장음표시 사용
31쪽
mbi detegitur scopus, intentio,'propostum Magistri, resue
considerata in genere, uidelicet creationis opus. Traefatus vero
incipit a distinctione secunda, de quo locosuo verbasciam. Enodaturus ergo vobis distinctionem hanc primam sex declamabo, imtentionem Magistri, errorem Platonis,discrimen inter creare, facere, nouitatem crearara cum mutatione, Aristotelis errorem circa principia, tande cur corporibus rationales animae sint unitae.
Pro intellectu sigmenti primi bςc coclusioponenda. Deus mouens non motum, efficiens non essectum, agens, quod non repatitur, in temporis principio creauit crium, oe terram , prςter hi mutatione. An hoc veru, per illud Gen: probari defacili potest: In principio creauit Deus colum, oe terram: Deus ergo omnium, tametsibilium, quam inuisibilium creator est, hinc secundo apparet Platonis error tria ponentis principias se ab ςtemcL, ω incremia, idensne principio, Dcum, exemplar, m materiam primam, ex consequenti, vir iste Deum mundi creatorem minime ponebat, sed opificem, stufactore, quod paret ex hoc, quia mundumno produxisset ex nihilo. Ex his pendet discrimen tertio loco inter ereare, m facere: nam creare nil aliud est, qua ex nihilo aliquid facere jacere autem est aliquid ex prseiacenti materia producere,etnde, ne quis crederet mundi creationem in Deo ponere mutati nem temporalem: propterea quarto loco sciendum, quὸd verba temporalia de Deo dicta, ut creare,facere, agere, m gubernare, nullam prorsus significant in Deo nouitatem, nec mutationem: at solum nouum connotant circa creaturam esedium. Nec id mirum, nam si hoc in sole videmus, ex cuius calore siqua noua fiunt, ac
32쪽
generantur nullasIta mutatione in ipso calore, ita ex Dei voluntate creatura incipiunt esse absque Dei mutatione. His quinto
loco adiutur Aristotelis error, qui plura posuit principia, materiam, de qua libro primo de P fico auditu, formam, de qua ins cundo CP ficorum, oe principiam efficiens, tandem mundum ab pernosuisse est opinatus, qui omnessuerunt errores luce seselis clariores: nam inprincipio creauit Deus ce lum, terram. Sed dicetis, ex quo Deus cuncta de nihilo produxit, cur in 'ecie rvitionales fecit creaturas' ad hoc dici potest, id totum essese tum, ad participandum sua diuinitat is fruitionem. Rusus quςretis,Dςna causa creationis assignari potest ' certe nulla alia nobiisssi
Auditores, ni ola bonitas creatoris, communicare potens, o volens, at minui non potens. Hissexto loco addenda venit cause, propter quam Deus humanam ainimvim corpori uniri voluerit: Prima ergo causa immediata Dei voluntassest. Altera causa, ad ostendendum ese possibilem Dei cum anima humana unionem. Tertio,vtsibi possibilem crederet beatificam stultionem, nec non, mi glorificationem sibi acquireret per anima in corpore exercit tionem. Tandem ut oceret ad maius meritum existens in carne,
quam si separatas fiet. His ergo de causis Deus voluit animas rationales uniri corporibus. His prςmi sis, ZMagister sient. concludit in 'o secundo libro intentionem suam, qua est, versari circa
triplex genus natura. I .g. circa creaturam Epiritualem corpori non unitam, cum modi Angelica est, cν cirea Epiritualem corpori unitam, ut est anima rationalis,oc circa corpoream nasuram tari
33쪽
4 IO. PAULI PALANTERII DE DEO, ET C.
Lectio II. MVlta in initio, medio, calcepr eclararae distincti nis talia fiunt a Magistro sint. quae sive cietenus , si pertransirem, mihi proculdubio quid vitio dariposset.
Ne ergo uri nota posse vobis etidear, inprsentiarum hπ omnia perpendam. Deum, principium, creare, cςlum, terram, denique dubium cum solutione. Quo ad primum, iste terminus, Deus sex capitur modis, primo modo nuncupat me siue abusive, ut in Psal. 9 3. Omnes Dijgentium Demonia: secundo accipitur adoptiue,
ut in Psal. Ego alai Dij estis, lj excepi omnes. Sic quilibet Dei elidius filius hoc modo per adoptionem dici potest. Tertio dicitur capipose dignificatiue, scilicet, pro hominibus in dignitate
copitulis, ut Exodi 3Σ .Dijs no detrahes, idest Prςlatis. Quarto potestatiue, unde dominus ad Mysen Exo . 7. Ecce constituite Deum Pharaonis, idestpotestatem dedi cotra artuos, m Deos Pharaonis. Quinto solicituainalter, ut Apost. ad CPhilip. 3.
Quoru Deus venter est: tales enim tamiam de ventre habent folia citudinem, ut Dei obliviscantur. Sexto capitur essentialiter ,siue naturaliter,utsic, Deus est Pater,s Filius,m Spiritussanctus.
Hoc autem modo accipi solet quadoq; personaliter, m hoc valde intendendum est in legendis,mexponendis acris cripturis, qua-do est actus essentiabs, m quandopersonalis, habet enim iuuersam suppositionem terminus Deus in sacra scriptura: nam aliquandoselponit pro persona diuina, aliquando pro essentia diuina commia tribus
34쪽
tribus perfnis. Vnde al. Propterea unxit te Deus, Deus tuus oleo ip itia. Primum, Deusupponit pro personasiij. Secun- Deus Apponit pro persona patris ,σ illud Exodi: Audi Israel,ga dominus Deus tuus unus est, idest esentia diuina unica est, σ indivisibilis. Et Augustinus in bb. de Trinitate, Deus est Pater, Filius,oillud Gen. Inprincipio creauit Deus orium, oe terram, Deus stat essentialiter, eo quod creare est alitus essemtialis,m sic toti conuenit Trinitati, inquantum Deus. Item quam do dicitur Exodi 3. ego sum Deus Abrabam, Deus Isaac, Deus ibi flat essentialiter,sed quando dicitur Pyla. Σ. Dominus dixit ad me, filius meus es tu, Ego hodie genui te, 6 Deus ,stit Donaliter, quia pro persona patris tantum, eo quod dicere, m generare, est astus personalis, notio ipsiuspatris , m ad me ,stit pro pem senasiij, ad quam loquitur pater. Prudens er olentor, indelis attende tales locutiones, quandosunt esentiales, quandopem sonales, m quia laxant appellant etiam Deos Idola siua, ideo ad differentiam falseru Deorum multoties inscriptura dicitur, Deus exercituum, Deus ccli, σ Deus Israel, ad denotandum, quod seselus Deus verus est,m dij gentium siunt dςmonia, σhςcsatis de confideratione huius termini Deus. Nun at frmo, de principio, quod tribus pro prsenti accipi potest modis, triplex enim est principium , essendi ,fendi, oecognsendi. Principium css ndidicitur illud, quod sprincipium alicuius inesse eius,vel quantum ad generationem, vel quantum ad crementum, vel quantum ad errationem; siub quo sensu, Deus omnium causa, ueprincipium, a quo omni uni P dudia in principio cilicet temporis. Ficndi vero
35쪽
principium duplex, ut materia, σforma. Principium cognosset in duplex est: nam quandoqsumiturpro quodam euidenti ad δε- mon trandum,m aliquando pro vera una oratione, ut es videre apud Arist. in lib. primo Posteriorum. Nunc agamus tertio determino, creare, nam quandoqoumiturpro promouere ad dignia tales, ut aiunt Canoni , dum dicunt, quὸd Papa Cardinales creat: fecundo/producere, large tamen loquendo,ut commemtator tertio de anima. Int ilicius creat intellecta, vel intellectionem sicundo capiturstricte, P facere aliquid de nihilo mediate, et et immediate, idest ipsium,vel id,de quo facilum est,fie dicit Au
gustinussiper Ioan. quod si etes creantur. Tertio modo accipitur
stricitius, oefc es agens facere aliquid, postquam nihil fuit, quod posci facere fine Abiecto: Quarto modo capitur stricitissime, σse est. Deum facere aliquod, po quam fuit nihil sine concursis agent is, quod necessario requirit passum diue sibiectum: m acciapiendo creare primis duobus modis, s libet lectus creatur a Deo, quia omnis esse tusproducitur a Deo de nihilo secundum se, vel fecundum id, de quo ultimo producitur, quia prima rerumprod dii uit de nihilo. Sic uerus, quod dicit Magister, quod Deus est creator omnium, viFilium,m inuisibilium. Accipiendo vero tertio modo lus, m omnis spectus simplex creatur a Deo, qui non requirit de necessitatesiubiecta in agendo. Idem quoq; efferitus
generatur, Or creatur, eneratur a creatura, σ cci earis a Deo,
Et quia bissimo de duobus, scilicet de Deo, de creasura ; n tandum, quod creatio duplex est, sicilicet creatio adiis, m creatio passio. Crealis actio diuinam dicit essentiam, oe creaturam nonc potentem
36쪽
potentem existere, nisi posita diuina essentia, oe dicitur creatis actio, quia Deus creator est,m crearura creata, quae sine Deo esse non potest. Creatio vero passiua dicit creaturam non potente fine Deo existere,o diuina essentiam, σ est realiter creatura a Deo producta, quare creatio passio Apponitpro creatura, oe connotat essentiam creatricem. Nunc agamus de cςlo, quod est multiplex, nam dicitur de aeris inferiori regione, inde cdum aerem,datur σcςlum aethereum , scilicet regio aeris siverior, quae mouetur admotum primi mobilis ideo aether eum illicitur,quas semper currens.
Crium O mpum dicitur inferior ignis regio ab altitudine cuiusdam montis, qui dicitur Olmpus. Γ ςlum igneum insuper dicitur superior regio ignis. Cςlumstellatum dicitur illud aggregatum ex stheris si piem Planetarum, σfirmamento. Cςlum Chi allinues primu mobile. Cςlum emvreu, in quo angeli, m beati. Γ lum
tandem pro angelica natura. Quomodo Magistersent. videbatur loqui adducendo Genes. authoritas em. In principio, σ c. Quarto loco significata terrae confideranda, nam quandoque sumiturprobeatitudine, qua fruuntur electi in odo, quandoqJro elemento, Dandoq; pro ventre beatissimae virginis. Iuxta illud. Rorate cςli desuper, nubes pluant iustum, aperiatur terra, germinet Saluatorem. Tandem sivis siditet terra P materia prima. His ita δί'
iis, nunc dicitur, quod in principio Deus scilicet essentialiter creauit, ides de nihilo cundia inesse produxit, cςlsi maxime, ides
naturam Angelicam, . terram, idest materiam prima, in quibM verbis larigitur creaturarum excellentia, quia a Deo principio
prodadbuo habent esse ded in tempore, ideo dicitur in principio.
37쪽
s IO. PAULI PALANTERII In per sest ij perscctio togitur, quia cnum, deinde deprcssio,
vel impresio vjli1j, qaia terram. Tandem, ut sermo prsens rerminrIar noster, dubium proponemus, illudq; e mcdio tollimus. Dubium origincm trahit ex calceprςdeclararae distinctionis, ubi Magistor ponendo intentionem suam ,se de tribus agere velle diacebat, scilicet,de Angelica natura, de anima rationaei ,postremo
cle natura corporea. Sed cur nonprmisit naturam corpoream om
nibus alijs, cum nobis magis nota esse dicatur' ad hoc dici potest, factu uissesecundum ordinem nobilius,mpemfectius, no ec dum ordinem quo ad nos, dum ergo Magister primo in genere tractat de his, ordine doctrinae seruat, dum sicundo in L etie verba facit de natura Angelica ordinem secundum nobilius ,σpes ctius intuetur, non ordinem quo ad nos, qui a creatura corporali incipit: π hscsatis.
Lectio III. ORdinem De inprςdictisseruauimus, viseruemus, circa dicta Magistri, qusta duo excitabimus, m primo:
Num creatio possibilis sit: insuper : Utrum creassuma ab aeterno produci potuerit. Quantum ad primum, declinantes quidam ad negativam partem,sic ratiocinantur. Actio, dicitur essentialius re liceresubiectum, isterminu, ut Gilbertus author siex principiorum testatur: atqui actio absq; termino ebs minime potest, igitur nec fine subiecto,quare nec creatiopossibilis.Deinde,
38쪽
trea: io υidetur medium esse inter Deum creantem, oe creaturam
ipsam: at certum est,quod non est sebstantia, igitur accidens, tunc se, omne accidens siubiectum requirit, ideo vocatur ens inhςrens, no ergo, his nantibus possibilis erit creatio. In cotrariumse habet illud sacratae Gen. dum dicitur, In principio creauit Deus cstum, O' terram, possibilis ergo; Pro determinatione huius negotij, quid
nomen creationis importet confiderandum, inde veritas ponenda. Vt ergo communiter loquamur, dicemus, creationem, actionem,
importare, per quam aliquid ex nihilo in esse producitur: Quod tribus acetipse modis intuentipatet: primo enim modo, b Ex nihilo, materialiteris matur, luc resum hunc faciet, quoa nihil si rei productae materia, qui siensius nullus est, quia quod no est, ut hic loquimur nosnullius materia esse potest, materia. η.per Arist. primo m ficorum, illa est, ex qua aliquid fit, σc. Alio modo a ripi potest j nihil , ut ordinem dicit, tunc sensius erit, creaturas feri. Ex nihilo, idestpost nihil, se erit ordo a sematium ad nihil,
tanquam ad terminum a quo,sub quo sensiu, nos minime loquimur in prsenti. Superest ergo,quod creatio dicatur esse de nihilo negatariae; quoniam no est de aliquo,nec in rationsubiecti, nec termini. Vndesicut non habesubiectumJic nec terminum, a quo, vel ex quo si, non enim motus, vel mutatio est, qua sunt a quodam in quoddam . Prsupposta ergopost bilitate creationis, ad rationes adductas, discite re pondere nequaquam erit, dici itaq; potest: Ad primam, quod in materiapeccet, nam minor est false,c ratio assignatur, quia omnis aflio reatis dicitur esse eadem cum suo temmio, vel illasaltem, quone motu est, ut creatio, ideo ordinem
39쪽
nagis habere dicitur essentialem ad siuum terminum, quam ad μό- testum. Ad didium vero Arubori exprincipioru , est dic edum, debere intelligi de actione naturali, quae cum habeat subiccitum, terminum, upponisubicctum tanquam prςexistens,non ob id temminum siupponit ,sed producit, γ hςc de primo argumento. Ad secundum restonderipotest, ne ado maiorem, . ratio negationis assignatur, quia creatio inter Deum, σ ipsam creaturam non ponitur medium, sid est ipsemet creatarasub reLpectu,siue denomia natione rerile lixa ad dantem esse, nam creari idem es, quod ab alio habere esse secundum totum. Iam in hunc modum explanata prima perbrevi quotione, aetera accedit, et bi quςritur: V rum creatura ab aterno potuerit producis pro parte negativa et ijss ptem solet argui primo sic, omnis duratio inter duo nunc imclusa, necessario finita est, uti omnis linea, qua inter duo datur
purecta, finita est: arqui creatura omnis duratio necessario claudiatur Hier duo nunc: igitur, me. GPrperea creatura, aut simulsit,
adta est, aut priussit, deindefacta est ,si dicamus, quod prius flat, qMod posteriusfaritast, tunc aterna esse minime posset,
quoniam aliqΛid privsse haberet duratione: at hoc impos mile est, igitur ab aeterno creatura produci non potuit. Tertiosicin statur,si creatura at aeterno fulse siupponatur, tunc de nece late fatendum esset, quod nunquam suis duratio prςcedens, ratione cuius existentia eius impediri poset, erxo afuit necessario necessitate a soluta, ita quod nec ex parte Dei, nec ex parte rei possibilesiuit, ea non esse: at hoc sapit h resim, ηon ergo, oec. Quarto sic arguitur, omnis creatara de se habet non esse, siergo ab alio habet esse, aut
40쪽
smul mirunq; babebit, scilicet ebl , oe non esse, aut prius non cse, quam esse non fimul, quia implicat contradi lionem, habet ergo prius non esse, quam esse, aut ergo natura, aut duratione, siduratione habetur propositam,quod nonfuit ab aetemo i natu solum, igitussimul duratione: at tale aeternum esse minime potes: igitur, c. Quinto instatu c. Versio in nihilum creationi opponitur, quae est ex nihilo, sed omne anichilatum habet non esse post esse duratione, igitur omne creatum habet esse pos non esse duratione, sed tale aeternum nequaquam esse potest: quare, σc. Sexto scaruitur, natura, duratio in Deo idem esse dicuntur: atqui Deus necessario res prςcedit naturaliter, ergo duratione: at nihil prius habens duratione aeternum esse potest: ergo. Demum fometeo. Illud, quod de non esse ad esse deducitur, aptum natum nos esse coςternum is principio, quod semper est, oesineprincia pio su creatura fine habet, non igitur, σc. Circa qusionem hanc silendum ea, creaturam ab aetereo fuisse, duobus intelligi posse modis, uno modo,quod perfuerit, ne a aeternitatis causam habuerit, sim principium, quo modo secundum Philosophum impossibile est, oe sicundum fidem hςreticum, velle aliquid aliud prςter Deumfuisse, vel altem post uisse ab aetereo; alio modo qlcreatum semper uerit non habensuae Arationis initium, habens tamen siua aeternitatis causam, principium, quo modo non videtur posse negari, nisi ob diuinaepotentiae defectum, vel ob creaturae repugnantiam: primum dici minime potes, quia diuina potentia ad omnepossibilese extendit, neq;secundu, quia talis repugnantia ex parte creatura non apparet gropterea, quid circa huiusemodi