장음표시 사용
4쪽
UBI QU AE, IURA, QUAE FRENA FUTURA
sint Homini Christiano in inquirenda & tradenda veritate , ostenditur : di Sanctus Augustinus vindicatur a multipliei censura Iohannis Phereponi.
CUM APPROBATIONE , ET PRIUILEGIU .
6쪽
utriusque Aeadethiae Inscriptionum & seientiarum Praefidi , &e.
Nie aliquot annos ad umbilicum mihi perductus est meus iste de Ieteriorum Moderatione Liber.Cur is tam is diu apud me dormierit, di tam sero in lucem prodeat, non optimum Horatianum consilium in causa suit, sed exemplaris diu vagi, ae tamdem de Perditi, nonis nullorumque aliorum eventuum series,in quibus exisplicandis non est cur ego Lectores molest & fortassis inutili naτratione detineam. Illud quidem , & alta voee, mihi prodendum,nempe tua unius humanitate,ILLUSTRISSIME & CLARISSIME UIR , denique factum, ne Liber ille adhuc dormiat,atque delitescat. Felices temporibus nostris Literae, quae LUDO PICUM ΜΑ-GNUM Galliarum Regem habuere Patronum,ejusque liberalitatem adeo sensere,ejusque auspiciis tantum crevere,ut nulla umquam aetas oblitura sit magnanimam euram consiliumque optimi Regis. Sed non minus selices, quod Te idem Princeps, eximius ingeniorum aestimator,constituerit Regiae Scientiarum & Αrtium Academiae Praesectum, quo in munere nulli labor i,nulli diligentiae pepercisti,ut in integrum Regnum, immo extra ipsius Regni fines propagaretur Disciplinarum omnium utilitas& curaretur incrementum. Propterea & me, licet Ionge positum, tua beneficia invenerunt, quorum postremum non est , mea haec, qualiacumque sint, e tenebris tamdem erepta emergere in publicum diem . Nulli igitur aequiusquamTibi meum hujusmodi laetum dicatum velim , quo si non eruditionis , certe mei erga Tegrati animi monumentum aliquod apud posteros extet. Sed priusquam Te ae Lectores deducam in argumentum mihi susceptum, juvat noninnulla praesari, originem re scopum Libri ipsius aperitura. Iam fluxere aliquot anni,ex quo coepti sunt in ossicinis Batavis prς-- x lo Disiligod by Corale
7쪽
Io iterum eommicti v vlair ωέ, Bbram sere Europam, rarae clarissimorum virorum Libri, quorum exemplaria rarissima aut frustra conquiis rete , o ut nonn8 ricli merκ nece eeljam erat Et magnosere quidem , reor, usilli fuim coninium ille probiverat, qui non easti tantum Typographis 6mstet amensibus inlaeerat mentem , sed& suam con sereb soper,ni, ut si non omnibus purvata mendis,elegantissis salteomnia formis aeneis rursus describerentur. Nam cur hujusmodi bene ficium , in aliquod bonarum Artium commodum , & in Eruditorum utilitatem cedens, non amem laudem a B t vis prosectum , laudaturus & amaturus in nostris p Uerum non heic stetit ejusmodi cura pquippe nonnullis optimis Libris appositae quaedam Iaciniae saere , seu Notae Ce n soriae, non parum quandoque senis & veneni continentes,
dum lucis. praeterendae alienis tenebris, aut errorum tot Iendorum unica praetexitur causa . Qua in re cum modica interdum modestiae
ratio suerit habita, ipsaque Religidnis sacraria impetita fuerint; utique dicendum, pro beneficio levi Scriptoribus nuper editis iniuriam gravem esse illatam, di qutid est ad Catholicit is item Prosessionis vi ros, male de iis meritum fui ta Censorem hujusmodi. Omnium autem vice memorandae mihi sunt Animadυersiones, quas ille sub ementito Ioasias Pherepavi nomine is S. Axgustini opera,ann, 17O3 Aut uerseae, sive Λmstelodami evulgavit. Q nta , ecquam justa buc usq; nomini , & ingenio S pietati sancti ssimi hujus viri exi stimatiodi veneratio accesserit, tot seculorum auctoritate , tot Scriptorum non Orthodoxae solum, sed & Heterodoxae Familiae consensu firmata, nemo est nescius Augustini doctrinae assurgebant , assurgunr adhuciere Omnes, contendentibus hinc nobis , inde Protestantibus, suffragi tanti Magistri positas tueri sententias a Quando alicui placuit S saritius visum est ab Augustini mente recedere, id certe ita factum , ut nequaquam ejus famae ac scientiae in reliquis sententiis ossiceretur. Qui vero exuto pudore omni dejicere Λugustinum de acquisiti splendoris di dignitatis culmine conati sunt, nihil minus quam temerarii hucusq, habiti. At nulla res Phereponum deterrere potuit, quominus Augustino diem diceret, atque in i Ilum impune de baecharetur contumelii xdi flagris. Non illius dicta q aedam , non aliquae tantum sententiae pezipsum improbatae , sed generale Augustini gloriae indictum est bellum, nihilque praetermissum , quo cum illius ingenium , si Superis placet, sophisticum, Scaptiosum, di imbecillum , tum ejus animus a malix etiam Iir tib is quodammodo non abhorrens , atque in Religionis perniciem paene conjuratus incautis Lectoribus exhiberetur Atq; hine Proborum atque Eruditorum querelae adversus Phere po-num, lanctissimo Episcopo adeo insensum, simulq flocci iacientem in uno Augustini contem tu tot hominum judieia Augustino saventia. Et
quamquam persuadere sibi aut aliis fortata is possit , se veritatis unius
8쪽
amore, quae omnibus praeserenda est, in Λugustinum irruisse; vix ea men erit,ut persuadet, se non excessite in eo agone modum ac modera. tionem honestae Censurae. Et minime id mirum multis visum est. Nemiape famam aucupanti nulla occurrat ratio facilior, quam Censorem agere, di potissimum in Scriptores diuturni temporis, udita dicam, au.ctoritate saeratos. Quod enim est ad Criticos non paucos, ubi errores in magnis viris deprehendisse sibi visi sunt,tum sibi tacite gratulantur, quasi ingenio aut judicio praestantiori poIleant ipsi,& aliqua saltem ex parte vineant tot ingeniorum victores. Uieissim vero, ut Tacitus ait s. Lib. s. An n. Obtrectatio re Iiυor prouis auribus excisiuntur. Lectoribus plerisque amantur chartamdentatae, di summorum virorum ludibria. - - Nam interdum quidem Censura aliena judicio nostro prodest, semper O. O. -. autem nostrae ambitioni blanditur,quippe depressis proceris arboribus, an , vel ipsa virgulta sibi crescere confestim videntur. Quid , si cum celea bratissmi Auctoris operibus Censura ipsa conjungatur ζ Tum pro . - . re. secto certissimu ad famam captandam Censori est gradus velint enim, V . noline, si Libros illos comparare sibi Eruditi in animum inducant, auctarium quoque emant oporten, di hominem noscant inclarescentem et
ex inimicitiis magnorum virorum ci . at . . t 4
Quod est ad me, ut primum in mamus meas Phereponi opus perve- nit, illudq; legi; non. potui, fateor ,'quin improbarem , simulqἰdol rem consilium ac laborem Scriptoris adeo confidentis. Neque sane is Α,
ego sum, qui in Artem Criticam odio ullo serar. Immo ipsam taminquam necessarium eruditi hominis ornamentum plurimi facio, ejusique scientiam , rectumque usum in aliis suspicere , mihi vero optare non desino. Loquor de Arte illa,cujus operae regulis in re literaria vera a salsis, recta a pravis dijudicamus, ct quae omnium sere Artium atque Scientiarum ita comes esse debet, ut sine illa ad perfectionem vix as. surgere valeant non quae cum satyra atque obtrectatione confusa, nostris temporibus molesto nomine traduci solet apud ignarum vulgus. Id etiam prae oculis mihi positum, Religionis diversitatem causam emenon debere,ut nobis Censura qusvis continuo displiceat. Solent autem
nonnu Ili sine discrimine fastidire a 4mprobare , quidquid ab alienae Religionis homine scribitur, atque it Iis perinde est Librum aversari,ae nomen Λuctoris Λ catholici novisse. At mihi impia . quidem Haereiaticorum dogmata perpetuo displiceant; sed numquam displiceat U,
tas vel in Haereticorum ore'. Numquid enim quaecumque ab Hetero do- . Uxis dicuntur, ea omnia continuo pro falsis ac impiis habendaὸ Praeterea νς εα ne eo quidem nomine Phere pono succensendum , quod is male Sana Vctum Augustinum habuerit, virum nempe illum , cujus fama neq; lau- dibus crescere nostris, neque alieno livore imminui iam queat. Quamquam enim Λugustinum supra quam plurimos Ecclesiae Catholica: Pa. , tres veneremur, supra illum tamen veritatem esse colendam constat.
9쪽
Nimirum sancti Patres , sigillatim sumti, potius testes quam Magis. tri Ueritatis sunt appellandiῖα si quidem Magistros appellare placet,
numquam tamen eos falli nescios reputabimus . Quare si stet a Cen. fore veritas, cur illi irascamur, nos, ct Augustinum meliora docentis unum ergo suit, quod Phereponianum opus ingratum mihi fecit, nempe Veritas,ut mihi videbatur, atq videtur,ab ipso interdum oppugnata, interdum etiam exagitata di onerata conviciis. Cum vero injuriae Ueritati uni illatae palam, ad omnes pertineant veritatis amantes Sobsistendum sit morbis pejora minantibus: hinc mihi natum consolium texendae Apologiae, qua consulerem tum Augustini famae, tum
Sed ne heic quidem consistendum mihi arbitratus, in ampliorem p agonem sensim pertractus sum , cujus rationes significatum nunc peringo. Uti nemo non videt, atque ab experientia edocemur, esse potest , immo saepe ess,Crm.ae, alioqui laudabilis atq; utilissimae Artis, perver- . sus ii sus: di quemadmodum Medicina , Eloquentia, Dialectica , atque ita Artes Dei immortalis munere homin bus datae, nocere interdum solent, non sua , sed abolentis culpa I ita hominum vitio veritati non Numquam ossicit Critica,quamquam in ipsius praecipue veritatis praes- ου' i dium excogitata . Et sane dum Literarum studiosus laxatis habenis ad isi quisitionem Veri se eonfert,nullumque ambitioso ingenio limitem ζ6-praescribit; quid mirum , quod tot ae tam pertinaees Haereses atquec errores sobolescant, latiusq;serpant in dies3 Qua de re tamdem dolendum magis est nobis, solicitique esse debemus, quam de Augustini seris. Neque contumeliose agam in tot populos ab Ecclesia Catholi eat eorum matre per te terrimum Schisma hucusque divisos, si dixero, nullam aut antiquitus excogitatam fuisse, aut excogitari nunc posse'Opia Dionem Perversam atque impiam, cujus non sit, aut suerit apud illos Patronus aliquis, ae superbissimus Praeeo. Non id quidem, inquient ipsi, vertendum est vitio Reipublicae Uerum, quando sentire quae velis de Fidei dogmatis, & veritatem inquirere , nullis adhibitis salutari bus frenis, aut licet, aut impune apud eos licet, aut saltem ex eorumdem sententia licuit suarum Sectarum Conditoribus; & cum ex iis nunc nemo sibi minus, quam olim Lutherooc Calvino , licere credat, ac velit. cur tantae licentiae, tantorumque malorum non postulemus i P. sam quoque Protestantium Rempublieam λIntegram tamen hanc pessimam gloriam non occuparunt Acatholi ei. Numerare di nos possiimus naufragia in pelago nostro. Ut enim quisque ingenii viribus supra vulgum po Ilere se sentit, tum cupidine laudis abreptus consentire opinionibus cum Eruditorum vulgo vile γ ducit, moleste fert atque recusat, omnemque spem gloriae colioeat in sola novitate doctrinae. Ac etiamsi id genus hominum eo usque non Prolabatur plerumque, ut ab arce Fidei di Ecelesiae Catholicae deii. ciat ν
10쪽
cIat, plurimae tamen turbae eorum audaciam eonsequi solent, a quibus abstinere viro prudenti expediat, di probo sit necessarium. Quae quum ita sint, nullo negotio i ntelligim us, quale Onus& eura amatoribus verae sapientiae incumbat: nimirum non tam scientia quaerenda, quam scientiae modus ac terminus. Si enim hos negligimus , veram quidem scientiam semper investigabimus, raro inve utemus. Et quoniam in Re Iigionis negotio nostra potissimum versatur oratio,quippe in eo sita est Christianae vitae summa, eoque tendere debet disciplinarum Omnium postrema linea: heic insistendum est, hete erudiendus est animus,atq; in primis intelligendum, quae sint inquirendae Ueritatis confinia, requae adhibenda ut in tanta re Ingeniorum Moderatio. Quare impetrare tamdem a me non potui , quin ad recolendas eas regulas me conserinrem, quas a Phere Ono comemtas potius quam ignoratas doleo, di quas perpetuo ante oculos sibi sistant ceteri Eruditi necesse est , si volunt in ossicio continere intemperantia ingenia, & ad veritatis sacraria tutissime, ae sine periculo famae aut animae,contendere. Has autem Ieges dari , di si dentur , omnino discendas ac servandas nemo neget o Qualem enim secundum exitum expectemus a studiis nostris,&abanxia inquisitione Ueritatis', nisi ante omnia sit exploratum , quousque
meditarionis nostra 'conatus progredi debeat, di ubi consistendum sit ingeniis plerumque ambitiosisὸ Tolle istas leges, aut flocci pende. n-ties Arrem Critieam non minus perniciosam quam gladios , morborum=uidem curatores in Medici prudentis manu , at in furiosi hominisu nerum auctores. Igitur hujusmodi consideratio in causa fuit, eur susceperim de Iveniarum Moderatione In Religionis negotio utilissimam , quantum mihi videtur, disputationem, quam utinam pro merito suo, di apposite ad nonnullorum indigentiam pertractare possem. Sed ne tanto quidem spatio meus animus contentus esse aut potuit, aut debuit. irascerentur mihi non pauci, quasi compedes novos excogitarem, novaque vincula ingeniis injicerem,quando jam tot injecta videntup, ut de veteribus potius minuendis , quam de novis adjiciendis
cogitandum foret. Quorsunt enim insusurrarent mihi in aurem Ca. tholi ei quidam γ tu inter nos commendare, diligenterque suadere Mo. derationem Ietentorum, non solum legibus bene multis in Ecclesia Catholica eoni ita tam , sed etiam c& fortasse ultra quam vellem diversis rigidisque poenis procuratam P Si quid apud nos peccatur , ni- fhi l minus peccatur , quam sentiendi dc scribendi licentia. Contra ve- lro eum ingenia interdum erumpere prae metu non audeant, dc ab amplifieando Regno Eruditionis & Ueritatis nimium cohiberi videantur eur non potius de Ingeniorum Liberante instituitur sermo e Cur memo- Tantur fraena , quibus calcaribus est opus Atque haec quidem e C
laolicorum parto audire mihi videor. Tum longe gravioribus quere- l