Specimen pathologiae generalis veterum graecorum scripsit Sophocles ab Oeconomus

161쪽

culae pingues renum adsectionem indicant f ὶ; quae autem

deorsum seruntur, bonae, quae Vero sursum, malae ' ;si color nubecularum aeruginosus, lividus et niger sit, m Ium est Vmptoma ). Enae Orema nunc est tenue et nubeculae simile, quod ab HIPPOCRATE ενοιιωρημοι ἐπινεφέλιον

audit ' , nunc massae seminali simile γονοειδεςὶ s' , nunc Totundum, dispersum, non residens sq). Optimum est illud, quod album, laeve ac aequale est sy). Sedimenti tres

species HIPPOCRATES et GALENUS statuerunt, quae sarinama υπος. κριμ νωλις , sol iacea πετιιλωας et sursuracea πιτυρωδεις audiunt; producunt sedimenta talia sanguis era stor, carnium inaequalis consumptio, caliditates febris consumentis et ardentis sq). Sedimenta sursumma scabiem v sicae urinariae indicant sy); sedimenta sol iacea indicant ulcerationem vesicae urinariae ; sedimenta sarinacea indicant sanguinem Valde assatum esse, aut colliquationem partium corporis solidarum ). Occurrunt tamen et aliae

Varietates sedimentorum, quae ervo similes sunt, aut cum arena et pure commixtae sunt. Emosa sedimenta oriuntura renum aut istius corporis carne liquefacta '); sedimenta

162쪽

arenosa lithiaseos symptoma sunt ), puriformia autem u1- cerationem vesicae aut organorum uropoeticorum indicant. Pus, quod cum urina emissum fuerit, mechanico in Iotio inhaerens aut purum sine urina excretum Sit, vesicae ut Ceratae signum est; si Vem pus exa te commixtum est, Supernas Partes male se habere indicat; si tandem medianx inter haec consistentiam servaverit, renes adsectos esse de

CAP. IV. DE SYMPTOMATIBUS FUNCTIONUM SEXUS.

S. 158. Functiones sexus duplices sunt, viriles nempe et Memineae, quibus multae et diversae accidunt molestiae respectu Secretorum et contentorum, quas medicorum m-hors investigare ae exponere studuit. α) DE SYMPTOMATIBUS SEXUS VIRILIS. S. 159. Symplomata, quae in sexu virili observantur, consistunt in seminis excretione atque haemorrhoidum. Miranda divinae naturas p videntia nisum quendam generi humano inchoavit, ut per coitum maris foemineique ad aeternum pmpagetur genus humanum. Propagatio autem per coitum diversa producit symptomata, quae magni momenti sunt. Coitus mediocris iuvat, cum plethoram evacuet, corpus levius essiciat, atque ad augmentum eius conducat et magis virile id constituat ). Abusus vem in

coitu corpus debilius, rarius ac frigidius iacit 'ὶ, epilepsiam,

163쪽

habitum e eminatum, stupiditatem , hebetudinem oc lorum ac mortem ipsam producit ' . Neque mirum, cum humor nobilissimus iste ab omnibus corporis partibus secernatur et cerebri partem essiciat, uti PYTHAGOR Ascandide monet ). Semen in sexu potiori non raro cole pudendi haudquaquam extenso fluit γονορροια,), quod laxitas vasorum seminalium producit sq). Invita Seminis excretio per noctem μνείρωξ ις labem dorsalem, morbum dirissimum, producit, qui uisurimum hominibus libidinosis et recenter

sponsis amicus est ' . Pollutionem Vero nocturnam P ducit decubitus supinus, uti ARISTOTELES 'γ ac THEOPHRASTUS monuerunt '), quod HORATIUS non caste atque Petulantia quadam adumbravit, canens:

Tum immundo somnia visu Nocturnam vestem maculant ventremque supinum

Impedita seminis excretio voluntaria gravedinem in capite, sebrem, appententiam depraVatam, torrerem, moestitiam, timiditatem et debilitatem virium producit ). Me lus, per quem Semen eiaculatur, interdum vinculo quodam ad virgae finem contorquetur et semen exire impedit.

Id. de Ioe. adfeci. L. V. e. 6. p. 341. CENsba. de die natat.

Allisior. Problem. S. III. 3. p. 540. G1LEs. de semin. L. I. c. 16. P. 588. Hipp. de genit. P. 232 GALE'. hist. philos. c. 31. P. 321.. M) Id. de Ioc. ad s. L. V. c. 6. p. 438, 44 l. desin. mcdic. c. 2s Sp. 496. P. AEGIN. L. III. c. 55. p. 111. 7 Hipp. de morb. L. II. P. 479.

164쪽

Morboso hoc statu homines praediti hypo spadia ei adpellantur .

S. 160. Haemorehoidum fluxus, qui omnibus hominibus in omni aetate et omnibus anni temporibus accidit, originem suam petit ab atra bile, quae ad venas uberius cumulatiusque decumbit et sanguinis necem evacuat φὶ.Haemorrhoides suppressae, graves insanabilesque producunt morbos; suppresso enim fluxu haemorrhoidum hepar scir hosum evadit, sanguificatio rite non procedit, atque hydrops, Phthisis, haemopine, tabes, peripneumonia 'ὶ, ω- mr ), teter edaxque cancer , mors epileptica 'γ etc.

oriuntur.

S. 161. Symptomata, quae in sexu sequiori observantur, consormat caterva menstruorum, partus, Iochiorum, abortus etc., quae vario modo turbantur. Men Strua καταμήνια , quae Omni mense lunari apparent 73, multiplicibus aberrationibus subdita sunt; ah- errationes istae observantur in quantitate et qualitate me Struorum, nec non loco, e quo fluuiat.

Menses peccant in quantitate, si profusi vel parci

sint. Profusa menstrua oriuntur a venarum uteri orificiis in Id. de usu pari. L. XV. e. 3. P. 221. ' Hippoca. Aph. III. 30. II. 11, 12. GL LxΝ. Comin. III. de humorib. t. 26. P. 454. - Hippoca. Aph. III. 12. GALEN. Comm. de humorib. p. 454,455. Adv. Erasistr. c. 5. pap. 166. AETIUS. Tetrab. IV. S. II. c. S. P. AECIN. L. III. C. 31. P. 88. ACTUAR. de med. meth. L. I. c. 20. Hipp. Epid. L. IV. P. 1139. ρὶ Id. Epid. L. V. P. 1 147. μὶ Coac. praenot. S. 3. y GALEN. adv. Erasistr. c. s. p. 164. De diebus decret. L. III. c. 4. Moscia Io . de mulier. passion. c. 12, 13. P. 6. cons. PHIL. FR. WALTHEa's Physiologie des Menstam S. 630.

165쪽

apertis, sanguinis tenuitate, cachmia corporis totius . Ex immodico menstruorum fluxu oriuntur decoloratio eo Poris, pedum Oedemata, concoctionis depravatio sy . Ro-

tenta non ram menstrua apparent, exceptis quibusdam momentis, graviditate nempe, lactatu ac reconvalescentia a longo morbo ). Retentionem meustruorum Producunt metamorphoses genitalium, inflammatio uteri, obstructio osciniorum uteri, sanguinis Crassities, dyscrasia, abortus, adse-etio chronica thoracis, inperforatio uteri etc. ' . Α retentis menstruis uterus incalescit calorque reliquo corpori distribuitur, sanguinis plethora exsurgit atque dolores producit, hydrops, nausea, Vomitus, haemopine, respirationis a que vocis desectus, asthma, a poplexia, sebres ardentes, tumores circa regionem inguinalem, Sus catio ab utero ους ροι--podagra nodosa etc. oriuntur ' . Menses peccant et in qualitate, Secundum quam tenuiores, Spissiores, magulati, coloris Obscuri aut laetioris, male olentes, commixti cum pure etc. apparent ' . Menses purulenti ab ulcere in utero oriuntur 7 .

GH ΕΝ. Comm. in Aph. V. 57. MOSCHIO X. l. c. p. 88. λὶ Hipp. Aph. V. 57. GALEN. de loc. adfeci. L. V. C. s. p. 435. Hipp. de nat. puer. P. 236. GALΕΝ. adv. Erasistr. c. 5. P. 164. De optima seci. c. 26. P. 177. MOSCHION. I. c. p. 9. PLUTAEc s. de amore prolis P. 928. Tom. VII. ') Hipp. de morb. mulier. p. 566. GALEN. Comm. I. ad Epid. VI. t. 7. p. 842. P. AEGIN. L. III. c. 61. L. VI. c. 72. p. 114, 202.

') Hipp. Aph. V. 32. Epid. L. IV. P. 1135. De morb. mulicr. L. I. p. 59. De t. Puer. p. 237. AphVI. 29. GALEN. de loc. ads. L. V. c. 7. L. VI. e. 5. P. 354. Comm. III. de humor. t. 24. Ρ. 441.

De venaes. adv. Erasistr. e. 5. P. 165. ΑΕT. Tetr. IV. S. IV. c. 53. P. AxcIN. L. III. c. 31. P. 88. NONUS de Part. morb. cur. Cap. 202. CELs. L. IV. c. 24.

M Hipp. de morb. mulier. L. I. p. 590. ΑPh. V. 36. 'γ Hipp. de morb. mulier. L. I. p. 590.

Diuiti oti by Corale

166쪽

Secretio illa, quae Periodice per uterum eVacuatur, non raro per alia organa eodem tempore suere solet. Nam narium haemorrhagia quandoque etiam alvi cruentae deiectio 'in menstruorum evacuationem excipit. Partus quoque producit Varia symptomata. Etenim partus dissicile procedit . a matris constitutione im- Meilliori atque sicciori, utero parvo, Pingui, Spasmo Senitalium , pelvis mala consormatione, foetus magnitudine, erassitie corii aut tenuitate eius, propter quam cito dirumpitur atque aqua effunditur etc. ). Pessimus est Partus, qui post egestum nimium s ), tenesmum etc. oritur. Ab ortum producunt terror, dolor, irritatio medicamentorum abortivorum, Venena, Venaesectio larga, hae morrhagia traumatica, saltus Vehemens etc. q). Ab abortu

oriuntur convulsiones 'ὶ atque inflammatio uteri ').Lochia λοχα κα θαρσις), quae sub puerperio secernuntur, profusa vel parciora Vel penitus suppressa, Vel tandem ad indolem alienata adparent; lochia profusa animi deliquium ') producunt; paret ora autem et penituS SuP- presin reddunt angustum uteri orificium inflammatioque genitalium oriuntur e suppressis lochiis tumores ventris ac crurum, animi deliquium ac mors ipsa mi-

singulis mensibus menstruabatur Per nares, de Praes. vita et mori.

167쪽

natur ). Alienatae indolis Iochia sunt, si cum iis pus,

sanies, mucus puri mis commixta sint, quae uterum et vaginam exulceratam esse indicant f 'γ. S. 162. Ex utero secernitur humor quidam albus seminique similis, acris, pruritum cum voluptate producunt, qui ρους γυναιμειος et ab ARET AEO γονορροια, γυναι- κεια adpellatur ). Producunt leucorrhoeam sanguinis se- rosa et tenuis constitutio, uteri et vaginae prolapsus ). Oriuntur a leucorrhoea tumor faciei, oculorum adspectus deformis, non sulgidus gramiosus et caligans, genuum impotentia sq), cactexta hydropica sq), appetitus prostratus, dyspnoea etc. ' . riuor albus senioribus magis cpiam iunioribus accidit ' .

s. 163. Symplomatum caterva lustrata disserentias modi horum accidentales ut exponamus nunc restat. Disserentiae vero istae a sede, quam oecupat morbus atque e tempore inter quod decursum suum explet, typo etc. determinantur.

DE MORBORUM DIFFERENTIIS A SEDE. S. 164. Morbos in corporis parte aliqua sedem Suam habere GALENUS testatur ' . Sedes autem diversa dive

168쪽

lsas disserentias morborum producit, Secundum quam mo

borum alii externi, alii interni, alii fiat et alii vagi sunt.

Inprimis autem maiorem attentionem poscunt morbi, qui Per ἰδιοπαθειαν et συμ.παθειαν oriuntur. Morbus idiopathicus est, qui separata ea a, quae eum Produxit, permanere potest; sympathicus autem, qui alterius partis vitio, cui inest, commu uicatur ). Sympathicam adsectionem AnCBIGENES umbram morbi adpellavit.

DE MORBORUM DIFFERENTIIS A SOCIETATE HUMANA.

S. 165. Morbi non tantum unum hominem, sed multos simul invadere solent. Morbi secundum hoc spectati dividuntur in eos, qui communiter multos invadunt πανδήμουd et eos, qui Per certam societatem humanam Pro serpunt rοραλκα. . Morbi πανδηαοι dividuntur in endemicos sἔβη καὶ et epidemicos ε ί μα '). Morbi en demici sunt, qui Perpetuo certis locis adhaerent; morbi epide mici, qui temporibus quibusdam in eodem loco per populum ditanduntur ' . Morbi epidemici dividuntur in pestilentiales et eos, qui per populum grassantur ἐπιδ φοι 'γ. Oriuntur morbi epidemici a constitutione aeris, quae primariam disserentiam inter morbos epidemicos et eos, qui ab errore diaetetico oriuntur, sistit HIPPOCRATE et PLATONE ' testantibus; a victu et potu pravo, Iocis Paludosis, evap rationibus venenatis sy), bellis, quae typhum bellicum pro-

169쪽

ducunt, uti patet ab enarrationibus XENOPHONTIs, PL TARCHI, DIODORI, PLINII, LIVII atque historicorum et medicorum omnis aevi, quas Vir et arte et facundia insignis, semperque cum reverentia dicendus, permagnus HU-PELANDIUS, suis observationibus sussultus exposuit . DIFFERENTIAE MORBORUM E DECURSU. S. l65. Omnis morbus sicuti aetas humana vario modo mutatur ab illo momento, quo incepit, usque ad eius finem sy). Divus SENEx tria proposuit stadia morbi, cruditatem nimirum, coctionem et crisin. ARCHIGENES autem duo esse morbi stadia dixit, vigorem nempe et declinationem ' . GALENUS vero decursum morbi in quatuor partes divisit, atque primum stadium generationis Θ νέσεως , alterum incrementi ἀναβασεω vi, tertium a mes ἀκ- et ultimum decrementi παρακμης) adpellavit 'ὶ. Divisionem GA LENI Sequentes exponemus mutationes, quae in corpore humano accidunt.

Stadium generationis est illud momentum, quo morbus incipit sormari . Momentum illud quanquam

multimodis sit obscurum, tamen utplurimum per pervigilium, in appetentiam, gravamen capitis, delassationem et dedolationem corporis determinatur sq). Incrementi stadium est, quando Symplomata morbosa incipiunt augeri y .

Stadium ac mes est, quando symptomata culmen suum Uber die Ariegu est alter und netier ZEit, pag. 35. Berian. 1814. S.).

170쪽

attingunt; acnae autem non est per tuo temporis expers, uti quidam veterum voluere, sed cursum Suum Semper ah- solvit aut Iongiori aut minori spatio, omnino autem Sensibili, GALENO observante . Morbus tandem, postquam culmen suum attigit, decrescit, quod lato spatio Constat, uti in morbis, qui per haemorrhagias, sudores etc. solvuntur, videre licet s* . DE MORBI TYPO. S. 166. Typus est ordo intentionis et remissionis, Secundum GAI ENI definitionem ' . Dividuntur typi mo

horum in primo S et Secundos, Consistente S, m Ohiles, simplices et compositos. Primi πρωτοιὶ sunt ii, qui parvam habent invasionem, longam autem remisSionem, sicuti in febribus tertianis observatur; secundi δευτεροι sunt, qui longam habent invasionem, parvam autem -- missionem, tales typi occurrunt in febribus quotidianis et extensis semitertianis; consistentes ε τεd sunt, qui iisdem horis invadunt et remittuntur; mobiles μινούμενοι , qui semper aliis horis invadunt, quos quidem in anticipatites προληπτοιοὶ , qui praevertunt et horas citius promovent, et posticipantes υς ερητικοὶ , si tarditant; simplices ιιπλοῖ , qui unam iaciunt intermissionem; compositi συνθετο id tandem , qui ex pluribus constant invasionibus. Compositi componuntur e similibus ὁμογενει et dissimilibus sετερογε- νεις . Similes sunt ii, quando quotidianus typus simplex, ex. gratia duplici quotidiano commiscetur, aut tertiani duplices, aut tres tertiani concurrunt, aut rursus duo et tres

quartani. Dissimiles sunt, quando quotidianus, Verbi causa.