Laurentii Bellini Opuscula aliquot Ad Archibaldum Pitcarnium Professorem Lugduno-Batavum

181쪽

pluries, hoc est eo magis ab eadem cohaesione divellere ex quo fit demum, ut asseram in textibu reticularium arteriarum maximam fieri solutionem sanguinis 3 jam laetam non solum conservari verum ulterius promoveri. Reticulares illi textus sunt textus canaliu sanguine vehentium; sed ita compositorum, ut sanguis fluens per arterias semimaculam comprehendentes, hoc est per duo latera ejus , si macula sit quadrilatera occurrat ad utrunque, dixerim, nodum maculae angularem , nempe ad terminos angulares ejusdem maculae, sanguini venienti ab altero angulo maculae Versus nodo eosdem . unde ad eosdem nodo fit concursus sanguinis confluentis in utrunque nodum ab oppossiti termini maculae. Unde in iis nodis fit sanguinis concurrentis solutio. SI quum hujusmodi maculae sint sim numero sunt etiam sim numero Concursus illi, solutiones quum statim ac sangui superavit plexus retiformes, subeat Glandulas subit igitur Glandularum cavitatem, non Oltim conservata solutione, quam subit intra pulmones per totam longitudinem canalium ad usque plexus retiformis Verum in iisdem plexibus eadem solutione explicabilem in modum promota atque aucta . unde multo semper

minor Fermenti peculiaris necessitas in singulis Glandulis sed addo jam

PROPOSITIO XXXVIII.

Defacto patere oculis , dari in canalibus sanguinis partes ita solutas , t per solam obliquam pressionem , quantῶim sensus judicat, o non ope Fervienti separentura, Glandularum fabrica ruditer X eadem obser vatione ob

Emo est rei Medicae vel leviter initiatus, qui missioni sanguinis aliquando non interfuerit δε non observaverit Vascula , quibu excipitur sangui , qui mittitur; quid contingat eidem istinguini excepto vasculis , postquam magi ac magi quiescit, postquam missius est. Contingit autem quiddam singulare , quod tamen a plerisque pra termittitur nobservatum, quasi est et nulliu momenti res; quum tamen contineat iplam fabricam Glandulae, Si modum operandi in derivatione liquid a liquido Pars rubra sanguinis, quae tot Una a implere videbatur per totum tempus missioni ejus, occupare totam cavitatem aliis Ceatro ad usque superficiem concavam , sentim quali se

182쪽

Contrahit Versiis centrum a superficie sensim abscedens versus medium; totum spatium, quod ad superficiem relinquit semper majus ac majus, repletur liquido pellucido, quod igne concrescit serum sanguinis communiter dicitur Dum haec fiunt, pars rubra sanguinis, quae in centrum assis se contrahit fit dura, seu concrescit, utraque liquida Vasis emittunt quasi fumulum, qui exceptus naribus ii ante ore, serit nare odore in his grato ferit linguam sapore pariter non jucundo; tota moles emissi sanguinis, quae interim caluerat, fit semper remis sioris caloris, quousque demum ex toto fiigescit. Vides, quot ego tibi Commemor separationes absque Fermento fumat e vasculo sanguinis id, quod narest linguam ferit, quod scilicet utrunque sensum illummoVet ingrato motu . An illud credis esse liquidum unius generis P Sed esto, ut libet, sit liquidum simplex. Jam igitur interim hoc liquidum ab aliis liquidis vasculis separatur,4 separatur sine Fermento . sed hoc continebatur in canalibus sanguinis . si igitur perductum fuisset in Glandulam aptam separationi illius fumi eodem modo, quo secernitur in vasculo sine Fermento, separatus etiam sine Fermento fuisset in Glandula Similiter pars rubra sanguinis a sero secernitur , ut testatur oculus in quantum oculus testatur, sine Fermento secernitur . eodem igitur modo , quo de fumo dictum si illae partes intra vasculium sino Fermento secernuntur etiam in Glandula sine Fermento secernerentur. Quod si velis aerem ei se instrumentum harum separationum in Vasculo S aeri vicarium dari Fermentum in Glandulis primo expectabimus, quousque hoc probes, i ratiociniis Vincas interim tolle aerem,

de quid succedat ex Demonstratore BOYLE 1sce Liquid ille in sua machina collocat, etiam sanguinem , etiam hac & ejusmodi animalium liquida extrahit aerem .issa bulliunt mirum in modum, hoc est fit in iis liquidis separatio maxima, inuidem tota simul cum impetu:

quae singula demonstrant, partes, quae iniussa erumpunt, in quiete constitille, quousque aer superincumbebat, liberas quidem ab omni cohaesione cum partibus liquidi intra quod continebantur, sed sine motu ob pressionem ponderi supernitentis aeris. Unde quemadmodum sine Fermento, sublato impedimento aeris, erumpunt ex se ipsis, hoc est separantur a reliquo liquido sine Fermento ita intra canales suos in corporibus animalium permistae esse poterunt invicem, nec separari separari autem in Glandulis sine Fermento, eoquod in Glandulis tollantur ilia imped nenia, quibus in aliis canalibus a separatione prohibebantur. Dico jam sterius Vasculum illum sanguinis, S cavitatem ejus esse piam Glandulam cum avitate sua δε modum, quo par ruinhra sanguinis se colligit ad centrum δε inter ipsum ti superficiem concavam vasis colligitur serum igne concrescens es si illaim ipsissimum modum, quo intra cavitatem Glandularum liquidum, derivandum extra

183쪽

Glandulam perducitur ad superficiem internam landulae L ab eadem superficie abscedere, M veluti versu centrum Glandulae se colligere cogitur tota illa reliqua massa liquidorum, ex qua liquidum, derivandum extra Glandulam desumitur atque exprimitur. Et si velis totam Glandulae fabricam concipere in illo Vasculo finge Vitrum . comprehendens vasculum non undecunque sibi continuum, L nullis soraminibus perseratum; sed mille forammulis undecunque pervium per totum ambitum, angustissimis illis quidem, sed cujuscunque figurae velis atque insuper finge vasculum non comprehensum materia rigida, quale vitrum, sed ex membranis contractilibus iaciem totam intelliges. Praestabit autem Glandulam Concipere, non arteriolam per solam longitudinem extensam, sed plicatam intestinorum more, aut quolibet

alio non absimili quanquam esse possit In longum solum extensata sine plicis cujus rei necessitatem statum intelliges, si intelligas necessitatem flexionum in intestinis. Postremo loco ii velis veram fabricam Glandulae percipere non solum concipies summam arteriolam inflexam velut in cincinnum, undecunque per ambitum suis foraminulis perviam, quae derivent separatum liquidum sed concipies totam longitudinem cincinni sine ramis cujus rei necessitatem statim attinges, reo- usque contemplatione devenias , ut tibi constet per demonstrationes, per ramos impediri derivationem omnem, inanem trusionem derivandi

liquid ad superficiem Glandulae, liquid non derivandi recessum ab

eadem, retractionem sui versiis centrum. Quae omnia in ipso perede Glandulis atque FermentiS, incredibile quam Plana, atque quam facili via demonstrentur; quam nullo negotio palam faciant, nihil esse in natura rerum admirabile, quod obvii artificii comparatum non sit; apertissime non testetur, in rerum naturalium contemplatione neminem despondere animum debere , quoties in prodigio proximum incredibile aliquid incidit, quod disticultate rei superare captum hominis videatur Deus enim Naturae Conditor est Deus facilitatis Dominusci sed in facilitate Numen , Numen Incomparabile. PRO

184쪽

Si tu Mimalibus dandum est unicuique solationi permentum suum dandumo Fermenti Fermentum ad usque infinitudinem ementorum in Angulis solutionibus: A mero Asendum erit in aliquos illud, in quo flendum es

eXtiteri oportet totum ab ipso primo tempore generationis io' per totum .itae spatium minuatur ejus quantitas io absumatur aliquid ejus: nunquam tamen absumatur A toto atque deficiat; vel si absumitur eκ toto, deficit, reparariis refici non potest. Vae pauca adhuc eXponimus, licet omittere potuissemus explicatur eadem in opere de Fermentis, Glandulis quia tamen haec Fermentorum suppositio est quiddam, quod in usu Artis Medicae ita convertitur a Chymicis, ut huic ipsi suppositioni fere totam artem reparandae, conservandae sanitatis superextruant visum est haec ipsa hoc loco exponere, ut quicunque haec legerit, intelligat, qua in angustias se conjiciat, quicunque haec Fermenta peculiaria supponit Masserit; 'uam infirmo,&dubio fundamento innitatur, quicunque, Fermentis hisce suffultus, hominum sanitati prospicere satagit. Dico igitur primo in infinitum procedendum esse in unaquaque solutione , quae contingat in quacunque parte animalium sit unaquaeque solutio per peculiare Fermentum fit. Esto etenim ti bilis exempli gratia secernatur a sanguine per Fermentum suum. igitur hoc Fermentum, per quod bilis a sanguine secernitur, vel ab aliquo liquido animalis secernitur, vel a nullo si ab aliquo liquido secernitur quum ex se ipso secerni non possit , sed indigeat alio Fermentori oportebit, ut 'oc alterum Fermentum indigeat altero ad usque infinitum si ver non secernitur ab ullo liquido animalis igitur ab ipso primo tempore generationis totum illud Fermentum in corpore semini continebatur, quod per totum vitae spatium absumitur in usum separandae bilis a sanguine S quum bilis separetur continue continue absumetur illius Fermenti aliquid ; seu continue minuetur illa quantitas, quae dabatur in corpore animalis ab ipso primo tempore generationis de nisi absumi ex toto debeat & deficere,

antequam moriatur animal nunquam absumetur ex toto antequam animal moriatur si vero absumatur ex toto atque deficiat ante mortem dico Fermentum illud refici ru reparari non posse materies etenim, reparatura Fermentum illild, a sanguine sine Fermento separari non potest ex hypothesii quare Fermentum reparari non poterit, quod

185쪽

proposuimus . Hi autem duo fingere possunt Fermentorum vindices Primum secundi illius aut tertii ermenti materies non esse derivandas a liquidis animalis, sed a corpore externo, quod intra fiscera animalis penetret per cutem cujusmodi corpus dari, viscera animalium penetrans ab extrinseca superficie corporis, certo videtur arguere corpOreum illud, quod in ipsis imis penetralibus animalium continue producit restitutionem in musculis, membranis unde fingere possunt hujusmodi corpus, continue influens effluens, Fermentis quibuslibet praebere materiam. Ego autem huic commento, sive verum illud sit sive falsum, nihil hic immorari volo : quum Fermentorum vindice esse

debeant, qui ostendant, corpus Contractionem faciens , sive restituens

membranas, musculos in imis visceribus animalium esse illud , quod materiam omnium fermentationum suppedite : sed interim illos admoneo , in doctrina Fermentorum a nobi exponi , commentum hujusmodi cum rei veritate non cohaerere . Aptius meditabuntur, si, ut tollant periculum absumptionis in ermentis ante mortem animalis, supponendo totum Fermentum , absumendum in eorum vita, extitisse in

corpore seminis ab ipso primo tempore generationiS, aptius inquam, Commentabuntur, si asserant, Fermentum , quod continue absumi dicitur, re ipsa non absumi sed postquam effluxit e suis loculis, in quibus continetur, in Glandula bilem separante circuire totum corpus mistum cum sanguine, sed non collyren cum eodem, quousque demum casus ferat, ut rursu fluat per arteriolam illius loci, in quo continebatur tum hac derivatione ad eum locum facta, quum illa er- menti pars sit quidem permista sanguini, sed cum ipso non cohaereat; poterit a sanguine exprimi absque Fermento atque ita non solum praesto erit semper per totum vitae spatium Fermenti necessaria quantitas; sed insuper satis erit minima quaelibet, quae extiterit ab ipso primo tempore generationis sed nunquam extra corpu missa fuerit per quaecunque volueris emissaria ejusdem corporis, sive majora sive minora sive minima ad usque oro cutis Vertim semper fluxerit per venasin refluxerit per arterias in eundem loculiam, ad Glandulas bilem separantes positum . In hoc autem similiter nihil moror quum, qui asserant, ipsi ostendere debeant veritatem rei sed illud solum conssidero, positis

etiam omnibus, quae grati pronunciantur, Fermentorum Vindices ex hac ipsorum positione cogi admittere aliquid intra sanguinem , quod cum sanguine non cohaereat wab eodem sine Fermento secerni possit quare jam non omnis separatio cum Fermento fit unde si ad haec usque progrediendum erat, re Fermentorum alia quadam ratione ab iis concipienda fuisset, quae equidem a veritate minus distasset atque asia seruissent eas sollim so itiones, .separatione ope ermentorum fieri necessario, in quibus tinnirandae parte cohaerent inter se, atque ita

quidem

186쪽

quidem cohaerent, ut nulla vis, extrinseca partibus cohaerentibus, e haestionem earundem mutare possit; sed corpus aliquod necessario intra easdem partes sese agere,in iis admisceri debeat ad mutandam eandem cohaestionem δε hanc cohaesionem, 'anc necessitatem externi corporis, agendi in corpora dissolvenda reperiri in animalibus, in quacunque ipsorum parte fieri debeat separatio aliqua . Si rem hunc in modum concepissent atque ostendissent, aut si in posterum hunc in modum concipient atque ostendent ipsorum machina constabit sibi, & vera erunt Fermenta peculiaria si minus, illa corruet; .Fermenta ejusmodi falsitatis arguentur atque ex his venio tandem ad id, quod exae mentis ad rem edicam pertinet.

PROPOSITIO XL.

Iisdem uitis, pote quidem anima aegrotare per recessum Fermentorum a naturali satus sed eadem Fermenta ad naturalem statum redigi noupo ut ullius remedii ope nisi ne Fermento separentur a sanguine. Ilii jam magis commune est apud Fermentorum

vindices Medicos , quam unuquodque morbi genu provenire a vitio Fermenti alicujus Specifici, ut appellant unde remediis specificis plena sunt omnia, remediis scilicet, quibus asserunt atque existimant in suum naturalem statum redigi eris

mentum illud, quod vitiatum supponunt in hoc aut illo morbo ostendendum igitur est, persistendo semper in illa suppositione, nullam solutionem sine Fermento fieri; ostendendum, inquam, remedia illa specifica Armentorum esse prorsus

inania .res ultro patet ex demonstratis. Ad hoc etenim ut remedium illii specificum singulorum Fermentorum derivetur in eorundem loculamenta oportet, ut admisceatur sanguini, a sanguine secernatur, & exprimatur in eosdem loculos, admisceatur Armento specifico, ut ita dicam, laboranti sed nulla secretio sine Fermento ex hypothesi igitur remedium illud specificum in Armentum laborans derivari non poterit ex sanguine adeoque Fermentum laborans cum toto remedio specifico intra inguinem acto non convalescet. Quod si fiat, ut assumptis ejusmodi remediis, certi simus, aegros convalescere X vi eorundem remediorum deducetur ex hoc ipso Fermenta illa peculiaria non dari , neque causam illius morbi esse Armentum laborans. quum

187쪽

quum etenim convalescat aeger, absque eoquod remedium, quod suppo nitur specificum Fermenti laborantis, ad usque ipsum Fermentum labo

rans pertingat manifeste constat, quod afferimus unde res eodem recitadit, dari nempe solutiones sime Fermento Fermenta peculiaria ni mis confidenter, nimis infirme ab assertoribus suis cons itui. Sed in stas: Si peculiaria Fermenta rejicienda sunt; qua igitur ratione fiet, ut in hac Glandula unum genus rerum in alia alterum toto Coelo diversurri deducatur a sanguine Istud quaeris ξ respice instrumenta Chymica in ipsa rem totam subito, ac facile ponent ob oculos. Illius admirabilis aratis magistri ex eadem materia , de iisdem instrumentis utentes , .sola semper caloris vi educunt diversissima genera rerum non mutando calorem, quatenus calorem, sed mutando gradus ejus; ita ut per idem inastrumentum calore intensiore deducant exempli gratia aquam alio ca-

Ioris gradu, qui sit hoc intensiore intensior vel remissior extrahunt ex eadem materia oleum, extrahunt spiritum c. Meditare igitur L in Glan dulis, spectatis in genere, inveniri aliquid, quod calori in genere spectato respondeat inde vero in singulis Glandulis pone non quamcunque mensuram illius, quod calori Chymico respondere cogitasti; sed quemad modum illi calorem partiuntur , atque in gradus distribuunt, ter

diversum numerum graduum calori diversa rerum genera ab eadem materia per idem instrumentum separant ita primo concipe , si libet, Glan dulas esse omnes ejusdem fabricae nempe Omnes esse idem instrumentum in quo Contineatur eadem materies, nempe sanguis sed apta huic in strumento unico, modo quatuor, modo septem gradus illius rei respondentis calori Chymico an non Vides, quid ex ipsa etiam arte Chymico rum sine Fermentis debeat contingeres Sed secundo, unde nosti Glan

dulas esse onmes ejusdem fabricas esse ejusdem nihil obstat, sed ii hil obstat esse diversae. Quid igitur fiet, si quemadmodum in re Chymica dantur instrumenta diversimode fibrefacta& diversi gradus caloris dentur etiam in re Glandularia diversae fabricae Glandularum & diversi gradus illius rei, quae respondet calori Chymico Sed quid rursus, inquis demum est res illa respondens calori Chymicost meditare diligenter facile tibi occurret illa etenim semper usi sumus insuperioribus; sed quia

illam nunquam suo nomine nominavimus, illa te adhuc fugit caeterum si consideraveris, quas demum habeat lagat parte calor in operationibus Chymicis videbis calori Chymico illam rem, quam quaeris in Glandus exactissime respondere eamque ut facilius exte ipso invenias, cogita trecentas illas ulnas Florentinas , quas implet universa longitudo humani testiculi , si omnes canaliculi, ex quibus componitur explicentur in in rectum extendantur inde cogita, quantae sit altitudinis ipse testiculus hominis in suo naturali statu, nempe cum Canaliculi, ex quibus coponitur

188쪽

hranis esse altum, quanta est semidigiti longitudo tum calculum subducito,in inveni, quo semidiametri contineantur in trecentis ulnis, invenies contineri semidigitos quatuor milla cum octingentis .ex his deduces, liquidum fluens per canaliculum trecentarum ulnarum in rectum extensarum fluere eo momento velocitatis, quod ad velocitatem per eundem canalem ita inflexum,ut evadat semidigitalis altitudinis, eandem proportionem habet , quam habent quatuor millia octingenta ad unum . Ex his autem omnibus deducuntur plane innumera, quae ta- mea α expontis nullo negotio perpendenti obveniunt.

189쪽

DE MISSIONE

SANGUINIS.

AT maximo tempore, quo quis in naturali

statu sine alimenti sumptione vivere potest, invenire maximam quantitatem Sanguinis, quae in statu similiter naturali mitti potest sine laesione virium Vel data maxima quantitate perspirationis, quae in naturali statu singulis diebus fit, eandem maximam quantitatem mittendi Sanguinis invenire vel eandem reperire, da-

--ta maxima Consiamptione SanguiniS, quae na

turaliter te hauente corpore, fit diebus singulis per operationes. Sanguine ita vitiato, ut ire laedantur, perinde est, ac si Sanguis, qualitatae quidem naturaliter se haberet; sed ea imminuta quantitate esset, quae requiritur ad datam illam laesionem virium producendam . Vitio igitur Sanguinis ita noto, ut constet, ad quem usque gradum viros di per ipsum possint ex inventa quantitate Sanguini mittenda in eo naturali statu, qui sit quoad vires similis supposito vitiato statui Sanguinis, dabitur quantitas Sanguinis mittenda in hoc supposito vitioso statu ejus. Num quando noceat indormire missioni Sanguinis . hujus propositionis necessita exponitur. Ex eo statim tempore, quo primum in animalium fabricam inquirere coepi coepi autem adhuc adolescens admiratus semper sum illam artem, quae ita sanitati hominum praeest, ut non solum eandem conia servare noverit Vertim homine per mille morborum genera eo redactos, ut jam jam morituri videantur, ab interitu vindicet L sanitati restituat. Videbam enim machinam corporis compactam esse ex liquidis, corporibus nempe, quae sui partibit Vix cohaerent & ex partibus aliis, duris quidem sed tam tenuibus atque ad tantam subtilitatem extenuatis, ut minima vi divelli quasi ex se ipsis possint 4 quum unusquisque hominum mille violentis agitationibus mentis corporis conistinue urgeatur, mille occursibus rerum externarum impetatur; id batur mihi tam facilis divulsio omnium partium, internum hominen constituentium δε ruina totius corporis humani , ut mihi videretur inventum divino simile id, quod Ars Medica nuncupatur quum illius opera in sua integritate persistat compages corporis ex seipsa tam fragi-

190쪽

lis; si quando ruinam per morbo minatur , non solii ruina per vim Medicam prohibeatur; sed tota illa moles, veluti in ruinam inclinans, in suum quasi perpendiculum restituatur , erigatur , 6 constet. Hinc ejus artis mihi comparandae omnem viam inibam nulli labori parcebam nulli non discrimini me objiciebam de una prosequutione Medicae artis solum solicitus Primo igitur dum sensim per rem Anatomicam magis compos fabricae corporis fiebam devolvebam monumenta Medicorum, in quibus quum nihil non invenirem nodis dissicultatum nunquam solutis plenum, controversiis nunquam sedatis clamosum , fallitatibus nunquam detectis fallax, fundamentis infirmis labile ; denique infinita legerem, sed paucissima invenirem , quae cum fabrica humani

corpori consentirent δε multo pauciora, quae ad leges scientiarum esse sentis: posita abjecissem omnem spem, aliquid artis Medicae mihi comparandi nisi addidissent animos scientiae aliae, quibus me instruebam per

dies & major ac major, magis certa cognitio fabricae corporis, inquam pariter continue per dies veniebam, nullis quorumlibet animalium egionibus unquam parcendo . Postquam igitur ea necessiariae supellectilis copia rebu meis tam apte consultum esse iudica V1, ut possem totam rem Medicam in aliquem magi tutum Ordinem redigere, MVeluti in scientiae modum disponere atque ita quantum fieri potest Medicinam totam saltem illam, quam Theoricam nuncupant, adicient am, vel ad aliquam scientiae similitudinem redigerem admovi manum pexi quum missionem Sanguinis esse quiddam momenti maximi statim intelligerem viderem Medicos, sive illos veteres velis sive recentes, inter se dissidere quam maxime atque distare Mab 1llis illam admitti atque probari, quasi prosit ab his eandem relici atque improbari, quasi obsit ab illis illam extolli, quia nocere nunquam possit ab

his eandem abjici , eoquod nunquam non noceat mirabar diversitatem rerum , 5 tentavi, num denique reperiri poliebaliqui S modus quo certo constaret, num missio Sanguini semper juvet , aut semper noceat an aliquando nocere possit, aliquando prodesse. Spem 1 elicis exitus faciebant affectiones Sanguinis , quae mihi videbantur legibus Mechanicis obnoxiae δε quae proinde se ad scientiam redigi paterentur. Videbam etenim materiem, de qua agendum erat, Sanguinem nempe esse quid corporeum, quid fluens, fluens per canale certo modo se habentes, hoc est Sanguinem esse liquidum quoddam certa Velocitate, certo impetu, certo motu actum per ductu tuos. Qilum autem haec lingula, quantum ad ipsorum fundamenta pertinet, in scientiis Mechanicis conattineantur; facile in eam sententiam Veniebam, ut crederem, per easdem scientias apte accommodata missiloni Sanguinis , certo deci uci posse id

quod quaerebam, num scilicet nullo non tempore, nullo non in morbo, nullo non incorpore, nulla non aetate, nulla non regione temper debea belle