Disquisitio historicojuridica de lege Poetelia Papiria scripsit Andr. Corn. van Heusde

21쪽

gebantur hane tamen aecipere non poteradit, nisi tu ais mensas promittendo usuras, quas si cum sorte statuis di non Mikerent, in miserrimam ei sero servilem de trudebantur conditionem. Neque moderate et justo suo

jure usos fuisse creditores, ex quaque sero Livii oti Dionysii pagina coguos ei potest, apud quos obaerati se

non in servitium, sed in ergastulum et carnificinam ductos queruntur, ubi nervo et compedi hu vincti imnumeros ex antIare Iahores deberent , quihus miseriis auecurrere easque, quoad eius fieri posset, sublevare studio semper fuit tribunis plebis, quocirca plures Ieges rogarunt quihus restringeretur oenora torum I ieentia. Me tamen nonnisi pro parte haeratis succurrebant, quum inopes etiam modicas solvere usuras nequirent, et laeneratorum avaritia variis modis eludere leges quod autem illi studuerant, essi cere tamen non potuerant, i perfecerunt Consules Poetelius et Papirius, Iego ferenda, qua miserae 3 venerunt debitorum conditioni, quaque ita consulu runt plebi, ut eo anno velut aliud libertatis initium laetum esse, testetur Livius MCelahorrima igitur huius legis quum propositum et sata ex viribus adumbrare mihi proposuerim, temoria

22쪽

tatis fortasse et arrogantiae a multis aecusabor, eum

quippa disquirendi locum eligans, in quo Iaborando

summi quiquo nostrae aetatis viri, Sostra derua, Nie huhrius, Zimmerenus, aviilius, alii operam suam posuerunt, et do quo singdili diversam amplexi sunt sententiam. Sed reputent illi, quaeso, non hoo mihi eo silium esse ut nova quaedam proponam, verum ut ea quae alii de illa lege reviter monuerint, explicem latiusque exponam, et si a celestierrimorum virorum sententiis interdum discedam, id me non tacere, meis viribus fretum, sed aliorum monitis utentem. Quocirca scriptores, quorum operibus, ut melius do hoc argumento iudiearem, usus sum, paucis commemora M.

Ex antiquioribus igitur, ut omittam Sigonium de ant.jvrops Rom. Ith. I. e. 6 p. 5), Spanhemium Orhia Romanus, P. M), et Rei ne de ium antiquit. Rom. ni. lib. III tit. o. q. p. lo M.

Bau Id , qui leviter argumentum nostrum attigerunt, memorandus est Salmas ius, qui in opere da inodo Maurorum, cap. Id antiquum reditorum in debitoribus jus investigavit, legisque nostra propositum explicare studuit Do industria vero de ea lego disseruit Reuhaus, Disa jurid ad Iosem Potissiam do ohaa

23쪽

tabularum et univorse in Oh steatorum variis tempor hus conditione explicanda longus est . brevissimo vero ipsum, de quo agere instituit, argumentum tractavit Recentiori aetate de eodem argumento nonnulla motanuerunt Sehender Tormuthun tiber de ma Aran

titur immern GesoL. de Rom. Prio atria via. II i. s. - . , i nonnullis tamen ab eodem recedens. Tum vero memoranda venit a vini commentatio: horda avrcvi. Sehu drooh in blandi. d. Aoniui Ahad. auctoriin, o a'. Illas Id si, in qua sagacissime, ut solet, antiquum debitorum jus eiusque per Iegem P toliam commutationem exquisivit. Diversam vero ab his innibus sententia in amplexi sunt et O aeh. de Rom. Reehta his au Itist Bonn Ida d. p. MI M. et v. Scheuri, om eram. DL Idas pol aqq. . et qui huius ih Ilibensuram dedit, Solii II in in rit Iahrb. D deutache Rech saetas anacho C.

Id 3s. III p. 2o sqq. quihus addi potest Soli, la

24쪽

jitria Romoni nexo et manebis Brunsv Idio quamquam ille, quoad nostrum arguementum, eandem fere, atque Scheurtius, senteutiam IIrohat Do ratione , quam in hac disputatione secuti sumus, praedicere non attinet, quum ipsum argumentum commodum disputandi ordinem asserat. Primum igitur astetate ei opportunitate, quibus lata est lex agemus, deinde legislatorum propositum, traditis virorum doet rum de eo euientiis, investigabimus, et tandem quae legis suerint fata, edificare conabimur.

25쪽

memoranda esse videntur veterum eripiorum de hac ego Iom undo et annum opportunitatem ruo, quibus Io Iata est, cognoscemus, et cetera dispulatio ema nahit. Primarius autem, qui de ea agit, Livii est Iocus D ubi hae refert: Eo anno C. Poetallo a Li-x Liv. VIII. U.

a Utrum Poeteliua an Petilius a vero et itiuare me Consuli fuerit, multim disputarunt viri doeti die a hausdi a Iaud. p. lifi noti . scribetia a esse Paeti tam existimat, eum ita seriptum nome reperiatur in nummis, quos exhibet visitiani ius. Eandem ob caussam ei adsentitur Dabe Io l. l. p. o. Sed Hesteliorum et Petilliorum diversae gentea tuis e

26쪽

honorii solo et L. Papirio Rugillano Coss. plebi Roma

nae velut aliud initium libertatis factum est, quod neeli desierunι; et mutatum autem jus ob unius foenoratoris simia libidinem simul crudelitatem insignem Narrat deinda C. Publilium, qui ob aes alienum paternum L. Papirio se nexum tradidisset, huius foeneratoris hidinem excitasse, ut Primo perlicero adolescentem incesto sermone conaretur, dein minis territaret,

Postremo, quum nihil proficeret, vertieribus assici ju-hoeat quibus laceratum juvenem in puhlicum so proripuisse, ibique tantam sui misericordiam apud popuIum excitasso, ut ingens vis hominum primum in forum, dein agmine facto ad curiam concurreret qui hus addit Livius , et quum Consules, tumultu repentino coacti, Senatum vocarent, introerentibus i curiam

videntur , quis in marmoribus Capitolinis ex Illa Congis memoretur C. Poetelius a. . SOS, ex is te vero Q. Petillius a. U. Six illorumque frequens Cirta hae tempora mentio inhiatori siste, Petilliorum vero demum diu postea Quoeirca Poetelium verum huius Consulis nomen fuisse, egisthoat inea-keub orchius ad Lir. v. u. Cuius umidionem etiam utiemst Dion Hal. II. 8 inter Mecemviros Immissi Sico uiua aerihendum reae cenaei, quo ligari nexi ea&Quum veto integerrimi Codd huic emendationi ad vergetitur, inerit eam repudiavit Dr kenhorchius, facile illhin varietatem retionis inde oriri potuisse Oeens, quod necti olimi margine per igar expori tum fuerit et utrumque verbum deinde is librariis ici textim sit receptum.

27쪽

patrihiis, laceratur juvenis tergunt procumbentes ad singulorum pedes, ostentabant. Victum eo dia ob inipotentem injuriam unius ingens vinculum fidei: uagi que Consules ferro it populum, ne quis, nisi ruinoxam moenisset done poenam lueret, in compedi-hus aut in nervo teneretur pecunia credita bona debitoris, non corpus obnoxium esset. Ita nox soluti, cautumque in posterum no necterentur. Similem narrationem retulerunt valerius Maximus, Dionysius alicarnasson sis et Quinctilianus eo tamen

discrimina, quod Valerius do filio illius eiurii loquitur, qui in confviatu suo Sumnitibus ob turpiter totum foedus, deditus suoru et foeneratore autem C. Iotium fuisse narrans, nullam legis, illa opportunitate Iatae, mentionem facit, sed Senatus ussu Plotium in earcerem duetum testatur H Dionysius autem ab utro-

28쪽

injuria laeneratoris et adolescentis ad populum pre-

quinctilianus vero, neque foeneratoris neque addicii nomino commemorato, aedi Lionem illa opportunitate exarsisso testatur, populique Romani eo usque processisse vindictam, is ut ardentibus hello inthus, ad de- I tum nemo responderet, nisi et poena corruptoris,habrogatione legis satisfactum esset. Doniqua Cicero iis libris de Reputilio Iegis, ira mentiouem facit, paucissimis quidem verbis, sed quantivis pretii, quum Livii dictis perquam conveniant , vorat fortasse, id ait, aliqua ratio majoribus nostris in IIo aere alieno medendi, qua nequo vionem Atheniensem non Iongi tempori hiis ante fugerat, neque post aliquanto nostrum Senatum, cum sunt propter uni

libidinem omnia nexa civium inerata, nectierque postae desitum.

29쪽

Sunt haec, quae de lego nostra monuerunt antiquit quibus fortasso addi possint vorha Tertulliani , Sed et judicatos in partes secari a creditoribus leges erant:

mensu tamen publico crudelitas postea erasa est, et in pudoris notam capitis poena conversa est honorum adhibita proscriptione. Eodem plerique referunt locum arronis, a Sigonio si emendatum ther qui suas opera i sorvitato pro perenia, quam obet, dat, dum solveret, nexus vocatur, utanti aere obaeratus Eoo C. Poetelio Visolo rogantis, mutum codd.

tore sublatum . ne fieret, et omnes, qui bonam copiam

Hument Codd jurariant , es essent nexi, dissoluisii. ' di Attamen, ut pluribus infra ostendatur ad nostram legem haec verba haud pertinent, quum aliud quid significare videsantur, neqdio conjectura illa ullias Codi eis auctoritato confirmetur. Ex oeis autem allatis, quae suerit legis nostra serenda opportunitas, abunde patet unias enim libido de erudelitas, qua saepe gravissimis in republica Romana Omniniationibus ansam praehuli 3 id quoque effecit,

30쪽

lgut minueretur uris antiqui severitas, civesque antiquam suam raeuperarent libertatem. Billieitior vero a dirimendum ea quaestio, ii anno rata sit Iax. Si enim Livio fidem habes . Istiam eam direre anno 2s

a. o. quo Poetelius e Papirius consalatu iungehantur: si vero Valerium aximum, eadem narrantem,lido nihil do lego moneat a Dionysium sequeris, Posiexercitum Rotu anum a Samnitibus sub jugum missum ita quo pos annum XI, mutatum esse jus videbitur. Nequo otiosa hae quaestio est. Etenim si Livii auctoritatem unio secuti, anno h E latam esse legem contendimus, perbllucissimos annos illa viguisse e brevii desuetudiciam abiisse dicenda est, quum idem Saami-hico bello rursus evenerit, quod lego nostra fuit sublatum. quod tamen quominus statuamus, similitudo impedit narrationum, quae ita sibi invicem conveniunt, ut, quin idem significetur facitum dubium esse nequeat quo Oirca Fiebulirius an difficultatem sol vere aggressus, egem revera a Poetelio Ialam esse eontendit sed Livium hujus viri die laturam cui eius. dem consulatu confudisse, ideoque a a 2 laetum esse

narravisse, quod a Iairi quo Dictator fuit Poetelius

Claudii aut m o tolleretur dede ratus, effecit. Qua de re