장음표시 사용
251쪽
nim in rebus singulis controuersis assirmare peccatum, ac prae sertim peccatum laethale ; atque hoc est periculosius, magisque praecauendum, quam oppositum , caeteris paribus A si propterea sub eadem conditione benigniores opinioncs sunt rigidioribus praeserendae ; atque oppositunx huius subiacet magnis inconuenientibiis in via Dei, & respectu salutis animarum , uti laudatis limi auctores optime censuere . Si haec, inquani, ita habent i unaqualibet controuersia particulari, valde profecto periculo sum est, maximeque praecauendum in uniuersali praesenti controuersia tenere sententiam amrmativam obligationis, ic pecati. Perquam videlicet determinantur, caeteris. paribus, ad eandem partem assirmativam obligationis, dc peccati, o inuo controuer siae particulares det peccato, & non peccato , de peccato laethali, ct nota laethali . Iuxta documentum igitur Gersonis, oc D. Antonini, aliorumque modo praemissum Cum fundamento immediate ante a nobis praeiacto ex D. Bonaventura, nostra sententia ncgatiua eiusmodi obligationis, dc assertiua usus liciti opinionis cuiusula practicae vere probabilis tenenda ,ac tradenda a Theologis, atque ab omnibus confovenda est potius, quam opposita obligans uniuersaliter sub peccato ad omnes opinion S tutoreS , caside inque strictiores, praeterquam ubi contii terit, ' corvain Centor olfensum fuerit, easdem tutiores este simul minus proba biles, qua in opiniones contrariasia Nostra, inquam, haec sententia tune da, ac Confovenda est ratione multo maxima , ut liquet cx speciali nostra huius articuli ponderatione; reiicienda vero,ac deprimenda est sententia opposita de tutiori, ac strictiori ; dum a non constiterit sententiam illam opposi tam habere pro se malo ra,ac firmiora su mi amenta,vel auctoritatis,vel rationis,vel utriusique, quam nostram, ex quibus appareat illam ct e veram , d asta in falsam. Hoc autem v siroadeo noli apparet ex fimdamentis hucusque per aduersarios adinventis , ac promulgatis, Ut Oppolitum appareat abunde ex toto illo opuscuis no tro .. Ergo dum nutiora alia fundamenta non producentur pro parte constraria , nostra potissimum sentetula teneri, ac cora ueri debet mutpote tutior formaliter, seu minus periculosa ex genere iuO,It
paret ex praemissis o Quam in rem addo loco sigilli,quod ab aliis vulgatum iam est ex M. Barnaba de Gallego in re sol. morat. in prologo ad tracti de consc. Ubi ex glossa ad prologum constitu tionum sui fulgentissimi ordinis Praedicatorum text-I. Circae
illud . Cum ordo noster specialiter ob praedicationem , s animarum salu rem , rescret haec. Declaramus, quod tria it praecipia, qua Diatem ιm
252쪽
peditive animarum . Primam es oe. Tertium est nimia a terris in ea- βυμ, σ opinionibus .. Terrentur enim lamines ex hoc an tuarum , ut sat tem propriam negligami. apropto relManda es , quavium fieri potest, rigiditas a o austeritar inaonsuys . ac bo-nes benigne tractaηdi sunt.ua
salubris, dc discreta admonitio sapientissimorum S. Dominici amliorum urget, vel inaxima in re praelanti. Quia *ars rigida , ae austera circa prauentem controuersiam uniuetialem est nutria omnium rigiditatum , dc austeritatum possibilium in opinabili. hus uniuerus, ut per se patet , dc ponderatum iam est.. Atquo
e de secutitate, &Peticulo quoad opiniones. Annectitur eadem comparatio pEriculi in agenda. AI .ri s. 'Venio ad operationes, circa quas est opportuna. de
optima animaduerfici Sylvestri ver Consessio a.quaest- 2. n. IO et sit turius, ait , statim confiteri, uam digrare a naa tamen risius est revere , quod sic obligemur. ia viri gummati haberent maximas ocea.
hones peceandi. Quae ratio confirmates uod dicebamus cle opinio vibus stitistis. Verum circa ipsum statim confiteri, atque in geouere circa ipsum operari conformiter ad strictiorem, oportet diauanguere de motivo sic operandi, necnon declectione . cuius διι lacst, dc citius caula non est opinio ipsa stricti Si quia ope. rctur cons mater ad opinmnem striatorem praecise . quia pro sequutio obiecti, q uod per cam proponitur amplecteud u m, umfert ad mortificationem passionum, quia eadem est maioris p . sectionis,& eertius placet Deo, placetque magis; proculdubio est tutius hoc modo operari conformiter ad opinionem strictio. rem, ut per se patet. Sed tunc opinio sttactior, qua strictior,nouis causa electionis , neque haec sit dependenter ab illa. Quia ciuimodi motivum manet integrism ctiam credenti opinion zm strictiorum esse minus probabilem, imo de esse filiam, & cerritissime fessam . Quapropter sicut ex Apostolo l .ad Timoth. I-8. Lex iusto ηοη G posita, quoad vim utiq uc coactiu m, seu commi natiuam; ita opinio strictior i qua strictior, nullam es Lacia eis
ex cri posiriue, Deque quidquam earcuus reseri, ata vera, an sal facile doceamet, re credatur , respectu operantis ex a mor insoris perscchinnta, maioris' tae gloriae,5c beneplaciti Dei. Q i iari, subvuauis opicii eo rabitur adem, utpote Opcraus e X uIO diua, quod sub utrauis perstat ideo & aeque viget. ΛptiaIs. At si quis operetur conforniarer ad strictiorem praeci ,
quia lex Dei obligat ad ita operandum, quia alioquu incidet ili. G g a iram
253쪽
iram Dei , & decidct ad inferos, eritque seriuas, ac filius Diah Ii; dico non esse tutius hoc modo operari Consor in iter ad Opinionem strictam , seu strictiorem , imo esse periculosius iuxta Nuper ponderata , certc non cllic minus periculosum, qu1m op positum , si caetera sint paria . Ratio est, quia non soluin leges reipla latae a Deo sitiat sapientissimae , sed et am omissio earum, quas de facto non tulit, in sapientissima; ae proinde non soluti
omissio legum , quas de tacto tulit Deus, sed etiam promulga tio carum , quas omisit de facto, fuisset insipientissima , utpote opposita omisioni sapientissimae , di quae per infinitam sapientiam Dei iudicata est congruens, atquc omnino conueniens humano generi iam praeexistenti. Conueniunt nempe, & disconueniuat naturae rationali legos, & omisiones legum , sicut Co poribus frigus, & calor, & priuationes eorum . Eadem igitur ratione , qua opinio ram stricta, quam larga est exposita periculo fas sitatis, quatenus opinio est , & consequenter est exposita , . tericulo, stricta quidem , assirmandi reipsa Deum esse auctorem egis insipientis , larga vero,affirmandi similiter reipsa Deum esse auctorem omisionis legislativae insipientis . Eadem , inquam, ratione , qui operatur confirmiter ad opinionem strictam modo praedicto, seu mouentc, ac determinante ad operandum opinione stticta , qua stricta est , cst expolitus aequali periculo , ut seratur ad Deum atactu suo tanquam ad legislatorem reipsa insipie- Iem, utque obsequatur, tanquam supremae suae regulae , regulurcipsa distortae , ac insipienti; sicut idem dicendum est e conue iis proportionaliter, quoad omisionem legis, de operante iuxta opinionem largam. Neuter igitur ex ijs ita operantibus excusari potest a magno, foedissimoque flagitio, nisi per ignorantiam
inuincibilem, quando contingit opinionem , qua dirigitur in sagendo, esse falsam . Nisi eisim ignorantia inuincibi Iis interueniat, uterque tunc committit peccatum iniuriosum Deo simile
peccato iurantis falso per Ucum . Quia uterque ille constitute tunc Dcum,quantum est de se, auctorem insipientis , seu legis, sol omisionis legis, perinde ac iste constituit Deum testem, &suffragatorem falli ratis. Art. 22o. Haec ceu sa est, ob quam ram seuere, & toties, totque modis praecipitur nobis in Sacrabcriptura, ne addamus quidqua, mi demamus legi Dei, uti retuli art. i. Nisi enim utrumuis ii Tum induccret peruersionem morum , & iniuriosam Deo, αdeordinatiuam nostri intra nos metipsos, & cum proximis, non interesset multo magis addere, aut demere legi Dei, quam a dere, aut demere nuruero citatum Romanorum, aut numero
254쪽
occisorum in pugna Cannensi Eminet porro, vel maxime veriritas , & momentum huius rei, nostraeque rotius huiusiotaerua taonis in ingenti illa controuersia,quae acriter inuicem commisit Principcs Apostolorum Petrum, oc Paulum , quaeque deindet vehementer exarsit inter summos Ecclesiae Doctores Augustinus& Hieronymum circa cibos lege veteri prohibitos, uti mirabilia& grata cum comprehcnsione enarrat D. Thom. lect. I. ad cap. a. Epist .ad Galatas. Parum sane intererat, & ctiamnum interest ,
sec tu so scandalo, quod quis abstineret, aut abstineat a cibis lege veteri prohibitis causa lalutis corporalis, aut spiritualis, aliou honesto motivo, & de facto Apostolus ipse ustirpauit non serues
legales veteres obseruantias, & piaesertim circv mcisionem, ut notat inibi D. Thomas, & liquet ex Actis. Interfuit tamen plurimum , ne gentiles convcru ad Christum cogerentin, ut loquitur Paulus, id cit, ut exponit D. Thomas , ne abstinerent Credentes s& quia credebant, propter exemplum S. Petri, se teneri in conmscientia ad eiusmodi abstinentiana. Interfuit vero usque adco, Ut D. Paulus, prout habetur in praedicto cap. a. ea de causa restiterit in facient D. Petro,eundemque eadem de causa voluerit Spiritus Sanctus manere inibi declaratum pro tota scmper posteritate reprehensibilem quae est vox Apostoli,eaque intelligenda cum pro prictate , & realitate, ut censet, di esticaciter probat D. Thomascum, & ex Augustino. Est igitur valde periculosum operari con formi ter ad opinionem strictam cum dependentia ab eadem opis Dione. Nota inconueniens ponderatum in materia iuris diuini tenere proportionaliter in materia criam iuris humani quoad eius auctorem ἱ iormaliter vero tenet, si consideretur Deus, Vt cooperator , & vindex legum humanarum, ut pateticonsideranti.
ΛFt.2a I. Apparet primo ex dictis, opiniones strictas ex gener suo , icu UtcriS paribus estC periculosiores occasionaliter, quam largas . Quia cum Wriculum fallicatis sit in utrinus aequale, ne que de hoc dubitari posse videatur; inconueniens in moribus squod ex opinionibus strictis falsis pronum cit, ut subsequatur,cil maius, Ut innotuit iam, quam quod rubsequitur ex largis lai sis . Apparci rurius opiniones lirictas tantundcm, Vt minamum, ac laigas perIculosas clic, si formaliter, & secvnclum se praecisa considercntur, tum etiam si confiderentur causaliter,& etfective, seu quoad vitian Irarumvis proprium,ac specialem. Quia aequM
255쪽
ctorem legis , cuius non est auctor, quam qui fertur ad eundem, ut non auctorem legis,cuius eth uehor. Quorum primum facit, qui deducit in opus opinionem strictam falsam x secundum, qui largam falsam. Ponderata praeterea fuit ratio minime contem nenda pro excessu opinio uis stricts falsae quoad virumque etiam hoc posterius malum. Idem valide coasirmat consilium, quod retulimus , D.praesertiun Antonini, necnon Gersonis, aliorum que grauim, dc piorum auctorum de cautela necessaria in traderi dis opinionibus strictis. deque praeserendis benignioribus, ubi cae..tera sunt paria. Non enim commendarent documentum tale states , dc tanti viri, nisi .inconueniens , cuius periculo subsunt opiniones strictae , etat maius, ac deterius simpliciter, &abso lute , quam cui su ad obnoxiae opiniones largae , seu benignae. AN. a 22. Quapropter quod opiniones strictae dicantur Iutae , aut tutiores, largae vero, seu benigam dicantur e contra ima tutae, seu minus tutae,est quid abutatim, ac improprium , dc verificcis tur solam ratione materiae, quatenus est omnino , ac certissim Etutum id tacere , q .l. opimoitricta dicit debere fieri , .esseque sde necessitate salutis,ut fiu; di non est sic tutum facere oppositu, quod opinio larga, seu benigna dicit sicere, ut fiat. Caeterum in sen su lor mali, dc mustili utrumque genuῖ opinionum est pseriter periculosum, de magis periculosum genus Opiniculum stri ctastum, ut siquet cx dictis. Verum de modo loquendi, cum de re Monstat. .uon in admiadu curandum, dc nos q uoque perge inus Ioqui cum multis, dc opiniones strictas, seu assertivas oblis gationis in coaiciemia dicere tutiores, minus vero tutas opiniones largas, sen. benignas. Manifestior quodammodo est abusus loquutionis corum, qui dicunt opiuiones strictas, seu rigidas sta
re pro lege contra commodum ; largas vero , seu benignas pugnare cCntra legetn pio conranodo . Hoc cnim perinde impro-
Druim, ac ditionum cst, atque si dic creetur opiniones largas, seu beniocias staro pro houestate contra peccatum ; stricta vero, scii rigidopugnare pro peccato contra honestatem . Nempe sicut opinio strictae dicit dari legem, dc obligationem lagis. ubi opinio larga dicit neutram dat ita opinio larga dicit non estu peccatu M. de esse limustum . quod stricta dicit non esse honestam, de es
peccatum .. Vnde talaS duorum tantum, uel trium modernoruml iuutiones sunt vitandae,tanquam Nucum facientes,dc tanquam
flamites contentiocia, utpote laboraules falsa suppositione, aut fallaci insinua tioneis ppositiois stillae .. Aliud namque est stare pro lege, quida coitu in sit reipsa dari,aliud affirmare tamdegein;
256쪽
de qua nutibus rite consideratis, conimuertitur, ac dubitatur ,
an reipsa detur; dc similiter de peccato, dc honestate, necnon de commodo purό temporali.
Concluditur utrumque genus opinionum rigidarum, oe' benia
gnarum indigere 'e, e subprobabilitate ditiarm potiri
excusatione per ignorantiam iuuinitabilem.
ARt-223-- Id quoad rem ipsa ar praetereundum, aut oscitantericonsiderandum minime est,quod ex pravaaissis infertur Clarελ virumque genus opinionum & rigidarum , & mgnarnm set oindigere, & quandiu probabiles apud unumquei Isque sunt,etiam pCtiri excusatione fundata in ignorantia inuine itali z Indigere vero, & potiri, tum quoad ipias secundunt se;-pnecise quoad assiensiim ipsumi vel dissensum Hatellectualem; tum quoad usu mearuni dem, seu quoad electiones, operati exen illis su ,IAras, Nec intum q uoad exclustinem peccati ,.6 naeuitiisλrnu sis seorsim spe licer uoinritoriae , verum .etiam quoad lues sitarent bonitatis litoraliss & metiti , si niluuiud aliunde desit, Haec , utut eranu, assumo duo principia certa, alterum iuris. ab
arr.a M. Principium iuris est : In iis, quae pertitient ad fidem , &bonos mores , tun re, maxime vero docere opinionem quam
libet Gisiam est malum moraliter , ω peccatum.poena dignumaaratione sui loquendo per se , & nisi excusetignorantia inuinc, bilis. Ita omnes Doctores, SC pater ex dictis. Quia quoad m res quaelibet opinio falsa addit, vel demin legi Deiri addit, si est stelina , dc talia; dentitissi est larga, d falsa. Utrumque auremo in prohibituin lege Dei, ut vivi in ,, az proinde utrum lueta est peceatum per Ie . idoni, dico quoad fidem . Quia quaelibes opinio, aut doctrina falsa in re s.fidei addit similitur,veLacinit reuelatis 1 Deo , dc deuesarion ivinaret atque vitum is est simili, ratione deominatum , ac turpe ,. Si iniuriosum Deo atque re probatum saepius, & acriter in Satta Scriptura'. Iino opin*ri miis falso, aut docere falsa in deterius ex genere nio, quam aeui re a lege m agendo. Quia opinio , dolicita tangit radicem , dc serpit magis, haeretquis diuri .. t. aas Principium facti est trimembre .. PrimFparet Dantur, semperque extitere in genere humano quam plurimae opiniones taliae, tum speculatum circa videm , aliae addentes, aliae demen
257쪽
tes veritatibus reuelatis, tum practicae circa mores , aliae adden. tes, aliae dementes legi Dei. Patet hoc inani seste ex controuer-sijs innumerabilibu ς circa sensum literate in cuiusque loci Sacrae Scripturae, & circa bonitatem , & malitiam actuum humanorum , alijs assirmantibus, & alijs negantibus talem determinate sensum esse verum , ac legitimum, aliisque si militer assirmantis bus M alijs negantibus talem determinatam operationem cs is peccaminosam. Huiusmodi controuersiarum , & contradictionum , vltra millenas , dc millenas, sunt pleni libri,di Commentatorum Sacrae Scripturae, & tractatorum rerum moralium. In scitismodi autem controuersi js,& contradictionibus totidem fune opiniones falsae, atquc verae, cum in omni contradictione altera
pars sit vera , & altera falsa, ut saepe diximus , & est per se euidens. Ex ijs porro opinionibus fallis,qualiter a nobis propolitae sunt,quae sunt affirmativae adduntinc quae sunt negati uae demunt veritatibus reuelatis, dc legibus respcctive . Haec igitur pars est palpabiliter, ut ita dicam , vera. bccunda pars: Quam plurimae ex praedictis opinionibus talsis utriusque generis non solum sunt
expertes formaliter , ac imputabiliter Omnis malitiae moralis , ac demeriti immediate, & ratione sui, verum criam concipiuntur,& docentur cum laude, & merito speciali coram Deo . Proba tur , quia controuersiae taleg, cici opiniones inuicem contradicen tes,auctorcs habent magna ex parte, praesertim quoad sensum legitimum Scripturae, Sanctos Ecclesiae Doctores , aliosqui SN.PP. vi S. Augustinum nominatim,dc S. Hieronymu, D. Thomam, dc D. Bona uenturam , dc maxima ex parte, ac sere in totum viros alios pijssimos , quorum conuersatio in caelis tuit, Acintima, ac assidua cum Deo, deque diuinis communicatio , Scmores sine labe puri . si quae fides historijs , & libris de Scriptoribus Ecclesiasticis , si quae auribus, si quae oculis habenda est . Legitur praeterea, & auditur, & prudenter creditur de nonnullis eorum, quod decesserint cum gratia baptismali. Dici autem non potest absque magna , ac impia, & temeritate, dc vecordia auctores talcs non scripsisse libros suos cum laude, di merito coram Deo . Nec dici potcst hanc illis praerogatiuam deserendiam esse quoad ea tantum , in quibus Veritatem attigerunt, ac tradiderunt , quandCquidem ccrtum est, & haec, dc ea, in quibus deiscepti fuere , scripta ab illis fuisse cum pari amauitate diligentiae, ac bona fide , exque eadem sancta antentione gloriae Dei , & lalutis proximorum . Hoc porro ipi iniit, certum puto de omnibus sere Scriptoribus Catholicis prisertim elassici qui scripse' te de pertinentibus ad sidem, & bonos mores, ut nemo prudens,
258쪽
ae timoratae conscientiς sit id reuocaturus id dubium. Est igitur, di haec pars admodum certa, ac prorsus in negabitri . Postrem pars euidens est. Ij, qui sine peccato λrmati , di dum laude, ad merito tenuerunt, ac docuerunt praedictas opthiones practica lalias trademque est ratio de iis, qiii illis similiter credideruiar, aut credunt in sine peccato itidem formali, dc si nil offitit aliud.
etiam cum laude , 5e merito easdom opiniones deduxerunt in opus, atque iuxta illas , dc dependenter ab illis operati sunt. ac operantur. Patet hoc , quia pro A a rcgula morum est propria cuiusque conscientia, dc iuxta ipsam, atque ex ipsius testiinonio iudicandus quisque est. Fieri igitur minime potest, ut quis sine peccato λrmali, di cum laude, ac merito iudicet hoc hic. 6c nunc esse licitum , ac honinum ,idc nihi lom in us pcccet interea formali ter, ac demercatur id cligendo, ac laciendo. Art. 1a6. Arguo iam G Omnes opiniones falsae in iis , quae perti nent ad fidem, de honos mores sunt peccaminosiae per sh , ac d meritoriae , oc neque teneri, neque doceri possitiat absique peccato λrmala, ac demerito , nisi excuset ignorantia inuincibilis; disimi liter sunt peccaminosae, ac demeritoriae, nisi similiter xcu sentur, electiones Omnes,dc operationes,quaesium dependenter
dependentia sormati,ab iisdem opinionibus selsis, qua parte sulit
practicae, dc versantur tu materia morum,ac proinde omne, tales opiniones, Ec electiones, atque Operationes indigeot excusattiae fundata in ignorantia inuincibili, ut euaciat exportes malitiae fi malisiac demeriti specialis Sed tenentur de iucto, atque docentur quam plurimae opiniones falsis in materia fidei,ac morum,dc quesunt In materia moria deducuntur in opus absque ulla malitia λr- mali, ac detractam speciali,imo cum laude,& merito, si nil obstet aliud; ac proinde pollutur caedem, di opiniones, di elemones,atq; Operationes cxcusatiotre fundata in ignorantia inuincibili. Ergo quam plurimae opinion tam rigida , quam bonigine, S Operationes ex illis procedentes indigent excusatione fundata in ignorantia inuincibili, quominus sint. formaliter peccaminosa
demeritoria: ἱ eademque excusatione potiuntur de octo ; ita v evadant nihilominus lavi dabitos, ac meritoriae coram Deo, similobitet aliud. Patet malos ex principio iuris, de minor ex pAncipio lacti, atque consequentia est res si euidens qimad partem'
propoliti , quam complcctItur conseqliens. Ut aurem habeatur
reliqua pars propositii, quae est de fiasticientia probabilitatis allegitime petitam ex ignorantia intra inhili, sumcit aduertere, quod est per se mani festum'. milia in . opinionem falsam mile tae certam celtitudine, vel euidentiae r
259쪽
yci fides diuinae, cum iam cognitiosuidens, nec fides diuina posilit esse fusa . Ex elusa etenim hac vir que certitudine sola sup rest probabilitas, quae b alijs dicitur certitudo moralis, ut vidismus supra ab art.ao . ratione cuiu praedictae opiniones5lsae i, reconsequenter electiones , dc. ops tione i procedentes s malitereat iplas, nanciscantur praedictam legitimam excusationem peti
Promouetur a Lus,CP concluditur eadem excusatio ex ignio. I. Tantia inuincibili A '.' l t. 227. Quia vero probabilitas non consistit in indivisibili,
sed potest esse maior , & minor, quatenus altera ex opinionibus inuicem oppositis nititur maiori, seu meliori , magisque suasi vo fundamento, quam altera; & rursus maioritas, & rui' noritas pCtest esse tum controuersa , & anceps , tum manifesta ια indubitabilis propter similein disparitatem fundam en ti,& notitiae ; Oportet ulterius inferre, quod susticiat ad excusationem ex ignorantia inuincibili,q uaelibet vera probabili las,sive sit reipsa
maior, siue minor, & utcunque talis appareat; dummodo cxccssus unius, & inferioritas oppositae non sit manifesta, ac indu
pitata. Insertur autem hoc, quia Sancti Patres, & Doctores Ecelesiae, alij que insigniter pii, & docti interpretes Sacrae Scripturae, dum circa intelligentiam, & sensum illius tenent, ac d Occut passim opiniones inuicem contradicentes, aut utcunque incompossibiles, quarum proinde alterutrae sunt falsae, excusan tur ignorantia inuincibili quoad falsitatem , dum inicam incidunt , νt nuper partim supposuimus, partam suasimus. Habue re autem fundamenta suae quisque Opinionis reipsa disparia , acanaequalia , alis Nipsa grauiora, alij leuiora , siquidem fuere sp cie diuersa. Neutri vero certisicari potuere , aut tanquam cer tum credidςre sua fundamenta esse meliora , seu grauiora,quam opposita; Nam deceptis, & falso opinantibus hoc repugnat , ac praetet ea est praesumptuosum , di nimiae elationis, ut quis in re bus controuersis, dc utrimque opinabilibus sibi inanimum i ducat tanquam rem certam , etiam dum fallitur reipsa, sua fundamenta esse melior , ac grauiora. Ergo qui in ratibus decipiuntur, ratione solius probabilitatis, & absque certificatione rivi maiori probabilitate potiti sun I legitima, ut supra, excusatione petita ea ignorantia inuincibili. Eadem autem est ratio de deceptis circa moles 3 tum quia ijs quoque simili omnino modo
260쪽
eontingit contradictorie opinari s retin quia eadem inlatio deIdoctrina . dc falsitate doctrinae, eiusdemque falsitatis excusatib ne in ijs , quae pertinent,de ad fidem , dc ad mores , ut habuimus
supia ex D.Thoma quodl. 3.q. art. IO. tum maxime quia onniit
doctrina de moribus descendit apud catholicos ex doctrina circa intelligentiam Scripturae, certe veritas, δc falsitas quoad illam; est inseparabiliter connexa cum veritate, di falsitate quoad istam
quandoquidem certum est omnem veram doctrinam de horibus contineri in Sacra Scriptura. i. i
Art. aas. In utraque igitur materia aeque sufficit probabilitas optianionis ad legitimam falsitatis excusationem ex ignorantia in uire cibili, quidquid sit de maioritate , dc minoritate probabilitativincerta, aC ancipiti per comparationem ad opinionem opposio tam . unippe quod maioritas probabilitatis tenentis se ex parte opinionis oppositae, si ea sit manifesta, ac indubitata, tollat opinioni minus probabili excusationem petitam ex ignorantia inuincibili. uti modo excipiebamus ' abunde liquet ex dictis supra,& iudicatis art. I a. ac deinceps, dc confirmatur. Quia siquis, inter exponendum locum Scripturae Sacrae, ex duobus in terpretandi modis inuice in incompossibilibus, eam interpretationem teneat, ac tradat, cuius mdamenta videt esse manifera, ac indubitanter minora, ac debiliora, eam vero reijciat, ac de doceat, cuius fundamenta conspicit esse aeque Immifeste, ac indubitanter meliora, ct solidiora; is procul dubio aget stulte , acqimpie, demerito reputabitur adulterator potius, quam legitimus interpres sacri textus. Dictum autem saepe,ac verissime est eandem esse rationem opinionum licite, vel illicite seu tenendaurum, seu docendarum in ijs, quae pertinent ad fidem , Ac veritates reuelatas 3 quaeque pertinent ad mores , dc operationes. Tenet ergo similiter in materia quoque inorum ea exceptio.Quam equidem nullus ex assertoribus usus liciti opinionis cuiusuis practice probabilis negat capresse , Sc omnes admittunt implicite. utpote inclusam in conceptu ad aequato verae, ac solidae probabi litatis . vii notabamus in loco proxime memorato. Quoad reliquam autem qualemlibet maioritatem , dc minoritatem proinhabilitatis , siue existentem reipsa, siue apparentem utcunque, χquantumcunque ,argumentum propositum est efficax, di totus eius progressus conuincit; quamlibet imprimis opinionem ver, probabilem licite, dc absque ulla λrmali malitia morali speciali teneri ab unoquoque posse in rebus tum pertinentibus ad veoritates reuelatas,tum pertinentibus ad operationes humanas, siue
magis, siue minus probabilis sit ; ac deinde opinionem , qui nu