Observationes medicinales de febribus intermittentibus et qua ratione eisdem medendum sit

51쪽

febris est. Deinde utina clara evenit, et subsidentiam habuit . post hanc corticem per uvianum obtuli , qui febrim ex cu Ssit . Nihilominus aeger male habuit , infirmus mansit, cava tempora habuit , et cutim ex flavo subnigram : usi. que ab atra bile , quam sebris solvit et movit . Ob quam causam gummi Galbani et Ammoniaci ana drachmam , extracti gummato Si Aloes et mirrhae an a grana quindecim cum extracto Fumariae in pilulas sexaginta compegi, iussique , ut e X his aeger quinque ter per diem assumat. His per quatuor fere Sestimana S multa mucoSa, nigra meraca alvo Seces Serunt, aeger que meliuS.habuit Nihilominus aeger eodem anno sine causa manifesta bis recidivam passus est ' utique ob atram bilem, quRe remansit . Quae quam pro Xime Sine cortice pertiviano desiit, posteaquam atra bilis, quae item per febrim mota fuit, istis pitulis subducta est. Cumque postremo nihiI

atrae bilis superfuisset, urina Sedimentum album, leve, aequale deposuit: aeger integre convaluit . In isto aegro atra bilis mota fome S erat, qui natas ma f. brile recepit; e X ista unio ne Orta febris est, quae item atram bilem magis movit, Solvitque . Idno inutilia et frustra cortex per uvianus erat . Subducta atra bile febris desiit. Reversa est posteaquam iterum soluta atrabilis par erar mlasmati recipiendo. Iterumque desiit,sosteaquam item atra bilis subducta erat. postremo cuni vacuata atra bilis erat , secutum sedimuntum album leve aequale in urina est, imo osterum absque recidiva.

nis Ceni io febre tertiana o rreptus est . pro more usitato vomitorium primo , deinde purgans pharmacum Sum- sit , corticem paruvianum pro Xime pOSt . per corti Cena subacta febris est, eademque Saepe reverSR eSt. Saepe corticem assu nuit , Saepe etiam, eundem dimisit ; propte

rea quod nihilominus febris saepe revenit. plodo ite in

febria, modo medicinae pertae ius omnia , qu.ie Voluit, Comedit . Ita diversini traxit in Novem brim usque anni 1776.

Huic decoctum ligni QOassiae praestiti ad inita, ni ventris viscera raboraret, et ad agendum apta effi- Ceret . Secuta urina est quae sedi arentum ali, Una , leva,

qua e praecipitavit, sicque fabria degiit. Posteaquam

52쪽

febris desiisset, et tale sedi me ritum sex septimanis urina deposuisset, Sano homini corticem Peruvianum offerre coepi, ad firmandam bonam valetudinem. Multum quoque interest nosse, quae febres facilem; coctionem admittant, quae difficilem recipiant. Inde cu- Iebris illa febrium divisio in verna leg et autunis ales venit: vernales si neque mala vivendi ratione vitiantur, neque iniquo medicamentorum apparatu turbantur, seu caute naturae relinquuntur, Saepe per se finem sumunt,

post quinquφ aut post septem , ut ΗΙΡΡOCRATES recto

monuit , circuitus. Non solum ita febris vernalis per se ipsam exitum sumit, Sed etiam autumnalem quae antecessit, terminat atque tollit, per quinque item circuitus.

Siquidem, si quis febre autumnali tertiana laborat, et

ei recte occursum est , neque secuta recidiva per autumnum perque hyemem fuit, saepe contingit, ut ea depfebris Vere revertatur, quae post quinque circuitus per se nem sumit. Et nunc homo nulli imposterum recidivaefi obnoxius est: quasi febris vernalis reliquias , etsi

exiguas autumnalis Solvisset, COXiSSet, coctasque omnino expulisset .

Vero simile est, ideo febres vernales prae primis et per se facilius finem accipere, et medicamentis opportunius subigi posse , quoniam corpora Vero molliora humidioraque sunt, et ad coquςndum magis apta, quam Autumno: corpora enim, quae hyeme quie Verunt, et quoniam ea intra istud anni tempus ob densam cutim minuet transpirant a) , utique plus humorum confecerunt , magis mollia et succo plena evenerunt, etiam facta magis apta sunt ad coquendum, sicque Vere et citius et perfectius iudicantur; succulenta enim Corpora, ut item Hippocrates ait, melius concoquunt, quam Sic . Autumnales difficiles sunt, quoniam corpora. quae aestatis fervor ante sicca effecit, compacto. item humores multoque ita acriores reddidit, minus ad coquendum apta reliquit. Nihilominus nonnunquam est, ubi etiani autumnales , imo diversae speciei febres , similiter ut vernales per se finem sumunt. Nempe prout solitaria aut composita febris est, aut favens tempestas, aut secund3

aetas aut corpori S commoda compages e St.

Hic eas notas adiiciam, per quas didici, quae febrς et

53쪽

Deilem , quae difficilem curationem admittant. Itaque rvernales citius per Se finiuntur quam autumnales . 2Iuniorum corpora febris naturae beneficio citius dimittit, eum horum humores blandiores esse consuescunt, tum

quoniam ipsa molliora et humidiora sunt , ideoque magis ad coquendum apta . 3 Si solitaria febris est , neque iuncta alteri cuidam sive chronico sive tempestatum morbo est. 4 Si post unamquamque trium primarum ae- cessionum multus sudor erumpit , isque acidum odorem spirat, et urina turbida Sequitur, quae sedimentum lateri trito simile praecipitat. Istae febres aut per se finem accipiunt, aut adhibito remedio facile submoventur . s uorum in febribus talis sudor erupit , et urina ita tur-hata est : si post quintam accessionem post intermissionis diem urina clara est, et subsidentiam habet , hi

proxima accessio. non erit. 6 uorum urina post unamquamque accessionem clare eSt cum subsidentia, et post quintam accessionem sedimentum lateri trito simile praemcipitat, hi iudicati sunt . 7 Si tertia accessio fortior est prioribus et multum sudorem expellit, et sedimentuli lateri trito simile praecipitat ; spes est , fore ut quinta similis sit, et si talis ea sit , febris fines habet. 8 uorum urina sedimentum albuniI leve et aequale praecipitat, hi et febre liberati sunt, et nulli recidivae obnoxii . Contrarium in senibus est. I Stricta enim et senum corpora minus idonea ad crises sunt, propterea quod minus apta ad coquendum sunt. Ob talem utique causam, veluti ex HIPPOCRATIS scriptis colligimus , senes et atrabiliarii ut plurimum male iudicati fuerunt. Et quoniam his quartana magis familiaris esse consuescit, eandemque ob causam difficulter submovetur , quartanae ipsi nomen longi morbi impertitum esse verisimile est . et ut mediis inter accessiones diebus non debiles sunt quasi pridie non aegrotassent , sine signis solutoriis , hidim culter sanantur, quoniam hi coctionem aut nullam ha

hent , aut non continuam . debet enim coctio, ut bona sit, continua esse. 3 duorum urina mediis inter accessiones diebus tenuis trans parens est, et nihil continet, hi febre difficiliuς liberantur, indicio enim est, materiam intus non concoqui . Non concoquitur aut Ob corporis debilitatem aut propter siccitatem, aut propter

54쪽

o convulsionem . 4 Q aurum fomes , qui mi asma labrile reis cepit, intus relinquitur, eorum febris aut inveterascit , aut non tolli potest . Atque ad ista medicus ante attendere debet, quam sebrim ipsam medicamento aggrediatur . Post coctionem nempe vel post imperfectas crises corte X per uvianus recte offertur , isque tunc cito iuvat, neque imposterum quid mali aegia metuendum est. Est hoc istud febris, tempus intra quod ea facile curationem a diversis remediis admittit; ab amaris, ab extract0 Chamae meli, a di- Versis corticibus ἰ qui successus suos authores fefellit, qui sibi persuadebant, quasi inter indigenas plantas par cortici per uviano specificum remedium invenissent . Ego saepe febrim intermittentem cum ea usque huc coctio nopervenit, pulvere corticis radicis Syma rubae , cuius grana decem ter per diem exhibui, perfecte submovi. Nihilominus cortex per uvianus iure praerogativam sibi vindicat, eundemque maxime sic do . Nempe me dio inter accessiones tempore corticis per uviani pulveri sati scrupulun i unum unaquaque hora exhibeo , praes- statque minutas portiones Saς pius osserre, quae commodius et digeri in ventrices o possint et omnem virtutem edere, quam magnam simul copiam rarioribus intervallis ingerere, aut pro Xime ante ipsam accessionem duas

drachmas ut o lina medici consueverunt in affatim ingurgitare . Tanta enim portio simul et gravat et difficulte

digeritur. Namque corte X per uvianus febrim ante non tollit, quam ipse digestus os z, omnisque eius virtus in ipsum sanguinem intravit. Neque Verum, est, quod quidam putant, quaSi Cortex per uvianus febrim, propterea quod ipsi stomacho me-rietur , excutiat : saepe enim materia chronica sive fomes febris in stomacho non residet. Quod si aeger pulverem nause et, potest is cum Sy-xupo vel in electuarium vel in holos cogi , aut . CUM. aqua admis o sale tartari et vini spiritu decoqui ; eidemque et odoris et saporis gratia Cinamomum adiici: dummodo istius quidem decocti tantum quot horis aSSumatur , quantum e X pulveris scrupulo habetur. Van Una autem est , corticem perta vianum Vel aqua vel vino infundere , talemque potui dare, sic enim vis aliquid .ecte extrahit fur. Neque nraesta; SUbelli SSImUS.

55쪽

corticis pulvis paulo grossyore: quoniam, quod faciliuη

comminui et per augustius cribrum traiici potest, magis ex ligno inersque est. Ad illud autem magis attendendum

est, sincerus an corteX Sit 2 porro absurdum est dicere, corticem per uvianum in intestinorum plicis . remanere , eademque vitiare . IS enim, posteaquam Omnem suam virtutem exuit, alvo emittitur , nullam post se noxam relinquens. χUbi ob breve intervallum , quemadmodum in quotidianis febribus, duae tantum c0rticis drachmae similiter

oblatae fuerint, non multum quidem ex febre minutum erit. plus vero si latius inter accessiones spatium pateat . intra quod po sint aut quatuor aut sex drachmae unciave assumi et intus confici. Quamvis neque et hoc perpetuum sit. Nonnunquam enim , etiam post talem corticis dos in febris vehemen tius erumpit , indicioque est , postroma quod ista accessio futura sit . Neque profecto minuta corticis portici sufficit, sed debent ipsae febris reliquiae, quae corpori inhaerent, imposterunt e X pelli . Cumque sic magis ad bonam valetudinem proce sun erit quae potissimum post tres Corticis uncias iuxta octavum decimum ve diem contingere consuescit debet

nihilominus cortex per uvianti S eadem ratione continuari , non numeratis impo Sterum diebus . Et quidem nunc surgere aeger potest ue et Carnem,

propterea quod famem difficulter fert, vel vitulinam vel

gallinaceam e Sse . In his autem iterum cautione opus est : scilicet ut cibus saepe quidem at parvis portionibus accipiatur, quo facilius idem et digeri, et ne nimiuS aut stomachum gravet , aut incon Sectus hominem iterum aegrum efficiat :praeterea ut omni quoque hora cprticis scrupulus continuetur .

Deinde quo magis de bona valetudine constiterit , eo vehementius erit edendi desiderium, usque dum edendo tantundem restitutum fuerit , quantum per febrim

atque abstinentiam amiSSum erat.

Atque intra istud praecipue convalescentiae tempus largum illud tenuis urinae profluvium, de quo Supra me-m0ravi, incipit, et aliquot deinde dies continuat s si a Da

56쪽

omnem potus copiam longe superet. Quod nonnulli Ma..dicinae professores pro critico habebant. Non febris ipsius cogis istud urinae profluvium est; sed aquae, quae per febrim intus retenta fuit: indicioque est, quod aeger contra Hydropem tutus sit . Ubi hucusque perventum erit , non ita multo cor lice imposterum opus est sed per biliorium scrupulus dari debet, et potest etiam vinum absque aqua, si ita

bibere sanus consueverat, Concedi.

. Cumque sis magis ad integritatem processum est, redit prior saciei flos decorque ; firmantur Vire S, Con Sue tum laborem homo et libenter suscipit et magis. Sustinet urinam quemadmodum sanus emittit , non alar plius, quam quae potui respondet. Nihilominus nondum Omnino tuta valetudo θSt .

retro adhu o Continentia opus est , neque nisi vitulina atque gallinacea carne vesci licet; atque tertia quaque hora corticis scrupulum assumere expedit , idque per octilumn . Deinde bubulaim esse, et corticis scrupulum quarta hora ex octi duo : denique tres quotidie scrupulos; tande' duos , postremo unum, semper ad unumquemque ordinem septimanam integram trahendo ; sic ut vel octo vel decem vel daodecim Septimanae cortice expleantur , intra quas id , quod e X sebre corpori inhaeret, expelli possit. Alii altera septimana corticem intermittunt, altera clant; sicque aliquot menses Continuant. Alii etiam per nnum . Nequ* multus' corticis nocet , sed parum non

iuvat.

Non alienum, quo*tae erit, febrim interm ttentem , etiam quae riarurae beneficio decessit , imposterum cortice per uviano persequi , nisi bona valetudo ex integro constiterit . Potest enim morbtis, etiam qui per se friem habiturias est , citius tanmen a ibito auxilio tolli, quod Euabus de causis necessarium est: et ut quam primum bona valctudo contingat, et ne motbus, qui remaliet , iter uim , qua Dis leυi de causa, exasperetur a)Et postea etiam, quaeritur . finita febre an alvum pharmaco ducere conveniat 8 Quod aliqtai volunt; sollicet ut, si quid noxii intus in corpore remansisset, idern ducendum alvum omne subtrahitur . Id alii iure ut potaniciosum repudiant: veluti pro imo capite ponam ..a CELSUS Lib. II. Cap . Hi

57쪽

Ob qt iam causam febris nonnunquiam di culter su peretur , ct cur eadem saepe reia et tialiat ΤNonnunquam febris difficulter , etiam cum adhibito auxilio secedit; aut , quae decessit, iterum revertitur .

Id vel Medici vel aegri culpa contingit . Primo de eo dicam , quod ad Medicus pertinet , deinde ad aegros

veni sim.

Ob id autem antiquiores quidem ideo reprehendendi non sunt ; quoniam , cum imbecilla remedia haberent , febres aut difficulter submoverunt , aut nec quicquam potuerunt. propter quem auxilii defectum utique quotidia na , veluti GALSNUS memoravit saepe co cireuitus habebat, et periculosa erat; quartana autem medicorum 8candalum appellata e St . At ubi febris , etiam cum cortice perlaviano vel petatinaciter restitit , vel posteaquam desiit , facile reversa est, multi ex posterioribus Medicis curae vitium in coristice quaesiverunt, quod ip8Oruna propria culpa contigit , utique qui isto auxilio non recte usi fuere . Inde ortabdiversae hominum sententiae sunt, ex quibus alii sibi persuadebant , quasi corteX per uvianus febrim ipsam non omnino excuteret, sed aliquantum e X ea intus relinque ret, ex quo nova iterum resurgat. Alii febrim ex vitiato stomacho esse Volebant; quem, quoniam Corte X peruvianus emendat, eum ipsi febri mederi statuebant. Alii ad stringere corticem perque eum figi ad tempus quidem febris causam , at non e Xpelli eandem . Rursum alii se

bres cortice submoveri concedebant; attamen metue-hant, ne auxilium graVem aliquam noxam homini relinquat, ceu duros Viscerum tumores , hydropemue . Ideoque diversa pharmaca ipsi cortici adiecere , per quae ne noceat, efficere possent. Utique operam dederunt, ut per artem Corrumpant , quod natura perfecerat . Id vanum est: nulla enim in Cortice per uviano noxa est, et potest iste ab unoquoque tu PO assumi , rectiusque solus offertur . ,

Iterum alii sulum quidem corticem aegris, at non satis exhibent, propterea quod timent, ne nimius fio ceat ipsaque aeὀri Vticeta corrumpat .

58쪽

Verunt hi male metuunt: ista enim vitia tarilem curationem sequuntur , non ab ipso Cortice proveniunt; sed ob id, quod idem non recte adhibitus est .utiae profuerunt , ob rectiam USum pyofueruΠt, qtiae Qu-tem nocuerunt, ob id , quod non recte HSia piata sunt , noctierrint a) . In eo enim vitio residet , quod corticem non post coctionem materiae , sed intra cruditatem exhibuerint . Alii initio quidem curationis multum corticem osserunt, deinde vero ubi proxima az cessio desiit, etiam ab ipso auxilio desistunt . Atque talis erat primis post inventum corticem annis curandi methodus, quam hodie Vulgus adhuc sequitur . Verum sic febris , quoniam aliquid ex ea intus in corpore remansit, quam pro Xime revertitur . Ob quem curationis defectum utique Medicorum multis v Sum e St; quaSi corte X per uvianus non tam excuteret febrim , quam quidem eandem ad tempus supprimeret .

Igitur febrim, etsi finem habeat, diu persequi ipsumque corticem in longum usque tempus continuare expedit: Scilicet quo morbi reliquiae, quae corpori inhaerent , omnes eXpellantur. Nam quibus intus relin-Vtiuntur , certiSsimae recidivae et celerrimae . Et profecto in hoc omnis curationis Cardo vertitur .

Deinde alii etiam non plebeii medici, labri cunime dentur medicamenta purgantia ipsi cortici vel admiscent. Vel post Sex septimanas, quo tempore e XpUΠ-ctam febrim esse putant, subiiciunt scilicet ut per ea si quid noxii fortassis intus a cortice remansisset, idem ducendo alvum omne Subtraherent. At quod mala ista curatio sit . experientia Satis superque docuit; propterea quod per eam febrim , quae per corticem finem habitura esset, purgante pharmacoeXa Speratur; et ea, quae desiit, iterum revocatur. Similiter etiam Synden ham c observavit, levissima catharsi imo enemate lacte et sacharo febris recidiuam im- miliere , eandemqtie si non satis cessaυit, purgante Te-uire contumaciorem d), aut pertinaciorem reddi , atqu

d HIPP. Lib. de arte MO. 7.ε MIPP. de morb. pop. Lib. II. Seci. a. Lib. VI. Seci. i. et 3.

59쪽

.ILus magis radices figere ain, quin hydropicos feri, qui-

subdiicitur . Sic enim febris saepe revertendo diu trahit, et in veteras citi, e X qua mora Omnia ista Vitia proveniunt, quae longas febres Sequi con Suescunt . Quemadmodum

inferiore libro In dicam . Quare, ubi in ipso curationi S principio satis purga

tum est, atque e X his, quae de venderunt, cognitum erit , nihil impuri intus remansisse, statim post signa coctionis cortice Occurri debet. Et si quidem eae eo alvus quemadmodum nonnunquam contingit ) laxaeveniat; ea protinus adStringenda est Vel narcotico quodam renaedio Vel syma rubae pulvere. Nullam vero in cortice per uvian 6 no Xam esse et fusius infra dicetur, et nunc ponam:

AEGROTUS XIV. Initio aestatis anni II, O vir 4o

annos natus febre intermittente tertiana Cum assectu toporoso laborabat, a qua conValuisse Videbatur, postea quam corticem peruvianum 2o dies a SSum Serat.

At reversa saepe febris saepe iterum per corticem suppressa est neque ex toto desiit . Utique quoniam nec satis corticis nec idem satis continenter datus est. Quare aeger, propterea quod ex recidiva lethargunt metuebat , e X citato prius vomitu corticem peruvianum integro anni spatio continuavit: Sic tamen ut primis quiadem diebus multum eX eo, deinde Vero quo magis ad anni finem processum est, eo quotidie minus 2S sumserit: Quam curandi rationem Secuta praestans valetudo est , ipsumque corpus magi S quam ante febrim firmum ossini

noque tororsum e Venit .

Ut autem noxium est, alvum inter febrium acceρ-siones aut pro Xime pOSt easdem iusto plius purgare, ita malum est, nullum neque purgans neque Vomitorium remedium alite curationem dedisse , si impura in imo ventre colluvies febris fomes est , clam qUO mi asma convenit , ut tertiana potissimum ex vitiata bile post fervidam tempestatem . Tales namque cortex per u Vianus non vin- cst , isque in impuro corpore , etiam cum multus assumitur, non iuvat. Et siquidem nonnunquam aliquae as.

60쪽

eessiones po2t multum corticem emanserunt , nihilomiis nus pro X imae revertuntur , iterumque suppressae iterum

resurgunt.

lnas talem ob causam Cortex peruvianus nonnuisquam febrim , etiam cum eXhibitum unum Sive purgans sive vomitorium remedium fuerit, nec quicquana movit propterea quod multae adhuc impurae reliquiae intus remanserunt . Remansisse autem maxime per haec nosse licet: si aeger etiam post multum corticem per uvianum nihilominus perinfirmus adhuc sit , si cibos vehementer nause et, si os amarum habeat, et faciei cutim flavam, si urina ita mentorum urinae similem emittat; maximeque 4 post. duas aut tres corticis uncias tanquam a quibus febris desistere consuescit nihilominus febre aut non omnino aut necquicquam careat. ΙΙuic ante omnia purgantibus auxiliis succurendum est, donec ex toto purus sit. Et ex eo saepe . evenit, ut febris, quae curi multo cortice peruviano finem habere non poterat , deinde posteaquam corpus bene purgatum est , imposterum pe hae omnis desierit, secutaque ex toto integritas sit. Idque vulgare e St . Nonnunquam impura est colluvies halurah beneficio infra secedit , aut ipse corte X peruvianus eandem eX- pellit . Quod quemadmodum in diversis aliis aegrotationibus accidisse diximus, ita iuxta febres intermittentes aliquando contingit : utique amara quaevis , ut ipse cortex peruvianus, putrida, quae in infimo ventre resident, movent, atque expellunt. AEGROTUS XV. Vir 4s annorum febre intermittente tertiana laborabat, et cum medicamento emetico purgatus fuisset, corticem peruvianum assum pSit . Nanssit nibilominus febris etiam post tres corticis

uncia S.

Ortum deinde largum alvi profluvium est , vomitusque; per quae multa impura supra infraque Octiduum ex

cussa sunt .

Etiam post haec febris continuavit . Quare quoniam ex his iudicabam, multa intus impura superesse , rursus medicam etatum vomitorium praestl-ti : quod, ut multam bilem eiecit, febrim ex toto finivit. Talia autem febris etiaci cum adhibito multo cortice