장음표시 사용
11쪽
ipsi oeulos tali, ac deludi videmus Quid de
veneiacijs , incantamentis , fascinationibus , Philtris, icaeteris eius generis multis artibus dicam Una fortasse videbatur in homine de siderari ars volandi, sed nec ea intentata relicta est, Nam aDςdalus, ut fama est, fugiens Minora regna Praepetibus pennis ausus se credere Coelo Insuetum per itcr gelidas enauit ad Arctos. Vera igitur causa est cur assirmemus risus argumentum quod ad lubiectum attinc tydrgnito te non carere . Quin etiam si illius causas,
atque affectus inspexeris , facile intelliges locum et se dignissimum , qui vel a grauiis imis Philosophis luculenta disputatione pertractin
tur. Tam vero cum rerum scribendarum oris
do incredibilem utilitatem, & admirationem habeat de dum singulas suis locis suerint conis stituta Res autem ipsi adeo venuste expositae sit, ut qui legunt, multum se pro fecisse arbitrentur , nequeo satis mirari absurdam ineaptamq; quorundam rationem qui cum aliqua de re scribere instituant, tantum abest, ut a doctissimis traduam methodum serue nr, ut etiam rectius, atque illustrius quiddam sese facturos esse existiment, si ab illorum prae-eeptis de ciuerint, de omnia longe secus fece-- inr
12쪽
tInt. Quium vero in laude scriptorei illi q.
nuntur', q H in eam curam incubuerunt, ut quas res inuenerint, eas ita disponant, ut cor cinne, ut quam aptissiane sibi cohereant extrema cum primi, a quidem quod ut pulchram
ita dissicile est ymethodum illam seruare conabor, quae si non omni vitio careat, certe non omnino vitiola existimem res Quo circa saepei ad Dialecticae fontes accedens nona Vereor, quin instituti nostri ratio satis perspicua dilucida' reddatur Noster enim ordo erit, ut primo loco Risus ipsius nomen , momoe--omeriam scrutemur , Deinde quo δεον risen otio habeatur, definitionem statuemus; clx species omnes enumerabimus Deinceps ad causas demonstrandas procedemus, Quae quid eis pars cum incipio risu mult. occurrant consideranda plura inicapita distribuenda erit. Quibus absolutis, qua ratione fiat risus,in quos effectus pariat ostendere quam diligentillime curabimus . Postremo autem probi mala quaedam perpendemus, quorum enodatio nostri libelli finis erit. Quae quidem distributionis ratio si lectori probata fuerit satis magnum fructum laborum, vigiliarumq; mearum cepisse videbor . Dicendi vero genere eo Vtemur quod nec puerile sit in te philosophica
13쪽
lemactanda, nec ab omni elegantia, iuri.
tate abhorrens. Nam eiusmodi cogitationes .omnibus undis ornamentis , orationis ubertate vestire, ut minime necessarium, ita etiam
ditscile facta existimetur Sed quam inepta, quam insolens eo: tim opinio est, qui nisi barbare iri admodum inquinate loquantur Mulam rem seriam dicendo scribendoq; se assequi, exprimere posse existimant Quasi vero Plato. Aristoteles, Xenophon, Theophrastus. quatuor illa Greciae splendida lumina non maximarum rerum doctrinam aptissima eloquentiae arte illustrauerint. Sed nimirum isti expoliti sermonis contemptores astute faciant, ut
quod ipsi prestare non possunt , in aliis etiam
aut non expetendum aut improbandum suis persuadeant Nos igitur operam dabit rus ut quam elegantiam, Δ orationis forem hac diis sputatio postulat adhibeamus: Qtiod nisi omnia purissime dixero legentium in dem , aequitatem implores, ut quemadmodum ego
operam dabo ne graues sententiae tam incondicis verbis et serantur ut teretes eorum aures ostendant ita mihi remittant, Ac condonent,
ut quibusdam vocabulis utar, qu religiosis latinitatis obseruantibus non sunt usitata, sed a philosophis, quod meliora , Magis propria
14쪽
non reperiantur, frequentem in usum reeepti fuerunt . Duriuscula quidem sunt. Quid di ntas, ens, essentia sed facite aequisitis aduersus hominem , qui latini sermonis paupeitate laborans, ea ipsa surpare cogetur. Quae nisi apud Terentium, Caesarem, Salustium in Ciceronem ipsum leguntur, tamen a quibusdam alijs non obscuri nominis authoribus Sergio. de uario a Romanet locutionis maiestate non reiecta, non expulsa saerunt. Nos ergo
hic pr fati ad risus ipsius vim ac
naturam ostendendam aggrediemur.
16쪽
RE nos Aristoteles ut aliqua se reacturi qua habeat homonymiam, . primum omnium illamia reliquis, qui Fbus cunnomine tantum eongruit, di Ringitamus , ac separemus. Ita enim fieri, vide qua potismum agatur omnes sine errore. varietate intellia gant. Nam cum nomina sint rebus Lib. t.' numero pauciori, eam ob causam ne-eleae taces plures res uno eodem inomine appellari quod nisi disimi.ctio praecedat, qui legunt, eos semper ancipites esse oportet.
cum ergo risus nomine qui a Graecis, i ce dicitur plura intersediferentiasignificentur, ut de quo potissimum agere connituerimus, nemo ambigere possit, nominis ipsius distinctio, ac dio similitudo diligentiori trutina est examinanda. sus igitur nomen illud inprimis significat quod magis proprie, i αρresederisio diceretur , cuiusgeneris multa ex urboribus exempla a ferri possent, praesertim autem ex Aristotele apud quem hae
apud Ciceronem Dediri nobis, quem semper ridere posse As e vius Verum enimuerkillud hoc loco ea animaduertendum rione quod risio saepe adiuncta est risui risus derisioui,cuius rei exemplum erit illud Horatius in arte poetica. Spectatum ad milli risum teneatis Amici Et item tuu Terent uuid dixit sumaeaa me litas es Tun. Ασ
iaci rides e laue lepidetim tibi Pisum ei scelus nos irri cre exstae. 7.
17쪽
mpus praeterea significat aliquando speciem quandam aliculas
rei, elegantem , ac venustam hilaritatem praefeferentem se enim uέ-σ-kre dicimus ridere florem Narcdum ridere fontes . uulos lacus, O mare tranquillum, quo verbo per qua apte us est Lucretius ,
Lib. I. Tibi rident Aequora ponti. suam quidem translationem qui poetarum lectione delectan tu ab Hesiodo sumptam esse agnoscunt
Transfertur etiam hoc idem nomen Risus ad crepitum illum significandum, qui excitatur a flamma . Apud quosdam etiam legisse recordor Tonitrui mugitum vene vel etiam Vulcani R sum fuse dictum i uuanquam etiam scio alios quosdam dixisse illum non risum sed eorum numinum cominitationes esu tonitrua. Sed reue frequentissime ac proprie risus illam signia scat proprietatem, quae viri bomini, nullis, praeterea animantibus en attributa . Nam quemadmodum sola aues volant, equus hinnit, o Magnes lapis ferrum attrahit, ita unus homo indet Sed ne risum tantum homini datum exua-t, ut iumemus, ad ipsa mentis munera accedunt etiam pes, o ex-a pectatio de quibus non eri hic dilputandi locus. Nos igitur ρο-: 'PR ' stremi huius risus rationem alijs reiectis sumus explicaturi. ς' ' mi, perspicua fiat illud imprimisscire oportet, Risum in bomine duplici modoferi 2 cam avisine ulla corporis affectione
cietur, aut corpore assecto bocen aliqua conuulseone creatur rQuod ipsum ex IIippocratis . Aridotelis authoritate suo loco demonΠrabitur cum de risus causis paulo pon disseremus. Tandem risus speciem edit ranunculus Apium etiam susurrus dicitur risus Ex quo factum es Adamum sus Sardonicus
Graece vero oro . σαι κυνικον. Sed nos de illo tantum agamur,
quisine ulla corpora assectionesit qui tamen bifariam disi . ui potest: Nam praeterquam quod plerumque ea animo, ac Iut' Aere ritimus: Et tamen processit hominum calliditas , visCς Liv ouando dis, veniat lachrymis, ingemitu aetitiam prasentem cedςς lamus, ita contrarijs rebus moti, dolore fecti rideamus. Prim*- cuius quidem rei de Caesare, o Annibale clariora fuat exemis A pol , pli, quam i pluribus sint declaranda. Sed quid ego de Socra
socr. di am, qui apud Xenopontem mortifero poculo exhausta
18쪽
iam iam moriturus, re Huius quidem risum animos am opes me constituto, non simulationi tribu Gm censeo. Sedsimulatus risus Ciceronis in ore esse solebat, cum maxime dubia de re eausam dicturus udici spem minime dubiam se se animo concepisse orienderet eoque pactosalicissimesaepe fui causis instr-xiuit, curisfortassegeneris est lepidus ille risus, quem non ullisingere solent,ν venus mores appareant, qualem sese componebat Egnatius apud Catullum, Egnatius quod candidos habet dentes Renidet usque quaque. Sed absit haec ridendi ratio a descriptione non , Risum illum pertractandum a spumamus, quiest hominis proprietas absque affectione , mrione cuius quidem duplicem ordinem efficere
postumus ut alter δμαμα sit, Alter ver doti se earum alteram,offacultatem, potentiam appellamus, licet qua risib Ies dicimur Alteram ver actum, quo scilicet ridemus, σνtroque modo hic sum spectabimus: Nam cum potentia, in actus sub eandem rationem cadunt, necesse en alterum ex ait rideclararet atque intelligi. In primis autem ae praecipue pectabimus actum ipsussi , tamquam praecipuum sopum in quem potentia ipsa ordinata, consssituraque est Exploratum autem, compertumq; sic sum a Cachinoatione que Grecis καὶ κα συνέdicitur adeo differre,ut haec alteram seorsum sputationem postilet Disserunt enim tantummodo intensione, remissione, risus enim dicitur quando remissior, Cacbinnatio verδ quando intensior,auod 'PAit M.Tulitarcens Ridere concessum est, vituperatur Ochinnatio Hactenus progressa e Loratio nos Ira,vt intelligatur, qua de re nobis agendum sit , videlicet de ea ridendi proprietate, qua bomini ines citra ullam corporis affectionem,acsctionem. Peetamus modo ad illius definitionem inuenia
PRINNI PIO Uus,ut iam dictum est,bipartito di bibu
tur, in eam videlice acultatem,qua risibiles dicimur, in actum quo ridentes apparemus et uod si utramque rationem
19쪽
finire velimus, due interse diuerse drfinitiones erunt adhibens amfuseam PD, qui ut potentia eIt, rei artur ad secundam qualitatis eciem,ut verδ in actu ad aliudgenus ut intra planius , ct apertius demonstrabimus. Verum quia Natura ira comparatim est,ut potentiae ab optimo maximo Deo in actuum gratiam sit constituta, atque adeo,ut nisi vires ista, quas po-rentias vocamus, deducantur in actum frustra nobis attribu ta viderentur. Nec enim sin actu cognosci intestimque o
Dista IIaec autem ex eo genere sunt, quae Aristoteles, τι nos vero vulgo relativa appellamus Peculiaris autem condiatio es,ut alterum ex altero cognoscatur. Vos itaqussatis per
spicue ri u ffinitionem posuisse,idebimur se illam, ut est istam definierimus, quandoquidem actus is est, qui cum sit intelligendi ratio , potentiae ipsius cognoscendae causam praebet: Traeterqr am quod potentia adeo nolis praescribit Actus vectui 1 modifuturus sit sium ipsa natura finxerit , praefinieriti Li , de aliam etiam ob carisam ab ristotele dictum credideriis vo anima tentias ex obiectis, actibus dii lingui, ac de tria Atque Ide M lesius Philisophus cum ri's definitionem traderet, potius actam spectauit quam potesatem : Cuius quidem verba. Lib. de ut Graeco conuersa fuerunt, ita sese babent. Sunt qui hoc pa-Nat cto risum definiant, Motionem esie,quae in facie exitientes mu- hominis Ioulos distendit Sive muscularis dilatamenti motum qui a st ritus agitatione ab intimis visceribus impellitur quamobrem si in destione risus inueuienda, atque tradenda circa actismsolummodo versabimuraremini mirum videri debet, verum enimvero, quia in omni definitione consituenda nisgenus, O diis renitae apertissima demonstrentur,nihil omnino perfectum, nihil absoli tum videri potest, haec ipsa paulo diligentius ante omnia consideremus , eos in quam, deinde disserentias ipsas log nus ipsum nullo negotio,nullaque difficultate inueniri, o cons tui possit,illud supponendum est,quod re vera nemo insiιiarid bra videlicet, risum esse corporis nostrLvel Uiasparticulartim quarundam motum uuis enim non videt in dente moueri os buccam, pectus 'quin sotius ridentis periem nullam appare-ν nisi illius modi motus sat Medici auidem cum crepitus no α ri corporis rationem perpendunt, illum in duas partes distria huerunt, alteram silicet naturalem, a teram autem praeter Iuram probatur ex eo , quod se prater naruramsieret, vel ad
20쪽
morbum tendere vel ad morbi causas,vel ad symptoma ataue Ideo ridentessemper egrotaremus , aut breui egrotos nos fore
ostenderemus, Id quia tam est absurdum , quam quod maxime, Huc adde quod si motus 'aeter saturam esset a Medicis inter ceteros illius modi motus relatus, admuneratusfuisset: Con sequens igitur est, ut risussit corporis noseri motus naturaliseu ui quidem si bona cum eorum venia, qui praeter Ari Ctotelem unullum censent Philosophum audiendum teste Galeno tria Pplex esse reperitur, Vitalis , quia corde, ct ab Arterissia', 'Π' scitur, appellatur Pulsus, esolutorius, qui a Cerebro per me dios neruos tendis ad musculos, ex quo pro libertatis arbitrio' 'niovemur, naturalis,quisitasanguine per evasis ad e Motus νδ risius non sit ex his motum generibus, quae vel ad pudum, vel te, ad sanguinem per venas excurrente pertinet, illud clarius omni Iuce connat. Reliquum en igitur, Pt motus sit, qui a Cerebro Motus Moueniens dicitur voluntarius: Quod nisi ea in re Galeni au resbluathoritati acquiescamus, A. Itotelem ipsum possumus audire torius. eadem feridisserentem, inquit enim sum esse motum appetiatus a corde prouenientem,inter quos si qua tamen disserentia de Motus praebendatur ea potius erit de corporeo principio, quam dege natura. nere motus P obis autem in presentia satis es degenere ipso lis non ambigere, De illo autem principio corporeo suo loco προνnus . Nuncinerὸgenere ipso inuento opere praetium erit id ipsum certis rationibus confirmare, quarum prima ex ipsius motus voluntari natura ducetur Quae quidem per belle explic tafuit a Galeno, cum probaturus esset res rationem ebem O Lib. de
tum voluntarium Ea autem ratio,vtfacilius perspiciatur Ga mot. maleni verba apponere libitusuit, rati υῶ γνο. , παυσαι προδεἰμι sc. c. I.
ri suorum quidemsententia es: Etenim si quae nisedare po- is res cum vis, o qua non fiuntfacere desit motus voluntarius, si praeterea citius, aut tardius crebrius,aut rarius eafaciendiri potestatem habes nonne omnibus modis manifestum es actio, ne illasseruire voluntati e Itaque si dum minime ridemus,ria sum ferre inridentes eundem possumus obibere praeterea etiam citius, aut tardius, crebrius, aut rarius pro nostra voluntate risura componimus, quonam pactonuariἱoterit,risum es.