Commentarii de sanitate tuenda in primum lib. de re medica Aurel. Cornelii Celsi

51쪽

didere grmnasia atque lavacra, quorum usu corpus filmum reddebant, .superfluis omnibus 4c purgatum. Sed ut nihil non Autore laces damnosa imminuit dies, ita prastinae huius industria: ne vestigium quidem ullum hodie superest. Quoniam ad tune loeum pervenis tum est , non alienum videtur vires bal- Baliae: nearum , c post has retic num quo- calidar que exponere. Ergo vetetes calidis a. ad quae aeris utebantur, ad dissipanda superi, hi . Vacua orti concoctionis ad eo ad quae ora rum alefacienda tum humectan-stigidae da. At frigidae natationem alias adhibebant, ut vires augescerent pulso inviseera calores, alias cutis densandae gratia, quo communitiam orpus sic conistra ambientis nos eiis injurias, ac temtio, ad ardores corporis abolendos. In

qua re essi acissimam esse frigidae istu GaI Io nam GALE Nus assirmavit, adducto de iis Meth. quos sol exussit, exemplo. Accedimus,

inquit, ad frigidam ne loqui quidem

prae lingua faueium ariditate valentes , totumque corpus stipulae ritu siccum habentes. At eglessi e frigida l. lico omnia pro naturae habitu reeipimus, nec febrili amplius calore vexat , ne siccitate afficii , prompteque loquentes , ac plurima stis parte levati.

Hae ille. Porro in frigida lotione Mfere antiqui observabant. Primum nequa de caussa corrua et sc imbrcillum,

52쪽

in quo nimirum infirmus ealor frigidi

elementi violentam qualitatem sustinere potis non est , neque impedire, quo minus prompte ea in corpus irruens viscerum aliquod violet. Seeundo eos quoque a frigido lavaero temovebant, qui-Dus aetas nondum penitus adoleverat, idque ne pulsis intro suceis habitus tar nibus daretur inclementum. Tutissimum au- rigida. tem frigidis undis mergi ensebant me. xi diis aetatibus corporibusque λυσαο κοιν id est, justa earnis mole praeditis Latiani quadrata nominant uti in si aestas esset, totaque uti frictionibus ante praeeadacta. Cinerum ealida clavatio ut minore perieulo , si majore fere cum fluctu administratur. Tenuia enim acria Lxο-que excrementa quae subter cutem Oe crumculuntur , foras digerit, ae hae quae ali- ehementius inaruerunt membra humec Vpliato quae obriguere, emollit et quae et praeste si fuere , relaxat. misque nominibus dolores gravissimos placat is lassitudines discutit . itemque calores, distractionem alimenti in corpus Graecis die-tanc ἀναδεσιμ promovet. Humectati ne somnum accersit utroque corpulentiam & ιεξια parit. meque vero ignoro hasee tam eximias soli dotes si quis ubi non expedit, lavetur m ximis ineommodis obscurati consuesse. Nam quoniam omnia in corpore laxat funditque ob id ingenitum calorem mi-

53쪽

commovet, fluxosque readit, ex quo in- Lavaeri cidit, ut si qua pars sit admodum debi- calidi lis in eam protinus superfluorum im- usus petu fiat . Tum si eruditas aliqua pri--Σ .. mas venas visceraque obsidet, semico

tus humor sub calore liquetur, In omnemque venarum propaginem deducatur. Et de Iavatione quidem satis die- tum putamus, proximumque est ad uae- times transire , quibus inter sanitatis praesidia non infimus locus debetur. Siquidem iis orporibus optime uecur 'Iunt, quae quoquo modo consumpta ohumectationis egent. Quia vero cum quadam pertractione membrorum fiunt moderate hoc quoque nomine calefa- Unctio ciunt. Perungebantur veteres potissi-nes ad mum a gravi labore, scilieet ut quae ni- eo se mium in corpore inaruerant, humeseerant rent quaeque tensa aut rigida fuerant emollirentur laxarenturque. Interdum Q ealenti solio idem ipsi ientabant, ne receptus in carnes humor, obstructa per pinguitudinem cute protinus digereretur tum ut recens lotis id veluti quoddam esset munimentum ad propulsandas ambientis aetis injurias.

NUllum cibi genus fugere, quo populus utatur.

Interdum in convivio esse

54쪽

Interdum ab eo se retrahere modo plus justo, modo non amplius assii mere iis die potius quam semel cibum capere, temper quamplurimum,

dummodo hunc Concoquat.

Putaverit qui ho CELSI praecepto Medicinae partem, quae de salubri victu agit labetactari, nihilque ad sanitatem interesse hoc genus cibi po- 'tionisve sumatur, an aliud , nisi longo olim jam usu compertum ma NI testimonio comprobatum esset multos In victa eximio corporis statu homines, quos com- fas erat incolumes ad ultimam usque in sus

durasse senectutem, ob unicum victus 2 δ b,

errorem quotannis fere gravi aliquo anni morbo actari. Quo protecto incom versariis modo ne ipsemet potuit arere GA morbisa Em in , qui se renit cum adolesteret, impii victitasse diGlutinc, ex eoque non ante dierio laborare anniversaria febricula iasiisse, dissetu quam irciter octavum jam e viccsi ii arvismum aetatis annum emendatiorem te rus moristum Parentis hortatu esset amplexus. xi m a Adeo apparet non ita sentites C E L. VSUM , ut temere, quibus lubitum est eduliis quovis tempore sine ordine, ne delecta atque modo utamur. Istud enim impudentis parasiti, non tanti L

55쪽

x COMMENT. Qui in se Mediei consilium. Quin potius

aQilixen si ipsum praeeipere , ut quisquis rectis-orobo sim V let , me cum quadam modera ta v tione ad cuncta genera ciborum, qui toris populo sunt usui, comparet, idque ea senten de eaussa , ne offendatur , si quando ali- ιδ qua adactum neeessitate insolitis rebus saturari oporteat Illud praeceptum probe duntaxat valentibus Uri applicans plus justo arctasse videatur, quando accuratius id aestimanti appareat opinione latius parere , ipsisque interdum intemperantioribus corporibus

non tantum opptime constitutis aceommodari jure posse. Nam si vel temperatissimus quisque tape usque adeo sumpto liberalius metae laeditur , Cum eisque ventriculus ejus liquoris a peritatem, neque acres fervidusque habitus caput unquam, experiri ai1te consueu

Histo runt, quid Arii Peripatetiei insum in bi-ria Arii bita praetae morem frigida miremur, qui Pegipa resereante GALEN, eum graeilis na-

s tura essit atque is venirieuli tigidis.

dam simo , ideoque curiose semper a frigidae piaeter potes sibi per sanitatev temperasset Iolitum forte in febrem apsus , atque a Medi- biberi eis supra consuetudinem iotare geli-

sal niue R qu m pussi s , haud ita multo post

de uis an inares efflavit. Iam vero quisquis Deludi in urbe indulgenter habitus conquisitisne simis fereulis indies ventrem explevit, moxque aut Dituito, aut aliqua denique

56쪽

DE ANIT TUENDA. 23

necessitate ab elieiis avulsus , ad rusti Insolicorum olera leguminaque transit , qui tu vic- quaeso non ringatur 4 ut inquit Host Ti Us, Solos felices ruentes clamet ruris seu ma Adstipulatur his illud Hippo CRAT is lus est Consueta longo tempore , etiamsi deteriora naturae sint, insurris minus molesta esse eonsueve molςs runt lib. 1. Aph. 1 Adjieitur dissuetudia v. ix nis hujus taedio, malae etiam concocti Ο-nis periculum. Nam quae quisque iste fastidit , ea venitieuius minus alterat Cibus Omnia ergo sanis tentanda, ut cmnia a cor commodius ferant. Nam sicuti ei ba, 'I '

quilque demutatur ieeundum riualita p tem, ita vieissim id quoque orpus a sum ab quo alteratur , utrunque afficit , alte terat. rarque. Ex quo incidit, ut inter corporis naturam massumptum alimentum major indies similitudo seu quaedam co- gratio nascatur , inde adeo ut qui cibus initio erat vescentibus ingratus longo tandem usu fiat Maavis At e.

I magna eura opus est, ne valetudo hae in Hieetitia Hat deterior. Quare

sciendum est ut modo praecepi mo. deratione quadam hi opus ile, neque cuiquam quantumvis firmo pro sua limitalibidines quaevis p osita vorare licere. 'de

Ea autem moderario quam Deutus a Sax:φης tor , videtur aptissim 3, Moxios neqde iando diutius ist quam par est tentantur is victu o tamen aliquoties adhibita non omittun pus sititur, si ut non tantum cibi voluptatem

57쪽

sed salubritatem quoque commendet Drior usus vjusque rei causa consultum est, non uno in victus genere diu persistere, sed aptis vicibus a lenibus cibis ad aeres, ab acribus ad lenes, a vino ad aquam aut etythum , ab his ad vinum transire, convivari interdum, at saepius contracte vivere, rarius plus justo, si pissime non amplius assumere, postr mo nihil non tentare, a quid per Neessitates nobis di nimium insolens. Quemadmodum enim summa quandoque est in eo pernicies, quod auxilii ea sa inventum est , sic contra quae alias vehementer obsunt, ea aliter aliterque tentata saepe auxilii vicem exhibent, ut in hae ipsa re, ubi victus genus, dumque in pejus novare inrerdum e missum est, ejus spe commodi ut urge te necessitate cum omnibus quis obse aeas dic elut eduliis, tum nullis eximie laeda-aum' tur Porso autem uuare bis die potiushus uti P an emei cauere cibum oporteat

Iior est naud difficilis ratio est. Nam quoniam ae ventriculus per severiores inedias exi-1ncom nanitus labefactatur, merementaque put M.fra GALENO placer totius corporis , nisi inedia. ibo subventum sit, recipit, tum venae

Gai. . quoque conpsumptis nimium dueeis sanit. . suam quoque inopiam invitae sentiunt, Gates . protinus fit, ut alimem Concoctio om-etiit a ni intus frustrexur, quandoquidem ideia=alib. st ventricuilas infirmus male atterat, M

58쪽

venae sanguinis inopes, imperfectum ant tempus excipiunt. Scite enim a Tra-LεNus particulas in trahendo nutrimen hentest eum tamelicis equis comparavit, qui um

pabulum ex ipsis etiam mandibulis unus I risis, alteri certatim eripiunt, in qua inqui ta

pugna fortior potitur victoria, ut in melleis hae ipsa aecidit re Nam hepar cum intus alimentum est , totis viribus ad myrtrahendum ansurgens ventriculo non egi eripit, quod hune onere molestat coctio Ut autem utrobique tempora nimium quare praeei litant, sic ambo hae viseera opta postio alterum chylo , alterum h)mo fius 008ig-

mentum non satis diu retinuit mesar verta-Iero, quia ante tempus attraxit, sic ut tur, id-

imperfectum id in probos postea sue usti m sos conVertere nequeat. Ergo duo hςP ealor insitus qui sueeis soVetur, maneat 2'' 'integer, eruditatis amoliatur e te triculo Ium . satius est bis per diam esse. limibus illud quoque observatione d gnum est, qΠεque ut quoties estur, tantum semel ponatui ψm Geibi quantum plurimum oneoquendo ventriculus est, idque primum ne e quameudum more ad inexplebilem vorandi pluri- cupiditatem assuescamus , quod Lia n us po-berale, homine indignum stri deinde

ne uno cibo intus substant , novus su lanieli' peringeratur. Ita enim omnis coneoe dus cst. rionis ex ordoque evertitur , ventricula ex novae rei appulsu recluso, tum B

59쪽

1 COMMENT. perficere id quod iiii intus erat eslante, ae sic omnia patiter corrupente. Avicen A VICENN As scrupulosius notare stunae a dens qualia tempora cibo legerentur

post sextam o decimam quamque horamori' ibo edendum enset, sic ut dapes duorum die. reji rum intervallo ter ponantur. Ea rescienda cum parum secuta, tum per quam dif- est ficilis observat est. Primum enim qui Diab' ob nam legidus impune obmingat,m i eum tot indies nos circumveniant innum commoda, quae vetant atque impediunt quominus ieex eundem ponendi ibi tenorem perpetuo servare. Interdum enim eum nolis eomesse bibereque e. cesse est , saepeque , cum maxime velis, abstineri. Tum quis vero sustineat saepe de dies sterterein cibo carere, noetu Vero curare negotia, eamque temporis particula in epulando onsumere quam εrens Natura quieti laxandisque mortalium lanimis dieavit Meminisse prosecto Principem oportuit, non ideo nos vivere ut edamus, sed ut vivamus, edere. Quaesitum est ab nostris hominibus , debeat necne Acera frugalior Utrum prandio an vero esse liberalior. Est- cinna, que ingens de hae re pugna suis utrin-

, ,h lv inni Autoribus, non his modod uti orum nomen in obseuro est, sed elaeon. - rissimis quibusque memoriae nostrae viniat esse is ac iis plerosque omnes reperias libor qui oppido quam uartificiose id argu-

60쪽

menti v rsarunt, semel finientes a veluti diei statuentes , plus mitusve aut ut non eadem omnibus corpora nee Liae institutam est , se ne victus normam

esse oportere existimo , judicoque ejus rei ausa opus hac esse limitatione. Qui Quibuocunque apitis imbecillitate ae destilla putationum vitiis saepius urgentur , quique 'I' η' Corpus universum ae praecipue veniti uxirui eulum nacti sunt suffiigidum , atque ob id plus justo excrementosum , p rcius

omnes ut coenent necesses est. Narrheis somnus concoctioni auxilietur , impedit ramen supci fluorum vacuationem, quorum vis longa maxima in compretiensis orporibus per noctem coit. Ne S mnus oue vero mirum si id incommodum ess ivia Neque enim cum quis soporatur, aut menta alvum dejicit aut urinas reddit, ut accutoque minus inutilem capitis a ventris vitati

pituitam ex exear um ob nocturnae aurae frigora, gemini aloiis ad in Sudore terna reccssum , ipsa quoque eoi poti, MUR

dictauo minuitur, dantam Vis per haec turnum tempora sudores plerumque sint effa som-siores , quum scilicet toto corpore ex numerementis ad modiis oppleto, id ust Di si a quod in subcutaneis loeis est, sub I φ'