장음표시 사용
11쪽
admittimus, lumen sei licet; revelatum I et rationis. Illud Naturalistae penitus auferunt, istud enthusastae exulant, et persequuntur r utroinque tamen Theologus instructus esse debet. Nostrae itaque exereitationes Theologi ea , quas singulari eertamine exponimus, ex revelationis sontibus, de humanae lationis argumentis quantum fieri potest deinmostrabuntur. Sint itaque publice defendendae. . Verre Religionis, et Chri Manae Theologiae veritates plures ae primo Dei existentia fidei, et rationis lumine demostrantur. a. Litterati, et illitterati homines , licet eire a certitudinem eis videntiae non parilis sint eonditionis, eirea certitudinem fidei aequa est utriusque eonditio.
Dei existentiam adversus Atheos demonstraturi non bene se gerent illi, eaetoroquin docti, qui novas demonstrationes exhibent, eum infirmis id agant argumentis. Ex idea nempe innata Entis persectissmii ex possibilitate Entis aeterni, ex aeterna Mathematicorum Theo rematum veritate depromunt argumenta. Nihil, vel parum agunt, cum Athei respondeant, supponi id, quod est in quaestione . Huius generis et illa est , quae ex minima actionis quantitate in mundi productione consumpta, instituitur. Veritas omnium veritatum sons invictis ostendenda est argumentis. Etsi enim Atheum theoreticum dari pose negemus a dixit tamen insipiens in eorde suor non est Deus. Sed ex seriptis paestilentissimis argumenta parantur, ut demostrationes pro Dei existentia facili negotio retundantur. inare satis mirari non possumus Theologos quosdam, qui receptas demonstrationes infirmare studium omne impendunt, & labores; utrosque errare turpissime defendimus, & argumentis undequaque desumptis supremi Numinis existentiam demonstrabimus. Ex iis quippe, quae videmus, et facta sunt, quod non videmus, et sactum non est ostenditur. Tota qua late patet Physica exeurrenda esset ad argumenta danda tantae veritatis, et qua par est dignitate, et copia pertractanda. Saerae Litterae, Sanineti patres, Philosophi insigniores, ex multipliei ereaturarum enumeratione mirabiliter rem conficiunt, adeo ut aliqui vel ex monstris, et monstruosis essectis iustum , et optimum Numen demonstrantidum alii ex eorporis humani structura , ex eorporibus caelestibus, ex insectis, ex mundo universo, &ex unaquaque ejus parte praeconia Divinae Diqitigeo by Coos e
12쪽
Divinae existentiae exhibeant invictissima. Neque hare omnia ἰ neque
singula eonfutata suere , quantumvis Physiothei summo id egerint studio. Cum tamen Spartam hane nemo Angelieo Praeeeptore D. Thoma Aquinate melius egerit, rationes ab ipso allatas defendemus , atque adversus quoscumque propugnabimus, iis non solum primam eausam, primumque existere motorem ostendi , sed Deum. Distinctis ergo Thesibus 3. Existentia Entium eontingentium Ens neeessarium existere demonstrat, nempe Deum. q. Existunt Entia eogitantia, existit ergo Ens intelligentissimum s. Ens summe necessarium, intelligens, de independens ex motueorporum evineitur. s. Ex eausarum ess eientium rerie, quae infinita esse nequit, prima ostenditur eausa , nempe Deus. I. Ex mundi hujus, et rerum omnium ordine, pulchritudine, et harmonia sapientissimi Artificis aeterna existentia demonstratur.
Materiae, et mundi ereatio ex nihilo semper infensos hostes naincta est , et hodie plurimos. Quidam materiam , corpora, mundum adspectabilem solis ideis existere , puraque ede phantasmata dixere εqui et Philosophiam, et Religionem universam penitus evertunt. Huie medendo malo Materialistae omnia esse materiam posuerunt, haneque per se existentem, necessariam, increatam, aeternamque sat antur oportet. Atque ut aliqua possent ratione rerum omnium oriri nem explicare, motum esse materiae essentialem pluribus veterum , de reeentium Philosophorum detortis principiis. statuere. Sed materia si aeterna, et inereata , immobilis et quoad totam suam molem, et quoad singulas partieulas esse debet, homogenea, et absoluie infinita. Summa est enim, et necessaria connexio inter aeternum, et infinitum a inter independens, et immutabile. Repugn t ergo rectilineus, et cir eularis motus. Absurdior vero & altera materialistarum positio, munis dum aempe hune adspectabilem ex caeca materiae necessitate efforma
tum filicia ita ut totum mundi sistema Mechanismi legibus factumst. At quo motu, qua dimensione, quibus obliquitatibus, et legibus fieri poterati Habeant illi prima rerum elementa durissima, et diversae figurae , mirabilem habeant elementorum progeniem, intrinse-
13쪽
eas, activas vires, et attractrices habeant quidem 3 ex his tamen tantum opus nunquam Prodibit. Propterea intimo sensu quilibet homo cognoscit 1e cogitare, seque liberum eues sed materiam posse solismeehanteis legibus , vel occultis cogitare haud affirmari potest, eum evidentissime demonstratum sit materiam sive creatam , live increatam eogitare non posse. Quare tot impia sistemata praecludimus. 8. Motus, quocumque admita sistemate, non est materiae essentialis .
9. Naturae motus stare nequit cum aeterna existentia. Io. Repugnat materia increata, immobilis , et independens. II. veteres Melesiae Patres materiam non esse increatam, et aeternam eonstanter docuerunt. IV. Sed si materia naturae suae necessi a te non existit, nec mundus hie adspectabilis Ens erit a se, &inereatum. Non ita tamen hoc intelligi volumus, ut celebrem nonnullorum veterum de aeterna mundi
creatione controversiam ingradiamur. Alia est haec subtilis questio ex vocabulorum explieatione sertassis tota dirimenda. Sit tamen ita ut Mosaicum Geneseos s stema unice adoptandum esse eontendamus: eo enim Omnis rerum aeternitas evanescit, incendia, diluvia, bellaque ante datam epocham conficta esse deeernuntur. Sinensium antiquissima gesta sabulosa omnino definiuntur ν ieet directe haee mundi aeternitatem non inserant , sunt tamen Metaphysicae, et Religioni valde perieulosa. Non inde tamen inferat aliquis mundi creationem fide esse tenendam, non ratione demonstrandam. Αst mundi creatio nonne possibilis ostenditur e Nonne omnia producta esse ex nihilo demon-ste, tu, Haec veteribus Philosophis mutatis vocibus nota omnibuqGe-unt. Audacter propterea nimis, et impie hac super re putant aliqui doctrinam de eductione rerum ex nihilo Philosophis ignotam , ν imum Christianam Theologiam invenisse, die entes. Contra de humana ratione nimis alii superbientes modum creationis ex nihilo explieare student. Satius si, qua ratione factum sit ignorare, lieet factum esse dieamus. Nemo tamen rerum creationi magis sese opponunt quam Spinoetistae. Hi enim nonnisi unam substantiam infiniti, attributis praeditam admittunt, quorum duo cogitatio , et extensio infinita sint, et unumquodque aeternam, et infinitam essentiam exprimat . Caetera vero necessariae modificationes sint illius substantiae. Porro quid Disitired by Coos e
14쪽
quid aliud haee omnia deserunt, quam purum, Diumque materialismum, et Atheismum 8 Quis autem persuadere sibi possit, nisi ipsissimi,
oeulis suis videret , inveniri aliquos, qui non modo celebriores Philosophos veteres, et cuiusque aetatis litteratos viros Atheos suisse dieant, sed Atheismum, et Spinoetismum in saeris Litteris , et a Sanincti, Patribus doceri, et tradi comminiscantur x1. Mundus non est a se aeternus. et independens
I 3. Nec ab aeterno ereatus, immo nec a Deo potuit creari . I . Deus, et mundus non unum sunt. 11. Nec una tantum in mundo substantia .
16. Sacra Scriptura, et ratio humana ostendunt Deum infinite esse diversum a maeteria , et a mundo
Lumen utrumque spernit , expugnat, qui omnium gentium,mniumque populorum consensum non satis validum , immo infirmum in Religionis negotio argumentum esse affirmare non veretur. Nam si sententiam aliquam constanter tenuit omnis retro vetustas, si uniqversae nationes, omnesque populi , Philosophi, et Principes in eadem conspirant, quid amplius inquirendum, ut naturae, rationis, divi nique Numinis vocem habeamus Si itaque Dei existentiae , si suturae 'itae perennis status, si Religionis ab omnibus omni tempore, etioeo opiniones receptae inveniuntur, ut his cujusque atominis vita, societas, & leges inaedi fieentur, quibusnam rationibus ostendent Deistae statum Irreligionis, sine supremi scilicet Numinis cognitione, et metu suturae vitae homini esse naturalem, et Atheorum Rempublieam iure optimo stare poste , diuque consistere, superstitionemque esse hominibus, et imperio exitiosiorem Atheismo, sibi virtutem, honestatemque eonfingant naturalem , abstractam, boni operis mereedem, et piaemium i Quid si pravorum assectuum tumultu , si passionum motibus agitetur λ hie aut nullam esse hanc virtutem dicet, aut talem, ut ipsiusmet non mereatur obsequium. Si indubitati iudicis minae, si Religionis ab omnibus admissae metus saepe franguntur, quidne de abstractae virtutis praemio Z Consensere namque gentes in Deo admittendo, eolendoque, in animarum immortalitate, futuraeque vitae statu, eonsensere in juris naturalis esse iis admittendis, et tanti ponderis esse noverunt, ut nihil magis. Profecto nonnulli , et plerique etiam
15쪽
.iri docti ex pervulgatis eertitudinis gradibus, nempe Metaphystea,
Physi ea, et Norali, ut nempe prima certitudo gradum omnem eviis dentiae eomplectatur, ea minor sit Physica, qua minor itidem M ratis , ad quam consensus omnium gentium referatur, hoe argumenti genus infirmum, et debile esse arbitrantur. At scimus hoe ex arbitrariis placitis, et Critices notionalibus eanonibus praeseriptum esset distinctio squidem triplex non graduum certitudinis fignifieat mensuram , sed principiorum unde demonstrationes habentur diversam naturam, et conditionem , ut quae inde sequitur eertitudo , et arx mentum eamdem eonvincendi, et detinendi intellectum vim habeat parem, et gradum. Sed ex diversitate principiorum diversa non ori tue eertitudo, sed haee una est in geometrieis, ae in moralibus: falsa enim sententia, et dubia infirmitas quaedam intellectus est, ea nequit esse semper, et in omnibus. Veritas igitur, quae ex eonsensu omnium gentium derivatur non potest esse falsa. Hoe principium eertitudinis moralis eamdem nobis demonstrationem parat apodictieam, ae quodcumque aliud geometrarum axioma, ut propterea eo utrumque nitatur, quod idem non potest simul esse, et non ego. Rem hane viri aeutissimi eontra nonnullorum malam moralis certitudinis interis pretationem, et intelligentiam institutis elucubrationibus nuper ostenderunt: quorum rationibus nos quoque eonvictos ita fatemur, ut in ipsorum sententiam prorins descendamus. Praeterea hujus. nostrae demonstrationis vim non infirmant desperatae causae patroni dum omni aetate Atheos suisse pronunciant, numerantque sectas integras, et Aa
metieae, et Asiae plures nationes. Atqui de Sinensibus dum aliqui omnimodam eorum, Puramque Religionem infirmis sane, suspectisque testibus laudant, .lii purum , putumque Atheismum redolere a firmant. Sed non dubiis argumentis demonstramus Deum eaeli , et terrae Dominum coluisse. Parum, immo nihil, proficiunt, qui hoe argumentum vanum dicunt, quod a politieis, et legumlatoribus Dei eognitio invecta sit ad eontinendos in officio populos, vel ex metu , et terrore Dei opinio invecta fit. Contra haec omnia statuimus . I . Consensus omnium gentium pro Religionis negotio firmum, validumque praebet veritatis argumentum.18. In Deo admittendo, colendoque consensere omnes gentes,
16쪽
v I. Athei in desectu peeeant nullum admittentes Deum . Gentiles
vero, quod plures habeant in excessu. De origine Idolatriae non una est Eruditorum opinio . Prinei pio eertissimum dicimus, homines in
uno admittendo Numine, supremoque eaeli , et terrae, omniumque Factore consensisse. Deinde plures admisisset ut propterea vera Religio falsam praeeesserit, ut veritas errorem. Quamobrem adsurdissima est quorundam reeentium opinio , qui voIunt Theismum veram unius Dei Religionem esse Polytheismo , et superstitioni posteriorem, quia non est verismile . a junt, populos plus sapuisse , cum ad hue barbari, et inmiti essent , quam eum exuta barbarie litteris , et artibus vaeare vifi sunt. Contra quos ratio, et: fides et mant, dum veram Religionem non hominum inventum misse, sed a Deo primis hominibus veri unius Dei cultus revelatione datam. Iam vero Polytheissae mundum a pluribus Diis gubernari statuunt: et lieet horum error variari possit; et variae sint gentillimi species ἰcedunt omnes si unus demonstretur Deus. Naturali sus igitur rationibus unitatem Dei propugnandam suseipimus. Quoniam vero miraeum Ia , et prophetiae verae Religionis characteres sunt, quid de miraculis, et oraculis Gentilium sentiamus paucis exponendum. Negamus imprimis vera suisse miracula, vel Daemonum arte , vel Idolorum virtute , quae a gentilium Historicis facta esse narrantur. Fuerunt elludificationes phantasiae, et sensuum, vel ministrorum fraudes, et artes Daemonum. Non possumum tamen in eorum descendere sententiam, qui haec omnia eonficta esse ab Historieis arbitrantur Caeterum id praeterire non possumus in tanta scilicet eultorum Numinum eo pia, unum semper eminentissimum eognitum ubicumque suisisse . Dii quoque maiorum gentium admittebantur, inter quos diVι sum erat rerum omnium imperium c Iupiter caelum , et terram; Neptunus mare 3 Pluto tristes inferni regiones regere eredebanturr Erat et quasi infinita alia Deorum turba, qui eertis negotiis praeerant, quibusque proinde multa superstitione preees adhibebantur. Absit tamen, ut Gentilium cultus, et ritus ad Christianos , ut quidam volunt translati dieantur. Quare 13. Polytheismus impiissimus error reii eiendus est . .eto. Unicus Deus est, ut saerae Litterae, et ratio evidentissime
17쪽
χΙ. Gentilium miraeula , et oraeuia ab eorum Diis non prodiere. 22. Lieet ab hominum malitia, et cupiditate plura , non ta
v II. Inter Polytheistas dubitari non potest nonnullos suisse, qui adeddesipuerint, ut divinam naturam eorpoream, humanamque sibi confixerint, quorum insaniam simplieitas, et immaterialitas divinae naturae neeessario demonstrant . Praeter quos insanientes homines ,
alii hae in re reprehendendi sunt, quos Antro pomorphitas haeresum historia appellat. Hi Deum habere eorpus humanum, et proprio sensu organa sensoria statuunt, ut propterea imaginandi vim habeat nervos , et cerebrum , manus , et pedes quorum ope quidquid extra se est, agit, eertamque spatii partem implet. Atque haee omnia exabusu, et mala intelligentia tae rarum seripturarum admissa suisse dicitur. Nemo autem non videt Antiopomorphismum facile in materialismum induet. Hie error in erassim, et subtilem dividitur, ut ille corpus, iste affectus humanos in Deo ponat . Utrumque refellimus, tantumque errorem nulla ratione tolerandum esse definimus;
dogma quippe Fidei est, et non adlaphora opinio, Deum omnis corporis expertem esse eujus dogmatis haud oppositum aperte docuere Nelito Sardensis, Audius, Tertullianus, et Epiphanius . Horum dicta in catholicum sensum interpretari possunt i de Audio tamen , a quo Antro pomorphitae, qui et Audiani, dicimus, minus caute loquutum sui; se ι hine enim et apud quosdam Monachos Egypti, in Africa, et in
Italia iseulo Ecclesiae decimo error hie adeo invaluit, ut ea tholicae sententiae defensores, impietatis rei dieerentur , ab Ecelesia, et a mundo exterminandi. Quam opinionem ex rusticitate mentis , et ignorantia ortam fuisse sancti Patres asseruerunt . Non inde tamen Genevensis Philosophi quis adoptet iudicium , et praeceptum , par vulos scilicet, et adultos antequam ad vigesimum aetatis annum pervenerint in elementis Christianae Religionis non esse instituendos , cum quaecumque ipsis de Deo addistenda exhibentur , ab iisdem non nisi corporeis imaginibus repraesententur, ae in Antro pomorphismum erassa ignorantia dilabantur; hinc enim Antro pomorphitas innumeros apud Christianos colligit impiissime laudatus Auctor. Quamobrem 23. Antro
18쪽
13. Antropomorphismus dummodo verus I et realis error st, refellendus est. et . Christian e Religionis dogma est, Deum esse ineorporeum. 21. Deum smplieissimum, omnisque compositionis expertem et Revelatio, et Philosophia demonstrant. 26. Inter ejusdem attributa distimato realis quoeumque sensit ad . mittatur. divinae opponitur simplieitati.
27. Ab omnis erroris impacta labe Melito, Tertullianus, Epiphanius defendi possunt. VIII.
Infinitum esse Deum , sim mae, et absolutae persectionis , stilicet
infinitae potentiae , unde omnipotens, infinitae scientiae , unde omniseius, et infinitae bonitatis, unde optimus , non fide tantum credimus, sed lutulentissima ratione demonstramus. Contra utramque errant, qui asserere non verentur Deum tantum infinitum esse, quia ejus fines noneomprehendimus, ut propterea non aliquid in re signifieemus, sed inpotentiam tantum nostram in animo fines illius rei non assequi, confitemur; neque .enim ulla est infinitatis idea, eoneeptus, phantasma ullum . Relativam ergo infiniti ideam habemus , et Deum honoris gratia infinitum nominamus. Quibus verbis quis non videt divinam naturam penitus tolli, Deus enim infinitus absolute est , mni prineipio, et fine ea rens, infinitis persectionibus eumulatus. Hine etiam aeternus, et immensus, quippe qui et respectu temporis , et respectu loel infinitus sit. Non ita tamen aeternum dieimus , ut ejas ideam eonei pere valeamus. Si enim est tota simul, et persecta interminabilis vitae possessio, ignotam rem per ignotiorem non explicamus, seu idem per idem 3 sed ineomprehensibilis Entis rationem adaequatam non da miri, sed aliquo modo explieamus, quin ad
aeternam temporis Recessivam durationem nos conseramus, et novum enigma edamus 3 in quolibet enim sueeessionis instanti infiniti Entis limites signare quisque potest, prius et posterius, majus, et minus, et dieetur Deus modo plures annos, vel saecula vixisse , quam quando mundum ereavit. Porro dum Divinit iis ineomprehensibilia mysteria nova quadam explieationis via intelligere quis audet, in maximos prolabi errores saepe vidimus. Cum igitur Deum esse aeternum defendimus , id sine ulla prorsuq sueeessione confitemur. Deus nim ex hoe immutabilis est 3 eum sit aeternus, necessitate naturae existius Diqiligod by GOoste
19쪽
stit, et est a se; ergo immutabilis, sed est et liberrimus . et sua stat
libertas optimo jure eum immutabilitate. Infinitus tandem Deus est respectu loci, et dieitur immensus, et non D pienti a , et potentia tantum, sed et substantia sua, et essentia. Ubique locorum existit modo quidem nobis impervio; temeritatis propterea aecusandi sunt illi, qui naturali ratione explieare hune aggressi sunt , per forma Iem nempe extensonem, quam nihil aliud esse nisi spatium inde ex . ponunt: spatium quippe ens reale, absolutum , infinitum, increatum, immo Entis persectissimi proprietatem, ipsumque Deum esse pronunciant. Hanc aeternam , realemque extensonem Christiana Theologia rejieit omnino, sicut ens quodlibet infinitum, aeternum, et immensum extra Deum. Quidquid enim existit sor mali praeditum extenissione ab aliqua causa productum esse, nisi Spinozisaeus admittatur, sancte, firmiterque tenendum est. Igitur 18. Deus infinitus est , non honoris causa , sed quia abseIute omni fine ea ret, infinitisque persectionibus praeditus est. 29. AE ternus quoque confitendus Deus, non suecessiva , sed smutata nea duratione.
3o. Immensus omnino sapientia, potentia, et substantia ubique
3I. Liberrimus, et tamen immutabilis. 32. Haec autem omnia nee mundano spatio , nee ulli rei praeter
Deum tribui posse Religio Christiana decernit.
IX. Quamvis plerique, qui Deum providentissimum esse negant, id agant, ut liberius vivant, pravisque animi , et eorporis motibus indulgeant, libertinorum propterea impium, laudatumque principium sit 3 Deum ludere in orbe terrarum, nee nostra considerarer alii.tamen infirmo rationis lumine ducti, Iieet Deum aliquibus providere fateantur, rebus omnibus tamen negant, contingentifus nempe, et Iiberis , sublunaribus, et individuis. Plura enim oecurrunt , quae si providus Deus est , explieari nequeunt, captumque superant sumanum . Quod etiam s concedatur, non inde negari debet providentia , quae tot rationum momengis demonstratur in Deo, qui si non providentissimus est, Deus non est. Qui ergo providentiam negant , Lrtunae, et easui omnia adscribant. Porro eum providentia sit ratio
20쪽
ordinans res in finem , et hujus ordinis exemtior uinimque demonstrandum est. Iam vero si est ratio. ordinis rerum in finem seientiam rerum omnium habeat Deus necesse est, quin rerum omnium contingentium , et humanae libertatis naturae quidquam auferat: immo scientia Dei futurorum omnium causa est . Quaecumque ergo fiatura , non ideo novit Deus , quia sutura sunt , ideo futura sunt quia novit Deus. ordinis vero executio , quod est alterum providentiae eaput, ita ordinatissime a Deo fit, ut nulla vel minima res vigilem, et operosum Deum fugere valeat, nee ipse unquam providens vilibus rebus, et minimis a majestate sua cadit. Hine
omnium ingratissimi haberi debent , qui divinam providentiam
non agnoscunt , dum omnibus ab ipsa bonis largissime eumulantur. Sunt tamen alii, et suere, qui eum viderent mala plura inmundo esse, et peccata non tolli , divinam denegarunt providentiam . Implexa sane haee videtur de malorum origine inquisitio, num sei-lieet Deus bonus, iustus, misericors, omnipotens, et sanctus unus eum sit bona euncta ereet, et inducat. Antiquissimus error est mali starum ab Orientali philosophia derivatus, qui Deum summum bonum , et Deum summum malum admittit, ille omnium bonorum,
hie malorum eausa. Si enim nihil sine causa fit, et bonum causa mali esse non possit, neeesse est, quod in natura, ut boni, ita etiam mali summum prinei pium existat. Seeundo Eeelesiae saeculo hane Gentilium opinionem adoptarunt haeretici quidam Cerdoniani diis cti, quos postea seeuti sunt Marcion , et Apelles, hos vero Manichaei , qui salsum de duobus Diis , absurdissimumque dognia longe,
lateque vulgarunt. Hi deinde variis nominibus reviviseere visi sunt, et saeculo deeimo tertio Albigenses apud Gallos, Patarent , et Cathari apud Italos voeati sunt, ad quos refellendos plures viri docti lucubrationes suas nobis reliquerunt , ad eosque procul repellendos Inquisitionis Tribunal Imperialibus sanctionibus primum, dein Romanorum Pontifieum, et Ecclesiae decretis institutum fuit , pluresque ordines Religioses, et Militares Italorum pietas vidit, alluit , et fovit, illorumque monumenta plura restant adhue praealara. Hine reiseentes quidam refutantur , qui scribere non erubescunt, ut infamiam Inquisitionis ossicio creent , saeculis deei molertio, et decimo quarto
nullam in Italia extitisse haeresim, haereticos nullos, quos se dictos fuisse asserunt partium studio actos, qui Ghibellini erant a Guelphis. Atque haee diei mus, ut Incredulos nihil novi hae de re prodire quisque videat: Argumenta plura ornant, quae veterum sunt deliria,