장음표시 사용
301쪽
Nec inter minimas quo rite Imperatorum curas haes fuit.' adest enim Valent Nouell. 37. de suariis, qua tenebantur Campani Samnites, Lucani, Brutii, & Tusci, aliqui unam, ex semis, alii duas decimas pocorum, quas habebant, Populo Romano xibere,ac tota haec exhibitioni S sunia ad tricies sexies centena vigina millia, idestri iginta sex milliones, & viginti octo millia pondo carnis ascendebat, si rectum aD signat ratiocinium Panrirolus, a quod tamen ex eodem Valent. Notieu.eoIligi pos. se affrmat, subdens,cxhibitionem hanc aut in specie animalium , aut in pecunia nu. Amerata, exhibentium arbitrio fieri potuisse, S in Cod. Theodosiano h cautum reperiri. Λestimabantur autem pecora pro anni sertilitare, & usu temporum, ut modo s nos Diles, idest dimidium obuli pretilina in singulas carnis libras non excederet, eQuae quidem a grasciae Praeside in Urbe etiam hodie retenta videntur; siquiden quolibet anno, intadragesimae potissimum tempore,agnos intra quadragesimum ab Vrbe lapidcin natos per ministros numeratores recenset, compelli .eorum domi nos necessariam Populo Romano copiam suppetere, eandemq in sinum hogrium . adducete, ubi laniones haec, & alia animalia ad cultum emunt. Demum ad remouendum dissicultates, quae oriebantur,ut Lucani nomine suum, Bquos nraestabant, solidos 6ΑCo. Campani Isso. penderent, alii pro pecore pso. lidos ciarent, statutum fuit.
Atque hinc tbrtasse deductum est vectigal quod in Ecclesiastica Ditione a Iulio
III. introductum penditur, ut in siligula carnis libra quadrans unus sisto soluatur; subijeiuntur vero selutioni bovum, vaccarum, vituIorum, bubalorum, Ouium , caprarum, hircorum,agnorum,porcoru,suillarum,ceruoru,caprearum,aprorum,ac ranisdem cuiusuis generis bestiarum quadrupedum carnes, siue magnae, siue paruae sint, sylvestres, seu cicuratae, quae ad vescenaum hominibus inserviant,hymn ulis tantium,& Ieporibus exceptis. Haec, & multa plura ad rem pertinentia leguntur in Deci
rationibus, & Ordinibus super premissis editis, & pluriὰs impressis, signanter Romae in typographia Reu. Camerae Apostolicae anno Isis. cap. I. α seqq; CHabes praeterea vectigal latu vulgo dicitur pro carne mina a Pio IV institutum ; hoc ab Universitatibus, illud a publicanis,qui tamen non Ieui acerbitate su
ditos, praecipite rusticos premutar, in aerarium inferri solet. Sed mittamus h e,ερ unde discesserat nostra,reuertatur oratio. Carnis diuidendς prinei pium ab Aureliano Vopiscus d indicat, dum ait. Idem, earn emporemam Popuo Romano disribuit, quae bodie diuiditur. Aliam quoque rationem, qua Roma carnibus abundaret, inuenerat Alexander Seuerus Imperator, Lampridio te ite e in haec verba. Cum edulitatem Poputas Romanus ab eo scilicet Alexandro pG teret, inter gauit per Curionem, quamoeciem ea amputarent, ilis contanuὰ exclamauerunt, earnem bubaiam, atque porcinam: tunc Me non quidem eduntatem
propo it,sed iussit, ne quis summatam occideet, ne quis lactantem,ne quis vaccam, Dne quis damesionem, tantumq.mtia biennium, vel prope annum porcina earnis fuit, ct bubast, ocumfuisset octo minutalis libra ad duos unums utriusque earnis tib redireretur. Haec Lampridius. Hinc collige, quomodo ex temporum varietate mores etiam, & vivendi ratio mutentur, siquidem bubala caro , quam Romanus Populus adeo en e tunc postulabat, hodie in Urbe nullo serὰ tu pretio est, cum ex ea tantum hebraei, & vilissena . plebs vescantur, nec praeter certo, de sese extra Vrbem loco diuendatur r& lane non immerito, quia in thesauro lanitatis Castoris Durantis Iegimus , hanc esse carnei infimae qualitatis, & addit e mina. Bubatas bine abeat, non intret pran dia nos , Non edaι bune aliquis tib iuga semper eat. Sed sorte horum animalium raritas in Italia illarum carnium desiderium . excitabat; constat enim Plinii aetate , bubalos solo nomine notos in Urbe v suisse, ex iis enim, quae scribit,s nunquam se illos vidisse apparet, cum vituli, aut cerui figuram eis attribuat a primi autem bubali ex Aphtica cres Ma ν--al. duntur adueeti , quibus castratis tortuosa gracilia Ionga nascuntur cornuata, ra. - . IL Aelianus g docet. Atque haec de carnibus dixisse suffciat. Illud autem ston
302쪽
NOTITIA CARDINALAT. CAP. L 28s
omiciam, parcissimum illarum usiim anticauissimis Romanis fuisse, de coena tantum panem adhibuitis, prandio vero carnibus vesti solitos, non elixis, sed a is ,& veru deeoctis, aut frictis, Alex. ab Alex. a teste; & videndus est Tiraqtienus, b qui ex Platone, et Homero probat Heroas non elixis carnibus, sed assis, i ino te salubrioribus, et illis potissimum conuenientibus usos fuisse r quod innuit etiam Virgilius e de Aenea , et socijs loquens Targora di ipiunt enutis, visera nudami ;Pars instu irascant, veribush trementiasigunt rquo in loco Seruius; nam Heroas, inquit, non vescebantur elixis; et idem Maro. dSubi Fiunt verubus p nas, O viscera terrent Rebussus autem e assas carnes in prandio non esse adhibendas,sed elixas, in coenis assas veru, & potius hyemis, quam aestatis tempore docet. Athletae vero casco , et fiscellis alebantur, et Athletarum primus carnibus vesci Stymphalius Bromeus coepit, ut Pausan. fplacet. U Sed eum scriptura oleo olens optimὰ olere dicatur, et pIus olei, quam vini insumendum sita viro probo. de oleo, euius etiam notionem habet grastis Praeses, iam dicamus. olei usus creber Romae propter balnea quotidiana fuit, et largitio antiqua; ait enim Lillius, g Scipionem, cui post Africani cognomen fuit, cum. Aedilis esset, congium olei in vicos singulos dedisse; Plutarchus in C. Iul. Caesar. enimuero ut rediit Roma Caesar ex Africa, primo victori 1 sua apud populu verbis la ctavit, praedicans se tatu telluris si begisse unde quotannis in publicu duceta millia atticorii medymnoru frumenti esset redditura, olei libr. tres millibus millenae; itaut Suetonio teste, ide C sar post Africana victoriam in capita denas olei libras dederit; C et M. Agrippam inedilitate salem, et oleu dedisse in populum affirmat Dio B et ideo miratur Lipsius cur Tacitus i quasi rem nouam in Nerone hoe narret his verbis. abitumq oleum Equiti, ac Senatui Graca arilitate , ere. Ex Astiea vero vectum suisse oleum, et pro eodem pretio, quo e in m erat, populo venditum, ex Theod. d. liquet Pretium vero ex ipsis oleo redactuni denuo in emptionem eiusdem speciei versuin, Vlpianus , I et Papinianus mdocent.
Qui quidem mos etiam a Summis Pontificibus, quorum nutu Romana Ciuitas hodie sanetissime regitur, retentus videtur,da in certam pecuniae quantitatem pro continua ubertatis annonae manulentione certis legibuS designatam habent, prae-D cipue tamen Sixti m prouidentia commendanda erit, qui in hanc causam ducentorum millium scutorum summam erogauit, ut in sua Constitutione, n ubi de Congregatione annon ς agit Et Constantinus A. ad Cerealem Praesectiim annonae scribens, o olaum vicenis
sollibus in libras venite praecepit; est autem sollis duodecima pars oboli, putata noster quadrans, iuxta Panhiroli p sententiam. Tantum vero olei Romam adue dium est Seuero Imperatore, ut per quinquennium non solum Urbis usibus, sed et totius Italiae, quae oleo aegeret, sufficeret, Spartiano teste: ρ et ab eodem Im peratore populo datum, quodq. Heliogabalus imminuerat, Alexandrum Selierum restituisse Lampridius P in haec verba demonstrat . ineum, quod Seuerus populo dederat , quod Heliogabalus imminuerat, turpissimis bominibus Prrae Iuram an E nona tribuendo , integrum restituit: ac translatio vini, olei, et liquetminis ad barbaros nulli permissa erat, ex Valen. Grat. Imperat. Sanctione. fDiuisio autem, seu distributio in populo hoc modo fiebat Conueniebant quotidie Capulatores sic enim appellabant ministros ad hane rem pertractandam destinatos , ut ex Catone p liquet cum Q Restoribus, seu potius Ratiocinatoribus in locum , ubi erat oleum populo diuide dum . ut hi rationes , idest olei quantitatem singuIis datam , et accipientium nomina seriberent , illi vero CapuIatores diuiderent ἰ locus autem eo entionis erat in tertia Vrbis Regisne apud Sex. Rufum , et P. Vict
303쪽
P. Victorem: ita Panat rolus. a Et in quinta Urbis re Pone fuisse vieuna a C pulatoribus dii hiim, vicus scilicet Capulatorum, docer Pan uinius. bEst etiam hodie in Urbe vicus prope S. Mariam in Aquiro, Vulgog orianelli, o
Capranica nuncupatus, ubi multae oleareae tabe Naa: cernuntur, Zc Capulatores in- Shabitant: contra quos , & alios omnes , qui olei copiam in Vrbe impedire satagu nt , grasciae Praeses edicta proponit, quorum unius ab Alexandro M/tthaeio. Camerae Apostolicae Clerico, le Praestae die I s. Ianuarii I 6Io. promulgati breuiarium hic addere Iubet. Nemo plus olei in cellis custodiat, quam unius anni familiaris usus exigat, si quis maiorem habuerit quantitatem , intra quinque dies Tabulario deserat,vim
Capulatores, di mercatores, quicquid olei extra Vrbem acquisierint, vel em rint, intra quindecim dies ad Urbem deserant, quin etiam pretium, locum Emptionis , de nomen venditoris Tabulario indicent. Cupcdinarii, de qui oleum minutatim vendunt, certam olei quantitatem spellem in Vrbe vocant in tabernis habeant, si pilis habere fuerint reperti, amisesionis poena , 8e quaestione ter infligenda muli tentur. Olcum mundum, εἰ pliarios capulatum Saponarii non emant, sed amurca tria sapone compaginando utanturretq staudibus occurratur, si quid olei emerint, Tabulario statim deserant, nec illud minutati iii vendant. Qui oleaream artem exercent,tabernas fertilitatis tempore apertas, si sterilitasimnalineat, ne claudant, nec ab Urbe fraudolenter absint, poena etiam triremium,
si Reu. D. Praesidi congrua videbitur, instigenda . olei nedum extra Ditionem Ecclesiasticam, sed etiam de loco ad locum, si R
mae tet a vertat, extractio prohibetur, tunc autem tergorum versio animaduersione digna erit, si intra qtiadragesimum ab Vrbe lapidem fiat. Oleum intra d. spatiuin , quadragesimi scilicet ab Urbe Iapidis, recollectum
nemo ad mercimonium emat, ne dum ementium , Se vendentium numerus au
getur, olei quoque pretium augeatur, iuxta illud Plauti. e In nostris vultis merrimonise emundis, vendundisiue me istum Iueris incere. dc faeit textus in iure ciuili, d ibi, Inprgitis, Iuc umque υ:rtatur. Gubernatores , Se loeorum ossiciales intra quadragesimum lapidem quod sp tium Vrbis districtus dicitur ) quicquid olei in Iocis suae iurisdietioni commissis r collectum fuerit, recepta a dominis praedioriim delatione, illam stafra decem diaes ad grastiae Praesidem transimittat. t, qua dominorum nomina, quantitas, εc re collecti olei loca dignosci valeant. ISi quid fraudis in huiusmodi negocio committatur, ossicialium Iocorum notio erit, qui prius grasciae Praeside consultoad poenarum exactionem deueniant. Haec potissim sim habentur in edictis tunc editis, quae quidem quotannis renouantur, si cut& ipse Praeses immutatur. Vinum quoque , sal, & ne caetera obstonia immodico venderentur pretio, pisces praesertim primae qualitatis plus aureo in Iibras vicenas venirent, ficut hodie grasciae Praeses, ita antiquitus annonae Praesectus prospiciebat, uti sancitum legimus in Cod. Theodosiano. e Ait enim Suetonius, s tres mullos piscis species est θ t mginta millibus nummum venisse, qua de re Tiberius grauiter conquestus suit. Plunius vero g hse scripsit. Asiatus in ne Consularibus Boepi eprodigus Caio Principe unum m&IIumsifieet mereatus octo mitabus nummum Ideo valde necessi
rium fuit, ut hoc sub Praesidis grasciae notione esset Vinum quoque, & porcinam carnem Populo Romano sub Aureliano Impera. tore datam Flauius Vopiscus is scripsit, de epistolam ab eodem Imperatore Prae secto annonae missam his verbiis referr. Aurelianus Augestus Flauio Arabiano Praefecto Annona. Inter eaetera, quibus dysfauentibias Romanam Rempublicam iuuisnus et ibi mihi es magniscentitis,qua m quod additamento vneia Omne annona rum urbicarumgenus iuvi,quod ut esset perpetuum, nauieularios NIliaeos apud A raptim, Nouos Romς amnicoinfui,Tyberinas extruxi ripas, vadit iumentis essis; sit, perennitati vota connitui, admam Cererem ransieraui, nunc
304쪽
NOTITIA CARDINA LAT. CAP. L. 287
euum eΠ Dium Arabiane itieuiasime elaborare, ne meae dispositiones in irritum venianti, neque enim Populo Romanosaturo quicquampoterii esse istius, Additide Vopisciis. Statuerat ρο vinum g atuitum populo dare , ut quemadmodum oleu, er panis, er poreinagratuita praeberetur,se etiam ct vinum daretur, quodperpetuum hae di positione conceperunt. Hetruriae per Aureliam inque ad Alpes maritI-mas ingentes agrisunt, iique fertiles, a Fluosi,statuerat igitur dominis Deorum incultorum, qui νamen velisnt pretia dare atque iube familias captiuas eon iis uere, vi- . tibus montes eonferere, arque ex eo opere vinum dare, Di nibit redituum Ascus acci. peret,sed totum Populo Romano eoncederetinacta erat rittio dotas evarum, nauium,
ct operum, sed multi dicunt, Aurelianum ne id faceret prsuentum, aly a Traefecto Prstaris Di probibitum, qui dixisse fertum, si ct vinum Populo Romano damus,supererit ut er pullas, di ainferes demus. Haec Vopiscus. a lib. s. Salem quoque Populo datum a M. Agrippa in aedilitate testatur Dio, a non propter naturalem modo sertilitatem, & repetitam in alimoniis gratiam , sed amplius , La. -iis. I Lquia sit amiciti symbolum, ut Rhode. β ait. unde N hoipitibus apponitur ante is lx p ISO'. cibos alios, quo innuitur amicitiae firmitas,eni indurationis causa corporum pleri que pernoscitur sal; aut quia velut ex aquis sal multis, di fusilibus coit solidum- ...' ,--.. quiddam, & unum site ex diuerso conuenien tcs coalescunt animis . Salisl quoqCe pretium Statutum a Valentiniano A ex Cod. Theodosiano e liquet, dum lacidi inia Ist.. So. Iibras, olei tantundem taxauit, de duodenos modios salis, quod in gratiam feci. n n. militum fac tum fuisse autumat Panai roIus. d Cum autem Traga co salis vectigal φ u'-- M. Lysimacus iniunxisset,euanuit, mox denso succreuit, ut Rhodi ginus e ex Allieneo colligit. Et inter Regalia Principis salem esse, notum est in libris leudorum , sudia. f & nos aliis Iata viximus in trai'. de Thesaurario Papae, cap. quibus pensitationi- 36 qu sint regribus ditetur aerarium. g et Cum igitur muItis hae de eausa curis detentus esset Praefectus annonae,& grasciae,
a tutelis, & curationibus excucabatur, ut est Hermogeniani responsum g in h c .. - hverba. Administrantes rex Principum , ex industentia eorum, heit citra codicillo1 a C. TMia δε tutela, itemse eura tempore administrationis delata excusantu redemq. curioitDr n non.'-πνI.I. 6 , qui PVfectura annonae, vetvigilumgerunt :&. officium propriunt, & apparito- . -- σπ- --.res ab Onicio Priesecti urbis separatos habuisse, ex Antonin. Imperi responso b ma- ζnifestum sit: quibus quidem apparitoribus Centurio Praeerat, Scaevola dicenteia , . igur Titiis, i quod Centurio ex ossicio an honae missus sustulit culleos ex horreo Seis ad Anno- 1.2 Aso .
PRaesectus annonae etiam apud antiquos maximo in honore habitus est: d: si primus omnium Lucius, Minutius fuit ab expulsis Regibus anno decimo quinto, Appio Claudio Sabino. & Pub. Seruilio Prisco Consillibus,ut resta- - : s. subtur Pomponius Laetus, lK & ante eum TituS Liuius. I Pompeius quoque Misa r.eo anno, quo M Tullius Cicoro ab exilio rcuocatus suit, hanc Praefecturam habuit, ns in omisua vi patet ex eodem Tullio . m 'r',,οοι Et cum esset ossicium, seu Magistratus extra ordinem , n Ordinarium secit Au- 2.t.. -- gustas, ut in eius vita docet Suetonius; S ait Panuinius ; o sed latius eruditissi- Hobis, mus Decianus, p qui verba Cassiodori, q ad ostendendum quanto pretio habe- Isia MV. - .retur apud Romanos lixe Dignitas annonae Praefecti, describit, ac refert. videndus, o de Cra it.Rom. quia muIta alia puIchercima hanc materiam concernentia narrat per totum d cap. md etiam nostra aetate euenisse vidimus ; siquidem in principio cuiusuis anni Prima sessione, quae in Camera Apostolica celebratur, ad instar aliorum ossiciorum ν-- inter ipsos Clericos diuidendorum,hoc etiam Praesecti annonae sorte extrahebatur, morati Per annum tantummodo duraturum. Gregorius vero XIII. rei grauitatem consita 8.o . derans, non sorte, sed matura animi deliberatione virum tantopegocio, NMagi
stratui idoneum ab ipsomet Pontifice,N ad Sedis Apostolicae bene Placitum elige n. p, δε- ,, is,
305쪽
dum duxit, in sita Constitutione , a ubi etiam plenis inae habes de iurisdictio hia, di facultatibus Praesccti an non Urbis, totiusque Status Ecclesiastici Et curam frumentorum, aliaruntque frugum , quae in publici S horreis conserua ri debent, spectare ad annonae praefectu in est textus videndus , b ubi Onus imp nitur ipsi Praefecto, ut per se ipsum inspiciat domos, & horrea publica, ne per Pluviam, vel quid si mile publica strumenta corrumpantur: at si sorte vetustate , vel aliqua alia causa corrumpantur, poterit fruges corruptas cum incorruptis commisceare, cuius adiectione corruptio velata damnum fisco non faciat,ut ubi, e ubi etiam Lucas de Penna ; sed ad hanc conclusionem omnino videas quς scribrint Anton. de Burg. d de Franc. a Ponte . e Cognoscit etiam causas inter Pistores Vrbis incidentes ipse annone Praefectus in vim Constitutionis Sixti V. f quod videtur desumptum ex iure ciuili, g ubi in . allegata I glossa notat, Pistores fuisse subiectos iurisdictionis Comitis horreorum; Stomiti tempore , feriis quibusciamque non obstantibus, de eis ius dicitur,ut est texta cum glossa, b qtiae in verti. pistoris, declarat, ut bonum panem faciant, non inia aliis eorum causis,& reddit rationem, quia omni tempore pane egemus. Poterit etiam Praefectus annonae competentibus, & solitis obsequiis mancipare omnes naues, & quodcumque nauigiurn in alveo' Tyberis inuentum .ad onus Reipublicae necessarium agnoscendum , di signanter frumenta transportandum, ut textus ad literam. i Et si naiticu Iatij per rectam viam non vadunt ,& species publicas distrahunt, eapitali poena puniuntur. Ic Ac si publica necessitas exigat, nullam nauem esse excusandam ex quocumque priuilegio inserto, vel noa inserto in corporc iuris, 1 ex. in iure ciuili, I & utrobique Lucas de Penna. Inimo quod possit etiam' animalia priuatorum capere, si necessitas Reipublicς adsit, habetur quoque in iure ciuili, m & apud Lucam de Penna , n qui ex pluribus probat hanc conclusionem, soluta tamen competenti mercede. Et frumenti portitores ad sarcinam priliatam suscipienda compellendi non sunt, quod si contrarium fuerit ac iam , non in dispendium solum, atque naufragi j damnum tenebitur, verum etiam publica: coercitionis experietur rigorem. OImpedientes vero delationem frumenti ad Urbem qua poena sint puniendi, vide Gregorii XIII. Constitutionem , p ubi excommunicationis maioris , de laesae maiestatis poenam incurrunt, atque nulla personarum ratio, etiam S. R. E. Ordinalium habetur : Sing. 3. prohibetur sub itidem poenis emptio cui ii suis tritici, ordei, Ii-guminum, omni R. generis frumentorum, & frugum quantitatis, praeterquam prosito, suarumq. familiarum unius anni dumtaxat usu : Et concordat Clementis VIII. Constitutio, q ω Pauli V. Sanetio rν sed vide etiam pulchras Sanctiones Gratian. Valent. & Theod quibus vetita est emptio frumenti in litoribus, ne detur materia delinquendi, de portandi ad hostes e sina iliter prohibita est emptio , & venditio frumenti ad usum exercitus destinati, ne in predam, Iucrumque mercatorum
Et quoad emptionem specieriim vItra usum proprium , eiusq. prohibitionem est tex. in I. uni c. C. de monopoliis: est autem monopolium conuentio plurium mercatorum bono publico obvians, ex Felino, t de ante eum Hostiens. v apud quem habes; unde dicatur monopolium, & tradunt Doctores, x Gramin. 1 sed latius vide apud eruditistitnum Tiberium Decianum. α Et cum regulariter inter dominum, seruumque iudicium constare non possit, a tamen fallit in cause annonae. b Nec mulier in accusationibus publicis admittatur; e tamen in hoc admittitur ; a &vide etiam l. a. & totum hunc titulum de annona, quia optime facit ad
De materia autem colIationum, quae in plerisqtie Citii talibus pro ubertate annonae ab ipsis ciuibus fiunt, & quomodo faciendae iliar, videre poteris titulos Codicis e integros, ubi etiam Lucas de Penna: de materia autem annonae Ciuitatum optime scripsit Franc. a Ponte, f quem omnino videas. Et ossiciales, quibus committitur cura ubertatis annonae, posse in Ciuitatibus ordinare quantum frumentum possit qualibet dic, & quolibet mense vendi, notat Bartolus, g qui etiam notat, ex inordinata administratione crescere egestatemia; quod
306쪽
quod etiam adnotauit ibid. num .i Lucas de l enna, quem vide; se Praesecto armo liquid etiam scripsit Patisi rohis; a villandiis ctiam 1 ipsius. bScias etiam debitoribus ex causa panis dilationcs dari non posse, nec ad cessionem bonorum admitti; & contra eos a quocumque iudice procedi, ex Constitii-tione Iulii III. e Et in causis discussio itis Pistores , di alii pro pretio patiis praeie rendi sinit, ex Gregorij XIII Constitutione. d Hoc autem non procedit in frumento , quia latior est fgnificatio frumenti, quam panis, ex Corsetto emoniam vero nulliana Omnino studium reperiri potest, quod rei frumentariae, ac tolle lis annonae dissicultatibuS magis conserat, quim agrorum cuItura , & homines ad hos colendos allicere ; qamobrem valde supportandos ess) rusticos tanquam ad Rempublicam sustentandam maxime necessarios, scribit Lucas de Penna, 1 addens pro ipsis propter culturam agrorum nonnulla specialia contra iuris rationem constituta, ut est Iustiniani Imperatoris Sanctio; g & confert Alpheni I. C. responsiim: h videnda est etiam Friderici II. Sanctio ab Honorio ΙΙΙ. confirm-ta. i Ideo supra modum in hoc Summorum Pontificum vigilantia, de solicitudo eommendanda videtur,quippequi multas hac de re Constitutiones ediderunt, a Clemente VIII. K &Paulo V. I vltimo loco in nouatas, &auetas. Clemens enim VIII. Baronibus , Domicellis, & aliis quibuscumque , etiam
S. R. E . Cardinalibus praecipit, ne Vasallis extra eorum Statum agros colere prohibeant. ordinationes, edicta, bannimenta agriculturam, dc annonam concernenti iisdem Baronibus, &c. promulgarc vetuit . bClericis in bonis propriis agriculturam exercere permittit.f. s. Et a iure commu
ni permissum quoque esse docet Tiraque lius m. vituli in mensibus Martii, Aprilis, & Maii nati pro tertia saItem parte alan
Boues, de itiuencos ad aratrum idoneos nullus lanio, siue macellariu et mactet S 'neque extra territorium, &di strictum Vrbis extrahat. Lia QMd vero diximus,houes ad arandum aptos mactari non posse, id ctiam iure communi cautum scias, ,e post alios, quos rcfert, Menochius u scribit, ac etiam docet, q ia poena puniantur exequiatores, qui pignori capiunt boves aratorios, & instriintenta ruiti ealia di vide Cotistitutionem Fri detrici II. ab Honorio III. Pontifice confirmatam. o
Vertim Paulus V. firma remanente in rebus arduis Congregatione S. R. E. Cardinalium super ubertate antionae, a Sixto V. ut diximus, instituta, ad excitandos agricolas dormientes, & artem agriculturae restitit endam,augendamque ut verbis illius utar in aliam Praelatorum , εἰ Cgregiorum virorum, nempe Thesaurarii genearalis , an non e P secti, grasciae Praesidis, Camerae Apostolicae Commissatij gene ratiς, Pontificiae domus Prς secti Congregation zm ordinauit, quibus ut qilint deci mo quoque ab eis statuendo dic in viatim conueniant, ac de arte agricultu rem tuenda, & augenda, Iaboreriis, S pascuis diuidendis, atque vendendis. 31 de statu annonae, ac grasciae,rzbu' Omnibus illam concernentibus imi icem conserant tractent, & diligenter Perpendant, initinxit, a 'ue mandati it . p 'Boues aratorios , vel ad arandum aptos ad effcctum mactati di mercari. vel eon tractus initi, qtiibusvis PersioniS secularibus, & Ecclesiassicis, etiam S R. E. Cardina
tibus , & e celetasticae Ditioni mzdialc , vel immediate subiectis omnino pro hi
Dolicis erit, & publicani tam in Vrbe, quam alibi pro contractibus praedicto rum animalium nihil recipiant, neque in ipsorum libris reserant, nisi praeuia in inissarii a Pr secto annonis deputati inspectione. 6 4. Laniis, & alijs animali: im nὶ actatoribus, ne sub pecuniaria , & fustigationis Prae ecti arbitrio poena boues hosce mactent, districtὸ Praecepit. 9 s. Clementis VIII. in aliorum Pontificum in praemissis editas Constitutiones innovavit s s.
Greges , sue armenta vaccarum, quas vocant albaS, habentibus, ut ex centum vae eis viginti quinque iuuencos ad usum agriculturae quotannis nutriant, vacca rvmq. nurner im Praesecto deserant sub certa poena mandauit. 6 7. Agricolis stibuentionis titillo scidia mille, veIaliam summanr a Praesecto ann , nae mutuandam, duorum pro centenario nomine meriti accepto emolumento tradendam edixit. II.
307쪽
Qi ae a Clemente , & aliis de vasallis artem ubicumque exercere volentibus a dominis non molestandis, agricultum priuilcgiis frumenti sub certa lege extractioni-hus permittendis sancitanterunt, denuo concessi, di in nouauit, b.8.s' de Io. Patet igitur ex Km dictis, Summos Pontifices non vulgare adhibuisse curam , &diligentiam, ut homines ad agros colendos allicerent: ctenim,ut Plutarctius ait, a ANullum Dudium est, quod tam aerem , tamqne celerem paeis amorem hominibus ingeneret, quam victus agricultura quaerendus; & Cicero b Ommum rertim, in-q uit, ex quibus aliquid aequiritur, nihil es agrieultura melius, nihiliberius, nihiI duleius, nibu homine libero dignius. Neque hanc artem nobilitati derogar pluribus probat Tiraqucllus. e Et quamuis non liceat Christianis tenere traditiones gentilium, & obseruareta, vel colere elementa, aut Lunae, aut Stellarum cursus, aut inanem signorum fallaciam pro domo facienda, aut propter segetes, vel arbores plantandas; d sydeiarum tamen obseruationem in agris colendis , sicut etiam in re nautica , & medicavetitain non esse , ex iiS , quae Sixtus V e contra mercentes artem astrologiae iudiciariae edixit, colligere fas est :&quae in praecitato Canon e s sancita sunt, ad ina- Bnes utique gentium superstitiones a Barnaba Briisonio g relatas reserenda erunt: quem quidem Bristbnium, si antiquorum ritus, in agris colendis, &Iustrandis, si deos, deas a ue ab agricolis in honore habitas, si denique multa ad animum politioribus literis crudiendum cognoscere cupis, tu consule.
A Rchiuium ab arca dicitur, & est locus, seu armarium publicum, in quo
libri, ac instrumenta, seu acta ponuntnr. h Nec esse Archiuium, nisi sit locus publicus, dixit Rota . i Dicitur aliquando locus, in quo sacra vasa reponuntur ad custodiam k Archiuia autem scripturarum stare debent in Palatiis Magistratuum,ut notat Ma-strillus , I & colligitur ex iure citi ili, m ibi, deinde eum nullum habeant Arctivium in quo gesti apud se reponant, diserit, quod eo citur, ere. pondera verba, apud
D, qtiae particula ad personam, vel locum simpliciter refertur; ut Spicileg. nc laues vcro Archiuiorum a Consulibus Ciuitatum retinendae sunt, ut probant Guid Pap. o di Ripa, p quos refert Auendag. q Nec una tantum clauis , sed duae ad minus , S diuersae, non unis ornaes , nec ab uno , sed a duobus retinendae sunt, ut legitur , & notatur in iure Canonico, r ibi, erunt duae claues diuersae , qtiarum Uuam Unus, aliam alius tenebit: de licet textus hic loquatur de carceribus lis reticorum, tamcn ad Archiuium extendit Auendan fEt cum aliquando orta esset dicterentia inter haeredes Notariorum praedelancto. rum , & Custodes Archiuiorum super retentione clauitim ; siquidem haeredes praetendebant retinere claues capiari ina, in quibus instrumenta suorum auctorum serii antiir, ideo Sacra Congrcgatio Boni Reginis ita rescripsit. Non obIi ante quasque prout ne contraria inerrinitur ordines pluries dati per Sacra1n Congregationem, quo olus ductor Arabiu retineat clauesArchiuyo scripturarum in eo exi tin tium, e bi per inuentarium consignatarum: ct Praetor Prouinciae ultra paeruas comtra die Ioseonductores iniune ias casu qtio appareat fraudasse diritos hsredes , prouideat pro a prudentia eorundem indemnitati, ere. In siil'crcum ex forma bannimentorum Notarii teneantur tradere coductori copias instrumentorum rogatorum, recepta competenti mercede , quam quidam re cipiebant, copias vero non dabant, eadem Sacra Congregatio censuit, ut infra
Notarii vel tradant eum este tu copias infrumentorum Arctiuio, CeIpuniantur, spho copise a pari:bus mereedem recipiant, edi tuas non consignent Archiuisae, quacuque prouis Ne ineu coincessione in contrarium facta non obstante, ut in dictis petitionibus,'responsionibus respective factis Prouincis Marchis pag6. Atque huiusmodi Archiuia in qualibet Ciuitate instituenda esse sanciuit Iustinianus Imperator,t ex quo Angelus, v alii notat,&colligiat hoc ex verbis ipsus textus. Et hanc Iustiniani Sanctionem non dedignatus suit imitati recol. mem. Sixtus V.
308쪽
NO 1 ITIA CARDINA LAT. CAP. I. II.
Pont. Max. dum & ipse Constitutionem edidit, o relegitur impressa, ir v tienia turius, & maiori cum diligentia res tanti pol .dc ris exeqtieretur, ipsius ArchivajRegentem, multis priuilegiis decoratum, &iurisdietione si is filium instituit, re or .dinauit, ut in alia euisdem Pontificis Constitutionc immediate sequenti, quae pariter incipit, solicitudo ministerii, &c. Vide Quarati tam . bSed hodie hoe munus ab Eminentiss. Cam Camerario , & ab uno ex Reu. DD. . . Camerae Apostolicae Clericis, quolibet anno sorte extrahendo, regitur, & sistine itur, ut aduertit Cherubinus senior, e addenς, supradictum officii mi Regei ratus Archiuii suisse iam suppressum quo vero ad electionem in Camera sorte saciendam, legitur in eadem Bulla. e laictorum autem Archiuiorum capitula, & ipsius Regentis facultates, ac priuilegia cum publicὰ circumserantur, denota sint omnibus, hic plura non addam; si quis autem illius desiderio teneatur, sciat, haec ultimo loco impressa suisse apud Im- prcstbres Camerales die 8. Martii i63o Hieronymo Bon uisio Camerae Apostolicae Clerico, & Regente. Verum in Vrbe licet Iulius II. e & Leo Y priuilegia quaedam Scriptoribus 2Archim uti Romani concessissent, pius tamen V f praemissa confirmatione dictorum pri-V uilegiorum, Notari s causarum citi iliu in citiuscumque Iudicis Commissarii, etiam S.I .E. Card. eosdem Scriptores deputauit, ut ibi. Sed cum in erectione Archiuiorum in Ecclesiastica ditione a Sixto V. ut diqimus facta, alma Vrbs excipiatur, sanire. mem Vrb. us VIII animaduertens, graue hoc negocium ubicumque necessarium esse, etiam in Urbe Archiuium de suo nomine Urbanum nuncupandum certis capitulis, dc priuilegiis instititit, ordinauitque ; catapotissimum ratione, ut in eo testamenta, donationcs, legata, ultimae voluntates , instrumenta denique omnia habentia tracti ina successi utim , dc quae suturis temp xibus ut este poterunt, vel saltem eorum copiae reponantur,& collocentur: vrq; in praemissis debita circumspectione procedatur, ut par est, Eminentiis. ac Reuerendi A. Antonium Card Barberimini eius ex si atre nepotem hule Archiuio Vrbano praefecit cum incultatibns neccssat ijs , & ol γrtunis, praecipuo eligendi, ac de-ta putandi Miniserum, de Ministros pro receptione, di ci istodia scripturarum illuc delatarum, & ferendarum quae quidem Uec: io, de dei' itatio Ministri necessaria dicitur, ad hoc ut Archiuiorum scripturae fi lcm faciant. Quatuor enim requiruntur, ad hoc ut iura, & scripturae ex Arctitutis desiimptae fidem sectant in iudiciis ,& probent. Primum cst, ut Archiuio praepositus sit Osficialis publicus. Secundum, ut scriptura sit reposita inter alias scripturas authenticas. Tertium, ut consuetudine detur eis fides. Quartum, ut habeat testimonium officialis, ea scilicet scripsisse, vel attestetur esse scripturam Arelituit publici ita notan Urscribit Craucit. σ suem refert, disequitur Menoch. b A quod altiliet ad quartum requisitum, ut scilicet in scriptura apposita sit manus Praefecti Archiuii, attestantis, scripturam esse cxtractam ex Archiuio, voluit Rota Romana , i post Pella. A qui rem hanc latius prosequitur. Αn autem Archiuium det robur scripturae non authenticae neg. atiue respondit eadem Rota ; I & magis aperte in causa Briton orien in ubi ouaeriti ir, an instrumetua concessionis in emphyleusi in de anno i yys. & I s. reperta in Archiilio Ravennatensi sint informa probanti λ denegati ire suit respori sum: primo quia erat simplex copia, nec Notarius apposuerat, Ego talis Notarius rogat fi prsnassis interfui,cte. Secundo quia non aderat signis Notarii ; nec sufficit simplex si ibscriptio Notarii, sed requiritur, ut dicat, RoCattis,o e. Nee etiam susticit, quod officialis Archi iiij, seu Notarius exhibens seripti iram in Archiuio dicat illam inuenisse inter rogitus, de protocolla Notarii publici, quia : vltra attestationem Notarii requiritur, ut per alios testeς recognosi atur, seriptura' esse ex rogitibus illius Notarii, cx cuius proto collo desiimptam sitisse a firmatur, prout in is decisione videnda, n quae fuit confirmata in alia decisione o eius lenta rutei, & coram Gregorio XV pN ibi Bel tramin. in vicinia addit sed numquid consuetudine induci possit, ut scripti iris priuatis in Archiuio repertis adhibeatur siles p affirmative respondet Felin. ρ &est optimus rextus in iure Canonico, μ ubi ex consuetudine induci potest, ut adhibeatur fide ripturis etiam sine illa qualitate, quod sint iii Archiuiis publicis reconditae , prout etiam aduertit Felinus loco citato , declarans, d. c. cum dilectus, Procedere ctiam in consuetu-O o a dine
309쪽
dine validante, script iram aliis simpliciter inualidam: opinionem vero Io. Andia Bal. & Innoc. locis ab eo citatis contrarium innuentem habere locum , quando consiletudo approbat scripturam aliis inualidam, concurrentibus duobus, videlicet loco Archinii, de authoritate ossicialis, ut ibi per eum Sciendum tamen est, alleganti talem adesse consuetudinem inesse illi onus probandi: ita Felinus, a qui ponit casum de quodam fideiussore certi datii, dicente se exactum a fisco, & soluisse pro debitore, & ostendebat scripturam factam ab ossiciali de receptione, in qua non erat subscriptio notarii ipsius ossicialis; de oportuit probare, quod de consuetudine tales subscriptiones non erant in usu, dc quod cautiones factae ab Ossiciali faciebant plenam fidem, ut ibi per eum; de ait esse menti tenendum pro soluentibus collectas. videndus est etiam Puteus..b Sciendum secundo, huiusmodi consuetudinem non ligare eos , qui non sunt subditi illius loci, ubi talis viget consuetudo ; ex Alexandro,c Puteo, d Felino, e viden. Mascardiis, s Rota apud Caputaquensem. gSed hodie in Statu Ecclesiastico contrarium erit dicendum, ut scilicet comprehendantur omnes Sedi Apostolicae tam mediate, quam immediate subiecti, pr pter Constitutionem Sixti V. la quia haec habet vim legis, de ligat omnes Sedi Apostolicae subiectos, ut obseruat Cherubinus iunior; i optimo it Felinus, K qui videtur firmare , instrumenta Archi iiij fidem sacere inter subditos etiam extra te ritorium , de inter Ciuitates confoederatas . Quibus ita firmatis , non ab re putaui quosdam casus referre, qui de facili euenire possunt. Primus erit. Quidam notarius fuit rogatus de quodam contractu lo loco extra Statum Ecclesiasticum ; hic portauit matricem absque extensione instrumenti in unum ex Archiuiis status Ecclesiastici, ubi Archiuinae ex praecitata Constitutione Sixti V facultatem habent extendendi instrumenta aliorum notariorum; quaestumeli, an hic Archiuista possit extendere hoc instrumentit in Et negariue respondit Rota, I quae concludit, quod tale instrumentum erit extendendum per notarium, qui de eo rogatus suit, vel si hic mortuus erit , de mandato iudicis loci, in quo in. strumentum rogatum niti de ita etiam disponitur in bannimentis generalibus Archiuiorum, editis, ut diximus, die 8.Martii as; o cap. 13. Ratio poteti esse, qui Archiilistarum priuilegium est stricte litterpretandum , ut in L dccisione. m. . Alius casus est. Volo ex Archiuio scrpturam in qua nullum habeo interesse, num-s .P- P. γω.i quid Archiuilla poterit illam mihi denegare ρ Et negatiue, non posse inquam scri-ρ-bit Angelus, n quem refert Cherubinus iunior. o Tertius erit casus, Si duae scripturae concurrant ambo priuatae , quarum alter. a teperiatur extra Archiuium, altera vem in Archiilio, quaenam illarum habebit potiorem fidem Z Dicas illa, quae reperitur in Archiilio, quamuis maiorem contineat summam, & obligationem eiusdem personae; ita Romanus, ρ qui loquitur de quodam fideiussure ad sauorem cuiusdam Communitatis ; 5 idem tenet Felinus, q de Marsilius. r Quae conclusio absque ulla haesitatione procedit in Ecclesiastica Ditione, ex dispositis in Bulla Sixti V. de Dannimentis in vim illius emanatis: causam enim in illis habes cap. 8. de'. scripturam esse nullam, de inualidam, quae intra quindecim dies non fuerit in Archiuio exhibita . Et scripturam Archiuii publici potiorem habere fidem. qua in testes, de eorum depositioni praeserendam probatur in iure ciuili, fre dixit Romanus, i queinta
Q. t Bartholomaeus Cassan. udo obseruat Mandosius. x Hanc tamen conclusionem intelligendam puto iuxta opinionem Felini, 3 dicentis, tunc scripturas priuatas ex Archiuio publico desu naptas plenam fidem iacere, quando loci consiletudo ita disponit, res agitur intra territorium, S inter subditos illius territorii, in quo impositum est Archiuium, ex putaque . et Quia tunc consuetudo, de authoritas ossicialis iacient scripturam de non authentica alitenticam, ut ibi per eum; qui quidem Felinus nititur concordare Abbatem, de Aretinum de hac re loquentes. a Et sortius procedet haec opinio, si concurrant illa quatuor, qtiae se pra retulimus ex Crauetto , dc Menochio , de Caputaquensi. b Quamuis in Ecclesiastic Ditione hanc qu stionem evanescere putemus propter Constitutiones Pontificias supra relatas, quae, ut diximus, faciunt ius. 'An auic apoca nullo sussulta testium adiumento, reperta tame in Archiuio publico plene probet 8 Alfirmative scribunt Maseardus, e Barioluς, de alii multi per eum
310쪽
NOTITIA CARDINA LAT. CAP. LII.
ad isti, Romanus, a & reddit rationem , quia archi uitim dar robur scriptura: non authenticae t lilod otiam videtur cautum in praecitatis banni mentis Cap betattigi inmumenti, cte Corrari uni tamen videntur seriti re Felin. Crauctr. 5 Me noch. maxime quando ageretur de maximo prτiudicio illius, contra quem exhiberetur talis apoca, perca, quae notabilitur docet Abbas, b quae Mascardus quoque e videtur admittere , prout etiam expresse decisum habemus in Rota coram Puteo . d Nec me mouent dictabannimenta quia haec recipiunt interpretationem a iure communi , di optime facit Decisio Rotae, e ubi instrumentum de i ii sitate suspectum non recipit fidem, licet in Archiuio sit receptum: 3e eadem Rota
in alia Decisione, subi Rotae Tribunal dat fidem relationi Archiuillarum , cuia elis tamen alijs probationibus de iure requisitis ; de Caputaquensis videndus. gSed numquid in extractione scripturae ex Archiuio sacienda requiratur citatio partis, ad hoc ut fidem faciot λ Negat tuo respondet relinus b sequutus Baldum, iCard K qui ait, tunc esse proprio necessariam citationem, quando de actu debet seri scriptura, de quo prius non fuit sacta, I vel quando scriptura priuata fi idebet authentica m. Hoc tamen puto verum , quando striptura csscte tracta ante litem , ut dixit Rota coram Seras trino n. Item quondo e sic t cxtracta ab eo dem Notario, qui de tali scriptura, seu instrumento esset rogatus. N qui dedit semel unam copiam, & ex causa vult facere aliam copiam , talis exemplatio valet etiam parte non citata, quia censetiir pro una, ut scribit Card. Zabarcth o & ita etiam dixit Resa,p ubi expresse legitur , instruinenta extracta in partibus . parte ad hoc non vocata, nullam fidem facere , si sueriint cxtracia, sitie exemplata PQ ralium Notarium , quam per illum, qui illa alias recepit, & conse citi si vero ab eodem Notario, secus dicendum , quia illis standum esset tanquam originalibus sine partis vocatione ;& hoc idem habetur decisum in eadem Rota qCum autem in multis Citi ita tibiis,Z: locis adsint Archiuia particularia,in quibus ipse Communitates custodiunt,' seruant proprias scripturas, e de quibus Archi iij svidetur loqui Constitutio super Bono Regimine Communitatum Stat is Ecclesiastici, dum praecipit,Tabellas in Archiuiis ipsarii in Comunitatuna, de Universitatu esse seruandas, qilaesitum est, an scripti irae ex istis Archiuiis extractae fidem satiant in iudicio Z Et absoluid loquendo negative respondetur, per ea , quae dixit licita coros . Seraphino, r di coram Puteo, T quae loquuntur iii Archiuiis Capituli mini, & Monasteriorum: cum autem Capitula, R 1lonasteria veniant stib nomine Vi .iuersitatum , ut per Nicolaum L se una, i bene fit illatio. Cum autem hodie Coiiamur i-tates Ecclcsiasticae ditionis sint Domini, ac sub earum dispositione in eant Archiuia, ex concessione, titulo tamen emptionis . a se l. recoris. Clem. VIII. facta, ut loqitur in eius Constitutione nuncupata inuper extin tione recentiorum Ut Eliga D m , sexto Idus Maii isy: Pontis anno primo edita, in qua praeuia reuocatioi e conccssionis olim de ipsis Archiuiis a Sixto V. factae Paulo Falconerio , R ii iuncto Communitatibus onere soluendi certam pecuitiarum summam in ipsa corices solic expressam, ac deinde quolibet anno fructus montium ab ipso Sixto iam croctomimo, eisdem Communitatibus Archiuia, & illori in emolumenta concesiit, ut latius in dicta Constitutione , sitiae cum in volumine aliarum Constitntionum , & nullarum non reperiatur, illam i inpressam vide in volumine Constitutionum,& Decretorum ad Communitates spectantium a nobis claborato , pag Et cum in possession , praedictae Communitates iugiter existant, propterea in balanimentis ini uinctum est illis onus prouidendi domos, di ministroς ad hoc necessarios, & idoneos , ut in . cap. 18. cbele Communata, ere. Videtur igitur dicendum . omnes scripti iras cx Archiuiis Communitatu in desumptas plenam fidem facere e quod etiani innuunt eadem balinimenta cap a 3. ebe tuiti grinHrtimenti, erc. Cui obiectioni respondendum erit . Aut loquimur de Archiuiis particularibus, quae nonnullae Communitates habent ad custodiam sitarum scripturarum, in quibus terminis loquuntur Decisiones Rotae apud puteum , Seraphinum, ta Capilla litensem locis citatis, & tunc non faciunt fidem, signanter inter non subditos, & non existetues in Territorio dictarum Civitatam nam si sint subditi,&cxistant in Territorio, & adsit cori sueti ido, ut talibus scriptiiris fides adhibeatur, tunc habebit locum, quod dictum est pra, vers. sed mi inquid consuetudine ;& adde Decisionem Rotae, u ubi scriptu rae desumptae ex Archiuio Capituli fidem saciunt contra ipsos Capitulares . Aut lo qui