunt alijque equites a uiae Tu rci cae, cu & sagittis, alii lanceis Asiaticis pugnant. Pedites fere omnes galeas non gestant, sed machaeris,dc gladijs Graecorum' more accinguntur. Equites Asiatici sarissis quoque utuntur:
alij sagittarios agunt: ephippia exigua habent de quibus secu 'le deturbari possunt. XLI i De Gelegis, Toplu, Armenis, quare hi Boc, et
De Minicis N Sachor. TN exercitu Turcico diversi sunt ministri & ossiciarii, qui varia obeunt munia.Gim sunt, qui arma componunt ac tergunt. Tvi vocantur machinarum dc tormentorum magistri. Equibus nonnullis stipendia solvuntur, alij sine stipendijs aliunde multa corradunt. Armeni sol res & munitores ut plurimum sunt, & apud Turcas ea praestanc quae caminorum purgatorib. apud nos committuntur, unde per Iudibrium Bocgi vocantur. Exercitum quoque sequuntur multi Frinici,quod lingua Sclavonica bellicosum significat,quod in bello quondam v arcnu -