장음표시 사용
31쪽
, paulo intra subiungit,sed enim hoc, ut cumq; habeat eo ta, ctores etiam, ut apud Artemidorum tenere est, eae plene insomniis viso, risum o voluptates augurantur: Canibus, verycum lieno tenuis, vitio max me obnoxius sit,necvi, se itidem est, eos hoc hilaritatis affectu,aut nihil aut parum, moueri: Ab his vel δ, us absunt, vel supramodum adsunti se animali cuipiam Megiptu Ium icationes suas comminis e-
bantur . Ise ex Valeriano. Cur autem multi crediderint,isum inde suum ortum habere rectὰ explicauit, Alexander siue Aphrodisius, me Trallianus in suis utoblematibus: nimirum quialten adse recipit O attrahit, que sanguinem benignum clarumque reddunt ea quo quidem risus hilaritatisque causa est . Tunc enim stiritibus, ct anime claritas adiungitur. At silien scirrho, uelalia assectione corripiatur id, pressare neqv. t. Inde enim sanguinem I iritum, animamque ipsam Ois urari,
ac perturbari videmus neque enim risum, aut hilaritatem fieri permittunt lienis vitio, o assectionibus beris totum corpus ita consentire videtur ut si nimirum ille crescat, omnes torporis particulaton talis ant Atei ve ideo, visapienter omn a Iecit, Traianus Imperator dixit, Fisum esse timem , quod He sente reti tui artus contabes uni. ira Fisus non expletur
nisi populus emunctus, o pauperesstiatur. Hs sunt de corpore risus principissintentie, que a siriptoribus tradite comperiuntur, quas ut veritas elucesar, breuiter perpendere, atque excutere non alienum erit si prius oriram sententiam attulevimus, quese quiddi scultatis Midebitur habere propter authoritatem sententiarum superius alluarum, illud etiam oluere, o hesitantibus mentibus satisflacere conabimur. Diximus e go hancfacultatem pertinere ad motum volontarin m ergo ab eo corporeo principio pendebit a quo solet his motus pendere,
tu tuo principio motus voluntarins pendeas due suiu prei ι- Ivesententis, altera si licet eripatetuorum, altera medico-τum . Teripatetici enim cum omnem anime vim in cor referant,
in idem pariter referunt potentiam ridendi Secus vero sentiunt Medici ab Hiporeare,et Caleno admoviria enio facultatem sese pro arbitrio mouendi transferunt in cerebram, o deo in illud, Li inprimum corporeum primipim vim ridendi referunt. Id sic mor quod Hippocrates cum loqueretur de cerebro apertissime disie
32쪽
Porro expedit omnes nosse, litote null. 'alia parte volupta . te contingunt,utitia,risus, lusis, qua in optatis rebus con- numerantur, Nec item moerores anxietates risitis, ac eiula. tus, ct querela , quae habentur in malis: Vtram uelit sententiam,qui sequi poterit pro suae voluntatis arbitrio. Nos quiadem medicorum sententiam , quandoquidem illorum primipia usurpanda suscepimus,probanda omnino censimus. unc itaq; aliorum rationibus iam appositis respondere conabimur. Quod pendeati Diaphragmate mihi non potes verisimile fieri: Namsi vulnera alia eam in partem inferuntur, risum faciunt, eam ob causam seri crediderim , quia cerebrum ex illiu iasione facile ascitur. patet in brenetide ex instammatione elasdem partis Atque hoc ipsum credidit Aris,loco iam citato, ubi dixit, risumfactum ob dicta vulnera prouenire ex calore,quem ipsa vulnera mouent. Verum ne ipsum Philosophum summum erroris,aut mendacis arguere videamur; ita illius verba oossumus interpraetari Vt velit Diapbragma esse primumido praecipuum instrumentum risus potius quam principium eorporeum, unde hec instuat vis. Aliorum autem ratio, qui idem de lienetreduntsoluitur ab Alexandro loco eodem supra citato; inquit enim lienem non perse, o proprie creare risenm, sed per accidens P a quamdiissanus h lien,'uccum elancolicum adse allicit atque dum sanguis purit desecatusque
totum corpus peruadi naturam simul O animam non aliter quam vinum oblectat exhilarat, ac denique in tranquillitatem rectamque constitutionem traducit atque inde excitatur
risus Contra verysi sanguis ille impurus in corpore fuerit, fuerit, cerebrum petit, ibanta ala tenebris replet, usque
adeo ut homines timoresemper, moerore excruciet: Atque
hi fatis esse putaui quae de princ pio corpore risus dicerentur. Restat materia in qua hec vis recipiatur, o cui inb ret, que item facile pate: Nam bicfacultas est accidens quoddam perti,set enim adfecundam qualitatis speciem At accidentibus,
que σωψι mirici appellant nulla alia materia inest pretersubiectum, cui innituntur ipatet apud frisotelem: Ergo . materia huiusfacultatis es subiectum, cui ianititur, rimicum
homo, cuin illa est passi propria: palpo enim prop/Aissi si ' a'
33쪽
ἰ proprJo subiecto Itaque materia , in qua risus sucustas inest nihil aliud estnisi hominis species P ee plura de mate Efficie, rim i via entur. Seqntia causa ipsa Diens, que t e r F. me inueniatur, es paulo alteris inuestiganda. Facultas igitur Maridendi est quedam proprietas ut satis iam dictum
est, at proprietates concomitansur1'eciem, cuiussunt proprie: Ideo 'cinnate sunt, atque adeo, ut quando generatur Homoaea consequentigeneratur risbiter Quod vero edem proprie
rates ab aliqua steriei parte essentiali emanant, manifestu omnibus est a propter ingeni aciem diligentius intendamus, facile intelligemus in omni pasone propria duplex sciens dari; vmotumsilicetis proximum sciens remotum en generans, vi sus est homo, qui dum alterum hominem generat, ex consequenti generat risibile An vero hic generanssit solus Mas,an conveniat etiamfemina,illorum est opus, qui de bomianis procreatione pertractant inciens proximum debet semper esse aliqua parsypeciei essentialis, passionis enim proprie modo causa enDima, modo materia, aliquando utrique δε- muleoniuncte Quamobrem an risus oriatura forma, idest ab An rises anima, an a materia idest a corpore hominis organici, an au elascatur tem ui coniuncto demonstrare conabimur Sed prius quedam ab ani en dubitatio dissoluenda, qua nimirum unicuique in mentemma, an a venire poterit Aliquis enim argumentabitur, Quaeritur hic corpor de causa esscienti. ac materia nunquam poten esse e ciens,em an a conuo nihil eis, quod hoc de ea quaeratur: Cui nos sit restonde uncto. musi Et si materia, quatenus materia nunquam Fciens ea, hie tamen corpus potest hoc nomine esu oeciens corpus hoc
habet duplicem distositionem similarem, o organicam sim laris di*ositio,cum nihil aliud sit,quam temperatio, potes alia cuius esse essciens; temperationes enim sunt suarum actionum cause scientes Eadem fortasse ratione, o di ositio organiaca . Itaque ab his duabus d 'ositionibus multa nasci possunt, tamquam a causis oecientibus Quae duata positiones etiams in se nullam habeant materiae rationem a tamens referantur ad compositum exanima, ct corpore,vel adsolam animam,habent materia rationem, quia tunc pro materia. pro corpore capiuntur omnia. que ad corpus ipsum referuntur,spectant. consequuntur cum substantia, o suum accidens eodem cum
subiecta esse discaturi maii materia potan quandoque babe
34쪽
re ratisnem ausa e cientis,sed non ut materia. De coniuncto autem aliauisfortasse dulitabit, nam in animalibus habemus Aristotelis testimonium, qui ait operationum alis incipiunt ab anima, demunt in corpus, alia a corpore, demnunt in animam a ullum autem verbumfacit, quod a coniuncto aliqua nascatur operatio, Ad que quidem ego resbonderem. coniunctum ibi comprehendu sub corpore, Nam ut idem ut multas operationes, cui nascuntur ab anima, o desinunt in
coniunctum. ita versmile est aliqua nasci a coniuncto. δε-
sinere in animam vel in corpus, quoauo autem modo hoc verum sit, Queramus nos an sus nasci possit a coniuncto, suod si nullafacultas inde nasi possit, ut dubitatio nobis incidat,profecto nec risum inde nasci videbimus: Ergo ad inRitutam usnionem absoluendam supponendum est, quod nuper ex Aristo tele diximussilicet operationem sue ab animalibusfiunt, quasdam nasci ab anima, terminari in corpus. qua tam ver,contrasese habere Superioris partis exemplum sit erubescentia, o proculdubio oritur ab anima perturbata, desinit in compus rubore tinctum , alterius verὸ partis exemplum sit ex ea descentia que incipitia orpore γfecto nimirum a sanguine in cordis sinibus ebulliente, inexpumante, desinitis animamrra perturba m. Nec igitursi supponamus nullus dubitandi
relinquetur locus, quin risus facultas ex eorumgenerem, que ab anima incipiunt. demunti corpus ς' sum enim peec cedit appetitus quemadmodum eundem consequuntur retiqui omnes voluntam motus . Pris ergo ascitur anima, ponappetitum autemst motiis earum partium, quas in definitione xidimus, iratur desinit in cortus si ergo sus ex his en, que ab
anima incipiunt,satis verisimile es, illius causam scientem esse aminam qua ut Ariuoteles tradite uarum operationum eausaesciens . Guamobrem ridendi facultatis causa Diea, . de es anima: Sed due soluende sunt obiectiones, quarum alteram c. .
ostenditur Jectare potius ad corpus, quam ad animam iste mi, 'ν ν vero potius ad coniunctum Prioris solutio est: quod, iximus ea, que a temperamento, confirmatione organicana Tyscuntur, potius ad corpus, quam ad animam sunt referenda Sed haec vis radendi, cum sit quidam motus voluntarius, videtur nasci d temperamento, confirmatione Non ca cerebricuemadmodum. O si in tes quid medici duuntur anu-
35쪽
incunda malis. Altera verydubitatio pendet ab eo quod dictum est ab dubita Aristotele,nempe animam nullam aliam facultatem propriamtio. prster intellactionem γ deo si quis dixerit animam amare,odiose γel irasci, aut aliquidsimile agere idem erit, ac si dixisset, animam texere velfuere, quod lucreti eis terus versibas expressumsuit. VNec sine vi quicquam alterius sibi posse videtur tib Corporis atque animi sensium sentire potestas
Sed communibus inter eos con statur utrinque
P 'Ergo ridendi non est in solam animam referenda in stria mam dicimus in bacfaculta e his dari psiciter motum queradam voluntarium autum sed preterea vim pecificare Mani mastuentem: cascitur enim forma hominis, ut ipse homoptigit hae motus voluntari,pecie moueri Praeterea omnis marus voluntarius , sensus quamuis oriatur a temperatione cerebri, nihilaminus pendet ab anima, que in corde eriper vina,italem inde medij arterir instuentem in vutuosum corpus: Atque idcircofacultatem omnium corporis animati cavsa e 'Escilla ἔ qlteram ver)ohre rim
ς u : Galiquo via sua cavsa pendere Hec vis quamquam nascituris anima, tamen es passo coniuncti,inam solius anime passi a nulla est, quiasola intellectio passio illius est, nequefolius corpo ris,quiasit cum cognitione, At corpora bc nullam propria, passionem habere possunt preter eas, que mixtorum tantum sunt, Es ergo assectio, vel attributum coniuncti, idest totius hominis, Nascitur tamen ab illius anima, quod ipsum hoc exemplo illustrari potest Lumen nascitur a corpore lucido, ut a sole, recipitur in diapbanum, in aerem adeo merito dicetur umennas a Dis , tamenes afectionem diaphani. Aliud du Itaque tandem concludetur risus cultatis causam agentem eo bitandi se animam. Sed si anima es in corde, risus en in cerebro, genus. qua nam ratione hic conuenire possunt 'Hoc nempe pacto, quod Solutio anima est in cord sed ex illa oritur vis vitalis, Inde omnes cis Aqua pori partes, Mimat δεν singula suas pro rationenis parteani πψ Hesue quirunt. Potea hic tamen qufrid qua pomi otia im p*rte 'sc vis oriatur Ham si cuilibet animato corpora ua tantum Oima est,eaque in sibilis, cum tamen,
36쪽
ἰ aisnultas facultate habeat, diuidi posse videtur I Ataue inratia oeo ex aliorum more queritur, a tranam parte potissimum sas. oriatur, a semiente ne ab alia e Hanc'rudem ad propositam quaestionem, lares in Do Perque inter se diuersifuat bomb. . num opiniones. Sunt enim qui ha se facultatem confera ut in ρnsum, strudam in vim motricem, Alitia intelligentiam; Ε .al vero in se sum Intelligentiam sim ii, quas quidem opiniones singulas conmerare, priusquam nostra ea d resculeutia obi bruaperiatur, perestretium erit, 'earum authoreustuleratiarum biexiIlimeut se e i nabis impugnatos, e u a dicta causa damna ros esse conquerauturi a tu ergo 'su potestatem ad partem sentieutem pertinere existimaut ratioues se runt ex ipsa sentiendifacultate , ex in 'rumentis , ex obiecto petitas: Exfacultate quidem, qui it media quadam sensitiva cognitione, ut patet ex instrumentis sensus quia quecunque idahat ricam . . sed tactus organe non certe apud bomines coactat, ea per eum V ' σd corporis di*ositionem Ideo molliores carnibus sunt mente IVP siptiores At quod sus tum corporea natura maximum eo 'ς' ' sensum habeat, apertius esse iudico, quam ut pluribus demoa-srari oporeat Ex obiecto quia risus obiectum exgenere est obiectorum sensibilium H inferius dem Hrabitur aut v
ro hanc ridendi potentiam in vim motricen conserua ratione niuidem satis verisimile afferre possunt Nimirum quiari semitus iam sit motus voluntarius in propterea omnia ha beat, qui ad eiusmodi motum sint necessaria,silicet instrumen ta , neruos , musculas ct aliquod obieeλιm appetibile. Ratio autem cur quispiam sibipersuadeat sum spectare ad intellirentiam, hinc eri quod nos intelligentia ipsa a citeris an mantibus dinare videmur, o qua precipue hominessumus aliprsautiores: insatis supra eam demonstratum eri, illum emanare adisserentia θecima, ergo Eorum Hryrationes,qui dicunt, sum pertinere ad intelligentiam, sensum simul, inter quores Nicander os inde sumuntur,quod cum sibi ipse probabile nonseret , ut oriretur aseus , inteluentiaseorsum propter P
eas, quas asserunt difficultates, rationibus autemsupra a nobis risu repetitis refragari minime possent, eam sententiam excogitauerunt, at ab utroque simul nasceretur H sunt de risus origine aliorum opiniones,quas,ut breui me retuli ita quam dilia
37쪽
sit verissima sententia, mons retur. Ergo contra eorum opianionem, qui hanc facultatem referunt ad sensum , disimas hoe feri minime posse, quandoquidem se esset vis sentiens omnia Aris lib. ctumalia risum haberent quia omniasensum habente Nam ea, s post qui secundum quod ipsa competunt, praedicatur de omni Illo rum ratio facile tollitur Nos igitnrdefacultate dicimus, quod quamuis fiat media visentiente, adurum tamen ex necesstate non refertur Nam nec intellectio quidem ipsa feripotenni
eadem ipsafacultate intercedente,tamen ad alteram vim pertinet sic omnis motus uoluntarius De Instrumentis petitis ex
corporea distositione dicimus non posse inferri quod pectene ad vim sentientem; Posse tamen feri, ut referatur ad aliquam
vim, quaecunque ea sit, quae cum corpore rem habeat Nec nos
illud negare audemus quia iacuis sequitur certZ dispositionem sui corporis non quidem,ut inde simpliciter, o absoluid nascatur,sed potius quia permutetur,hoc eri intendatur, O remittatur de qua quidem re suo laco dicemus et ad eorum rationem tit in obiectum conferunt Risus ipsiusfacultatem, restodemus. quod quamqvamfensibile illud esti,tameu non est obiectum Ἀμ- qnatenus sensibile, idest quatenus color, sapor , vel talem oddam Poten enim idem obiectum diuersorum species a Bere,' sic animum, actiones nostraa immutaresub pecie diuersorum . Deqvare sit exemplum hoc ex Euripide usurpatum,Menelaus in Helenamfuriata mente ferebatur, atque Hriacto ense occidere volebat. Sed ubi proprius accesssit, eximia pulchritudinissupore correptus, ira odiumque adeo refrixerui, ut ensem abiecerit Helena igitur duplicem obiecti ratione habuit,iracundiasilicet, o admirationis elamoris: Sic ide obiectum,s sensibile, ridiculnm diuersa ratione seorsum esse potest. Nunc eorumsententiam perpendamus, qui putant, hanc vim pertinere adfacultatem Motricem, quamuis, quae ratio ne ab illis asseruntu aliqua ex parte uera uideantur: Cum ι-dendi vis sit postremo vis motus ipsius, Atque eam ob causam
honin Atque optime possint excusari βηο omnino verissim Efeuserunt. Quod autem deceptisunt, probatur ex eo, quia non est Iimpliciter,acsolummodo vis motrix: Quoniam omnia ania malia,quae mouentur hoc genere motus, riosirent sed eri potius vis quaedam motrix, quae 'eciatim pertinet ad hominem iideo non es generatim referenda ad vim motricem. Quid veryadeo
38쪽
ram Opinionem afferemus,qui arbitrantur Risum ab intelligentia proueniret non dis eiusane erit excogitare: Nam si inteia
ligentia es hominisforma beri a terte ab ea pendet, sin mianus non potes oriri ab ea: Quod nos nec possumus. nec volu
mus praefinire: Una superes opinio Nicandri Iossu, qui inteia luentiam cum sensu coniunxit , aduersus quem vibi e t quod aferamus: siquidem ipsemet eiusmodisua sententia firmata in grassam sese dissolvierit,aliorum sit iudicium.Nune igitur alio
rann opinionibus expositis, nos vi nonram sententiam veria mus , ne ea aliqua difficultate titubare videatur, Rei ipsiuae naturam spectandam ,σaltius repetendam arbitrati sumus rDicimus ergo Rifus potentiam esse proprietatem quandam, que ut visum esJ,nascitur ab illa hominis parte essentiale, qua iurὲ forma ea Illud autem compertum exploratumque esse debet. in omni corpore naturali, quodcunq; infra orbem luna positume' nam de corpore illo superiori, quod sempiterno ordiue in giram oritur non est hoc loco disserendam o esse quandam forinniam per quam corpus ipsum in actu versatur, Uque adeo, te hacforma, quae es aetas prima. sua materia quaen in potentia , fiat totam corporis campositam quod es unum is acta qua quidem forma cum sit actassua propria materia, vel potius coniuncti, quod hisci dicunt informare, ab ipsius conditionibus se abnmere nullo modo potes Atque hie adeo vera sunt, vinis quis uelit Aristotelis, a totius Philosophia
Peripatetica authoritatem in dubium vocare , hoc en insanire. nullo modo inficiare possit uuando autem fit haec coniunctio materia o forme in eo quod unum in attagenitum en . ex ne is cessitate consequuntur ea, que partes sentiales,vel coniunctio nem partium ipsarum consequi dicuntur, verbigratia genitum igne consequuntare leuitas,caliditas, ritas et Ideo iure optime dictum en dans formam dat consequentium formam. At quotus quisque reperiatur , qui neget omnia animalia esse corpora naturaria et Ergo composita sunt ex materia, forma ea condiatione,qua dictum es Sed animalium forma esu anima, mainteria corpus organicum, atq; ideo animaliagenita sunt ex an
ma,ct corpore,anima quidem,tforma,corpore autem organiaco utes' materia Hominem autem esse animal preter nouum Sophinam cardanum omnes uno consensufatentur. Fentit enim
39쪽
lib. de equiditur ea, o aer artibus nascidicuntur At visupradi- subtil. iuni en, isnae nascisu ab anima, ex eo sit, ut ab ea anima mascatur, quaen actus hominis sua autem hae anima sit, an cogitatiua non est hic disserenditicus. Hoe quidem notum omnibus sitim tripyexstanimarum genus vegetans sentiens . o intelligens species tamen totidem sunt, quo pecies animaliam atque ideo cuilibet animalis 'eciei sua anima ine Dubali s omnibus specie differens qua autem homini anima infusa en,illius nutrum aliud animal particeps est. Ea igitur lanianta,quia eri actus corporis humani non poteri ab illius eoditionibus abesse. Ab hae igitur nascitur ridendi facultas erum quia hominum gener quaeram sparsa sunt semina diuinitatis non es dubitandum, quin ea longe altius proficiscantur. Cum itaque conset inter omnes,intelligentiam quandam caelitus hausam,atque libatam hominibus inesse,qua quidem intelligimus, ec sapimus qua tum torpore ipso nihil commune habeat non pUsit corporis actus dici Deuetur postremo cum honoris causi plura nonset hoc loco dicenda,fatis indicatum est, qua vam ab anima sus potessas oriatur. Quodsi alio spectautibus nobis, hic locus paulo frigidius, ac breuius pertractatus esse uideatur, nos quidem satis amm,noBro fecisse putamus qui rem ipsam Zgito quod aiunt, mons rauerimus Porro autem qui ingenis aedoctrina spectant ipsi rem cognoscent, iudicabunt: Mihi enim ut hec nemini omnium faciliascitusunt, di cillima euenerunt, ex me autem eiusmodireruin causis quaerere, quasi quisti enectus aquam 'pumice petat Cui autem norira sententia
minus arrideoit aliorum opiniones,quas recens armis,nouit, ex
iis aliquam eligat,velipse nouam excogitet, in quam quidem si
veris rationibus confirmauerit, O me pedibus ire non poenite-bis,a quo tamen peto,Picandido animo nonram sententiam ac
cipere uelit Haec enim sunt, aue de causa risum espcient ex ingenio inuenimus, ct prodenda existimavimus istinc inerat ius commeremus
OMηium sanὸ qua fiunt, alia quidem primario in loco ponunta Lasemodum, O consequentem locum obtinent,
40쪽
e ut producta nominantur. Primaria sunt, quae ab atente pria arx intentione fiunt, Producta autem que consequuntur ex illis , qua ab agente primario factafuerunt. Haec autem dupli .etasunt, alia enim necestario contingunt, ut umbra consecuti ne quadam necessario sequitu corpus. Alia uerὸ cum aliqua ingentis prouidentia i adsolem eo modo, quo sic uidemus con
sititutum sequitur lumen, sed non sine agentis prouidentia quia eiusmodi consilitutus es Di,ut lumen referre possit. Ego autem risus facultatem ea eo genere esse credideram,que ex consequenis D,sed non sine agentis prouidentiafacta sunt. Quod autem ex consequenti factasit patet ex eo, nod ad hominem constituendum necessaria fuerκutDa propria principia nimirum forma, o materia Hec autem principia consecutus eri risus, Ne ne enim credendum est, talia principia conmtuta fuisse in solius Risur gratiam Quod uel ὀ non sine agentis prouidentia facta
sit, manifestum esse potes ex admirabilibutus facultatis generatione,exinstrumentit, obiectis 'tilitate, ex omnibus denique, que in diam hanc tractationem insinuare, o congerere conati
fumus Verum quia gentis prouidentia adesiquem scopum dirigitur necesse est hunc scopum significari. Intentio igitur cur
hic D. ullasfacta fuerit , velut apertius dicam a natura attria buta, uel animae, uel corporis causa dici potest .anime quidem causa,cum ea, qua ad animam pertinent in abditissimis nostris visceribus contineantur,intque idcirco penitus abdita, ct retra
si lateant nisi aliquo signo nobis indicentur Et cum diιa poti sinum sint res , que signa desiderent quibus extrinsecus demonis frentur laetitia, o dolor eam ob causam duo maatinosigna a Natura sunt coactituta,Rifus, Fletus, Finis ergo risus est, ut
letitiam ac uoluptatem oriendat. Nam ipso in vultu,tanqteam speculo anime anseo Tu fiunt manifesti. Hinc enim videmus sepe frontem,oc Ilos,nares scotumque vultum immutari,que
quidem mulculose cuiusdam subnantia sibi subiecte bene, cio
mouentur, ct conrugantur, pr6ut diuersi suatatim motus.
Atque eam ob causam Socrates, qui aliquando tymiae, dictus Zeno pii. eIn eodem semper vultu esse dicebatur , quia animum semper in comi. equabilem , qui nullis perturbationibus commoueret e babere exintimabatur a uiuetia sitfinis risus corporis causa comUodius disquiretur in capite de effectis,ubi de ei rem sue plenius, o copiosius pertractabit e seliquum in presentia esset, NID malem