Commentarii de sanitate tuenda in primum lib. de re medica Aurel. Cornelii Celsi

41쪽

a COMMENT. si ut vix ulla ipsos tempestas expΠgnet,

ae proin liberius semper his agere iei-Tem tum est, omniumque ut in Proverbio est, perati horarum hominibus esse, tum eo magis Pinnis hanc fibi sumet vivendi licentiam , quo stunt bie lora patra a consummatae lanitatis meta porriguntur , ut conini tanto Lvere cauthis contractius . e quant propius ad vitiosam naturam ventum est. Corpo Etenim intercedunt quaedam corporara neu media salubribus, insalubribus qua HE-ter salu ROPHi Lus Neutro Vocavit. Ea neque al-bria, terutri victus rationi addicta esse neque in salu ab utraque nimium abhorrere debent bri sed quasi ursum inter utrumlibet me. medi dium tenere. ostendunt haec quae pro , aes posui omni , ac veluti indice monstrant, regi o quam non oporteat eos qui citcst vaportear lent ullis sese legibus obligare, aut Medieorum praeceptis usquequaque parere. In quam rem etsi sat multa dixerim, non possum tamen non illud quoque jun- Optim gere. Corpus aecurrat sanum de quo

propria py0GR. gitur iplum ubi ipsi omnia natura in Venit proprio naturae suae impetu dioivnia rectum. Id autem sic incidere eten- invenat dum est. Naturam optimam quia harei temperamenti mediocritate posita est si quae incidant intempeii nocitura, Optim protinus eadem tum seritire , tum res vita. gere , eaque de causa Doctore non ege-

magis re , sed ipsam sibi abunde esse, se uetra merito optima vitae magistra censenda

42쪽

sit. Atque haee teste GALENO loquor, qui Gal. I. hae natura jam indo as infantibus instrue s n.

Ni tantum ait appetere, quantum proba RTςςn concoquunt . tantumque dormire a rursum igilare , tantum exercitari, atque iterum quiescere , quantum orpori sat est Sellicet in his generibus modum finemque sibi quisque horum injussus invenit, neque antε quiequam ex his respuit, quam ejus ultra non egeat. Eam loquor naturam cujus benignitatem, neque desidia neque luxuria vitiarunt. Nam si corpori bono animus dominatur non bonus, eaque oecasione natura nuper addis inelinare in vitium ecepit, ea proseo nulli, si GALENO eredimus, ad imitationem pro Gal. 2.

ponenda est. Diximus de sanis sat super hR'

que multa , proximum est illud quoqu et I

de liberis hominibus jungere Solos hos, a post cum quidem optimer valent, euriosis illis vero d Praeceptionibus Medicorum non devinci i, pravata reliquos autem quibus vitae libertas e ' estiit multa facere ex observatione cerx tutat que lege deberes, adeo ut haec quidem L est.. interdum fugere, illa vero ex Artis piaeiacripto aggredi conveniat, ad profliga das noxas, quas negotiorum turbae ait

HUo oportet varium habere vitae genus e modo

ruri diges, modo in urbes, sae

43쪽

1 COMMENT.piusque in agro, navigare, Venari, quiescere interdum , sed frequentius se cxercere. Si quidem ignavia corpus hebetat, labor firmat. Illa maturam senectutem , hic longam adole Lcentiam reddit.

Vita hominum tot inopinatis exsibus subjecta est ut omnes declinare non possit. Proin ne ubi insueta res molestiam adferat, varium genus ita ad valetudi nem condueibilius est Quod praeceptum eum aliis in rebus tum in aere aia AFri sidue nos ambient multum potest. Ipse ingens vero aer quantopere orpora demutet 'is 3 peregrinantium exemplo cognoscere est

mis sepe re alis oppugnantur, saepeque ab iis quae ante fuerant, ex toto vindi- P triae cantur Quemadmodum clarissimo id in ratio argumento longi morbi docent, quos longo moibos cum non tempus , non remedia morbos ieerint, mutatum solum haud lato sun- φνλRςn ditus tollit Quoniam igitur tanta a tis vis est danda opera est, ut quam minimum ejus nobis occursus sit insoletis. Nimirum , ut quod sirpe susti-

44쪽

nenἐum necessario est, id ubi ineidit, faeile sustineamus. Propterea, uti CEL. Coelo SU praeeipit , consultum est, interpo- 2 Vi

sitis apte. vieibus vivis celo assuescere, Id ae modo ruri esse , moiu ad urbem redire , eicinterdum aestus , interdum frigora ventosque spont experiri , denique nullas

non calamitates pro exploratis haberes, ne qua re nova piaeterque solitum unquam corpus moveatur. saepe enim invita hominum parvis momentis magni easus intercedunt. Quin etiam ipsum quandoque mare tentare non inutile estne horridus ejus nidor, irrequiet eoia luctantium undarum vortices corpes male turbent, si quando navigandi inciderit necessitas. Iam vero missis quoque his quiescere interdum opus est, ne cum praeter morem feriandum est, i solito otio orpus torpestat . ut abstineri laboribus interdum non inutile est ita frequentius exereeri utilissimum. Ha Quies bet utique quies sua privatim haud per quid

nenda commoda, ut nae detentis in comtus arguine , calores, a spiritu on eoe oditionem adjuvat. At exere itatio longe ad id g fert non tantum cumulatori , sed praestan talioni liora etiam bona , quae primo San. uen inplici GALE Nuc triparti: distinxit Suntque com- caloris insiti augmentum , exerementorum Oda expurgatio, Er solidarum partium robur Calor

Ac primo quidem, quod motione ea lor motu augescat, eaterni ignis exemplo docetur, R*ixis

45쪽

quem ventilatio excitat augetque. POL sum, sitieesse quae his duritie paria sunt orpora in testimonium adhibere, quibus mutuo inter se violenterque -- tritis ignis excutitur. Quod si iste motionis scelus in emoituis corporibusis respondet, quanto magis necesse est ita visentibus respondeat, seu multo antes calore assiuentibus. Iam vero si omnia inter se genera compares, quibus eo pus quoquomodo inealescit , deprehendes profecto motum reliquis aliis mul-Motus tum antecellere Calentes balnea , Sol,

bu sa-- ista non instrenues at ab externo est lubrita omnis eorum calor nobis ascitus, nequet Pr ta de proprio principio , sed aliunde ae-x-x eensus , ideoque succos depascitur, s Utilitas da tabefacit vires consumit. motio quibus ineommodis usque adeo motus Ἀ- alienus est, ut etiam eontraria his L fietat, tum eatefactionis initium ab ipsis

excitans membris, tum validum reddens attractum eorum quae convenit in omnem partem corporis digeri . gratoque omnia madore seu salutari quodam rore imbuere , si ut singulis uberrimo caloreis humore reereatis attubus alimentum eitius eum demutetur tum corpori eoalescat. Venio ad secundum genus, quod aerement'rum erat expurgatis. ω vero fit, cam spiritus cu

46쪽

ratior spiraeula totius corpori reeludens multa vi excrementa per tot e Motus natum recessus secum abripit in abi excretum eademque mox tum sudore tum N μ λ oeculta transpiratione sigerit. uiu ris pel- rei quanta vis sit ad valetudinem tuen sit. dam, is demum norit , qui quotidiana didiei expetientia praecipuam moIb rum partem ab immoderata luxurie ex- elementorum puIlulascere Proximum Motus nune est Iidorum robur, articulorum solida museulorum quibus praecipuus motio firnaaianis impetus ineumbit Hae re mirum quantopere orpus duretur , aptumque fiat euilibet motus generi faelle sustinendo. Quemadmodum seripsit HiPPoc RA Hipp. TE : Laborem articulis, carnibus con fferre, contracta nimirum per mutuum 'ii V

eorum attritum duritie. Ex quo protinus Hi=ν etiam incidit, id quod eodem hoc Au Aph s. rore disti potest ut ruborem assueti melius o. Aph.

ferant Tum sese id etiam sequitur , ut se 49-nes etsi pro naturae sua imbeeillitate levissimis erroribus edunt , Adolescentes io

vero pro virium ingenito robore gravis tem simis resistunt , hos tamen insoluus a litumbo frangat, quem illi, modo ui aD 'elius fuerint, non solum sunt retundo , ve t xx tum etiam lubentes ac multa cum o adoles. Iuptate serunt. Haec ista quae proposui cens in. euriosius aestimanti, qui quaeso obscurum solitum. fit, nod CELSUS doeuit Ignavia ori

47쪽

ram senectutem, se tingam adolescentiam Ignavia feri Videlicet ignavia insenitum no- ς' re his calorem minuit, praefocat, extin- ἘςxR' dies adeo ut ex hoe protinus oriebat corpus Ombeeillum har. Morbi iiditas excrementa adjicit. Imbecillitas ex deri nee regere haec , ne superare potis est di Or atque hines tantorum Ilias malorum

emergit . mentis stupor apoplexi , sopor, destillatio , membrorum cum torpor , tum retalutio , obstrumam hepar. renes, ac lienis, ex hiique aqua inter cutem , achexia , trophia calculus dysutia, Qquid non Certe quantum incommodi neglectus toto motus desesque illa vitae inettia mortalibus afferat , ex eorum habitu cognoscere est, duos clongi eareeres arctarunt. Nem-

. . . .

pe his ealor omnis intermoritur, uti tui color deeorque perit , tum foedi sibano situ orpus tabescit , ae penitus, ut se loquar adaveratur , adeo ut Multi multos onstet hujus te grave perieu- Otiope lum vitae suae impendio testatos fuisse. Πςxvi x Ligo ut ex ornmunis vita praesidiis alia

Labor aliis convenientia , alia eontraria sunt, nulli ita qualiseunque labor omnibus ad a.

h. si ' nit xem luxta neeessarius est Non ex us est x so Q orpus , non denique temperatura ulla est, ut hujus rei neglee. tus sit indemnis. Nam vel ipsis inis sitiit tibus suas quoque esse dimotiones id c si is mus ab ipsis, ut auto est GALLNus, dia

48쪽

tricibus inventas, in eunt scilicet, in lectu- Iis ιηdentibus , in ipsis suarum inis. Neque vero his reelamat HiPPOCRATE Hipp.6. eum in Epidemiis biliosos perpetua quie Epid. te fover Etenim hoc loco non quavis

motione his interdicit, sed vehementiore duntaxat, quam Medic proprie exercita Lxerei-tionem metaec a loco sumpta denomina latio esztione γνω, α ο appellant. Quo magis As Vehe-CLEPIADEM miror, cui exeteitationes ni mζΠxIOxhil ad sanitatem conducere placuit, a 'ψ R 'rnm utique consideranti naturae nostrae eum motu societatem , quando nec pueros , s eoncluseris, prohibeas , quo minus discurrant, ae pullorum, ut ait GALE Nuc Galenus vitulorumque ritu laseiviant. Certe id I sanit.

apprime verum existimes, quod idem alias GALENus proposuit Nunquam quem quam ex ipsa in totum desidia adjutum fuisse. Quare nihil adeo mirandum est

ignavos illos a sedentarios ventres totetu delibus morbis onsumi, quos proxime recensui, ut optimo jure id quisque apud animum proponere debeat Labo Labor&rem ac Sobrietatem fidissimos esse Sani. sobrietatis custo es, scilieet ille vires adjieit J3 hae superflua circuneidit. Amborum eoi h Δ,

tus omnis valetudinis eaput cardoque eusto- est. Totum istud optimus ille Medicina des.

ἀοκνM , quod est , Sanitatis tuenda pH. s.

sudium si , comesse ad frugalitatem, Jν, ε .

49쪽

omnis hae Praecepta capessere etiamnum dubi- duabus amus, quid luxuria, inertia perdit iast externas delitias tanto impendio tanto-vatur. AEu Opere concupiscimus, quando emptae dapes abstinentia . perennis focus proprius corpori calor est.

P Rodest etiam interdum

balneo , interdum aquis frigidis uti, modo ungi, modo id ipsum negligere.

Eodem hae ista spectant, quo ea quae supra comprehensa sunt , nimirum ut Ierum quam naxime variarum assuetudine orpus duremus , aptumque vitae usibus reddamus. De balnuo pluribus hoe loco agere, non satis causae putavi, quod illud fetea videam seculo nostro praeteriri. Multoque minus de unctio. nibus dicam , quae tantum non totae eaolevere illud jure mirari posse videor , aut quaenam adeo supina nostro rum hominum fuerit inertia ut tam salubribus utriusque valetudinis praesidiis super ederint, aut erte quaenam et

tum ista fuerit euriositas, qui usque adeo iis sese addixerunt, ut ne coenare quidem cuiquam nisi loto , unctove fas esse duxerint , eamque vivendi legem

50쪽

adeo religiose observarint, ut ab ea ne Senibus quidem esse licuerit immunibus. si enim in Odyssea eani Homerus in Curiati sumsitque cibum dat membru sopori. Namque hae justa seni. Quod alidae e pleis. ae potabilis aquae balneae iis parum v Nonarae fuerint qui in Septentriones spectant libus ex eo fit cod his ipsi minus habeant negle

Opus , tum quia lauculum 'olligunt

aeris fumidique exere menti , tum quia temperamento sunt minus sice , pr

pter quas duas ausas calidi lava eri praeacipuus usus est, ut ne dicam etiam non leve perieulum refrictionis his esse protinus e balneo egressis. Itaque ut commodorum quae id ipsum largitur non egent, sic incommoda quae affere , tantum sentiunt. obscurior eatissa est eur Italis, Graecis lavationis fere usus omnis interciderit, quum hae ipsis olim tanto studio sit tentata, neque jam nune ecelum aut corpora alia sint quam quae tum fuero. Sed vi non designat in Ignavia

diem crescens animorum mollities seeu nostro-

lique nosti gravis inertia , utique quia passim cotio diffluitur, ac Ventri magi quanta curando quam valetudini studetur sit.

Videtieet ita naturae omnium nostrae comparatum est, ut ibenter ea negligamus praecepta quae sedulitatem exigunt. Quanto autem praestabilius fuerit majorum studia aemulari qui sanitatis atque Othia ergo, publica etiam eo