장음표시 사용
21쪽
mias te conveniat, an qUartanam eXcitet . Etsi autem non dubitem ; quin etiam ob alia quaedam humorum vitia quartana febris es Se possit, nihilominus unicum exemplum de attra bile afferam, Satis profecto demonstrans . i
ca , deinde melancholica , post inaniaca evenit . Intra maniam omnia medicamenta respuit duobus annis. Hanc febris quartana imposterum prehendit, intraque eandem soluta atra bilis est Orta tormina sunt , alvique Sedes liquidae , nigrae , ut Pi X liquefacta , cum dolore atque tenesmo . Cumque talia e X crementa quotidie multa ex iissent , mulier resipuit . posteaquam liquida ista materia
aliquamdiu defluxit , duplicata febris est . quae similiterdiu traxit , et intra quam item multa nigra e XCU8Sa Sunt. Ρostremo Sedes colorari coeperunt, et febris ex duplici rursum simplex devenit . Denique post assumtum decoctum tamarindorum , e X sero lactis adiecto sale et manna. cum alvus atra bile . Siquid eX ea Superesset, Vacua inta fuisset, febris ipsa ex toto desiit, mulierque resipuit. An quartanae magis his , qui itiginta sunt annorum et senioribus a ) : quoniam non Prius quam intra istam aetatem homines melancholia tentati incipiunt . A febri semplici ad duplicem venio , et ista duplicatio quid significet Τ malum ne an bonum omen ea sit ΤDe qua quidem re maXime sic puto . Simplicem esse febrim , propterea quod eius fomes crudus est e duplicari vero eandem, ubi eiusdem fomitis aliqua pars per labra immota solutaque quidem e St , attamen corpori adhuc inhaeret . Id his potissimum patet et quoniam nulla febris initio duplex est, sed deinde talis evenit , posteaquam simplex per tempus efferbuit. Quoniam si talis febris sive naturae beneficio , sive corticis peruviani auxilio desistit , prior duplicans febris desinit , posterior simplex quae prima fuerat , et quoniam duplicans minor mitiorque est, et ipsa facilius medelam admittit. male igitur medici nonnulli talem febrium duplicationem metuunt ,
quoniam pars coctionis est , exque ea febris curationi opportunior fit . Esse vero unum eundemque istius duplicis febris D. mitem , ex his colligere licet , quoniam utraque Semper unius eiusdemque ordinis est, sic , ut quartana quartanam
22쪽
tertiana tertianam, quotidiana quotidianam duplicet; neutra vero harum alterutram , ceu tertiana quartanam quotidianumve , vel quartana tertianam quotidiana inve . Et nunc iterum quaeritur , quid hominum Corpora sic vitiet , ut in iis fames fiat aptus cum ad recipiendum , tum ad retinendum mi asina febrile Τ Hoc in his Causis positum est, quae initio istius Capitis relatae sunt. tuas inter praecipuae duo anni tempora sunt Ver scilicet atque Autumnus ; ideoque febres vernalium atque autumnalium nomen sortitae sunt , deinde diversus atque Saepe mutatus tempestatum habitus, propter quem febres e SSO. epide micae consuescunt: postrenao putrida ex humili atque paludoso solo effluvia . Ob quam rationem in agro moguntino , iuxta Rhenum fluvium , inque aliis circum urbibus quae positae in humili solo sunt , istae febres magis , quam in elatiore sede atque montibus familiares sunt. uemadmoduna aestate anni 17ψ9., qua tempestate febris intermittens prae primis tertiana popularis erat , multa hominum millia in humili civitatis parte, quae propior Rheno est , prehendit; contra vero eos , qui in colle qua via meridiem versus itur , habitabant , tutos reliquit . Utique quoniam salubrior ibi locorum aer
habetur. Rumor enim est, istam urbis partem utique ob aeris salubritatena olim pestis e X pertem mansisSe , ideo-
qtie regionis aureae die go Idene Lust in nomen accepisse. Ita in oppido oppen heim , quod quatuor stadiis Mo-guntia abest , atque positum iu Xta Rhenum fluvium multas i te paludes est , plurimi cive e febre intermittente laborare consuescunt, et ea difficulter etiam cum cortice per uviano liberantur : similiter aliorsum , ubi simile ingenium loci e , t. Contra in montibus pauci febre intermittente tentantur et si qui febre affecti illuc deferuntur , hi citius aut aeris salubritate aut medicinae opera liberantur: non quod elatior montium regio vel expers naias imatis sit , vel id , quod ibidem est, emendet aut extinguat , sed quia antiqua vitia, quae naias muti S fomes Sunt, Corrigit , emendat , corpusque integritati restituit : s cque fomite orbat, sine quo iners mi asina est . Utique neque solum in hono tempestatum habitu certior Dialetudo est,
sed peiores morbi quoque , si Vcii inciderunt , leυiores Sunt et promptius friiuntur a b .j A. C. Celsus Lib. II. Cas. 1.
23쪽
pus tutum praestant, et febris naiasma receptaculo orbant,
et sic idem iners efficiunt. Ita protinus adhibitum medi- eamentuna vomitorium febrim extinguit , si eius fomes corrupta bilis est , quae in Ventriculo residet . ita purgans pharmacum si impuram colluviem , quae in intestinis residet, vel post febrium continentium coctionem ibi dem critice deposita fuit , subtrahit , febrem delet . Ita diversa quaevis au Xilia , quae fomitem quemquam tollere possunt, ipsi febri medentur . Inde tot tamque diversa remedia , quoniam ea aliquoties successerunt , tanquam febri fuga ab antiquissimis hucusque temporibus Commendata sunt ; adeo ut in bota nologorum libris viae aliqua herba sit , cui febrim intermittentem pellendi virtutem non adiudicaverint. Verum ista, nisi ea fomitem vel omniari e X cutiant , vel ante coquant , vana sunt. Istorum autem omnium remediorum potissimum febris ipsa est . Ista enim suum D mitem et coquit et movet et exitu iaptum reddit, sine qua praeparatione vix ulla febris apta curationi esse potest . Et quoniam cortex peruvianus talia corporis vitia , Si non se inper, tamen saepissime altera virtute corrigit, altera mi asina enervat, utique iure
pro specifico febri intermittentis remedio habetur: qui
Successus suos fautores saepe fefellit. Esse autem non solidarum partium sed humorum tantum vitia apta ad D mitem febris praestandum , ex his patet , quoniam Subtractis coctis humoribus febris desistit; quoniam recens nati infantes, qui nullam in Solidis partibus noxam habent, nihilominus febrim intermittentem ab aspecta sive matre sive nutrice accipiunt : quoniam humorum vitia febre ipsa emendari, solidorum vero peiora per ea iaciem fieri Consue Scunt .
postremo in quaestionem venit, quomodo febris excitetur ρ illud inter autho res disputatur. Quos inter alii febrim esse volunt, ubi vitiata aliqua materia sanguinem Coagulat , sicque vasa obstruit : alii cum imperfecti et Corrupti humores nervos vexant . GALENUS tertianam a
Bile flava a pituita quotidianam, quartanam ab atra Bile Statuit, exque istis humoribus, prout hi aliud atque aliud
Vi SCUS occupant , aliam atque aliam febrium speciem es-
Se confundi vero diversas febres, ubi diversi tales hu
24쪽
Ego maxime Siz pato , febrim intermittentem
hunc esse , quando mi asina febrile tanquam ea usa excitans cum vitiato in corpore fomite, tanquam causa disponente , Convenit, eidemque coniunxit se . Ambo iuncta per universi corporis vasa agitantur , mi agnia crudum vasa vehementer irritat, atque nimio suos tum hilo convellit , atque ad nimiam contractionem cogit: ita arteriarum pulsus parvus , convulsivus , Variu S e te.
evenit . Hoc frigoris stadium est. Contrito interea temporis aliquantum mi asmate mitior stimulus evenit, sicque fortior et liberalior vasorum actio fit , inde febrilis calor oritur : postremo quando mi aSma ita per febrim cricumagitatum lene inersque factum est , sudor erumpit , qui contritum m iasma et veluti confrictum eliminat . Hucus que febris suum mi asma mutavit, et fomitem aggressa quidem est , at non Solvit eundem . Finita accessione , quemadmodum post unamquamque febrim contineatem corpus fractum lassumque et pulsus infirmas est , debiles viscerum functiones sunt , laesum edendi desiderium est , mensque torpet . Liberum istud post accessionem intervatum modo breve inter quotidianam, modo longius inter tertianam, longissimum inter quartanam est: donec iterum mi asma a fomite suscipiatur , eidemque unitum novam rurSum accessionem excitet priori similem . Similem dico priori non alterius cuiuspiam ordinis accessionem , quoniam ipsi fomiti , sive causae praedis ponenti ea inest proprietas, ut ea non alium a mi asmate febris rythmum typumque admittat . Illud ex his colligere licet ; quoniam infantes
recens nati , si eorum mater intra graviditatem febre intermittente laborabat, ipsi cum nascuntur, eadem febre laborare consuescunt; similiterque alumni , si nutrix febre intermittente assecta est , quoniam febrium recidivae etiam quae post annum , imo multo Serius revertuntur , nihilominus eundem typum etiam ad horam servant , quemadmodum capite de recidivis dicturus sum . Deniqtae quod eundem corporis statum semper eadem febris sequatur : veluti id iuxta anni tempora , ut Hippo RATES notaevit, observare licet.
25쪽
De signis febris intermittentis , iatque de
Etsi febres intermittentes multas atque diversas notas habeant , nihilominus harum nulla quod mirum videri potest ) adeo perpetua est , quasi per eam solam febris certo sive cognosci sive distingui ab aliis morbis possit . Aliae enim protinus a calore incipiunt , aliae a frigore , aliae ab horrore ; aliqua cum ridicula garrulitate accessit , et cum loquaci desipientia ad exitum
usque continuavit ; aliae sic desinunt , ut ex toto sequatur integritas ; aliae ut aliquantum quidem minuantur ex febre, nihilominus tamen quaedam reliquiae remaneant, donec altera acces Sio Sequatur: ac saepe aliae vix quicquam aut nihil remittunt, Sed ita, ut coepere, con-nuant. Deinde aliae fervorem ingentem habent, aliae tolerabilem : aliae tempore eodem revertuntur , aliae vel serius , vel Ocius : aliae longum tempuS accessione et decessione implent , aliae breve : aliae cum decedunt
sudorem movent, aliae non movent, atque alias per sudorem ad integritatem venitur, alias corpuS tantum imbecillius redditur . Interdum vero acceSSiones confunduniatur , sic ut notari neque tempora earum neque spatia possint . Rursus aliae sine calore S Uni s aliae totis corporibus inhaerent ; aliae tantum in partibus sunt : aliae alterius cuiuspiam morbi sis Aram ostendunt , quasi febres intermittentes non essent . Ob quas diversitates quoniam aliquae febres difficulter cognoscuntur, difficulter etiam curantur . Siquidem cui&ό rei non est certa notitia , eicis Opinio certum reperire remediiam non poteit a ) . Nullum igitur interest nosse, morbus , qui est , quod febris intermittens sit: maximeque in dubio invasionis initio . Illud aut per maiora atque communia signa scire licet . a Ut ex parvis atque privatis notis discimus. De illis nunc dicam , de his paulo magis infra .
Et quidem febris intermittens vel lente accedit, vel
26쪽
22 uos febris lente invadit , hi incipiunt curpore efanimo torpere , levi et fugaci capitis dolore affici , bibitare , cibos non multum appetere , neque tamen fastidire eosdem : altero die aut paucis post diebus mente et corpore magis languere ; dolete saepius capite , sitire plus, saepe fauces siccas habere, velle potum frigidum, scidulum , minus appetere carnium iura , ipSAS Vero carnes non esse , frigida et fructus hora eos desiderare ; minus firmiter cruribus inniti, dolere e coxendice , cito admotum lassari, w dare iuxta frontem , cum ambulant aut calidum bibunt, non vero sic ubi qui e Scunt, Urinam mingere magis flavam, amoenum Vultu S Colorem decoremque amittere; fauces mane siccas habere et dentes limosos, et halitum oris qualis iei iunis hominibus est; in dies magis aegrescere , et non multis ita post diebus plus calere sitire amplius fauce S magis Siccas et OS amarum accipere , dentes glutinosos, halitum graVius olentem, potum et cibos velle frigidos acidosque fastidire iura catantum , Carnes ipsas respuere , magi S in Caleseere , urinani profundius flavam. spumosam et quae Urethram Urit, emittere , e cruribus et coxis dolere , immadescere saepe sudore , ubi calidam bibunt , aut cum hominum turba est; strigescere facile vultu pallere, flavescere palpebris. Hi saepe ieiunio morbum frangunt, saepe post unum
me digamentum vomitorium eveniunt, nonnunquam alvum
purgans pharmacum tales adiuvat. Utique quoniam febris vomitem vel ieiunio consumunt, vel evacuante pharmaco eiiciunt . Sine his , aut si ista non profecerunt , aegri in dies magis aegrotant f calent et sitiunt acrius ; lingua saepe faucibus adhaeret ; ipsae fauces magis arent s dentes sunt
Viscosi , anima veluti a longo ieiunio foetet , istique aegri frigidam liberaliter hauriunt ; ipsumque vinum rhenanum album quod sani bibere consueverunt , nunc re, spuunt , quoniam vappidum idem ipsis videtur , propria sua lingua decepti , carnes nauseant , panem se Catin una , quasi nimis acidum , triticeum vero amarum putant , Sua lingua falsi , calida recusant potulenta , Post quae , Si a SSum Serunt , largus sudor erumpit: levi de causa modo algent, modo sudore immadescunt; dolent acrius capite, circaque tempora ad intentas arterias punguntur e Iaboriose dormiunt et tumultuosa somnia habent, oculi cavi ,
27쪽
sicci , atque calidi sunt , iidemque in vivida hic e ita laetduntur , ut lacrymas emittant, color vultus flavus et foedus est, totumque corpus lassum quasi e X fatigatione est: arteriarum pulsus vel magnus et fortis , vel frequens et celer est ; urina rubra evenit, atque Urethram , cum transit , urit , etiam spumam suam diu sustinet , totaque crassum , ubi in frigescit, Sedimentum praecipitat.
Atque isti quidem aegri non diu sic habent, quin febris, quae obscura hucusque fuerat, Omnino explicetur. Quorum vero febris protinus erumpit , hi incipiunt Corpore gravari , OScitare, membiis distendi, frigescere, pallescere , vultu fia Vescere, cruribus et COXis lassari, e corporis extremis partibus inalgere, nasi apice et extremis digitis livere , vago frigore per dorsum perfundi , post fugaci saepe horrore concuti , dolere capite , dein
tremere , paulo post Vehementer horrere , dentes dentibus saepe ferire , membri S quati, Sitire , demum rigere ,
intereaque urinam tenuem aquosam emittere , aerem tremula inspiratione lente attrahere , eundemque frigidum cito efflare .
primum hoc est febris intermittentis stadium, idque modo longius , modo brevius est . Alii enim. duas horas frigore implent , alii dimidiam horae partem , alii fugaqbreve que frigus habent, alii tre S horas ante languent, et frigescunt quam ex toto in frigeant e alii item protinus a calore incipiunt. Neque Verum est, quod quidam volunt, nullam febrim intermittentem sine frigore esse , saepeque falluntur , qui ex frigore nosse Volunt, febri S cuius generis futura sit j in his enim nihil perpetuum est. Intra istud frigoris stadium aegri diversim habent . Alii ex horrore in altum agitantur veluti convulsivi ex delicatulis mulieribus aliquae convul Sae et ut asti mates trangulatae fuerunt quasi hystericae , intra calorem verone e quicquam . Alii tussim sicaam habent , alii ex hypochondrio sinistro dolent , cum ubi frigus incepit , tum ubi idem ad summum pervenit . Vir de Ytrae manus diagitos aurigine tinctos accepit , quotiescunque propter febrim friguit. Arthritici dolorum plus hoc frigore quam calore persentiscunt . uortam os Sa olim sive fracta sive loco pulsa fuere, hi ex iisdem ut plurimum dolent, dum febre inalgescunt , sere etiam perpetuum est, eum , qui febre intermittente olim laboraverat, imposterum, cum
28쪽
ebris 1terum prehend1t, simili ratione m stoque habitu.
rum esse , maximeque intra horrorem . Quod ideo nosse interest , quoniam imposterum febris , Si quidem talis per . Obscura foret , promptius per eadem Signa cognosci poterit .
Existimo , istud frigus esse , quoniam mi asma febrilea fomite receptum , eidemque unitum cur Simul atque arterias , venas item atque Omnia universi corporis vasa ductusque excretorios vehementer ut cruda quaeque possunt stimulat , adeo ut exinde ista vasa veluti per convulsionem contracta angustentur atque rigescant neque sanguinem caeterosque humores sive facile recipere, sive liberaliter propellere excernereque possint. Ob quam Causam humorum circuitus impeditur , et vasorum libertagdeficit, minor in vasis attritus est, calor eX tinguitur, frigusque est e pulsus parvus et frequens quandoque inaequalis ob vasorum cordi Sque convulsionem est ; recinentur ea , quae secerni debuissent; ideoque cutis alba, subflava fit . Idem in extrema corporis superficie conspicimus: Digore Summa cutis contrahitur rigetque , pulli deplumati instar pallet facies , livescunt extremi digiti , minus transpiratione , nihilque sudore e Xpellitur . Ipsaque urina tenuis , a quo Sa , et coloris fere e X pers emittitur : utique quoniam emulgentes arteriae exque his emissarii urinae ductus in renibus nimium constricti , atque solito niagis angustati nunc evenerunt, sic ut nihil nisi tenuissimum humorem transmittant . Est hoc stadium cruditatis , quod brevius quidem at vehementius intra intermittentem esse consuescit . qua in in principio continentium , ubi idem longum sad mitius CSt. Ipsum autem per se varium est , prout vaSorum petquae mi asma agitatur , diversa constitutio , sive polleas sive infirma est o ob quam fortassis va Sorum impotentiam , quoniam ea magis inertia in decrepita senectute Sunt, Contingit , ut renes , qui febre intermittente extinguuntur, intra frigoris stadium moriantur , nemo intra aestum . Q at quidem casus nihilominus perrarus est; scilicet quem intra 34. annos non nisi semel obtinuisse vidi . AEGROTUS IV. Anno 1 a. senecio febre tertiana exquisita autumnali laborabat, mediis diebus bene habens exiit, atque foris obambulavit. Ante tertiam accessionem hora decima matutina domum redux valuit. Accessit se.
29쪽
hrist undecima , intraque eiusdem frigus aeger paulo
post horam duodecimam extremum ducens spiritum obiit . Interea dum cruda naiasmatis materia per vasa etsi cum labore atque imperfecte agitatur , ea pedetentim conteritur , Sicque mitior redditur , fractoque ita aliquantisper stimula vasa liberalius tanquam nunc minus convulsa re agunt, humoresque omnes pellunt: inde maior
attritus fit, qui frigus pellit oriturque calor, qui initio
quidem exiguus est , et in e X terno tantum Corpore sentitur , interea cum internum adhuc friget . paulo post attrita magis cruda materia universum corpus incalescit , intraque istum calorem fugaces aliquae horripilationes vagantur : mox totum exardescit , inque isto ardore aegri nonnunquam perfrigescunt, maXismeque ubi vestimenta levant: simul plus sitiunt, atque magis Capite dolent, vomituriunt , imo saepe vel bilem vel phlegma evomunt ;maximeque si frigidam ante liberaliter biberunt . Aestuant
deinde atque capite vehementer dolent, ipsaeque arteriae iuxta tempora intensius pulsant . Exque istis aegris aliqui etiam demissas caeterorum hominum confabulationes Procul ultra , quam sani potuissent, nunc distinctius audiunt , indeque eorum aures Offenduntur: ita enim acustus sensibilisque hor uim auditus evenit. post haec restit sta vasorum libertate Sanguis vehementer movetur , respiratio densa est , Italitusque ardens axit , anguntur praecordia , rubet faeies et fauces aestuant . Denique ubi calor ad Summum pervenit , universa corporis cutis aret , oculi cum dolore vertuntur , at-cue lucis splendorem aegre ferunt. Ante eos denique veriluti scintiliae saepe obvolitant dormituriunt aegri , et ubi oculos claudunt , a recta ratione aberrant; protinus que iterum expergefiunt , et corpus iactant. Nonnulli ex his delirare continuant: urina rubra est, et C Una laboro emittitur , spumamque diu Sustinet : plurimum sitiunt aegri ; potum volunt frigidum , acidum calidum vero re-Spuunt; neque possunt, etiamsi liberaliter bibant, sitim
Hoc alterum sebris intermittentis stadium est, idquemo λ facile , modo difficile , modo longum , modo breve -ς t. Alii enim intra idem calent , alii aestuant, alii onanino exardescunt, atque aliorum calor octo, aliorum deissem , aliorum octodecim la oras implet ; gliorum item se.
30쪽
bris in remissione non de Sistit, neque per primum talem
calorem certe no Sci potest , febris cuius ordinis futura sit per istud stadium mi asma conteritur, coquiturque , et materia disponens Sive fomes movetur , atque coctioni opportunus fit , donec postremo ipse totus sic per plures accessiones coquatur, perinde ac in continentibus febribus per longos continuo dies adverSa materia coquitur . Aliquot ante istius stadii exitum horis tertium incipit , quod perturbationis criti Cae nomen meretur e intra hoc aegri motibus atque iactationibus agitantur , et hi potissimum delirant qui per febrim delirare consuescunt, arteriarum p Ul8us maior et fortior eminet, febrisque in summo e8t , ip8R 3 item Citius mitescit, sudor si citius post assumtum potum Calidum erumpat. Diversum vero istud stadium est , prout diversa corpora habet : aliorum enim perturbatio magna longaque est, aliorum brevis et e Xigua fereqUe perpetuum est eos citius febre liberari , quorum magnae quam quorum leves perturbationes sunt :febrium enim ipsae cris es ipsis perturbationibus pares esse
Post perturbationem iterum ad integritatem maxime sic pervenitur : nempe inclinata febre primum caput, dein pectus dorsumque atqUe crura iuXta inguina sudore madescunt; sequi tu S spiritus libertas, atque corporis tranquillitas , paulo post sudoris plus cum his caput minus dolet , sitis non urget , et alteriarum pulsus iterum mollis evenit; omnia mitescunt mala; deinde plurimus sudor ex universo corpore erumpit; isque pinguis est, et quemadmodum fermentum panis olet: molles iterum arteriae sunt febrisque eX toto desistit , et imposterum corpus aliquamdiu imbecillum relinquit . Urina rubra pinguisque emittitur, quae multam spumam diu sustinet. et, ut frigescit, Sedimentum crassum, lateri trito simile praecipitat, atque Suis sudoribus matulam veluti pingui pelle induit ; quae pellis variegati , quemadmodum perlarum mater, coloris e St. per talem urinam, ut magis infra a dicetur , potissimum nosse licet , febris . quod intermittens sit . Hoc enim indicio olim SYDEΝHAM b ) obscuras prae pri tuis febres cognovit , idque maximi momenti esse statuit. Etsi neque et hoc perpetuum sit, quod non