Vitae Italorum doctrina excellentium qui saeculis 17. et 18. floruerunt. Volumen 1. 20 auctore Angelo Fabronio Academiae Pisanae curatore

241쪽

asa HIERONYMus praeses Bibliothecae ac Numophylaeti, eques 8c a consiliis declaratus suit. Sex usque Voluminibus, alphabetico, ut alunt, ordine dispositis, Bibliothecam mιinensem c sic enim opus inscribitur ) complexus est, & optandum

sane erat, ut orationi suae sines angustiores constituisset . Multos enim commemorat Mlaudat, qui quamvis expertes litterarum minime suerint, Si scripta etiam vulgaverint, memoriam tamen posteritatis minime mer bantur. Adde quod ad opus conficiendum multorum opera sic usus est, perinde ac si aliis magis, quam sibi, 8c unius oppiduli aefamiliae, quam litteratorum Reipublicae gloriae servire voIuisset. Et cum propositum

quoque illi fuerit de musicis, pictoribus, sculptoribus, aliisque hujusmodi artifieibus die

re , quibus Separatum assignavit Volumen , non admodum satisfecisse videtur harum artium cultoribus , ceterisque, qui Verissimum

pulchritudinis judicium habent. Etenim in artibus, in quibus non utilitas quaeritur neces saria , sed animi libera quaedam obieetatio earum quidem forma duplex est, quarum altera oculorum , altera deleelationem sectatur Diuiti co by Cooste

242쪽

vir aurium diligenter ac prope fastidiose: ju

dieare debemus; quare homini. qui eaς minime attigit, neque sensu suo gustare potest, taeere expedit. Quae pertinent ad rem litterariam suo more Tiraboschius tradiavit seco josissim6 8e eruditi si me. '8c habuit sane Campum'. 'in quo exultaret ejus oratio, eum vitas explicasses Sadoletorum , Sigonii, , Castelvetrii ; Faloppii, M.tratorii aliorumque pli riuili in hujusmodi varorum, quihu omni sera aetate abundavit Mutinensium civitas. Haec ad declaratinum ani .mim suturi gratum in Tires Achium, hunc satis magno argenti pondere donavit, honorificentissimo decreto iin nobilium civium collegium adlegit. His benefietis alacrior saetus Tiraboschius ad 'nova suscipienda, an. Μ DCCLXXXIn historiam vulgavit Nonantulani monasterii, quo nullum in universa Cisalpina G1llia illustrius fuit. Quo tempore conditum, a quibus auctum de coratumquε fuerit, qhas fortunae vicissitudi

nes pro temporum Varietate tulerit, quae ho

na ita tota sere Italia possederit, quot - viris aut doctrina, aut sanctitate illustribus florue- 'rit, qui illud gubernaverint, quomodo erga

243쪽

as 4 HI LR O NY H Us 1 ipsum. Se gesserint vicinae urbes Bononia, quae diu nimis insens . aemul rion

inter Se contenderunt, ixa perseqM Rr ut .nulla res illustris fuerit , quae non Sum te sit notata . Magd monumentorum i . Vist

his quiuem totum secundum operis v*lumen astat quae ei omnium prima vider' conti rii, materiem suppeditavit ad narrandas res, quae mirum in modum illustrant: historiam mpsit aevi, illarum urbium, & aliarum cstm-pψqr m. Italicyram , Q aare mini My est mi rai qm i hi hoc opere in primis glubri vide re 1 RVneup Met F an F i. - Ν mriac Atestim Abati, ut loquuntur, Comme dataria bissim m Ostorii, grate professus est

ioci torum illi deberi, quod impe*3am secerit

nobilissimae vi iam S. Olympiae Oct r. vit, , ad qu*m p bises extant S. Ioannis Chrysostomi litterat, spe inihil attulit noVi , P tqvam. de si adst copio e . disseruerant Savagi ius &HonIsauςoalui , quos cum legeris, hQmines au-

244쪽

R A Y Μ U N D U S a II dies Graecis luterris eruditissimos, quarum ignarus adeo erat Tira schius , ut peregrinari in aliena civitate videatur. Da Fulvio, Testo , quem non dubitaveris omnium , qui saeculo XVII. fuerunt, , Poetarum nobilissima nappellara, Sc de Rimbaldo. Aazonio Comite , poeta Sc ipso, A eruditione 6c litterarum pa-uoqinio illustri sane homine, plura litteris mandavit, quae ejus diligentiam Sc eruditionem declarant. Amabat Poetas, qui & ipsa minime expers erat poeticae suavitatis , ut ex ejus paueis carminibus tum Latinis, tum Ita- Iieis, quae Carolus Cloechius edidit eo in libet Io', in quo de prima aetate, primisque studiis . Tira sehil egit , intelligi potest. Cum

autem quaereret qua aetate coeperit, Sc unde originem duxerit illud similiter desinens quo tantopere gaudet It lica; poesis , ast illius manus pervenit opus quoddam Io. Μariae Barbierit, quod inscribitur dez orime delut

Poesia Rimata . Vulgavit ipsum an. Μ DCCXC. ornavit etiam praefatione Sc animadversionibus ad eam confirmandam sententiam, poe-

sim, quae adhibet verba similiter desinentia , ab Arabis ad Hispaniae 8e Provinciae poetas, R E

245쪽

as6 II IERONYMUsa quibus nostri acceperunt. dimanasse. Μulta & disputaverat antea huic eonvenientia sententiae Ioannes Andresius, qui omnis sere praeclarae inventionis Arabes suos auctoressuisse contendit. Sed adversus hos omnes sum rexit Stephanus Arteaga i) vir acer & doctus, multisque argumentis probavit nil commune habere Arabum poesim , cum ea, i quae quondam in usu fuit apud Hispaniae & Provinciae populos, & vel antequam i Arabes in Hispania dominarentur, vestigia apparere illius poesis r geneyis , quam Rimata nos Itali appeb

lainus . Non i Hispanis. modo St Italis, sed i&Gemmanis Britannisque VI. vel VII. aerae Christianae saeculo, illam innotuisse eertissimis monumeptisoconficit. Unde vero eiusdem. tas repetendus iles Set se probaturum Spopondit, ii rod: tamen minime praestitit. Sano non du-hito; quin Timbosciuus, eui nihil erat dulcius veritatis luce , in ' illius, sententiam iverit. hae

t Delli In flumina 'degit Arabi sult' origine della. Boesia. moderna in Europa. Roma IT' I. in η.

246쪽

Τ IR A BOSCHI s. a Ide re utra fortasse culpans adversa um suum ,

quod tantum in scribendo dabat acrimoniae , ut haec nullis mitigationiblui leniri posse videretur . Dum Tiraboῖchi iis personae Barbie ri nimium indutiit, rem gratam se lacere putavit Mutinensibus suis , quod tu illa rumi ur he, quemadmodum alu plurimi doctrina prae, stantissimi viri , ortum habuerat , quodque illius singulares laudes vetustas obruisse, Scoblivio sere delevisse videbatur. Fuit 8c aliares, ex qua non solum gloriae stilictum , sed etiam pietatis laudem consequi se posSe speravit. Vel ab eo tempore, quo in Nonantulani monasterii historia conseribenda elabora vit, multa collegerat monumenta. quae ad res

populi Mutinensis pertinebant, & in illa ipsa historia locum dedit narrationi rerum illustrium , quae acciderunt ad saeculum usquaXII. Neque hoc contentus binis. dissertationi bus complexus est origines nonnullorum mo nasteriorum Benedictinorum, quae sparsarant in agro Mutinensi, hujusque descripti nem . Multa alia postea invenit, quae mirum in modum urbium , M oppidorum universas Μutine is ditionis historiam illustrabant, da

247쪽

z38 HIERONYMUS

clue hac scribenda consilium, etsi senior, onus suscepit. Totus suit in hoc Opere, sane laborioso, postremis, quibus vixit, annis, vitamque finivit, antequam voluminis IV. impressio absolveretur. Illarum urbium explicavit originem, quaesivit qui casus , quae sortuna , quae vices fuerint, quid memorabile in iis acciderit, quae in iis viderentur admiranda , quibus paruerint, quot in discrimina

venerint, quomodo ad novos casus temporum novorum consiliorum rationes accommodaverint , 8c, ut paucis dicam, ea omnia per-Secutus est, quae investigari solent in hujusmodi historiis conscribendis, ea respuens omnia, quae certissimis monumentis minime consignata erant, quorumque saltem probabilis ratio reddi non poterat. Porro negotium suum agere putabat Τiraboschius, cum Μutinensi-hus serviebat, non secus ac si penates suos apud eos haberet. Sane voluisset etiam obsequi voluntati eorum, qui postulabant, ut

de Episeopis Μutinensibus & Regii Lepidi,

da quibus multa jam protulerat in medium ,

separatim ageret, addebatque animum rei Christianae utilitas. Sed non omnia, quae Opta-

248쪽

Τi R AB di se H Itis . as' bat, assequi potuit h6ino ficet esset, si quis quam alius ' navisi M' industrius, exercitatus ti dissens, it ad ' seribendum cum ae-

quabili quadam si eleganti lenitate faellis 6c expeditus. Tribuebat Sc multitin temporis amicis non sol nm, sed etiam omnibus iis, quieonsilia se judieia de litteris ab eo exquirebant. Eo factum est, ut multi epistolas' Ti-raboschii vulgaverint, fore sperantes, ut ejus testimonio Sc laudibus p6sterit1K commendarentur. Hujusmodi epistolarunti exemplum habes in ephemeridibus quibusdam Vindobonensibus si), in quas Iosephus Reteterius retulit binas, quas ad se misit Latinas litteras Tira-hoschius de vita 8e scripti x Hieronymi Balbii.

Caute haec scribebat , ne aut nimium velifieari alleui diceretur, aut aliquid , quod referret scire, reticuisse. Quod consequutus etiam mihi videtur, cum an . MDCCLXxi II. edendas Μutinae suscepisset ephemerides ii

249쪽

ad, annum usque MDCCXC. & ad XLIII. usque volumen perduxit. Procul ab omni . metu ex ponebat quod sentiebat de editis scriptis, sed severitas tanta cum humanitate , tantaque eum reverςntia erga eos, qui se litteris dedide runt , iungebatur, ut nemo aequi verique Mmans ejus judietum recusasset . Cum probavisset consilium eorum, qui de edenda Patavii Encycloperia, ut aiunt, methodica, cogi tarunt, iis multa suppeditavit, quae ad ornandum opus plurimum valuere. Neque minus liberalis fuit in Academias quasdam, quibus erat adscriptus , Dissertationes ipsis concedens omni eruditione resertas , quod poterat facile,

cum omnia. exempla majorum, omnes leges, omnem auctoritatem magistratuum, omneS religiones , omneque iter antiquitatis pei secte teneret. Neque ejus studium unquam destiit laudandi egregios viros, prodendique posteris memoriam rerum illustrium Latinis inscriptioni-

bus, quae antiquitatem prorsus redolebant. Quorumdam etiam defensionem suscepit, quod faciabat docte & modeste, cui rei exemploe se pinsunt, quae pro Cajetano Marinio ex

250쪽

Tin Asos CHIUS. a6Itavit, dum hic surrexit ad dicendum adversusi Petrum Paullum Paolium, qui in inseriptione quadam a se reperta, in qua erat Antimii nomen, Felicem II. Pontificem innui

velis remisque contenderat . omnino eum tenen 'cursum , quem a prima aetate susceperat, agendi semper aliquid discendique , quod

eum sui aliorumque utilitate esset conjunctum tantam consecutus est auctoritatem dc famam ut perpauci illi pares ponerentur.' Ad' has tantas res, quaS gessit pro bono litterarum, addenda. sunt ornamenta virtutum, nwdestiae,

temperantiae , justitiae , . innocentiae, iacilitatis singularisque pietatis ac caritatis in Deum 84 homines . Sancte 8c tranquille, Sc cum omnium honorum laerimis decessit III. Non. Iunii an. MDCCXCIV. ut non mitius beata mors illius quam vita laudabilis omnibus visa suerit. Sepultus est In suburbano Templo M. Faustini Sc Iovitae, monumentumque habuit a Philippo A-pho Malchisio Comita cum in scriptione, quam fecit Pompilius Pomettius e familia Scholarum Piarum Atestinae Bibliothe eae una cum Carolo Ciocchio Praesectus. Uterque tanti viri memoriam posteritati com-