Roderici a Fonseca Lusitani Olysiponensis, De calculorum remedijs, qui in renibus, et uesica gignuntur libri duo ..

91쪽

quae tum abstergendi facultate, tum quod plurimam materiam suppeditent , corpus per urinas expurgant. Id quod faciunt aquae sponte nascentes, nitrosae, & salsae, id efficiunt, eo quod alliciant humores noxios familiarit te substantis ,& eos ducant per urinae vias . qua rationer barbarum, cassa, bilem opurgant per urinas: alia vero dicuntur urinam prouocare; quod pituitoses hum res in venis contentos fundant , extenuet atque in aquosum humor degenerare faciant. Quod efficiunt omnia insigni caliditate pridita. de quibus solum videtur tradere pricepta Galenus, quae in hac assectione minime convehiunt: sanguinem enim nimis adurunt, ac crassum reddunt; quia caloris vehementia reserente Galeno humorem separant a sanguine. At si quando ijs uti velis, raro, & per interualla fiat, oportet. ex tertio autem g nere urinas pellentium praestatissimum est medicamentudesiimptum ex aquis sponte nascentibus; qualis est po

retana, Villae, Telucch,quς & probatissima est: hςc enim non solum lapillos abradit, & secum triuit, sed etiam

pituitosos humores e ventriculo, & intestinis abstergit: atque utrique malo, quo laborare solent colici, & N phritici, succurrit. bibitur autem iis c aqua omni tempore anni, cum Wget Reccssitas, calida, quantum fieri potest, mane ieiuno stomacho ad libras quatuor plus minusue. Continuata potione per spatium unius horς n m patio quatuor dierum calculum exire facit; maxime si in renibus extiterit, ac in illorum cauitatibus: quia ille, qui in substantia illorum continetur, non nisi naturae

educi potest. Est & in balneo Pisano ad radicem montis inqua probatissima, & experta, quς sitae tota pervias urinae transit, quae ut puto ad calculum Huperat etiam aquam Tetuccij. Sunt autem quidam homines, qui has aquas cum dissicultate reddunt, quibus nocumentum noparuum iusti t. Proinde si quis nouus sit in illarum aD

92쪽

sumptione, corpore prius expurgato, miscen sunt, quq transitum adiuuent, ut Oximes, aut mel rosaccum . itemque prima die paucam assumant quantitatem, quς s f cile reddatur, pergant ; si vero in ea reddenda multa sit

dissicultas, abstineant. Ab ijs item quae per os similix, aquairgida, si calidum si aegri corpus, sitisquevehemiater insestet, & calidae assuetus, si aceruatim aegro bibenda exhibeatur calculo renali laboranti, solet, renibus roboratis , ipsam foras pellare. ae non est e ibenda tomere , & in corporibus pletoricis ac occrementosis, tum

ubi viscus aliquod debile affectum est. Adest & lignum

dictum renale referente Manardo) ex India delatum c ius scissiam in aqua per horam infunduntur, qua bibita aqua vel per se, vel cum vino, mirabiliter urinas ciendi vim habere, dicit. Nec non & aqua ligni', quod saxastas nominat. Ab ijs vero, quae nos ambiunt, parari possunt& balnea, & unctiones, urinas cientia. Reseret auis Ma nardus, lapidem quendam afferri ex India, quem vocant a lisiada qui exterius applicitus, dolores sedat schi dicos, & nephriticos, nec non urinas pelliit, atque ar nutas,que multi cum iuvamento se experiri aiunt. Ab ijs vero, quae a nobis aguntur pellendi lapides vim habent motus, qui per ascensum, & descensum scalarum fit ; nec non equitationes, vectionesque; sed moderatae, ne rones inflammentur. At posteaquam de hs, quς urinanicient, mentionem fecimus, bena se habebit hic ex Di

se uide afferre, quae id inciunt, e quibus, quae tepidiorera sunt, semperiunt eligenda.

93쪽

talogus urinam cientium medicamenis, rum ex Dioscoride.

Nardus

Α Cori decoctum potum. Mei radices ex aqua deco vel tritae citra coctionem potae.

Indica lCeltica L potui dari.

montana l

Cardamomum ex vino haustium. L. Asarum bibitum .Phu sicca pota rei a mali i

Gynamomum potum stus ebibitus .

Iuncus odoratus in potu l l C lῆ. l

Calamus odoratus cum granis de apii seminibus suin

Heleiiij radicum decoctum potui datum. Croco a potum. Pinare nuces purgatae, comes e aut cum pata vel cucumeris semine setae.

Lentisci decoctum haustum. .ril nTerebinti fiuctus comestus . .

Resina omnis pr sertim terebintina hausta. md Cupressi selia ex pasta, & cxiguo mirri pota. iCedrides deuoratae. Lauri liorum decoctum in dissessionibus albae populi cortex pondere haustus.

Polluri liorum, & radicum decoctum in potu sumptu. Philtereae lia pota. Ladanum ex veteri vino haustum. 2 l . Olet

94쪽

Oleae Aesopicae ac nostratis lacrima potui data. Glandes in potu sumptae Palms inuolacri decoctum bibitum . .

Puniciacids succus potus. . . Cerasi gummi haustum. Amygdesae amarae lacrima bibita . . Erinaceus marinus in cibum sumptus. Erinacei teriestris caro inueterata in aceto mulso pota. Vermes terreni & cum passo poli. Mel haustum. lPtisana hordeacea deuorata . . t a thum ex hordeo paratum potum,' 'Cicerum decoctum bibitum. is i. ZA. Erui decoctum haustum. Lupinorum radicum decoctum bibitum. Raporum cauliculus elixus in cibum. Raphanus comestus, & eius semen potum. Siseriae radix in cibum accepta. Asparagi breui coctura elixi, & in cibum propinati Sion quoquo modo sumptum. Cucumeris semen potum. Erucae utriusque semen bibitum. Dracunculus minor haustiis. Hortensis lautacis siliquae cum semine elixae. Asphodeli radix pota. Bulbi vomitorij decoctum potum. a Porrum domesticum, & siluestrς comestum . Caepa decocta in cibum sumpta. Allium in cibum sumptum. Caparis succus quadraginta diebus potus . Anagesidis succus bibitus Calaminiae decoctum potum. . Saluiae decoctum haustum.

Crocodili semen bibitum.

Thymi

95쪽

Thymi decoctum potui datum. Thymbrae decoctum 'bibitum . Serpillum in potu rumptum. iRuta quoquomodo modo sumpta. Spinae albae raddi pota. .' Acanti radices potae . . 'Ononis radicis cortex ex vino hausta.

Eringii radix pota. Absintium potui datum .Hisopi decoctum in potu sumptum. Origanum haustum. Tregorigani decochun bibit n. Ruta siluestris pubi illita. Ligustrici semen, & radix pota . Pastinacae erraticae semen haustum.

Cari semen potum.. lii:

Ae comae, & seminis decoctam bibitum.

Apium crudum coctumue in cibo simplum it Petrosellinum in potu haustum. Foeniculi decoctum potum. is Nigella utibus dienus bibita. Poth montani decoctum potui datum. Artemisiae decoctum in sess0nium adhibitum Anthemidis decoctum haustum , vel dissessionibus ad

Litliosperini semen ex vino albo sirinptum. Rubiae radix pota. mConchitis radix ex vino sumpta. His pericon bibitum. Bettonicς folia pota. Periclemini semen haustum. Saxifragia potui data. Xiridis radix trium obolorum pondere bibita, sed semianis vis longe maior.

96쪽

Iunci marini scimen frixum, ag gatum sulficiam. Vescariae Nibentes acini folliculis inclusi deuorati. Solani mnifici semen potum. Spartij semen deuor*mm . , . Vitis albae cauliculrtetaeri demta deuorati. Cytis decoctium potum. Dauci semen haustum. Coris semen in potu sumptum. . Aeouisseti succus potus. Vmbelici veneris sella cum radicibus manducata. Astragalli radix ex vino sumpta. Iliacinti radix bibita. Vitis nigrae viticulae primae, coctae, comestae. Lainar daphnes soliorum siccus ex vino sumptus .

p cydonites

scillinum absistites Aqua mulsa in potu data. Haec ex Dioscoride, urinam ciendo, lapidem peli re sunt apta, nunc ad ea, quae stangunt, dissoluunt,

transeundum. potum.

DE II s

97쪽

II DE

IIS, QUAE LAPIDEM

Οn desuere, qui negauerint lapides r num , & vesicae posse ulla ratione dissoruui, sed his contraria est antiquorum a thoritas, nec non experientia. Verum equidem est, vesicς calculos magna cuia dissicultate solui posse, at renates , Ut p te , mulliores, minoresque, atque calidiori loco conten . ti facile & a natura, & medicamentorum ope dissoluui tur. Adscribemus igitur in primis remedia ab ijssumta, quae deuorantur Medicorum experientia c9mpr ala; quorum quaedam a propria substantia, nonnulla vero partium tenuitate lapides atterunt, abraduntque impactos. Sunt autem haec medicamenta non semel, aut bis, sed pluries assiimenda: sic enim pristabunt, quod promittunt. Interim autem dum exhinentur, renes, &vesica fouendi sunt. balneis, fomentis unctionibus, quo faciliori negotio operentur . nec non liquore aliquo te-nium partium, quale est vinum album vinosum, propiaris. aeua nanda sunt. Hoc enim vinii ait Hippocrates ad vesicam istorum. magis penetrat, quam alterum, & cum urinam moueat, is maxime in ijs morbis proderit. Si quis vero experiri ve- is lit remedium lapides stangens, illos in vinum infundat, in quo dissolutum fuerit medicamentum. Si enim dis. soluantur, sperandum est, id quoque in corpore euent rum. Subijciamus igitur Medicorum experimenta.

98쪽

' LUM Secundi IV pocratis experimentum ex lib. de natura muliebri .

,, CI virgo Iapide laborauerit inquit ille semen radicis, , Aetniopicae in vinum ad decem dies dato, & bis in

die multa calida lavato. Haec ille. Sed quae nam sit haec radix non valde constat. Caluus laseris radicem vertit. Expertum tamen habeo vinum, in quo per nocte rapti ni radices fuerint maceratae, matutino tempore per alis quot dies exhibitum, lapidem dissoluere.

rej. experimentum ex sermone 3. cap. II. PRius inquit quam ad alia progrediar, unius simplu

- cis pharmaci mentionem faciam, quod persectam a sectionis destructionem promittit ,& quodamodo ad ea, quae ex proprietate totius substantiae operationem faciut, accedere videtur. leporis pellem in ollulam coniice,& in furnum demitte, atque, ubi usta fuerit, ut probe conteripossit, acceptam tere; & ex ipsa cochlearium ieiuniss in solio calidae aquae prsbe. Si vero velis experimentum pharmaci accipere, ex eo in vinum conijce,& in vinum item lapidem in flumine acceptum iijce,& contectum per paucas horas sine, & in gummos lapis dissoluetur.

Haec ille.

Se undum eiusdem experrem.

Anguis hircinus ad nephriticos tum ad calcRlosos pr sens citremedium; nam 2 ρος istentes la ς M uit,

99쪽

rit, atque ita per lotium excerni illos facit, ut etiam alij amplius non gignantur. praeterea & dolorem sedat . cum uua igitur maturescere caepit, ollam nouam excipito, &insula in ipsam aqua, donec terreum deposuerit, coquiato atque accepto e grege hirco aetate matura plus minus quatuor annorum, eum mactato, eiusque sanguine modium olla excipito; ita ut qui primum Muxit, itemque postremum, penitus relinquas. Medium autem inspis fari sinito, & in olla situm, per acutam arundinem in multa frustra disseccato, indeque reticulo denso, aut linte Io raro, aut cribro vetiori contectum sub dio exponito, ut insoletur, ne roscidus fiat; cauendo, ne imbre com descat. Porro ubi exsiccatus fuerit, eum diligenter tertiato, & in pixide obseruato, ac remittente malo. cocle rium plenum cum pata cretico exhibeto. Cognomin tur autem pharmacum hoc, teuchir, hoc est manus Dei. Huius & nos inquit Philagrius in breui tempore non aspernandum periculum fecimus. Aliquando autem odoris commendandi gratia, parum solii, aut amomi, aut similium admiscemus. ego hoc pharmacu cum πο- gloditide passerculo permixtum cuidam penitus nihil I iij eiicienti post magnos dolores exhibui, & permagnum lapidem extritum ab eo expuli. cui attestatur Alexander Trallianus, qui ex sanguine hircino, cum mirrhaetenzibere, & mu to calculum prς grandem se stegisse atti

ertium Metij expertum.

Est autem troglodites passerculus appellatus, iuxta

sepes,& muros victum qu ritans, estque hoc an, malculiun omnium avicularum minimum, ca excepta,

qui regulus appellatur, ire multis prsterquam quod in

100쪽

Liber Secundus ' s

auricolores pinnas non habet. est etiam hic passerculus regulo paulo maior, caudam semper subrectam,*albo colore interpunctam habet. magis item garrulus, quam regulus habet .iuxta summum alae lineamentum cinerei coloris. breues item volatus facit: naturalem autem vim omnino admiratione dignam habet, ita quod sale con ditus crudus cibo exceptus, morbum persecte fanat, &noui quosdam ob illius usum numquam amplius ab affe-ctione vexatos. exhibetur & cinis passerculi combusti per se, aut modico pipere admixto. licet & melle coctum exceptum in promptu habere proderit, & assatos edere his tegros.

s uartum expertum.

Α Lliorum unguiculo siue nucleos septem, piperis grana nouem contere simul quam tenuissime,&cum vino albo veteri aditi ingente pro una vice in balneo b bendum prςbe, ubi ad calidum eius locum fuerit ingrcsisus, a dolore quidem hoc grum liberat; aliquando a tem & post unicam potionem exigit.

amnium eiu em expertum.

Λ Liud, quod calidioribus praecipue conuenit, in portulaca succum exprimito, eumque exsiccatu in chtapotia redigito & 3. unam exhibeto. ad miraculum us que lapidem per urinam pellit ; vel cucurbitam aridam exure, & cineris cochlearium unum, ut velis, bibendum praebe; aut catapotia eius etarmato, & exhibeto, celerrime per lotium calculum extrudet. si vero mitridati cG