Andreae Maximiliani Fredro Gestorum Populi Poloni sub Henrico Valesio, Polonorum postea vero Galliae Rege

241쪽

ciam nec tentaveris. Sed mirum aecidit, cum antea Ivoniae exer-

in Maria S jocos militares profusias, tum vero omnia suspensa maesta legebant. t in frostibus militum. Nec leviter ad tristitium contulit insueta Polonorum eo o ad tentoriumta Ductoris SMercerio. Stispectus erat, qui bellorum long ό usu gnari, Turcarum per Danubium transitus; 4tem dc Vercimiae Valachi suspecta fide memoravere nonnulli Valachorum fluxam in suam patriam fidem ad omnem moditionen venalem nec Veremiae esse fidendum inter 'itia gentis educato. Modieas sessas sufficere impediendo host1 ; estas ripas, fluvium Europae maximum, non suffecisse; mira haec videbantur. Subjum xere item alii: se quidem paratos ire in ultima

vitae discrimina; nec tamen duidius ineota: ricula, quam jussa praetis adamasse; nec sibi

satis constare , cur Ivonia eo consilii deven rit , ut unius Veremiae fidei sine socio tanta Committeret; bona vero a secto belli consilia porrigi, bonos item esse cujusque fidei seu i stes seu custodes. Quare ad Doniae taberna -

242쪽

Hemicis Primus Potasorum P. 23 Ilum onmes properant, Mopraete tu, quo consilio repentiumn praetium adjectaret, disce , ro cupiuntia. . Cum in praesta iam ventum, pro omnibus SWier vius Ductor locutus :Illustris Palatine, nos hactenus fidem tuam secuti, contra Turcam Christianitatis hostem, secta tecum arma junximus, in quibus serendis quanta opera nostra extitit optime nosti, nunc' que imperio tW0 opus eu, vel si selos &impares in magnum hostem ire jubus. Verum uti audacia in milite quaeritur, sic temeritas Imperatori vitanda, tuo verbo Vincimus aut perimus milites, probe perversumve praeliis consulueris. Equidem non incumbit nobis, qui milites sumus, a te Imperatore rationem

praetii petem, ne illud de ''bis suspicare, dum

ratiocinatur miles , eum prope formidinem esse . Magna vobis Ducibus ratio bellandi inest, premere consilia i nec ad cognitionem tertii cleducere . Quare sacrilegae audaciae esto, importune vestris secretis adrepere, ac illud Martis sacrarium curiosa notitia profana re . Procul a nobis abest ea curiositas ; verum illud quoque stimus, nec te ignorare arbita

mura

243쪽

23a iandisae 4 Luxi Fred, ο imur, consilia priora esse praeliis, plerumque veteranorum sententiis informari imperator, varia casisum proferri, unde potiora siligendi tibi materies i nam ut deceptoria humanis inaffectibus amant obversari, metu, sis, aud cia , periculosa plerumque arripiuntur consilia, ni sensus plurium de eo notentur, sententiq, militum palam sint, decreta Imperatoris in occulto: sic utrumque cum laude assequere, consultus pr lia aggredieris, Sc destinatorum secretus. Notavimus has simh in te virtutes, cum principio istiusce belli nos in consilium' vocasti, ac primores tuorum Valachorum.' En consilii in manu prςmium ue quater hostem agressi stimus, quater fudimus. Jam vero, ut

castrorum vago rumore accepimus, craS cum

Turca decertandum te statuisse , nullo nostro, nullo hostium consilio cognito. N

strum quidem si petis in promptu est, at hostium in occulto. Nec quq dubita, plussie expediat nosse quid hostibus consilii, quis

quid tibi sit, ut tuta hostium in perniciem Vertas, & tibi nociva insalutem; da negotium strenuo, mitte equites, quo celerius pabulato

244쪽

Henricus Trimm Rex Potomorum . 233 res seu vagos Turcarum intercipiantis. Nu-l merus hostium, castrorum tractias non alluim de discitur. Si res praelium suaserit de nobis nequidquam dubita, non alius hosti in Valschiam transitus, nisi quain strages corporum nostrorum aperiet Viam. Ad ea Ivonia responditia :Recte factorum conscientia major in faciente,quam a spectatore dari potest laudis prγmium 3 non tamen vos Poloni magis virtutis conscii estis, quam ego oculis eam notavi ac in animo cum laude recondidi: Vellem mihi 'mra vestrorum signa adessent, propitium Mamtem sperarem. Consilium meum petitis 3 En in proximo.bVeremias cum exercitu meo adest, qui in hostem intentus, omnia consilia nota habet. Neque ego tantum rei alicui commiti rem, ni fides mihi cognita seret & probata: Abeo relatum mihi, Turcarum esse non amplius XXX millia;quantulus hic adversias me num rus,qui majores exercitus vestro auxilio fugavi. Haec seu ad leniendos Polonorum animos locutus Ivonia, seu recta dictorum uti facto-l rum erat conscientiai bene tamen a PoloniS a

245쪽

23 ea meae Fredrocepta fiere omnia, qui subito ea oratione in ti, petunt negotium sibi committi, pabulatores seu vagos Turcarum invadenssi. Facile conceditur: additum justum e Valachis a Llium; expediunt illi equos, properant, serte

incidunt in stationes Turcicas ; erat agmen IV millium equitum, tanti exercitus non superfluae vigiliae. Subito praelium tentant ; pelliant loco hostem, nam parati in inopinatum Venere, quia vero non pro Victoria certatum, omittunt caedem, captivum intercipiunt. Sed errore factum, ab alio milite rei ignaro framea percussus, ut stibito exanimaretur, antequam est et interrogatus: At suffecit multitudo sp culatorum ad conjecturam portento si exercitus , inde diffidentia in Veremiam proditorem oriri, jam periculosa notari: Provideret Iu nia spassim per castra ille rumor,) num fidendum esset Veremiae. Ad eum rumorem respondisse fertur: Scio cui fidam; brevi numerushqstium patebit sub aspectum. Sic fiducia n,

. mia peccavit Ivonia,fatis sers exitum ejus properantibus & subvertentibus ad salutem comsiliaci. Metatus castra ad propendentem a liti

246쪽

HemisisPr M RE PO--m . 23 tore Danubii lacum, praesidium castrorum a lacu , & opportunam aquationem sperans. Postero die educit in campum militem. Er,gebantur prope hostium castra collis subli mior ue arrepta praesidiaria cohorte subvectus eo erat Ivonia, hostem notare volens, Verum quia in declivi loco castra substiterant , nulla ratione poterant conspici ; notavit attamen diversis in locis speculatores hostium, qui conspectum Valachorum declinantes, certas per valles distrahebantur. Stratagemati vel sermidini tribueris redit ad stam , totumque eXercitum in XXX agmina per modica intervalla disponit, aliis primum congressium, aliis suta sidium imperat ; media inter agmina disposita tormenta, inde validior acies ; peditatus ab equite semotus asperioribus locis substitii , Turcaede industria morabantur in castris, veriti , ne si primi in acie stetissent, Ivonia mutilitudinem conspicatus subduceret se campo; vallum Scsessas, pro tutela quaeritare i. Cum vero jam per speculatores cognitum, Ualachos aciem instruxisse, essunduntur in campum, ac sub castris instructa acie, ne a Valacno cam-

247쪽

23 6 . rere e fax L Fredra pi Domino proturbarentur,) adversiis in ordine progrediebantur. Ivonia moram praelii graviter ferens, cum diu sub signis stetisset, seu

provocans, seu hostium multitudinem notaturus , additis equo calcaribus, aliquot thummis equitum insectantibus, versiis hostem cucurritis. En jam cooperiebantur campi Tu carum agminibus, gravis humo moles Virorum in armis visa inde fraus Veremiae proditoris comperta, quem ad se accire jubet Iu

nia ; sed respondit ille: Tempus sibi ad Ivoniam remeandi non dari,prςlium inituro;Int rim occinere tubae praelii imminentis signum. Tum Veremias proditor, ex pacto cum Tum cis, jubet suarum turbarum signiseros vexilla demittere, pileos gladiis impositos volunt rice deditionis signum,) in altum levare, ac in partem hostium transiret . Magna inde diminutio IVoniae exercitus, qua viroS attinet, magna consternatio qua residuorum animos. Donia tamen vel desperatione audacior, assiversis non porrexit manus , ab audacia petens

auxilia, hos manu in hostem trudit, alios increpat, plus caedis i n fuga restare ait, pugnantes

248쪽

Henricus Primus Polonorem . raro, sepius sugientes caedi. Turcae Valachos misceri conspicati, movere adversus agmina, dedititios Valachos ante se propellunt, cumctabundos caedunt, ne barbaris in proditores clementia utentibus. IVoniae item par ira, t

tam vim tormentorum exonerare in eos imperat, sic partim a Turcis, partim a sui sinet

caesi, justa omnino prodit senis recepere pra mia . Profuit Turcis ea proditorum strages, quorum corporibus ac vul ieribus tecti, sine nocumento ad Valachos pervenere, quare nec periculum tormentorum veriti, quae in Valachos proditores toto impetu explosa . Poloni rem plenam periculi conspicati , uti dextrum tenuere cornu, in latus Turcarum paulatim Circumverti invehuntur. Sensit hostis vim a latere, eo rue fronte jam hebetior ue adstitit item Valacni armis & manibus strenui, disjLciunt ordines, agmina turbant,d urcaS caedunt. Non tulit iteratum impetum hostis,terga dedit . seu metu, seu data opera; Verum utrumque in sui detrimentum. Tam stabita hostium fliga imsinuavit dolum SWierceuto,quare monet thummarum Ductores,ut signa Verterentur,posse s

249쪽

quendo in aliquas insidias duci militem, &quo longius a corpore exercitus amoverem

tur , eo plus periculi stibesse . Nec vana sis acto. Cum pedem referunt Valachi, insidiat

res ex occulto vallium prosiliunt, vano impe tu, quo maturior sequentium regrinus. Turcς recentibus insidiatorum auxiliis feroces, restaurant Ordines. rac segnius providebat Ivonia . Instr erat e fragmentis exercitus no-Vam aciem, tormentis bellicis intro abditis. Dum Turcae impetu propius invehebantur, aperiebatur ignita acies, acitormenta cX inOpinato in irruentes explodebantur, tum spreto barbari periculo, non per thurmas jam. aut fissisidia, sed tota exercitus mole, sublato clamore , undique Valachis circumfundebantur:

mista gentium signa ; jam Valachus, jam Tum ca sparsi per campum, magistri tormentorum ignari, qua hostis qua suus cursaret miles, incerti ictuum qua parte feriendus hostis,Ivonia, qui mediis semper miscebatur, veritus ne siti sparsim atque ideo facilius caederentur, signum receptus dari jubet, eam bellandi artem retunens & casibus intentus, uti sciret miles latum quo

250쪽

Henricis Primus Tolonorunt . 239

quo fugitivus globaretur,facilius utique resilini vires,si non sparsim fugeret, simul Turcae velute combosito post terga se recepere, adeo in illa

atrocitate pugnae vires viris, krro sita vis, d fiserat. Postquam utrinque ab armis cessatum, repente ingentibus guttis fusiis imber ac simus, partim ictibus tormentorum, partim pulcis equorum ungulis motus subsedit: Reddita mox utrisque aciebus facies ue Sed Valachus miserabilior ; pauciores hi, dc tormentorum igni

tabula pluvia perfusi ictibus inhabilia facta .

Ineunt eo armistitio Turcς opprimendi h stis consilium, quia multitudine abundabant. Placuit, ut per distinctas acies cum Ivonia coimgrederentur , nec respirium concederent, credebant Ia s secilius ab ultimis Sc recentibus confici posse, quibuscum tumultuario imp res sereno. Illud fine barbarorum consilium exitium Ιvoniae paravit; Jam prima, jam scicunda acies fatigabat arma Ualachorum, jamque tertiae; eo audacius, quo rariores ictus tormentorum visi e Valachorum parte, ob defectum pulveris tormentarii, qui sane superfuerat, verum pluvia maditus, eoque mutilis