장음표시 사용
111쪽
s Itaque inter penates Aeneae etiam Lares eius do- mus fuisse, qui ut in regia, publiei essent, tradiderunt. Hoc etiam Virgilius indieat, qui Aeneam A. IX, 258.3. Assi uricique Larem trennae penetralia Vestae in Italiam tulisse docet, V. et s. Ascanium per HPergameum Larem iurantem et Penates cum Aenea III. Is . sic interloquentes facit:
hine Dardantia ortus Ioa tuaque Pater, senua, quo Principe no atrum
nisi nostrum genus, genuS quod tuemur'. e Troianum interpretari malis. OS autem revera etiam Populi Romani Lares credere debebant, qui, ut Varro, nisi Troianos veros Romanos non Intelligerent. Nam
hie Latinium de L. L. V. Id Muli. ,,oppidum dicit,
,,quod primum conditum in Lutio stirpis Romanae. quoniam vero inter Aeneae Vos et generis Deos coelestes Dii numerantur, vix ambigere possis, quin ubi
Suer Luresque Phrypum, quo Troiae maluit herea Ouam rapere rguraa Laomedontia peg
invocat, sequentibus Versibus Iunonis, Minervae, Ian commemoratio, niSi coniunctim Voce . speras reliquos penates, qui non Lares essent, comprehendit, ad Larum appellationem referenda sit. Sic demum cum nostris rationibus consociatur Nigidii sententia, qui apud Arnob. III, p. I 2 . si Lares modo Curetas illos, ii occultasse perhibentur foris neribus aliquando agitum, modo Digitos Samothracios ait fuisse, quos quinque indicant Graeci Idaeos daetylos nuncupari. Nam eorum Larum genus, de quibus prioribus duobus libris eximus, intelligere eum nullo modo potuisse patet Sm denique Genii Iovialis, quem inier Penates publicos cultum esse, quidam voluerunt Cae-SiuS ap. Arnob L. Supra c. cap. I 3. . Nam Genius do-vialis esse non potest nisi geniti et nati cuiusdam Iovis diva anima Ct L. I, c. 8.), non eius, qui Semper
112쪽
fitit. Iam vero videmus Iovem Indigetem, Aeneam ipsum coelestibus additum Liv. I, 2. Dionys.Hal. I, 6 ubi vocabulum oόγιοσ, quo Indiges graece redditur, quam apte in Larum religionem quadret, L. Le. 2. comparatio doceat. Add. Tibuli, II, 5, 3. Serv. ad Virg. Ge. I, M8. Schol. Veron ad Virg. Aen. I, 26o.
Huius igitur Genius et recte Iovialis dicitur, et inter ipsius Aeneae Lares et Penates eodem modo colitur, quo in prii alis aedibus Semper domini Genium cum Laribus et Penatibus in foco et penetralibus cultum esse docuimus ouapropter recte eorum temporum ratione habita, quibus inter mortales Aeneas versabatur, Genius dictus, rursus autem recte Laribus a superstitue gente adscriptus et inter Penates cultus; ut defuncti iam pridem herois diva anima.
re sum ct crificorti m. Iam ver prorsus perturbari et corrui videantur,
quae de Laribus praestitibus, Romuli Remique dis isse
nil tam magnis ambagibus edisseruimus. Nam si Lares inter penetrales Deos commemorantur, si ipsi hi Lares Dii coelestes, et Idaei Dactyli fuerunt, geminum regum primorum par fuisse ut non potuerint, efficitur. Audio. Sed iterum mihi provocandum est ad illud, manae gentis tam proprium et peculiare ingenium, quo naturas rei uniuscuiusque diversas cogitandi rationibus acute distinguere et dissolvere quodammodo Viderentur. ouo tactum esse vidimus, ut in religionibus Sacra prismum quidem colligerent, et dignitate publica augerent, collecta autem rursus secundum diversas numinis vires et facultates seiungerent. Itaque non modo Vesiam a Penatibus discreverunt, sed hos ipsos iterum in Lares et Penates proprie dictos diviserunt. Hoc autem dili- genter observare imprimis operae pretium Videatur, quum in Penatibus, quibus Aeneae Lares adnumeralo esse
113쪽
vidimiis originem Romanae genus Pelasgam et Asianam spectarent et colerent, eosdem in Praestitibus duplicem illam quidem populi naturam sed vere Ausoniam et Italicam significare voluisse. Hi enim sunt illi Larentia nati, quibus MavorS, Ausonium numen, pater, qui bus Martia lupa ubera praebuit, quos picus, silvestris et pugnax avis nutrivit, qui adulti Urbem gentemque condiderunt, viri auxerunt, post mortem pii Genii non modo regiae domus, sed totius civitatis propitii a gratis nepotibus culti sunt. At quum ob id ipsum in regia quondam veteri Romana coli debuisse, ex iis, quae hucusque disputavimus, facili opera quis colligat, iam quod
Numae domo et Vestae atrio separatos et nescio quo obscuro Romae sacello ultos eos videat, ne quis nostris raelocinationibus diffidat, somniaque adeo illa vanasque hallucinationes existimet, procurandum est. At, bona verba, quaeso, et si placet manum parumper contine, quo accuratius haec nobiscum consideres, quae a parte multum huic diversa orsi et longe alio quo tendentes certis, ut nobis quidem videtur, causis in huius loci commodum adepti sumus. Etenim quum alius argumenti gratia, quod sub calcem harum disquisitionum retractaturi sumus apud Plinium Ilist Nat. XXXIV, Is hoc legeremus: , diverso Annius etialis se tradit statuam equestrem, quae fuerit contra Iovis Statoris aedem in vestibulo Superbi domus, Valeriae fuisse Publicolae consulis filia es , quum autem hoc legeremus, et in loco statuae contra Iovis Statoris positae omnes autores consentire animndi ei teremus, et ni Valeriae et qui Cloeliae eam fuisse traderent, L enim Lig. II, Is sin Plut Publ. Is Dion Hal. , 5, quorum tamen nemo ipse eam vidit, ut pote iam ante Dionysii aetatem aedibus circum igne conSumptis mirari nos subiit, quid tandem Romanae libertatii bindex et custos Valer is, quid filia eius animoBa cum expulso tyranno commercii habuerit, ut Annius, auctor probus et antiquus Valeriae signum in istius vestibulo positum esse affirmaret Verum accuratius inspqcto loco, et S
114쪽
iruditisque quos supra citavimus testibus, revocatis denique ante mentis quodammodo amems'mani fori, quales post tantas saeculorum ruinas resingere peregrino et absenti licet, qualesque nobis semper ob oculos re sati sunt, finibus et situ Superbi domus, si inmen contra aquis Statoris aedem posita fuisset , in summ- sacra via ad Palatium tendentibus f eam ipsam domum fuisse, cuius aream, ,in infimo clivo Palatino sub Velia situm Popului Romanus post diruias in summa Velia aedes civibus suspectas dedisset, apparuit. Sic enim eius domus situm deseribunt Livius II et . Dionys Hal V, Is Plut PubI ID. Varro p. Scon. ad te Pis. 22. A quibus unus Declamator de harusp. responsis , ID. dissentire videtur, qui ob id ipsum,
nisi iam convictus esset, νοθεία arguendus contra legitimum dicendi usum non satis accurate ,in Velias pro,M Veliam ' vel infra Veliam scribit unde error natus a viris doctis ad unum omnibus ita propagatus, ut ,, in Velias et , sub Velias s. infra Velinin s eandem esse regionem crederent, quum Lirius hoc nomine uirumque locum discernat, ut altiorem, ubi prius Valerius ne- discat erat, ,in summa Veliam alterum infra Veliam; appellet, Dionysius autem priorem locum imminentem
δον), alterum autem subiectum colli ita describat, ut pro concione Publicolam dicentem faciat, iam populo deorsum lapidibus petere se, si quid commiASurus videntur, licere. f. praeterea inh. cap. 8. Nec certe Valerius ubi vellet aedificare potuit, nec populus ei aream concedere nisi loco publico, publicas autem aedes da-ias Varro l. l. ait, quales pulsis, regibus Tarquiniorum domus et agri facta sunt et Liv. II S. Dionys v, IRI Hinc autem non levis calculus accedere
videatu egregiae summi Niebutiri eoniecturae, qui B.
115쪽
R. I, p. 56I. post exactos reges regiamque deinde stimpem ire publicae curam supremum non statim populi in .
discreto arbitri pei missam, sed primum in valeriam gentem veluti hereditari quodam iure transiisse divinavit. Non modo enim regios honores alios permultos illi genti servatos sed regias aedes ipsas domicilio traditas esse videmus ova in re aegre paene ferimus, quod Niebulirium ab oltera parte tam eximie nobis faventem ab altera adversarium nanciscimur. Nam longe aliter atque illum In adumbratione fori Romani, apud Bunsen reli Descript Rom. T. III, I p. 6 . eius regionis fines describere nos patet.
Sacram enim iam iuxta Palatinum montem et Veliam versus Capitolium a dextra sive orientali fori parto tetendisse censemus, ita ut ipsam summam Veliam foro ameridie imminentem, ascensu acclivi ab oriente tangeret. Hane Summa Sacram Viam dictam, quae si editum Veliae collem ab censu ipsi imminentem respexeris, recte, ut vidi a dicatur. sua cum sententia, quamvis alibi dissentiat, consentientem habemus Bunsenium. Nam recte ille quidem Summa Sacra Viam et Summam Veliam probe discernetidas esse monetri l.
l. p. 8 l. attigisse tamen eam et super puriem eius colitis te: endisse p. q. ipse ait. Iam Vero, quamquam Asconius ad Cic. Pis. 22. L. Hygino teste in libro priore de viris claris Varronem tradere refert, si M. valerio, quia saepius vicerat, aedes in Palatio tributas, et P. Valerio voles silio Poplicolae aedes publicas sub Velia, ubi nunc Aedes Victoriae est, populum ex lege, quum ipse tulerat, concessisse s non tamen ideirco ungenius Liri sanum locum II, T. coniectura tentare debebat, quamquam eam ipsum iam improbare video in addendis T. III , p. 5 . - Livius enim ne
116쪽
dem meae Potae esse ait, ubi domus olla Valerii fuerit. Atqui Plutarchi l. l. optimi codd. mss. Ouίκε Ποκα
exhibent, unde proclivum est IIοτε restituere, et, quod maius est, Vica Pota Victoriae ipsius antiquum nomen, inrendi et Potiendi Dea. f. enim Cic. Lem. II, II. Hinc sponte quodammodo nascitur ea huius loci descriptio, ut ubi clivus i sacer circumacto circum Veliam Iimite ex Palatino iugo descendens Summam Sacram viam attingebat, ibi esset Mugonia porta sive vetu porta Palatii eum templo Iovis Statoris, ex ad vergo autem regia Tarquinii Superbi. Huc enim necessario ducunt Liv. I, Ia: ,Ut Hostius cecidit, confestim Romana inclinatur acies, fusaque est ad verterem portam Palatii. Ilic deinde Iovis Statoris demptum votum a Romulo. Dionys Hali: II, 5o:, cu/ιυλο μεν ορθωσί Ais,eον δρυσατο παρα αἷσκαλουχ ναι -κωνίσι πυλαισ, α φέρουσιν εἰ τό Παλατιον ἐκ τῆσGερα οδον' Mucionis portum Varro L. L. Iol. Muli appellat, idemque Mugionis p. Non. XII, 51. Mugioniam est. s. v. et Solin II S. med.His adde Plin. XXXIV, 3 secundum Annium etialem. Ibidem autem quod Solinus I. l. Tarquinium Priscum habitasse refert his verbis: Tarquinius Pri-5cus ad Mugioniam portam supra Summam no-Vam viam s primum id sequitur, ut Tarquinii Prisci et Superbi eadem regia fuerit, nec Solinus, quum Superbo alteram solum in Esquilino assignaret , aliud egerit, quam ut singulis regibus singula domicilia tribueret, deinde vero etiam si Varron. l. 3 s. Id . contuleris, qui Mugoniam portam consentientibus Dion Hal. II, M.
Plutarch. Cic. c. Io ad summam sacris mi in m contra Romanulam ad novam viam spectasse tradit, necessario effieitur, ut hae duae portae sinitimae et ante coniunctae fuerint, fortasse in formam dani uadrifrontis, Nova autem viaiquod iam Bunsen vidit t. l. p. M.)cum sacra ibidem trivium taceret, in cuius angulo domus Tarquiniorum sita esset, ita ut qui e nova viaisurgeret, transgressus saeram viam per portam Ro-
117쪽
manulam clivum super Velit m ipsam scalis ascendoret Cum quo ita dissentit Festus s. v. Romanam portam p. 222. I ndem. , ut nisi nostram rationem adoptaveris sed huhrii auctoritati obsecutus Veliam et Sacram viam in oppositis Palatii partibus sitas fuisse credideris, cum superioribus testimoniis nisi tu batis et mixtis omnibus prorsus consociari non possit. Hic enim non Mugoniam sed Romanulam adclivum victoriae esse refert: Sed porta Romana instituta est a Romulo insimo clivo Vietoriae, qui locus gradibus in quadram formatus est appellata autem Romana a Sabinis, quod ea proximus aditus erat Romam. Itaque eadem domus recte in infimo livo,
in Summa aera via, supra noram viam et sub
V. q. fuisse dieitur. Eandem autem hanc Valerii fuisse vidimus', quod egregie affirmat Livius, qui in infimo
clivo eam aedificatam esse ait Neque alium locum significat Varro L. L. V T. Mult ea Sacrae viae parte, quae est a foro eunti primore clivo Sunt enim haec eius verba: ,Ηuic iunctae Carinae et inter eas quem locum Cerotiensem appellatum apparet, quod primae r
gionis quartum sacrarium scriptum Sic est:
Cerolienata, quartie g. circa Minerviunt, qua e Caelio monte iter in Tabernolo est.
Cerol ensis a Carinarum iunctu dictus carinae, postea Cerotia, quod tuetur enim hanc particulam Mulier.contra Bunsen. - sillinc oritur caput Sacrae viae ab Sireniae sacello, quae pertinet in arcem, qua sacra quotquot mensibus feruntur in Arcem, et per quam Augures ex Arce profecti solent inaugurare auius aera Viae pars haec sola volgo nota, quae esta foro eunti primore clivo. Neque enim refert, sic an quod Bunsen. l. l. iubet T. I, p. 6sa. , proxima R-ero clivos legamus. Nam in libro Florent est seproximoros unde fortasse restituendum , proxima primori clivo ' De industria autem hunc locum exScripsimuS, quod, ut ipse a Livio lucem accipit, sic versa vice Festum illustrat, omnisque illius regionis naturam et situm ut
118쪽
Is aecuratius nobis describere liceat, efficit Nam Festus p. 238. Lindem. ,Sacra Viam quidam appellatam esse existimant, quod in ea foedus ictum sit inter Romulum et Tatinm; quidam quod e itinere utantur sacerdotes idulium acrorum conficiendorum causa itaque ne eatenus quidem, ut vulgus opinatur, sacra appellanda est a regia ad domum Regis sacrificuli, sed etiam a Regis domo ad sacellum Sireniae, et rursus a Regia usqne in Arcem. His enim locis compositis apparebit id quod etiam Bunsenius perspexit, domum regis Sacrificuli positam fuisse in infimo clivo aer h. e. ad portam Mugoniam, in Summa Sacra via sit Velia. viri quum idem demonstret, quod mox aliis etiam argumentis confirmabimus, Vestae leviplum et Regiam propius proxime dixerim Capitolium sita fuisse, collato Dione LIV, 2 . , qui de Augusto Pontifice max faelo:
ter Vestae templum et portam Mugoniam locum interesse potuisse, qui domus illas singillatim commemoratas, didiversae inter se fuissent, cepisset. Itaque et Tur quiniorum et Valerii et sacrificuli regis aedes eaedem fuissent necesse esse. Sed falso accipi et inlgo et a Bunsenio hunc locum certum est Primum enim ea coniectura opus esset, ut Augustus Pontifex, Regiae, quae proprie ipsius esset domus, Regi sacrificulo concessa, tum demum huius domum Vestalibus tradidisset Cuius rei apud Dionem nulla mentio. suo autem potissimum est: si eοntermina re adeo contigua se uότοιχοσi illi domui fuisset Vestae aedes, quo tandem modo Verrius Flaceus Fest. l. l. Sacram iam, quae vulgo dicatur, a domo regis sacrificuli ad Regiam pertinere dicere posset y suomodo porro Livius a porta Mugonia si hi sacrificuli regis domum esse vidimus usque ad Vestae repulsos a Sabinis Romanos narraret, nisi spa-
119쪽
tium inter utramque satis magnum pateret oui deni-que duobus aedificiis totum fori latus expleri dicamus Nam Vestae templum si hi ipsius Capitolii radicibus et insimo clivo Capitolino situm fuisse nobis quidem constat. Hic enim Castoris templum et Iuturnae fons et Cie. N. D. III S. Lactant. Div. Inst. I ID. Dion Hal. VI, II. Ovid. Fast II, reo Liv. I, 26. Prop. III, 22 et quae ad eius loci interpretationem Germanicam adnotavimus cui nitima ex adverso Curia Hostilia et ad Prop. IV I. IV, I, 2I 'oll. IV, Id. Iuxta quam in capite fori carcer Tullianus minc Plut Cic. 22.
Cicero a Paladio veniens dια τῆ ιερα οδου καὶ τῆ αγο- ρασυ ιεση progreditur. ιελέ/ων ε τὴν ἀγοραν καὶ γε νομενο προ τ δε ιοτηριον ouid igitur Dionem e rasse, librosque, unde suam doctrinam hauriret, et
ris loe faciei sub imperio Caesarum Valde mutatae ignarum ipsum falso interpretatum Pontificii nomen cum rege Sacrisieulo confudisse dicamus Cogeremur tamen inviti, nisi homini sobrio et sedivio antiquitatis investigatori commodum succurreret Servius ad Aen. VIII, ias: qui cum domus enim s inquit , in qua Pontifex habitat, regia dicitur, quod in ea rex sacrificulus
habitare consuesset. tantum abest, ut emendatione
indigent, ut antiquissimis temporibus indiscreta Pontiscis et Regis saerorum munera fuisse hinc doceamur, donec re Romana domi et foris aucta Pontifex summus reipublicae sacerdos institutus pauca solum modo et exigua sacra Regi reliquisset duo ut ipsa augusta Regis appellatio indieare possit, ita Regia, qua ille Pontifici cessit, nomen retinuit, ut antiqua Regis sacrisci sedes oua re optime Di veterum historiarum minime rudis, Augustum Pontificem M. Pustquam ipse in palatio
domus hae partem inauguravisset, uni domum'. e
Regiam V του βασίλεω τῶν ερων ο κησιν contiguam Vestae Virginibus donasse. Itaque totum Sacra Viaeci sum, quantum quidem ad nostram causam pertineteertis, quam fieri licet, limitibus definiemus, adiecta tamen tabula, unde elarius quibus rebus a priorum viro-
120쪽
rui doctorum descriptionibus dissentiamus, perspiciatur. quod si etiam aliorum locorum situm quum ipsius foritum foro proximorum, longe aluer, atque hucusque factum ret, constituere sumus conati, causis breuiter in margine motatis ampliorem expositionem tempori eommodiori et otio reseraravimus, nunc satis secisse nos
rati, si nostra locorum illorum adumbratio testimoniis Veterum Scripiorum non repugnare doctis videretur. Ab Are igitur et Capitolio Sacra via versus orientem descendit iisque ad Castoris aedem, auturnam, Regiam et Vestam, Curia Hostilia ex adverso opposita. inc dextrorsum et fere meridiem versus ex forum transit rursusque paululum assurgens Veliam tangit cum clivo portae Romanulae et Via Nova trivium essiciens. Inde a dextra antiqua Regum et Valerii domus, quae eadem Varronis et Verrii Flacci tempore Regis sacrifici domicilium cum templo Vietoriae, a sinistra Iovis Statoris aedes, circa eandem fere regionem, ubi nunc ecclesia S. S. Cosmae et Damiani est, cuius quodammodo Vestibulum efficientes antiquos muros Romuli aedem quondam fuisse alii voluerunt, Bunsenius Penatium templum existimat l. l. T. I, p. 85. Iuxta utramque dextror-Aum porta Miagonia cum clivo sacro et Victoriae fano in Palatium ducit. Inde iterum proelivis ad Carinas et ireniae sacellum tendit. Hic caput Sacra Viae. Iam vero omni optime coeunt Veterum testimonia, une ab interpretibus olim vexata illos ipsos invicem exarunt Nam et Ovidius Tristium suorum librum III, ut Romam et Augustam domum facit eleg I. init.):
Tempus idem Sintis Coedis habet, unm Romulus olim. Ante Palatini eundidit ora insi.