장음표시 사용
21쪽
se actum voluntati inseruientem e Multos saepe vidimus aliquἰd risu dignum enarrare incipientes caeteris ridentibus ipsos stimyonte, ac propemodum ipsa repugnante natura continere. Cu ius quidem rei si de risus agens ridicola ex narratione exemplum sumpsero, fortasse non erit alienum . Ioannes Boccaccius
Masum quendam Sanium facit festuisfodalibus suis de indurunpia audientibus Et Calandrino clua narrarentur subauscultante Berlingonis, quam nominat regionem ita fingentem , t Omnia ex animo, viseri Natura faceret, ct ridicula illa ultu adeostuero, adeo consanti, o graui enarraret, ut si qui adfulsesent etiam grauissimi, sapientissimi viri, risu emortui senti Sed nec ipse nec consci sodales etiamsi repentini concitarentur ridendi motus vllam ridentis speciem praeseserebantur. Mox tamen dixerunt, parum quidem abfuisse, quin risum cohibentes meri crepuerint Calandrinus autem quae a Maso relata, σab illisseris admitti, ac probari vidisset, omnino verisima esse credidit. Omnino risum qui erunpat, obibere, os in homianis potestate, ac voluntatesitum es , Tamen a verriculosum comperietur atque rimam ne reseret intercludere quema modum deservo illo barbaro legimus avo ne sibi eueniret Xenoson, O ne interea solutius ridens committeret,quod philo- Lib. 2. sopbipersonam, grauitatemque minus deceret, cum Cyro, Opaed. ex militibus aliquando discumbens, orta ridendi occasione, ne rid re videretur, rugires se simulauit. Contra vero qtrandocunq;
aliquid ioco dictum volunt, statim in risum quodammodo solui videntur. Quod vero tam dismilest risum continere neminimiarum videatur Neque enimfacile es, hominem seipsum repria
mere, cum ab appetibile inuitatui ad motum, quemadmodum contra aegre movemur, quando non ab appetitu ducimur,sed ab aliqua necessitate compessimur. Huc accedit, quod cum eiusmodi motussiat per medios musculos, nempe buccarum , ct ca- thragmatis ut suo loco dicetur, consequens est, ut motus sit voluntarius, uod ipsum postremo hac ratione orienditur, quod Cai tib omnis motus, qui potes esse conuulsiuus, est voluntariu ,bi enim
locast duo motus nulla alia ratione diserunt nisi quod alteres Natu-C. 6 ratisi alter ver,praetereaturatis Vsus est motus, qui potest esse fili 3 9 connusuus, xt patet de risu Sardonico, qui non laetitiae violenta Contra comes duidebet, ut legitur apud Plutarcum sed vera conuulseo,
Epicuri similiter, O deiidite illogregario apud Homerum , qui ridens
22쪽
mortuus en Ergo I iis seri motus voluxtarius Hue accedit
magniseni Hippocratis autboritas, qui dixit principium risus feri in cerebro Hactenus igitur probatum sit, risum se motum V ς voluntarium Verum enim ver,nonnullae contra objci possunt i ς M'r' disscultates, quae nisi dissoluerentur facile omnia infirmarent, RR quae hactenui de hac re disputata fuerunt. Prima autem dubitatio est, Quod cum in uniuersabominisfabrica tres precipη dub. ventres ab ipsa natura juritat couitituti, quibus in singulis sin ' gula siue exordia sive 'eciesfacultatis, O motus orirentur, , delicet Caput, Thorax, Abdomen, a capite quidem nascitur
facultas ct motus anhnalis, qua voluntarius motus spectat; Thorace Vitalis Ab Abdomine Naturalis, et risus exemceri magis a Thorace, quam aliunde videtur. Ergo potius Uitalis, quam alio pacto dici deberet auae quidem discultas facilesoluetursi Galeuum consulamus, cum Chrisippi rationem de Solurio vocis origine soluit Evi timabat enim rarisippus vocem e 3
corde, non ea cerebro initium babere: atq; ita argument.ro attιe de Plac. Vocem quidem a Thorace, Pulmone prouenire , idcirco a I eor emanare Galenus autem respondit vocem ex Thorace,
Pulmone quidem fieri,sed non deo ex corde emitti: Sed Thorax non potes nisi fui mei musculis moueri: Ii γνο nisi media vi ex cerebro emanante Pulmo ver)mouetur ad motum
Thoracis Iti fus etiam si arborace potius, quam a capite feri videretur, ad cerebrum tandem illum refert necessarium esset, quod Thoraci potentiam mouendi praebeat, neque alio no Mine spirationis motus en voluntarius, nisi quia sit per musculos, qui a facultate animali mouentur Altera ver difficul seconculas ita propemodum singi potest Omnis motus volutarius ideo dubit voluntarius est, quia ad illum aggredi, O ab illo cessare pro ι tio bertatis arbitrio possumus ut incessus ideo eu eiusmodi motus, quia incedimus, is non incedimus,pro ut ipsemet volumus et inde risu manifestam et quod nec ipsi illum componimus, nec asillo abstinemus,quandocunq: volumus,nsforte fit fictussimulatui fueris,quo de agere tu haed putatione non es intrauio nafra:Sed de illo agimus,qui excitatur quotiescunq. ridic dum alia quod Ufertur, aut aufertur a ce ut dubitatio tollatur illud e . . sciendum eri quod ad unum quemq; motam voluntarium eae citandum necessario requiritur, ut praeso adsit proprium obie
ctum appetibile; . obiectum usui prius mouet appetitio
23쪽
cem, stram Aristoteles , α I. latino die δ mediii voluntatem nuncupant, deindesit motus: Atq ita prur ridiculum ad esse oportet. deinceps fieri risum . Quare ubicunque ridiculum abjciatur voluntas ipsa inuitatur ad Hos musculos mouendos, quifaciunt Risum , uuidsi multi risum continere non possunt, ιllud quidem ex eost. quia obiecti ridiculi natura potentior erio enicacius voluntatem mouet, quam ut voluntatem cohibere valeat, quin musculos movere cogatur. Nam quocunque pactosieripoterit, cum magnum aliquod appetibal , ut exempli
gratia pulcra, venustaq; mulier visa nos non adeo commoueat, atque titillet, vivis, vel ne vix quidem nos a motu tempera re possimus e Vonsecus de cohibendo risu dicendum videtur a non possumus non ridere cum ridiculum valde potens, O GF-cax obiectum nos urgere, ac titillare perseuerat,nec dum no-sro a sensu recedit. Idem enim tunc accidit nobis, quod o Vs , uiper decliuia cetierem cursum ceperint, qui si voluntarie ae Iponte moueantur, tamen prooterimpetum motui additum non possunt illico,ac repente consiuere. Ad hanc ver,dubitationem soluendam audiamus ques Dantem aeque Philosophum, σTheologum, atque Poetam cuius carmina ne inusitato moreo Etrusca clino in sermone admiscerem, ut potui latinafacteu da putaui. Omnia nec potetit, quae fert humana voluntas Causas namq; suas luctus risusq; sequuntur. Vnde creantur nec verax vir dissimulabit
Dum lateant animi falsa sub imagine tecti. I aqqel nullus motus , qui a musculis , O neruis ex oblata appetibilinascitur, volutarius dici debet, vel sus ipse esimo tu voluntarius cum illud negari non possit hoc certe concedentem du dum omnesfateri debent. Restat adhuc scrupulus ex Galeno hit. lib. 1 qui .d permate tribuit risum tibi nigrae. lieni, O lib. de deplac auat. Virorumsanguini, o alibi enumerat risum inter animi
c. 1. perturbationes uuibus quidem obiectionibus non en disycile
respondere. Nam duo illa loca priora, praeterquam quod pertianent in primis ad di putationem de principio risus, sunt etiam ex His libris, qui non sunt recept genuini ipseMs Aum horis G lenitato: ideo nihil sunt facienda sed explodenda potius, cum eadem cie eiusdem scriptoris diuersas sententias ostendam Tertius quidem locus genuinus II Galani a quo tamen sente
24쪽
tia non minime repugnat. Quia Ros hac ratione erran batio en quatenus habet sibi iunctam latitiam, quae madmodumstetus irruitiam, atq; dolorem liquum ergo est, H fassi voluntarius et quibus omnibus expressis liquido constat. Genus esse repertum, quo subiectae rei aptissima definitio confituatur, Deinceps ad ai ferentias demonstrandas aggrediamur.
ponendiiunt indes nitione Risus Unde queritur, an it Accidens proprium nec ne Cap. III.
Vuotiescunque aliquod accidente i definiendiim, primum iliιidem vivendum est,au istu i idem sit pluribus speciebus comarens, an alicui proprium atque id ipsum non ignorare plurimum interest. Si enim proprium fuerit a subiectosunt fumenda dijserentia ipsae in commune, aliunde petendae ut ab efectursuemadmodum si definienda esset imitatio quae cum homo sit animal μm4έm τι hominis proprietas eri ab ipso bominet M , di ferentias petere oporteret Sed si albedinis desinitio traden-ρ die ut, cum eadem pluribus speciebus communiter accidat de subiecto ipso nulla mentio facienda esiet. Nam ibi nullumen subiectum adeo certum,ut posit in desinitione poni ipsa enim desnitio suas omnes partes adeo certas,ratas, exoloratas postulat, ut nulla dubitatio intercedere post ergo in albedinis definiatioue debemus petere diserentias ab illius effectu, videlicet a disgregatione villus, Eloedo enim est color disgregans visum. ad qui meo victa epe volui, ut definitionis, quamstatuemus. ratio clarior it sedilucidior. Primum igitur itatuendum est. auri sjιt in ciuens propriumn nec M:quandoquidem illum homini accidere nemo non νι uet Ulaci co quaIlio erit de homine ipso Lan cilicet jussit hominis proprietas quod si minime fuerit, Eud in caussa erit, quod aliqua deerit e tribus illis conditιο-nibus quibus proprium circumstribis olet, nempe quod contingat omni,soli, emper. Quod non omnibus contingat, argumentabiau qu iam quia nonvulli reperci Iitnς, quia nunquam Verunt, e tam a Mi junt appellaἔi, quos inter connumeratus
25쪽
ess lus Philippi Imperatoris Heraclitus Pbilosophus, O ticitantur a Plinio C. Lelius, M. Crasius sum praserea non contingat soli facile posse demonstra i , quia si catenisau mantibus conuellantur musculi buc arum o in his apparebis quidam ri us conuulsiiuus, ε Iupra iam dictit em, quod ,bi datur motus conuulsiiuus, ibidem etiam dari poterit volunt rius: Idque ex eo posse comprobari, quod nos experientia δε- init in quili m antinalthus humanam vocem imitantibiis. risum in serum emittensibus, ut sciunt Pica, Psittaci, O Hyena quaesermo,em h-manum inter astrimmutabula assta mulant , nomenque alicuius addiscunt quem euocatum foras Iacerant PoRremo quod non acιidat semper illud quidem euia dentius esse, iram, estis verbis demouibrari opporteat Ve-m enim ad buc inuentus eri, quisemper. sine intermissio neri mit uno nec Democritum ipsum Iecse credibile, aut Perisimile videri debet: Atque haec Ibla, Me praecipua sunt argumenta, rationes firmissime, quibus impugnari οβedeatur, quod sus non sit proprius hominis auibus raram non obstantibus, eam positionem esse veram ct ea in sententia Icibi Dd permanendum flatu. Dua et clari simo Ar lotelis testimonio,et Part. an. no omnium consensu confirmata eri Et nos interea pauca bieadjciemus, ut rationibus obiectis, 'ondeamus: Ad primam ergo disimus, quod quamuis binoria testentur aliquos inuentos esse,qui nunquam riserunt, satis tamen est bis non fuisse naritura negatam,idendifaciιltatem . Nos enim non tantum agiamus deridendi actu, sed etiam de potentia: Si quis autem in-ssset actum in praesentia definiri inon potentiam, respondere possem, me illud mihi licere existimasse ob relationem, quae mutuaesit inter potentiam, O actum. Si itidem inuare non disinat. er asserat facultatem illam esse hominis propriam, actum verδnequaquam nos iterum respondebimus ferinon posse , ne certo sciatur, an aliqui unquam viserint: Si vero excipiatur
eum eam rem binoriarum octumentis memoriae eommendatam videamus,earum fidem non esse in dubium reuocandam,it
-dem respondebo, illud omnino esse crεdendum eosscilicet raro quidem videresolitos esse , nunquam ridentes fuse constectos, sed nunquam aut risisse, auisii libitum esset,ridere potuisse, nominem unquam lsrmare ausurum Socratem quidem dicunt eodemsemperiuria fuisse, tauurn euadem modo risisse, ma-
26쪽
eo vero non accepimus Miseram ad obiectioum, Mnati nur. sterius quibusdam conuellantur musculi buccarum non futurum esse risum conuul iuum sed aliam quandam con Gionem G risu ne nomine quidem conferendam. Quia cum musculi illiati s besjs sponte mouentur, nanquam tamen redditur,sus naturalii 'am ut risus fiat tuae ter bucciarum music lor
is ceterι animalibus curud non aliquavdo sate lisum enim .ia. his nunquam praecordjs traiectis moueri consentaneum es,cum ridendι νι arearit Itaq:si ricturi vim non habent, neq; actum habere possunt, quia illsus esiactus, cuius est olentia QMque nos moueant Qq ιί de Picis, O Psitacis, alasque animalιbu dicta D. ιt, E. erum locutionis risus, metus parvam quan- eam, inbram imitantur, ueccavi quid vi ex natura, ed exeon 8. 'furtu ius,in ventris mitigat. ire Vule etiam amnis alia 'g'dia brutarum oritur. Ad tertiam, illimam obiectionem red '
spondemus satis esse, ut semper risibiles simus sed erib Ma : ρος 'murfateιιιadι tutum nostrum es , ut tantum de actandendi 'agamus, cum in desinitio e nulla mentio de potentiafacta sit. re ponuemus ea atrone dici risum esse homini proprium,qua lunaeEcclipsim . Nam quod actus ecclipses non semper accidat tu namanfectum eu uua autem eadem clipses non tantum
iu potentia, sed etiam is a sit eiusdem proprietas aperte demouctantur apta Aristotelem lib. post Anal ubi docet, quomodo fiant demonitationes de his, qua non semper fiasve sunt, Cuiusmodi est lunae Eclipsis Ideo quemadmodum eoιο-- up tuae demonstraturi quod actus Ecclipsis de quo ibi iυ-tur, proprietas en ita sic rident actus Praeterea quamuis nonsemper accideret, sed ex bis repra' esset, qua omni, soli tantum, rivvrt,ilyud ιhit d. i a riura ad .d p inionem
constitue am satis en ut ipsumsubiectum nipuam ingredi
pristi: thiauitiosi desinienda Homo in illius desinitione eois praebendatur Hactenus igitur compertum es in desiuisione iasusIum euuam essed erentiam Uubiecto proprio iden ab ho- in M. Nam cum ruus sit quidam motus nimirum illud Iobi
27쪽
subiectum Sed omne, quod mouetur. , vel mouetur perse de A, Issor. to sum vel pre accidens velfecundum partem. Videndum I rhys. lib., quae potismum partes moueantur: Mouentur autem P praecipuae os, Luctae est pectus, sensu patet Burcas autem Hor modo intelligo partes illas quas ct iras centes instare sole i, lib. mur, ut quin Iuppiter ambas iratus bvecas inflete '.trps satie alibi etiam appellatus inuenimus , irca quaadum ridemus suo λασιν , . coiungatio iut quis Martialis. Me cibus injeci ... mcti JIfrauitatus aceti, nec grata es facies cui gelasinis, abe)ὶ'. Hubemus ergogenus, differentiam ab ipsosubiecto sumptam. Verum quia idem genus of eandem isserentiam habent risus verus, ct risus fictus, ut alter ab altero diriingua tui . separetur alia es addendata Gentia , ut ideatur oest,eri, false distinctio, Quaequidem erit, ut verussat obdaia. iniam excitatam ea obiecto ridiculo proprio et Falsus autem qisi absq; laetia, o obiecto fingatur .atq; hoe pacto alte disse ' rentia ab hac latitia. obiecto in accipienda'. Talis Uoein P haec definitio . Eius en motus voluntarius hominis secundunt v buccas, o pectus ob latitiam excitaram M obiecto proprio, utiod his huc definitione inuenienda diutius commoratifumus,cua par fortasses set, bctorem rogo, ut culpam conferat in ipsius rei nouitatem et inq Baltassarem Casilisneum coarguari ol in eo libro,qui ad am hominum instituit dicere non dubi tauit adeo inrcilem esse trifus Initionem Hvsq:ab ipso De mocrito exprimifacile postet et quamquam, i a' andido lectore probari optamus a quodse minui uti it nos freta cicer se acrioris alicuius iugenium excitabo , qui elicinitorum hune locum prosequatur, cui o perpetuam gratiam habebo ct e quam libentissime eius 4mutationem cogus uero . Sed interea
his demonstratis adseries ipsas quambrem vim declarandas
De speciebus risus Cap. II l .
c Pecies omnino duplices esse t :intestigi solent, Essentiales nimirum, o accidentatis et Libentiales quidem fuat ut satis iam demons' tum est, u diuisio genu vis per oec iis di ferentias petim tura Accidentales vero, quae ab aliquo generis
28쪽
wen saepe sunt actibendae, cum quia 'eciscat disseristia iras
fare non deberans, tum etiam qu a uulgo sic eas accipere conθsueuerunt , quemadmodum apud Authores per multa extant
exempla: Nos Pero praetermissis accidentibus omnibus in risu evinentibus illius differentias, quod toterimus a re essentiali rapiemus Diuiaendus,eto nobis en risus perdifferentia essen trases que ab aliqua illius parte essemiali petι debet Lia autem partes fiunt praecipue tres. Si enim spectes illius definitio nemanuenerisgenus, O differentias,seqmdem genus es motus Noluntarius Altera diserentiasumpta erit Ietitia, obιector Si praeterea lectes risum. Desit simpliciter motus quidam Oaluntarius a es itidem partes essentialis comperies silicetfacul talem , in il menta cuin partibus; inctum tram is diu sionem capias, nihil interest. Nam Adit sectat ad primam diicsionem a motu voluntario. a partibus nullas'ectis ca dio ferentia coipbtem Nisa ommyrisu eri motus eque aes 2 rist, ct eidem partes moueutur titia veros Uuum nulla essentialis differentia capi potest. Solum igitur restat obiectum. stodessentiane diuidi possit. Quod ver ad alteram diuisi nem pertinet, afacultate, Minni umentis nulla essentiaris disi
obiectumsepe mero riusculum appeRatur simpliciter, virido C ι 'um caput . Alterumgenus est , Bid, s nobis gata, io ucidast nobis ob am, visi us vel amicus equo agitur ab cri Lin Prouem.Tertium. I Ex titillatione , rus nilis sit sub
alis, de quo meminit idem Arin.lib. eodem: Veruin, si non py0 visi ex Erimam bucridendigenus ea titillatione se potius ima ς sinem risus quam erum risum, quo in numerosiens Nicander, pyQIossus . Fraco nihilominus quia mibiverus risus semper ωisus est . labrutem n inter vera generi recensere Iam hoc duali obiectu alio modo , aut alias in partes diuidi posse non
29쪽
soluamus breuiter hanc non m diuisionem repetentes disimuti eripilicem esse risusspeciem, prima specie νι us erit cuia re tiιrpisne dolore excitatur Alterius Perxὰ rei grata occursu,temriae quando situ titillatione sub alis . Ubil inpraesentia dico de ea risusspecie, quae aptius in commodius deriso dici poten, ita tamen cum prima diuisonis non e specie quodammodo con uenire videtur vi cap. rmo lectorem admonuisse videm si quomodo autem se habeat unaqueques eties, ira unum quasq; ex his obiectis, elarius infrasuo loco demonNrabimus: Haec de syeciebus dixissesatis est: vliqvumen, causas Unsideremus, igitur ad partem transeamus.
Vr de causis risus recto inconcinno ordine aram et, uste eeri proferio: ν risum num seorsum, diur a quadam ratione consideremus, nempe ut potentiam, qua risibiles diciamur, O ut actum,quo ridentes . primum ergo consideremus dendi potentiam in quas causas habeat numeremus 'isus
igitur hoc nomine sumptus bifariam potest considerari primo Nidelicet, quae 'ito simi causa qu bus4jecies hominis factaen risbilis quas quidem cavsas claritatis gratia nunc, abi
mus generotes secundo autem quae,i cylto cirusae possint risum ipsum intendere vel remitteremos erim videmus omnes homines non tantum esse natiιra risibiles sed quosdam in ripum ades proclues, ct propensos, tineptissimi existimentur: lios vero med critersese habere Incipiamus ergo a causis generantibus hanc risus poteitatem: Illa quidem causefuat materia esciens, forma, ct finis Materi quidem duplex erit, nimirim unde potestas hec ortum ducis , is in ova recipitur QOdra tri que materiasipectanda esst, ex eo acti patebit, quod omni syraculta res nUri corporis ortum habent ab aliquo princi Vi corporis: His tamen exceptis clue insit in omnibus noli corporis partia cutis ad nutrimentum.et incrementu acientim appost uos sed bane de qua agimus facultatem non eiusmodi esse liquido
conmir Ecdem autem, cum ab artuu corpore emanent rei iapiuntur in corpus. Prrmum ergo tractandum eri de principiq
30쪽
sttitur ab opinio nibax aliorum exordium fume : Si igitur vetun simam Homeri authoritatem spectemus ppatebit,risus principium σε in diaphragmate, quia vulnus in eam pauem
inflictum risumfecit Quod etiam in relηs, gladiatorumsu Li. xi. e gκis non semel euenisse ex Pl nio. II. pocrate didicimus apud , rquem nota historia es de Ticone Gatapulta in diapbragmates; ue Epid.c13. Quin etiam Arinoteles ipse pedibus in eandem fonteu n. .leiam venit cuius verba t Meliter latine redita sunt ita sis habent, ictu etiam traiecta praecordia inprehis risum attulise, set oditam scilicet calore quem moueat vulnus, hoc ye Li. I. deri institus credi potest quam .. c. Atque eandem sententiam de pari.
quidam poetasecuti Derunt 2 te vero videtur ratione ab anic. O. horrere eo amex omnibus animantibus solus homo ridet o Lib. I. solus mente habet, Risus autem ipse videtur mentemsequi. sum autem diaphragma veteres dixerunt τρινα e quod men
Splen ridere tacit, cogit amare iecur. qec ea as dem ratione vacat ipse erum risus cum letitia adeo congruit, ut eam quasi Dmper sequatur. At stitia, vel auge τur, velim mi mur prout humor mesauconicus, qui ad lienem refertur magis, Ne minus abundat Ea vero sntentia prius
suam seudret Democritus a priscis Nipti, introductas tre istupenim a Pirrio Valariano, clui poti Horum Apollinem de egistitorum Hieroglimis tura alligenter a doct), ct copio ου, pereractauit ut nihil supria. Cuius quidem Perba quod ad
eum ententiam intelligendam mirifice conducor, huc a fornaa putaui. Vbi enim domis mitus agit ad buuci modum si x lites ominem', qui aliquo lienis νitis laboret, queque tu,ni-ueryum ad lienem attinet Aemptus sacerdotes per canis Hie, rogi cum significabant. Gracillimum enim,ac tenui ssimum is lienem carus habet. c. Mox vero cum de sesu agit, inquiit: Quia vero canis circa lienem rarius supra memorauimusis patitur, totaque animalis vita inde pendere videtur,factum, est ut Aegipti sacerdotes, que super risum consideraueruntis per canem itidem explicareat a Nam medici tradunt, itari,