Commentarii de sanitate tuenda in primum lib. de re medica Aurel. Cornelii Celsi

241쪽

tum humoribus , quos ad se trahere natum est , ipsa etiam sana ut ait GM. lib. GALE Nus invadit , sanguinem atque k0 eatne eliquans. Iam ab hac praeclarais te inlice deiectione , omnia tum in

corpore magis inceantur , tum solito pertinacior ventris astrictato succedit. Et ne hoc patum sit, hane iidem boni viri secundo ducet validioribus medicamentis parant, quasi per priora parum profectum sit, eque ex simplici malo geminum faciunt, de ut ait Laeeus Dum vitant stulti vitia in eontraria ou

runt. At fortuna tamen nonnunquam

bona, imo ingenita naturae vis tyrannudem hane omnem edomat , sie ut subindeseeundae valetudinis initium, benefieio corporis , non medietaae fiat. Qua re protinus evenit ut illi tortores servasse homines, cum non oceiderint, videa

TI tur. Flagitiosi me hercle, impostores. Empi quam nequitia perditi eum non suis

iteo rebus frugi esse , non alienis didirerent,rum ne praestare in animum inducunt, per familia. 4inota ineognitas attes agitare , quam inglorios aut inopes se vivere: Tum dira potia crudelitate experimenta per mortes agere quam salutis humanae praesidem artem permisericordiam didicisse. Invalidae ad haec sanguinaria capita sugillanda literaea in alidae proladolor ad punienda leges , quorum se laribus jacentem hodie diemus Media

242쪽

rinam , tot nobis sudoribus , tot pulcherrimi temporis acturisci tanto vigoris orpore , tanto rei haereditariae detrimento quaesitam. Beat illos mutitorum nee obfirmata temeritas, nostros dolores ' justitia querelae, vindicis impia mansuetudo aeerbiores cit. At valeant ista nequissimorum hominum portenta, quorum error i siquidem non potius nefas uuam errordieendus est ex causae pendet ignoratione, unde sisti ventrem contingit est que hae inconsiderantia plerisque etiameelabrium Medicorum frequens , quam sanos pariter atque aegros saepe cum opus non est purgationibus excarnificant, quique eo pervenerunt stoliditatis , ut non animadvertant quo magis sic perpurgare corpus student eo minus pro sententia rem sibi omnem cedere. Non GaI. .

sederint. Verum quanto magis sunt vacuati, tanto his venter sequentibus diebus magis adstringitur. Nempe id in Al. , commodi ut idem autor in iis effuge sice re quibus siceitatis oecisione aisus ni tam hil reddit, non validis atharctieis , sed solo per interiora insus oleo aisum si Liviiii tabat. Eo enim onauit taeeum excrementum madescit, Qttansitus efficitur lubricus Q intestinorum tunicae emolli tum Ergo ut CELSI M.

243쪽

que eonsilium non tantum GHENi vi quamur, contractam alvum recte lexabtimus primum cibis a poeulis ad oeidoneis , his quae simul, alantra ventrem molliant , cujus generis habentur pinguia juscula . atque olera, decoctum

cicerum rubrorum, jus earnis , praesertim gallinaceae aut vervecinae quae aliast salsa esse , alias recens potest . ac modo quidem mellis , modo Eaeehari particeps. His accedant, lae cum integrum tum secreto caseo serosum, perlocatus ptisanae remor eum oleo a melle, pr

mum brassicae deeoctum adjecto oleo vel butyro vinumque duleeis erassum , in summa omnia , CELSUS alibi do- ωΥlib. et Drepida , Meia , pingum , elixa,

i , lente eum sale, garo. Ista vero omnia ut ventrem permoveant, paulo liberalius sumenda sunt , futura alioquia ineffieaeia . se ut pleraque ad libram unam, alia ad sesquilibram , multa l. Noe nis etiam libris sumere oporteat. Quod eximiae in hae parum perfieitur, tum utique R - budie CELSO veniendum ad loen

est, quae ut vires supta hepar non ex rit ita inter aetera purgantia sola est innocentissima. Qium enim alia --thaintea stomaehum semper plus minus labefactent, Aloe adeo id non facit, ut hanc etiam paut te GALEN coiro-

244쪽

alibi praecepit purgantibus omnibus Aloen Alce perpetu miseendam esse. Iam veto si hie purgam nihil quidem ex toto trahere orpore tibus propositum est, at ventrem tantaxat ali 0 qua ex ausa tardiuseulum pro Oeare , miscei quid optatius quam iis id compleri a da.

tharcticis, quorum vis non nisi ventrem attingit , aut si quid porro tendit vasa tantum mesenterio intexta vellicat. Car Aloezterum novisse hoe meo ommodum est, lota pro vario ventris affectu Aloe utendum lucr esse alias ista alias illota. Hae nam es/x

que purgat magis , sed robota ventri

culum minus, illa contra. Quin etiam tu, ibmajore saepe eum fructu sumetur medi tota

eame Dialoes , id est, ex aloe compo contra. situm , Graeei eo voeant, cujus author ipse sit GALENus. Iterum o Medine hane in sanis dejectionem non ita amen statam esse oportere, qui saepe ea quo Di

que fiat utilis quae asperioribus madiea : ζ Τ' mentis tentatur. Nam ut CELSUS scis

proxime seripsit. Qeorporem Qtem At, 'porum tatio eam facere neeessariam ductio potest. Etenim si eaeoehymia dueeos Phar Venarum contaminavit , quae non victu m*ς curati , non exercitatione non balneis dori' nedum inedia commode potest , qui nun- quaeso adeo praefractus , aut denique quam ita stulte metieulosus, si id non audeat Purgante medicamento tentare , quod 'ςςςo

aliis fieri posse remediis negatum est.'

245쪽

arx COMMENT.

Neque enim vehementi malo sueeurreis re ni1 aeque vehemeus auxilium potest. Quid sanguinisve redundantis luxuriem extenuare in eis vena licebit eius vero corruptelam pharmaco corrigere purgante non licebit. Quasi vero Hi Foe RATEM, eiusque fidus interpres Λ-1hNus vernalibus horis sanos quoque non modo sanguinis onere incisa vena levare , sed purgare etiam dubitarint, quos propter multitudinem fus rum humorum anniversarii cathatri arthritides , haemorrhoides aut id genus similes morbi exercebant. Atque hae eum ad praesentis Ioel illustrationem, tum ASCLEPIADIs ausa loquor, eui nihil ad sanitatem eondueere purgationem placuit. Porro quod posthaee Ca L s 4 de nimia dejectionis iteratione docet , quia ejus ipse rationem abunde explicat, altius hic repetere non satis ausae putamus.

De his, qua Hefaciunt,

refrigerant corpus.

CAlefacit autem unctio

aqua salsa, magisque si calida est , omnia, salsa

246쪽

amara, carnosa , si post cibum est balneum, vinum austerum.

Refrigerat in jejunio, balneum momnus nisi nimis longus est omnia acida aqua quam frigidissima, oleum

si aquae misceatur.

Prosequitur jam CELSUS nem

prius instituerat ordinem eum doceret suam cuique naturam eognitam esse oportere, ut hanes vel ealetaeete, si nimium friget , vel si immodie calet refrigerare tentaret. Itaque calefacien Calefatium tractationem jam nunc aggressus cientia. primo loco unctionem ponit quae duo Unctio. bus fere nominibus hane vim adepta est partim quoniam calente eum oleo quadamque corporis pertractione adminis. tratur, partim quia oblita pinguetuditie cute , calorem intus includit, quoque minus suee exhalat impedit. Sueeedit aqua salsa, quae communi omnium una salsosum lege aletaei , id quod is salia. amaris Oeribus juxta commune est. Sequuntur earnosa, quae profecto non Cain

alio nomine calefaciunt , quam quod a. prae eineric edullis potentillimet mrriant. . Quid enim novum habeatur,

247쪽

Calor ealorem nobis insitum accessu nutrimenti accessu augescere , quum 3 ignem magis arde- alimen te aggestis in eum lignis minimet mire. t augerimur. Nempe eeens succus ex pleno cibo , eoque temperato vel paulo quid calidiore genitus substantiam nativi ca- Ioris instaurat affuso solidis partibus, in quibus ille totus inexistit novo sanguine , a spiritibus subinde vitalibus ex ejusdem sineetiore partieula recupera- Sanguis is, ut recte reditum veteribais sit, is thesau g inem que naturae thesaurum. Neque tu, Vero nae ita aecipias licet, quasi ex qu vis cibo ineremeatum aeeedere calori putandum sit. Nam is contra a saeeo Iactum qui tamen nutriens est , manufeste minuitur. Proin alimentum egregie alfacturum ejus generis esse debere perhibemur quod stapte natura calidam est unaque multum sanguinem 'id produeit , quesis est animantium caro Dδ0 ab eopioso sanguine praeditorum , haec enim

augeat tanta profecto armum In aliaetendo

corpore vis est , ut Ipsum quoque animum in evidentissimam perirabat sympathiam. si namque s ut GALΕ-

Lib. Damus author est animi mores tempe- mutua raturam corporis imisantur , quid adeo consecu mirum sit homines a crebro carnium 2' es , ut orpore magis calidos si animo

Ity ferociores reddi o di ho Anthr pophagorum ac sentium Lybiae effera

248쪽

DE ANIT TUENDA. Is

se vities , quorum venter erudis homi 2l '

num artubus d obscaenis onagrorum ille unques viseeribus saginatur. Saneidum et

impulsum hac esse causa PYTM AGORAM nimum Oistimo , quod tantopere carnes hor. ferocem ruerit. Nimirum facile is tanta fretus efficiτ- sapientia perspexit, ex hoc genere Vlc Pythatus mortalium animos efferrari a nes sorasci quid pecuinae atrocitatis induere non Itaque ut rude vulgus ab peeudum esu absterreret , haud inscite puro , finxi rejdeit. hominum in bestias metamorphosim post fata cujusque fieri, ejusque rei causa intactas a vetur saeras animantium earnes esse volens . sic apud As 1M Ovid. . exclamat. Heu quantum scelus scin vi Mu, cere viscera randi , sequitur nunc adhibitum a cibo balneum , quod cur cal- faeta disputatum superius abunde est. succedit vinum austerum , quod tamen accipiendum non est pro eo quod recentiores esse astringens Graeci

συηδικον dicunt , hoc enim inter caetera

vini genera minus calet Forte rectius hie austerum intellexeris id vini . quod potentes habet vires ab HiPPOCRATE.que ..,Dis , id est vinosum appellatur, Hipp. . α λ/φre. Opponitur , natumque est Q. eaput alitibus ferire empus univer 'sum ineendere. Muea modum sane

austeri nomine vulgo id significaturi, quod rigidum , immite , atque asperum est. Hujusmodi vina potissimum colore ru-

249쪽

bra , substantia eramuscula sunt , qualὸ Gaseonum patria ad nos importatur quod Rhenano albo minus urinam cit, eo us totum magis inflammat. Eneelefaeientium 'uidem ratio exposita est. Nun de his dicam quae corpus corpus refrigerant Ineipiam a balneo , quoarestigς in jejunio sit adhibitum. Id praere R qui quod propter inanitatem Vena- Bal tum nullo nutritionis fluctu solida an

uia ficit, ita id inper eci dissipat quod

adhibi suote cutem carnibus inhaerescens, nonis tum dum his sat probe eoaluerat, sicque humoribus undique consumptis aequei frigus eorpori dominatur . ae si quis ineis vena factus exanguis sit. Refrigerat imi praeterea esunos' sommus , quatenus post ne alimento probe ampridem confecto a diam. que partibus unito, calor per quieterret intus oercitus omniaque ibidem aeua offendens naturalem solidorum madorem . non tantum Venarum residuum sanguinem atterit consumitque , sed ridem hine subinde alor intermoritur privatus se iliret idoneo tum lamite , tum Loeuc subjecto. Sanguis enim hune refieit, mendo solida eontinent optarim hi aliquan-sus tui e oeulatiores inoa ιυρασουν tque excudendorum 'oluminum castigatores quos mendum orationis propolitae su terfugit. Settiee in omnibus quae vi dere leuit exemplaribus pro eo quod

setiui de somno oportuit, si nimius longus

250쪽

gua est , supponitu , eonversa in disjunctivam , eonditionali. Quis enim nescit abs quovis immoderat sema sive is famelleum, sive saturum tenet, corpus semper tefrigescere. Confirmat Hipp. x. eam rem HippocRAT E si inquiens, OG.M. Gravis vigilia alimenta eruda reddit. At ea qua in ontrarium t mutatio eo pus dis luit. Idemque Author ibidem sic ait somni rejunium extenuant, humidum quod inest vacuantes Paria

potest in jejunio , brevis somnus sed minus quam longus efficaeiter proin ille a Cai x praeteritus, hie

evidentiolis energiae musa notatus fuit. Ut ne diram etiam raro jejunis ita acuum isorpus esses quies lateat invasis estio quid nondum eieocti h moris, quem perfieere brevis ommus, super excoquere atque consumere longus solet. Quae posthae jam CELSUs

refrigeranti reeenset , pars eorum per

se clara , pars superioribus in locis enarrata est Uniea superest aqua , qua quae si , ut C E LIM S loquitur , suamquam frigidissima. Hae talis esse respecto dicitur ad eatoris nostri vires, v δ' quas si illa robore superat, frigidissima esse , e corpus refiigerare haud perperam dicetur. De aquae perissione aepistina loquor , quae et friget, non semper tamen nos totos refrigerat Psta saepe etiam ex aecidente cales