장음표시 사용
61쪽
I m locus hic posulare uidetur, v nua ratione fiat risus diacamus , ouod uufidem non facile intelligi posse offend ita u- thor illa libri de motibus manifeliis, o occultis , sive Galeno' siue cuis alius fuerit,cui uidem ingenuefateturse nescis e oua ratione risus par: Apud Galenum certe ingenuinis libris nus quam meminime legisse ouamuis pluribus in socis de tuu me Vt a risus, hoc est de drapbragmate, e musculis buccaruis it Vos vero quatenus per ingeni, nos Iri tenuitatem licebit. illud inueuirerentabimus, Quod si minus assessuemur, certe ad rem arti uin perquirendam aggresius essegaudebimus amnec optimus sigillator semper scopum ferit illud certo me spe- . res seιvturam, ut non conferar cum sagittario illo imperitii reo uem tu scatus est Diogenes, cum enim ilium animadue teret imperite iaculautem proxime scopam consedit it cur id faceret interrogantibus re*ondit,ueforte meseriat,significans illum cuiduis potius percussurum, ovam scopum quando igitur demons ratum est risum post bifariam accipi, potestatesilicet, O actu prius breuiter ostendamus, quomodo fiat ridendi potesas deinde ouomodo proferatur in actum: In ipsa risus pote date considerandi est primo quomodo in nobis innascatur, Deinde ouomodo ex corpore principio boc est excreebro tu corpus ea terius insuat. sinuomo ora catui satis liquet apud eos, quos rerum naIura ac precipue hominis ipsius speculatio delectat, quod ea,quae ad partes essentiales commeates consequio tur, euii modi Noacultassatim, acforma ad materiam optime di 'Hisam accedat,νel potius ex ea ab Gente educatur in uicto composito innascuntur Idiuod ita euemrefacilius intest gimus, si ea empli causa Cylindri,ac Sphaera disterentiam cogitatione repetamus insita enim fere exempla buc aferri posse sent. Mistus enim Cylitari enaa,uam partem tautum, pbarae ad omnes cum cuυuinustam in partem moueri pUs . Hac non aliuaue n.Utitur quae iuris formarum priuripus:
62쪽
pia diuersa diuersarum esse oportet Vera 'ma hec penitus Arist. ILnosi solus praepotens Deus potest io propterea qui hec acrius i de an.
perscrutari volunt ignorare videntur,quid infericum homi Ex lat. nem intersit. Praefer quam quod quomodo proprietates gene--iri Tum ratim nobis innascantur determinare asterius ne n est, hancrsionem consulto praerei mittemus, quomodo autem exuere
ro in corpus influat satis apertum es clam hec νis continetur sub genere motus uoluntari , bee autem spectat ad saxultatem
auimalium,que inquit tueorpus,tanquam lamen iiDivban urVerum excerebro inlinit non lauti misis motus simplicitem,sed ererminate etiam , is motus ob stu,quia vis talis iliuit, quoi innascitur, inualicitu autem iis ridendi Atque c de ratione p tequiis ridendi. V jam ergo ad actum,Cuius umdem eonsideratio ο aula vi prius leueratim, deinde oeciatim in qua bet illius specie pertra Vetur. Generalisco Ueratio viri Gu percipiatu postularet, ut prius bystorice referremus quo uo in Irumenta risus sese habeant quandi trisus f c ad autem qua ratione fiat,ut cum ridiculum objcitur, ea in-ffumenta se habeant, o operentur eo modo, quo historicὸ diacram seisieri risum sed de historica narratione instrum extorum nihil est,quod dicatur, quiasatis manifestium ea, quoties cumquesit aliquis motur voluntarius musculos illius motus ad sua principia eo orabi: Hae ergo ratione se habebunt in riss Diapb Ima etiam Ausculi buccarum. De Diapbragmatis moturi mouendo Thorace discultas en apud Authoresnosaria adhuc explicata nihilominus ego quid sentiam perspicue demonstrabo, Quod silicet cum Diaphragma in medio sui ha beat caput o principium, νωupra dictum est verisimile mihi si,ut contrahatur inse ipsum . hac ratione contrabendo perictoris inferiorem terminum o extrema coctarum costringue pectus,nonnihil quoque sursum vellens dilatetur,erknullo tarmιante musculo,uaturaliter, sponte quasi ijssicumsum pro prium rediens,quod facilest,qma osseum,durumque en optru-ιantur tamen maioribus dilatationibus musculi alis,qui ou e pectus, de quibus mentio est apud anatomisos Sed qtiam nos libe
dilatationem dicimus , lenus contra decontratiunc tu qua mot maexpiravius aperto enocias. Verum non est huius tanti quae Te ea vit.
63쪽
faciant risum am eiusmodi obiectum in genere hoeba het,ut pariat in nobis utitiam, si quid enim uenustis qud grati, uel ludicri, uel noui repente nobis occurrat, animo gessimus rEa uero latitia non immodica propter quendam excitatum calorem, cor o spiritus dilatantur atque ita invitatur voluntas ad ea instrumenta mouenda, Inni umenta uero partes imis monentes faciunt risum,quemadmodum videmus. Quod aute fiat,
ut latitia excitet calorem, dilatet cor, spiritus,illud ex Distitiae ipsius natura prouenit. Glo inluper ad bane dilatationem invitetur voluntas ad mouendum, causa est sinis, O essectus risus ipsius. Multum enim refert,ν fiat risus, tunc maxime fiat quando obiectum ipsum praeest, qua de re. no pauca dicta sunt superius, cum de causa finali ageretur, o reliqua
dicentur capite sequenti Porirem autem cur fiat, vi cur voluntas eo moso inuitatur statim dictos musculos moueat. hoeperinde esset,ac si quereretur, cur eum uolumus Ratim moueamus id autem inuentu di cile admodum videtur Mirum enimen,quod si brachium mouere uelim nter ipsum uelis, o mouere,nullum temporis spatium interceda, firmante Galeno .Hanerem tamen , si ab ArisClotele praeclare explicatam habemus ib. 'ς in libello motu, tamen paucis percurrere non alienum exirii-Pl mamus: Iis igitur sumptis qui ibi ab Aristotele traduntur, di cimus sensum in primis vel intellectionem facere imaginationem maginationem autem excitare appetitum,hunc vero alte
rationem, passionem causare in spiritu i quaspiritus ipse mouetur ad quem motum moueri sensus o musculos, inde veris moueri, partes que ad uoluntatis libitum mouende sunt uuod autemsensus in intellectio faciant imaginationem satis manifestum est,ut dicitur ab Aristotelem a. s. Quod uer,imα-ginatio appetitum excitet, hoc etiam manifestum en nam sitie voluptas, siue dolo eluatur imaginationem appetitus sempersequetur huiusfugiendi, illius uer) obtinendae: Quod preterea appetitus alteret,nemini dubium uicitur ab Aristotele per
ei sime cap. ,. 8. Adde etiam quod manifestum ea,quia nasciatur asensatione, quae passio Madam est, ct experientia consi
matur,cum ad omnes, singulos πρetitus perturbationes a sit,ideamus: quod autem ad bauc alterationem. passonem moueanturi tritus habetur ex Ari,i. c. 6. probabile quidemen. Nam in omnianime actionico iuuaiunt stiritur, corpora.
64쪽
silicet impetentia, O facile ad quam vis minimam actionem mobilia, O cum corpora tenuisma sint ad alterationes fusciapienda sua proutissime. Ergo cum sitfensatio, quam sequitur appetitus mouentur bantasmata, ineforte funt inibi ritu ipso,
Hicerid mouetur ptrisus ipse: Quomodo autem ad talem pia ritus motio iem moueri posntsingule corporis partes, que movendesua perbelle declae.itur ab erisI.temonis exemplo,cuius vel exiguo motu movetur, moderatur tota Nauis: Itaque asp illum spi ratus motum sequitur partium voluntarium motuset Spiritus autem bici necesse e ruitset circa primum moueri principium,quod Aristotele et t. Cor. ex Galeno verὸ cerebrum Inde enim appetitus mouta propagatur usque ad ipsius moti nis instrumenta,qui muscultiunt ea ratione, qua dictum est generatim ingueresacultatem animalem,itaque mouetur pariliabertatis arbitrio Multa quidem, eaqueprcclara de hac motus ratione praetermittenda sunt, ne capitulum in capitulum inre datur. Huius enim reclarissime quesionis fusius pertractanda nomen hic locus num tamen silentio non praeteribo, ea de re
duplicem sententiam extare Lucreti, silicet, tardam , quo huc conferre non alienum duxi, quo facilius amicismi lectoris animus recreetur forte inepti,s, fortasse molestis nostrisi mentis defessus esset. Hic igitur ex Cardani lib. de subtilitate, , Sedita rur1us subtilissima contemplario oritur, quam Ga- , lenus se nesciresoluere profitetur,quonam pacto musculi mo, ueantur Nam rudes imperiti, ne pueros, o belluas di D cam,apte illos mouent O ad quos desederant actus, cum ta a, men eorum non moueris uncionem limo nequese illos ha- , bere sciam. Ita lueexistimandum et i,cum duosint necessa, ria ad motum aptum o membri electio , o musculorum in , membro,primum quidem ab anima, spiritu proficisci, re , liquum uero dio uetudine. Nam se videas infantes cum am, bulare conantur omnes trabunt musculos hunc modo, modo, ilium, atque laudem assuescunt,uicuique motui inseruietem, propris muscuium contrabere quod in Testudine pulsau, tibus manipes comprehenditur, eas enim cord.is tangunt utrinque, qint tangere oportunum est sola consuetudine du- , ci: Sed mihi maior uidetur de membris dissicultas, cum lin- , guam non manus loqμendi causa, ambulandi gratiam pedesti nou caput moucautioilua a crum uidetur. hoc ab eadem
65쪽
, eo=1tingere causa Nam eum catulum in aquam nuper nacis tum prot ecem, omnia movet membra et Verum cum capite
se extento minus si ocari, pedibus vero anterioribus motis sese sumneri sentiat, o mi tute , cuam Greci uocant . D caput qMdem super aqua quantum poteri seruat immobia is es, inde caudam mouet, tum pedes poneriores magis , moxis etiam anteriores: A quibus autem non sentisse iuuari, ea is moueri desinit, donec tandem oportunis motibus assuescat . , indicio es melius natare unum animal,quam aliud, vina: is a dociliora sunt o adultum, quam nuper natuU, O Uuem tum, quam quod nunquam natauit atque etiam in ceteris, motibus contingit. Hi igitur omnes motus duobus con tant, principus altero quod omne animal etiam imperfectum ha- bet virtutem qua, quod delectat sequitur Iugit quod edit , Relicuum est genus memori es habitus quidam, quo didicit, membra, musculos mouere, quos apta illi motui, iam alia expertum eῖ', atque ouem causa videmus , quos, dam longo morbo unos coactos rursus nonsecusa infantes, di cere ambulare uisum musculi tum membra consuetudine, ad oportunam occasionem didicerunt applicari. Hac ex se, dano. Lucret uero versus sunt.
Lucr. II. Nunc qui fiat, uti passus proserre queamus
, Cum volumus, variae datum sit membra mouere Et quae res tantum hoc oneris protrudere noliti Corporis insuerit dicat, Tu percipe dicta tDico animo nostro primum timulacia candi Accidere,atque animum pulsare, ut diximus ante. Inde voluntas fit, nequeaenim facere incipit vllam Rem quisquam,quam mens prouidit, quid velit ante rind quod prouidit, illius rei constat imagor. irgo animus cum stabita commouet, ut velit ire
Inq; gredi serit ex templo, quae in corpore roto . Per membra at lite artus animali dimita vis est: Et facilis facili, quoniain coniuncta tenetur ι. Inde ea proporro corpus erit atque ira tota Paulatim moles protrudatur, atque mouetur: Praetereatum rarcscit, quoque corpus de aer Silicet ut debet,qui semper mobili, extat Panat acta cui Lycnctrat xl, Orainina largias
66쪽
Et dispergitur ad partes ita quasque minuta Corporis hinc igitur rebus fit, trinque duabus Corpus vi ac nauis velis ventoque ieratur Nec tamen illud in his rebus mirabile constat. Tantula, quod tantii Corpus corpuscula possunt
Contorquere. onlIs totum conuertere noli ruine
Quippe etenin ventus subtili corpore tenuis Trudit agens nisi am maeno molimine nauim; Et manus una regit quantovis impete etintemAtque ubernaculum contorquet quolibet unum. Multaqae per troci eas,in tympana pondere magno Comouet, atque leui sustollit machina nisu Haec Lucret. us . Resiquum modo est, trivam breuissimi p r- curramus, qua rationesiavisingula species fur Prima ergo speciessit eaurimi fer ratione', qua dictum est generatim : Nam obiectum illus silicet turpe sine dolore parit admirationem, quia nouum: repentinum orcurrit simulque l.etitiam , quia leue, ludicrum est, ct raecipue quia cum argutia, concinnitate I csit, 'turdisspiritus allateatur. Huic ver consentiens Duocatur voluntas quia tunc diapbragma musculos , qui a lateribus buccarum funt dilatat ipsamque buccas,osi pectus mouet inrisu, Hoc autem loco sciendum ea, li) syn
qnod a Fracastore antistiti lue,sam videmus hunc risum es com P d an positum motum eae admiratione, talitia Vnde quadam cocti P. 1 .
t nitentia in ea erit nam admiratio su ben it quodammodo animam talitia,erδυt diximus dilatat 'evandit Altera cro risus sipetates nonsit alia ratione, ist qui cum illius obiectum hoc est restrati, iucuuda repente presso fiat, natim conciliat placidam quandam utitiam amorisἈσbeneuolea - tiae causa Beneuolentia enim suspensi is ratiqne motuinquemdam causate M istoteleinde moderatὸ moves . . irdisfpi tur, diaphragma musculis buccarum ad risum , qui ομ' ba iam
quam adeo magnus est ut ad cachinationem accedat; hed semper modicus atque moderius jandem uua ratione fiat ulti
67쪽
bro veta χἰης consentire, ideo quavd mouuar eatitillatione, cal tyi, motrix ei comentit, reliquos musculos mouet ad risum cur autem ex titissatione fiat calor quidami, cosa es pri terea etiam, ut ex rino telexostlipia V .eo pertingunt
quaedam venule, ovi nonra u. lae,qmbus titillatisfacile subnantia calidayiritu aut cet 'Muci poten. Itaque partes ei titillatu facit alescini Cur aurem ex hoc calore fiat risus ca aeritatilia quaeiam ab ipsa iustatione prouocata, n/m tu ea calefictione 3t quaedamsirituum dilatatio, que cum sit lietitia eisectus bab contra quamdam 'vim modice cuiusdam letitia prouocaui . mque tandem titilatio conciliat calorem, at dilatationem tuum , Ophragmatis Hec vero letitiam, qua di nive eoAciliat risum: Atque ita risus rationes explicata videntur
deatur ut risus neque corporibus nosTris ineque animis prodesse posset,atoue hanc ob causam aut nullos,aut certe pratios ac molestos effectus gignere , nihilominus , O bonos. malos ex eo nasi tum experientia, authoritate, tum etiam ratione ipsa. compertum satis eri, atque eos effectus demon strandi tempus est et Quod ut commodius fiat, liceat mihi per lectoris humanitatem eos ita diuidere , ut considerentur vel in eo ipso, qui ridet, vel in eo qui audit ridentem In eo autem, qui ridet, aut pertinent ad animam, aut ad corpus Itadit essectus risus ipsius ad corpus attinentes in tria genera di-mbuatur ab his, qu de re Dinnasica egerunt praesertim --.o rem a rei vim Mercuriali, qui de ista non ininus doctri. quam eleg terscripsit: sus enim ut gemisus Lacis refertur inter vociferationes mutv d mus totum pcctus viscora, aciem rotam exercet, in mouet, quas quidem pam
68쪽
te ob aurem, quitis risu eicitatur, rint, enim his aba . quod calorem si fiat non parum iuuari credendum erit Ideo multo indirim r, qu bus ridentiburi facies litiuin, bet, o na parua si uita copia exce itur ob calorem excitatum. Daque hominibu natu afriridioribus Ἀγberno tem pore ma rua utilita ex ri u accedit Contra vero ijs, qui natura calidiores met immodicus risus, in quosaepe ob ingent mlabiopum ahe/tiovem ipsi anteriores dentes apparent, qui ob id M, et σοῦ. eid contur, noxam aliqrtam ferre potes, quo risus essat. nere se debat martifer Simon Medisus apudIoannem flocca rium si uratione adhibenda calatarino cui persuasum erat eum esse praegnautem obest enim quia totum Thorax, ct caput plus quam arsit excalefacere potest Quamobrem immodia est tempestiuum risum apud Platonem improbari, vald 'noitim Oel mus utpote qui nimis exagitat partes 2 de re p.
uritu efundit deasque noxa inmve soler, de qua, - foue per se hoscere poteriis Atque ideo tales bomine a Plu arco admoniti sint, γ' qui facilestuurtui in ria. lib. de
fum umeta me cauere debent, O fusere contractat ones, o sui laudentiliationes in quibus laevisimae corpAris particula delabentes, i pr. an. eonfluent- excisaῆ ampelluntque eam adfectionem. ιγοδ corporis ealiditas ex motu auimosis irtutis ontracta sit mori praesidi locum habet riIus Diarῖtatis ratione. Nam ω ιθ imui a uicalenum, Aesculapius multas scribi cantia nas mimos ue ridiculorum retum feri, maeladias qua dam institui iussit j qu bus vetustiores animose partis motus moris temperamentum it calidius ofecerunt. feris risu quoad auisu elasmodi furet , visim diocris argutus, aeliberalis fuerit Da vi corpus adiuuet sta ct animum reficia neque parum ad vite comitarum facere forte ob consensum,
oui inter corpus, ct animum eristit Praeterea hic habetybs f mper adiunctam deo ut haec auimum exbilarat, ct recreat, ita risus, ut Aesculapis nuper citato testim,nio patet. Nam
risus pote' ad multa, ilia accommodari, O seria res si edine aliqua temperarι. su egΙnter Echinopodo velut asperum in inter omnia Plutare Interdum florent mollia leucoitia' li, j. TItaque bo ines dicebat Tullius, ouamuis iis rebus turpidisi dii; ne mens modo bomine uult interdum animis relaxeatu Hinc Phil; .
69쪽
nisi, ut libenter risus inter conuiuia permisceautur,quae omigratia furit ut optime mansenumeri in conuiuio Xeno-fhontis opiosius apud Plutarchum inion tantum , quenm Faria uni apparantur, ut vinum bi obsonia tragula: Iete iam alia multa in Poluptatis grati lintroducuntur, v auditiones, stectacula scurrae I et2 igitur mihi sensisse Lycumsus videtur, quid si ciuessuos seueris rationibus instituit, i cos tamen liberales eis permisiit, ac precepit aquam ob a sam illud exercitamentigenus connituit qRod ἰσχ vpella- diit, quin signum costocauit, ετι Deoia fui, ita enim indicauit animos refici opus esse. Sed immcdicus, aut longion factus quem Homerus, επιίσω re des risum in extinguibi lem num repavit, non tantum corpori, ut vidimussed etiam aηimo valde noxius se potest, non tantum ob immodisam latiritiam , quam fecnm affert. sed etiam quia istitia coriuncta en admiratio Inde contranitentia quaedam fit, ut supra dixi nquaesi d utius producatur, edit cuius rei exempturi habemus. apud Val.Max.de Philemone, qui cum asellum ficus sibi paratas vorantem conspiceret, puerum H istum abligaret inclama u t, cui cum iam comes omnibussuperuenist, quoniam inquietam tardus Disti, da nunc asella merum: Ac protinus urbaniatatem dicti crebro anhelitu cachinnorum profetutus senileght
sursalebris hirtus pregrauauit, quippe dissoluto spiritu vitali
protinus extinctus xl Haec de essectis in his qui rident, flectas autem in ali Metu modisunt, ut signi eorum qui rident habeant rationem: de fifuerit rimsθeciei iden ex turpisine dolore, isq; mediocrisfacit, ut ridens credatursatis elegans, o factus. fatisque morum virtute, bona corporis temperatione praeditus, neq; tamen ex Xenothonte, αχα dici potest se vero im- , modicus adeo ut cachinnationis nomen mereatur, hominem ignarum credimus illum esse, ut sunt pueri, Idiotae, Plebeiam cujusgeneris hominibus risiis solutror esse solet,qualis ex polloni interprete est leuitatis signum: Atque cum Isocrates rure admoneat importunum risum non esse amandum ouodignauia cuiusdam si indicium: sacris in libris legamussatuum in m uexaltare vocem suam sapientem antem vix tacite risurum:
Eecta, Profecto nece sitas cogit xlfateamur; apienter aseneca πλpi risum ferisne cachino vocem sine clamore, irata dicat a risu hieptire ineptior nulla ei ZMisum mirum igitur si
70쪽
Democritiis, qui Merim a ridendo dictus est,heheborofaciled Inus iudicatus fuerit a ciuibus suis: At vero minimus fit, essin primis melancolici hominis indicium, qualessuerunt furiami exis, qui ingenio claruerunt, vel in philosophia relin repub.administranda,in carmine pangendo,aut aliis artibus exercendis, iti res. fert. Ait enim v animo certo, confirmato
fuere Aliter enim eri jacundiae si nisiuit faut qui flavabi- te abundant risus secundespeciei, es beneuolentiae amoris ac d ' Pr, venunatis clari sinum indit unc. Iccircos oleamus semianei haeresione nobis ridere credimiιs nos ab illis amarit uices risus, quem amatores ab amatis semper expetimi. De quo τε peniteat nos audire cultissimum Catullum ad Lesbiam.
Ille mi par esse Deo videtur Ille si par est superare Diuos Qui sedens aduersus identidem te Spectat, audit Dulce ridentem misero quod omnes Eripit sensus mihi suam quidem mollissimam sententiam a Poetria Sappho de rima nempe musa mutuatus expressit Sic enim illa ,
risus denique ex titillatione natas en mollitici carnis signumr Ideo credi facilὰ potesCi; ut qui facile titillantur ingenio fatis
γalent: Nam qui carnibtis sunt melliores mente etiam aptiores esse ex frit Ioleis didicimus, quemadmodum contra auod se adagiofertur Crassum ventrem subtilem mentem non parere: an. I. 9 '. Idcirco quia hominem altis animantibus mente praeesse oppor libr. ituit , carnibus etiam mollirifactusfuit; bestia autem durioriabus adeo ut nulla ex his titillari init Hinc igitur sumitur occasiosophismatis quorundam soluendi,quinaturam arguunt, quod hominem adeo mollem fecerit', ut tot malis . erumnis obnoxius esici, quemadmodum a Chrisippo accepimns L. En πρωια quarto nam in homine creando magnam quidem ciι- ram adhibuit, ut ratione, O ingenio plurimum excelleret, sed i