장음표시 사용
41쪽
vestimet tis , que is sudor ante exestetur, quam aeger inhorrescit . Siquidem ea quoqtie assumta cciis temino Derit, qui horrorem non admittit a j . Quae medicina hodie adhu u recepta a rusticis hominibus est, qui , ubi febre tentantur , Spiritum frumenti accipiunt adiecto pipere , vel vinum , in quo cocta
ruta ab synthiumve est, vel Spiritum frumenti cum myrianaa, aut nuce mo Schata amisto ovorum vitello, ante ipsam aceessionem hauriunt, et corpus, Sive cursu sive labore exercent, ut sudorem ante moveant, quam in algescant . Ilo die Uero fehtim expectiabit , ante surgere et exerceyi , da eque Gyeramι ῬOrtet, Ut tu ipsam exercitationem tempus icbtis incurrat: sic enim saepe ilia discutitur 5 ). Atque in illuc omnis eorum medicina subsistit, qui
febrim intermittentem Sine corti de per uviano CXCutere contendunt , quae quidem tuta videri potest, facilis P-bris maxinaeque tertiana ubi est, in corpore puro , quod laxum est, neque sanguine turget : at ubi impurum cor pus est , aut sanguine abundat . si iuvenilis aetas aut
tempestas ferv Ida est, si propter ipsam febrim pleuritis vel lethargus adest, vel puerperarum lochia intus colit bentur; si aliqua inflammatio iubest , aut quidam alius affectus ipsi febri intervenit , utique exiti Usum istud medicinae genus foret. uare praestat ad corticem petu vianum confugere, tanquam a quo promptum atque secur una auXilium habeati potest. Neque absurdum est, eidem talia intra ipsam accessionem interponere , quae omnibus febribus iii genere Conveniunt. Veluti nunc dicam. Nempe ubi frigus incipit , aeger vestimentis ope. riatur , et fomentis c cum datus potum calidum aromaficum sorbeat, ut sudet: si C enim universum corpus molle fit, et vasa relaxantur , quo liberalius mi asina febrile et transmittere possint, et ipsa minus ab eodem stimulentur .
Contra cum calor incepit, aqua vel simplex vel cocta potui danda est adiecta ubi nitri vel salis pol eli resti crystallorumve tartari portione, cum aliquo SD iupo acido; his enim potest sanguis fiuidus servari: non
42쪽
autem potum gelidum Cone edere oportet; posset enimis, quoniam eum bibere etiam ultra satietatem aegri consuescunt, ventriculum laedere, et sine profectu ubmitum excitare: sed aquae frigus calore frangi et parvis saepe haustibus corpus impleri debet; sic enim carnes magi Smolles fiunt , et sudor, per quem febris e X itum sumit,
post, ubi cutis sudore immadescit , dandus iterues potus calidus est, qiii et sudorem liberaliter eXpediat ,
et tantum bibendo restituat, quantum sudando amittitur. Cumque satis sudoris amissum erit, reficiendus aeger cardiaco est, deinde totum corpus abstergendUm, et linteo calefacto induendum ; posteaque vestimentis contra frigus muniendum . In est autem isti sudori quidquam fomitist et mi asmatis, si eque sanguis quasi despumat a) Atque talia quidem intra ipsam febris accessionem
conveniunt . Sequitur curatio , quae in te imissionis tempore adhiberi debet
Et ante omnia quaeritur, inediis inter accessiones diebus aeger qua ratione purgandus sit Τ Alii enim alvum subducendam esse volunt: alii vomere cogunt. In qua quidem purgandi ratione multum cum a plebe tum a medicis peccatur: qui sibi persuadent, quasi ducendo saepe alaum impura quaeque e X trahi , qualia putant intus in corpore esse . Verum ego existimo , febre intermittente laborantia corpora nulla re magis hodie offendi, quam purgantibus pharmacis, quibus prosecto abutuntur. Debet enim ante omnia Iledicus attendere ad ea, quae, qualia, quo tempore, per quos exitus, et quibus adhibitis pharmacis educere conveniat . In qua quidem observatione antiquiores olim medici scrupulosiores erant, quam novi hodie dictatores , qui
quovis tempors et quocunque modo aegrorum ventres sive sursum Sive deorsum pro libitu turbant . Medica- metitor tim piargiantium res non ita se habet , qtiemadmodum Utilgo piatatur . Ecdem enim medicamento puwaΠ-tur , et non purgantur. ullandoque etiam alia purgat , quam quae prirgare solet θ . Quare ante omnia ncsse interest, qualia et quo tempore et per quos exitus purgare conveniat . Oportet igitur primum biliosis dare , Vriod
43쪽
mamque nobis HIPPOCRATES sapienter reliquit, quas
Deinde nosse interest qualia ea sint, quae purgatio portui: quod item recte ab Hippo CRATE scriptum
est: nempe coΠcocta medicia mentis aggrecii os ortet et mOυeye , non cytidia , Deque in pyiticipiis, Si non t&Tgeiarit, plurima vero non turgent c ). Quare ante omnia in se-titium intermittentium curatione attendendum est , crudane an cocta materia sit , et an corpuS ca turgeat.
Non autem coqui solet in principiis materia, ob quam rationem in corporibus, quae turgere non inveni nihil movebam , sed postea dum coctam materiam es; e probabili coniectura computabam , deinde aut vomitorio aut infra ducente pharmaco purgabam . Sic enim vel ex cussa febris est, vel ea curationi aptior evenit. Asclepiades si tertitina febris est , tertio die post C essione est alvum duci debere: quinto post horrorem Non illim etiacere d) .
Alale igitur aegris consulunt activi illi medidi , qui
intempestive aegrorum c drpora purgare contendunt, ataque anaposterum Saepe purgare continuant . Sic enim in s mi ventris viscera , quae per se Ob febrim sutis aegra sunt , male vexant , fatigant, eorum actionem , quae in omnes fere corporis partes late e X tendit se, turbant. humores concutiunt, bonosque expellunt; ipsasque se bres pertinaces atque contra corticem per uvianum rebelles efficiunt: adeo ut ipsi saepe mirentur, quod cortex eoruna spem atque e X pectationem fefellerit. Et prosecte, corte X Peruvianus aeque impar est, medendo febri te iam
44쪽
pore cruditatis, ac dum c6rpora impura sim t. Illud in ordinatis perinde ac in inordinatis febribus saepe vidi .
En exempla . Anno i TR. autumno multae erant febres in ordinatae . Etsi enim post adhibita diversa remedia ipsa etiam urina , quemadmodum iuxta sanos homines , nubeculam accepisset, et aegri medicamenta vomitoria alvum laxantia atque ipsum Corticem assumsissent , tamen nihil e X mor-ho mutatum e St , posteaquaim vero multus sudor acidus et Olens erupit, et urina turbida evenit, ficta ipsa febris ordinata est, et nune facile submoveri potuit: neque ulli talis reversa est: utique quoniam isto tempore Concocta materia erat . Antiqui medicamentis quibusdam datis concoctionem moliebantur, eo quod cruditatem maxime horrebant , deinde eam materiam . quae laede edidebatur , ducendo saepius alvum subtrahebant a) . Sed non satis est nosse concoota non cruda moveri debere , neque in morborum principiis ; sed interest quoque Scire, per quem exitum, superne inferne educi debeant et utique per eos exitus , per quos natura tendit. Quae ducere OVortet, quo maxime repant , eo ducere OVOrtet Per convenientes locos h), sed etiam istos
locos HipPOCRATES praeclare indicavit. Oilibus quidem
id, quod sarium eIt, relinquitur, causa deorsum Suh- missa eos Mut purgato quibus vero non , non c j. Deinde signa adiecit , per quae nosci possit, quando nia , teria per superiora duci debeat , quando per inferiora . Subpurdandi sunt υentres in morbis, ubi μurganda materia fuerit. Inferni quidem, ubi considisse videris rsignum habes, si licta anxii fuerint, neque capite gravati, et cum calores initissinii , et cum μοst exacerbationes cessat int , SMPerni υero in ipsis exacerbationibus . Ttinc enim et hi eleυantur , cum anxii et gravati Supe nis partibus fuerint; propterea υero tu princise iis Ru gati dum HOR est, quoli iam sua sponte in his temporibus expu gantur d) . Haec intra diversi anni tempora magis patent : etenim cum per hyemem corpora magis quiescitat, et plus
45쪽
per cibum accipiunt , quam per laborem , atque te mape Statem amittunt , utique et sanguinis et succi plus habent, quam aestate ob quae infimi ventris viscera humidiora eveniunt, et mollior alvus est. Ideo hyeme et vere si purgare convenit, infra ducere praestat . COntra quoniam aestate per calorem atque laborem humorum plus amittitur , quam accipitur, sicciora quodammodo viscera sunt , et huniores magis conceriirati maximeque bilis in , qui his facile vitiantur ; utique hyeme
magis insta , aestate Vero potius Supra evacuare Salubre est . Medicamentis purga e oportet aestate gyllidem superiores magis, hyeme uero inferiores a) , ob Fandetrira 'ionem graciles et facile υomentes SurSum purgare oportet, et itantes Memem b). si culter vomentes et moderate carnosos deorsum υitantes aestatem c . Adeuenim Attentus erat Hippo GRATES . Maxime etiam attendenduini est, ne iis die . quo cris es fieri consuescunt , aut natura exitum moliri solet . medicam eatum sive sursum sive infra purgans praebeantur quod omnino adverSum est , et saepe et itio des evenire posset. Ideo antiqui Methodici Asclepiadem se cuti reprehendendi sunt, quoniam febre laborantibus di tertia , quinta et . Septima medicamenta moventia , qualia purgantia sunt, dabant. Sic eniri boni nihil efficere poderant , mali vero multum patrare . quicurique iam a febre continua coryepti Pharmaco usi sunt in diebus paribus, hi nimium purgati nunquam sunt . sui viso in diebus imparibus. medicamerito forti usi sunt , nimium purgati sitnt. Multi etiam pertierunt nimium purgati. troinde priores medici in hoc maxime peccὰrunt Mea
dicamenta exhibuetiarit in diebus imparibus et homines peremeruat , Π Ou Sciesstes , quod haec res se ita habet . Ηιmor enim in cor Ore aegroti magis turbatur in igna paribus diebus , nimirum coryo e humorem ad ventriculum transmittente . Et siquis iam turbatumi inagis sex turbet, medicamento immisso nihil miti est , ex tialibus
nominem perite d i . Quod hic de purgatione in diebus paribus atque imparibus , si conti aentes febres sint
46쪽
Hippo CRATES naonet, idem de paribus atque mparibus
accessionibus febrium intermittentium , ut paulo magis supra positum est, censeri debet. Igitur ubi ducere convenit , et nihil urget, altero post parem circuitum die ducere convenit. Densari vero oportet alvi egestionem morbo ad iudicationem tendente a ) . Quare male consulunt aegris medici, qui spreta tali consideratione, quovis die, et quoties ipsis, saepe absque manifesta ratione ita placuerit , alvum Ia Xant , aut
vomitu vexant . His enim et coctionem et cris es turbant , et viscera lacessunt , et pertinacem morbum efficiunt , et recidivis obnoxium : veluti experientia saepe saepius docuit . Quod si vero adversas istas purgandi methodos non ubique tanta sequantur mala , est utique , quoniam naturae Vis impetusque quandoque et morbum simul et ipsam adversam medicinam vincit: maximeque cum leniora nostra pharmaca sint, quam quibus veteres
utebantur. ui successus plebeios medicos fallit . Etsi autem pro his legibus , quae supra positae Sunt, neque quovis die, neque in febrium principiis pharmaco aggredi conveniat, nihilominus est et saepe quidem, cum populares febres sunt, obtinet, in initio purgare
et liceat, et opus sit: scilicet cum materia turget: li-eet, si fomes novus est, aut etsi is recens non sit , tamen miasma proxime ante admisit: sic enim protinus exhibito pharmaco saepe omne elicitur , totaque febris extinguitur : quod in febribus autumnalibus post seividam aestatem magis quam in vernalibus succedit: aestate, ut supra dictum est, superne ducente, vere in serne trahente pharmaco. Deinde si quid vehementer urget . etiam ante purgare opus est, sine e X pectatione Coctionis: nempe hos , quos febris ipsa vehementer laedere potest, tabidos puta , gravidas mulieres , puerperas , et aetate decrepitos hominest : his erit m febris noxia est . NOXium quoque est, etsi tempestas, materia et fomes vomere iubeant , ad vomendum cogere eum, qUi Sanguinem Spuere consuescit , qui pulmones ulceratos habet, qui hernia affectus est, mulierem, quae gravida est, quae nimio sanguinis fluxu affecta est: item eum , qui crassus, curtoque collo stertens est, et diis culter vomit , omnes hos deorsum movere tutius est . postremo a P Libri de iudicatione.
47쪽
Bon magna sed levis noxa est, alvum leni pharmaco ,
quoniam tale hodie varium habemus, ante subducere, tuam caetera auxilia in dantur ; cum quoniam eo impura , quae subesse et curationi obstare possunt, amoveanis tur tum quoniam tale ante datum neque coctionem
neque imposterum crisin turbabit. Ubi autem febri, in veteravit, aut per recidiva S invaluit , Saepe purgare non solum vanum, Sed et exitiale est: veluti paulo magis infra dicam . Ut autem plus qua in opus est , purgare , febrim exasperat , eandemque pertinacem efficit , ita alvum non satis ducere , cum cocta materia ibi locorum convenit. malum est; neque enim tunc febris etiam cum adhibito inulto cortice peruviano aegrum dimittit . Ita ut plurimum in mucosis corporibus contingit, quando ad exitu nisebrium continentium mucus Solvitur , atque in infimo ventre deponitur: aut quando mucosa sanguinis parequam Serum vocant , intra continentis febris aestum adusta compactaque deinde coquitur coctaque in infimum. ventrem critice transfertur . Qili eo post continentem febrim deciderunt, et ideo interfiaittentem acceperunt . eos protinus una aut altera vice purgare opus est; et hi protinus iliternilite hie liberantur. tuod si horum nihil antecessit, sed homi hes ante sani in febrim intermittentem inciderunt, et per se talem naucum coquunt , atque in infimum Ventrem recipiunt , horum alVum saepe pharmaco Vacure opus est Id est tuti et, quoties, quod talia cocta intus convene rint, constabit: Conveniunt autem talia saepe . Ubi id obtinet , corticem per Uvia hum offerre noxium foret; sh eontra debet febris relinqui et sustineri , quoniam ea coquit , depuratque . . Quod si sine tali canistrum atque crisium ci cumstantia aliquem febre intermittente laborantem hosti neni accipio , et cruditatis signa adsunt, neque ullum periculum urget , eius alvum P0St tres circuitus moveo, scilicet ut per id temporis materia Sive coquat Vr sive sol vllatur : deindeque post purgatum Ventrem, si coctionis si-rna adsunt, eorticem per uvianum praesto; similiter eost. habeo . qui passi recidivam sunt . Male igitur medici agunt . qui absque tali consideratione praxinus Retros et vomere ςt alvum deponcret
48쪽
cogunt ; deindeque corticem osterunt . sic enim
supprimunt, nun e pungunt , Salutare naturae conamencoctionem obtundunt atque pessumdant, aegros laedunt, eosdemque recidivis obnoxios efficiunt . Non solum interest nosse , quo morbi tempore vacuare conveniat, sed etiam quo medio inter accessiones
intervallo purgare praestet . alii sub decessu febris piu vare volunt , alii ante malunt, quam febris accedit. Tutius erit, cum febris ex toto desierit: etenim si ad exitum febris vel purgans vel vomitorium datum , poSSunt Ex eo aegri vire S , quas febris ipsa satis imbecillas esse-cit, magis adhuc convelli . Si serius , metuendum est , ne in ipsam febrim purgatio incidat, summaque in eo pernicies sit, quod auXilii causa fuit inventum . Multi enim ex his ita super purgati sunt, et ideo exitiose ha huerunt, quoniam et purgatio et accessio febris convenerunt: ita magis contingere potest ; ubi febris certum non habet circuitum, aut quando quotidiana longior est,
aut ubi accessiones confunduntur . Qitare ad id maxime attendendum est ut, cum tertiana mane incepit, et noctu desiit, postero die purgetur: si noctu accessit , et longe in diem traxit, altero die purgatio detur. In quartana vero, quoniam biduum integrum petistat, commodum est postremo purgare. At in quotidiana febre, si neque tempbra remi SSionum liberaliora sint, neque medicamentum emeti Cum dare propter alium corporis affectum liceat, inclinata iam febre purgare oportet, motusque ante pro X imam accessionem narcotico remedio componere. Quod si vero vomitorium ferii potest . illud tutiu in remissione assumittat s quoniam id tres tantum horas operatione implet, et finem ante habere potest, quam nova acceSSIO
incipiat. Atque tali quidem cautione optis est quoties purgandum erit . Est autem alia etiam de cibis ipsis dubitatio, atque aeger qua ratione continendus sit. Alii enim victum tenuem esse volunt, alii veluti Sydentiam carnes aegris concedunt; alii denique cubantis etiam luxuriae subscribunt, temera in corticem per uvianum fiducia; utpote a quo Certum auXilium exspectant. Ego quidem aegri vires ieiunis non convelle adas esse volo, at ipsam tλmen car-
49쪽
tiem aut ova aut pi se es, aut pastam aut lac aut ea seum, aut quae ceterum digestu difficilia sunt, non nisi quam sanissimo dari debere . Minus enim corrumpitur , quod integro corpori infertur et non pura. cor O a , quanto plus via tries, tanto magis laedes a . Sed iura carnium, cremor Sive hordei sive orirae sive avenae, radices, Cichoretim, Lactuca, pruna poma-ve cocta mediis inter febres diebuς cibo danda sun h. Potest etiam aeger SiVe aquam sive vini quidquam , ubi non nauseat, sive insusum Thee sive tenue decoctum Cassee, Si sine calore est, bibere. Poscunque aegrotantes non contraeuter febres detinent , seu intermittent prehendiant, his post accessionem cibi exhibericli: coniectura facta, Mequando a receἘti alimento sed tam conis
Ηis ita ordinatis ad febris curationem Renio. Qui morbis mederi vult, ante omnia attendat. Cognitumque habeat, quomodo natura ipsa, sibi ipsi suffi ciens morbos expellat . Atenim morboriam Haliarce mea Uici . Invenit natura ipsa sibi ipsi aggressiones non ex praemeditato partim velut est nictaTe, paltim vero. et ea quae lingua subministrat, et quia ecianque adia huiuscemodi nota edocta natura et ΠUsto magiStro Udar, ea,
quibus opus est, facit c j. Act ido non solum in novis
morbis , et quorum is doles in C Ugnita nΘbis est, attenis uere opus est; sed et in nulla atque eommunibus. Quae quidem simpleX rectaque via normaque nunquam magis
a popularibus medicis negligitur , temniturque, quam cum specificum aliquod remedium man V tenent : eodemque omnia pellere existimant, veluti in ipsa febre intermittente e quo autem remedio Spreta tali, attentione, nan. quam recte uti poterunt .
Quare ante omnia ad naturam operantem dirigi omnis attentio debet et videri, quomodo ipsa Oa, quae contra naturam sunt , Coquat, Coctaque expellat: quo modo ipsta materiam sive so mitem , qui febris nilasma recepit coquat quando per febrim chromci morbi materiam coquit , quae corpora ad coctionem crisinque apta sint , quae inepta ι cum quibus morbi S sive aeta,
e HIPP. de morbi pop. Lib. VI. Sest.
50쪽
4 itum sive tempeStatum sive eae terrum antiquis morbis λ-bris convenerit, deinde nosse Studeat, quid erises imp diat atque hae qua ratione perfici queant. Item quibus. salubris febris ess p po. Sit , quibus perniciosa . Quae protinus pelli quam corpori per tempus inesse praestet. Haec per exempla rectius patebunt, quorum praesaeteris, ne iusto longior Sint , unum pro. .ingulo casu adducam exemplj gratiu satis frequens. Scilicet saepe obtinet, ut sanguinis crusta inflam. natoria in continentibus febribus caquatu:r , cocta pos tin infimo ventre deponatur. Haec Si ibi locorum residet , febrini intermittentem excitat. Id est quoniam cum ea ipsum intermittentis mi asma convenit . Si residentem istam materiam natura per divum excutit, febris ipsa desistit .
AEGROTUS XI. Anno 1 3 die 28 Iunii Canto r
febre continente l*borabat , quae ictero iudicata est :ςonvaluit. Ρaulo post incidit in febrim quotidianam ,
quae post septem accessiones finem sumsit, e X cussa per alvum multa mucosa materia , neque passus recidivam
est. Utique cocta crusta sanguinis inflammatoria in hea pate deposita continentis febris crisis erat. Mucosa materiae ex hepate in intestina des Census icteri crises erat, sed et fomes simul, qui mi asma febrile admisit; inde orta quotidiana non alia est , pituitae ratione . post septem nempe impares circuitus febris desiit . expulsa per alvum salubri naturae molimine, pituita. Neque pas.
sus aeger recidivam est . propterea quod ea materia , quae miasma febrile admiserat , omnis eXcussa est .
AEGROTUS XII. Idud , et multa talia smilia , natura perfecit. Nunc Videndum i quomodo ars naturam imitari debeat. Exemplo Sit Vir annorum temperamenti melancholici , his ad exitum aestatis anni ir 8 febre tertiana affectus est . Assumpta Hypecacuantia vomuit , deinde alvum pharmaco SubduXit, post Corticena, peruvianum assumsit, qui febrim nec quicquam movit . Ego aegrum sine cortice esse iussi, sed contra medicamenta refrigerantia praestiti, febrim autem ipsam si vi , ut ea coquat . post haec facta duplex tertiana est: cu*que existimassem, Satis coctam materiam eSse, aegro