장음표시 사용
41쪽
disscultate tenendumst, modi erunt Uinguendi, quibus aliquid
habet fieri, siunt ergo quatuor in uniuersio: nam qu am tantupermotu fieri dicuntur, V. g.ut aqua, quaesit calid per calefactionis modum, alia fiunt per mutationem sequente motum de nec tale, o quod Ormasubstantialis in materiam introducitur, pergen rationem sequentem alterationem pr iam, cuius ipsa terminus est, saltem extrinsecus. Tertiolant aliqua per mutatione quidem, motum siquente sed non per sie, neq; ex necestate. V g. quando nostrum a sole hemist erium illuminatur, quam illuminatione praecedit motus Acadissetis, per que nobis prς ens. Quarto modo fiunt aliqua non per motum,aut mmationem, si er simplicem eman tionem , ut illa. qua creantur. In bis aut quatuor modis fieri, σfactum esse non eodem modo se habent, nam in illis, quae fiunt permotum, factum ese, si habet adsieri,sicut eius terminus, oesimiliter messura ipsiusfacti, ese ad mensuram Leri dicitur se habere.
in eius terminus. In illis vero, quae fiunt per mutationem sequem-tem motum perse, idem est iudicium, nam unum ess propter ab rum , Ug. motusprςcedenspropter sequentem mutationem. In his aut, quaesiunt per mutatione equentem motum localem acciadit aliter, quia propter motum prςcedentem, resfieri non dicitur, quia per motum localem, nec acquiritur forma subieeto, nec aliqua
di 'stio ad formam. At in illis, quae fiunt persimplicem emanationem absiq; motuprςcedente, ut illa, quae creantur, fieri, δε- Elum esse mulsunt, oe ossi Hisprςmisso, ad argumenta re θomdendum , m primo, ad primum, quod creatura duratio inter duo nuncfluentia, inclusa nita est: at duratio creaza permanentis
42쪽
non accipientis cse per motum, necper mutationem motu sieqiιω- tem, necessario no includitur inter duo talia nunc ,sed me uratur nunc nore, quod potest pluribus partibus temporis coexistere: quare talem durationem effinitam non oportet. Adsecundum argumentsi dicitur, quod creatura, dum creatur, ulsit, mΡ-dia est , quod non solum dicitur esse verum pro uno nunc suente, sed etiam pro nunc flante, quod toti tempori coexistere potest, σprςexistere. Ad tertium dicitur, quod creatura . mefit ab aeterno produsta ,sue ex tempore, semper libere est a Deoproducta, σnon ex necessitare asoluta, ut perperam Apponebat argumentum. Ad quartum de facili respondetur, dum negatur, quod creatura habeat dese non esse, quamuis dese non fit ens eo modo, quo Deus est em. Ad quintum , similitudo interimitur de creatione, mesone, nam verso creation supponit sed creationibli vponit. Adseruum dicitur, quod licet diuina essentia, m eius duratio Pt idem, tamen simul esse natura cum Deo, π elysimul cum duratione, realiter disserunt.Ad argum esum ultimum potest dici,
quod quamuis creatura ab aeterno potueris es, no tamen coςtra naaeternitia i creatoris, ιb quinense concedi pol argumentum, γ ιtagdad quotu, diuersasis amboritates dicendosi facillime patet.
VTRVM ENTIA SUCCESSIVA POTUERINT
Lectio IIII. DIDa duo con eratione qu sita a nobis insuperiori sirem ne sunt enodata, quibus duo alia addenda forent, at uer uitati
43쪽
uis at i insimulans unum tantum proponam primo, arguam secundo, notanda pomigam tertio, argumenta siluam quarto.Solet ergos ut rem ipsam aggrediar )Ρgri: Viru entia successiua ab ς terna potuerint esse Quoito Hosito,nunc P parte se malis c rari
cinor , quandocunq; aliqua dantur ei de rationis, tunc quod Uni minime repugnat, nec alteri: at partes motus eiusdemsiurit rationis, ergo cu huic,vel illi non repugnet parti, habuisse ante e aliam videtur, quod nec alicui parti motus, m ita ante quamliore potuit alia esse, quare ab aeterno in Attaefuissent. Pr Nerea ,si cin motus non posset ab aeternosuisse, hoc contingeret propter aliquod imp iumentum : at hoc dici non potest: ergo. Minor sic declaratur, quia vel impedimentum proueniret ex parte agentis mouentis,uel moιilis, vel Jacj: at nullum horirpotest assismari : ergo. Adhuc minor clara est,quia aeternum,cum si mouens, tale impedimentum sibi asicribi nequaquam debet, nec hoc ex parte mobilis prouenire potest, quia aeternum esse posset, nec ex parte Istacij, t inquamsit dare aliquodsignum, a quo primo motus incipiat, cum tali motus minime rectus sit,sed circularis: nihil ergo videtur impedire quin tali motus potuerit esse ab aeterno. In contrarium se habet veritas.
qua est, qhod si motus cosuisset ab perno, infinitae reuolutiones hisent pertransitae: at hoc impossbile est, ergo m quod a princia pio quπcbamus. Insiper, si mundus ab aeternosuisset, heri dies infiniti prςcessissent smiliter, hodie: at infinito nil maius est :quare, me. Cum itaq; videatur motui, ab aeterno su sese, repVn re , pars negativa tenenda, σ hπ de punctis duobus. In tertio
notanda accipite, de successuis, quae in duplici conmeratione d
44쪽
euntur esse, quςdam en successiva secudumst dicuntur, quςdam mero alia secundum accidens ; exemplum primi , ut motus, quies, similia, illa ergo, quorum ratio e ccessio, entiasucccssiua dicuntur primo mori. Exemplum modo secundi, V.λ. ut homo,πsmilia alia, quae, quia habent esse in tempore, ideo successiva entia secundum accidens nuncupantur. Nunc quarto loco argumenta diluenda, oe erit finis. Ad primum ergo, maiorproposit is es concedenda, ut veras tamen diuisi i capta, non enim videIur repugnare Uni parti motus, habui sie alteram unam ante ser at coniunctim impossibile est,quod omnes, quaepossuntsequi,sintsecutae: ergo, me. Ad secundum argumentum dicitur, quod motus ateris nitas, licet non impediatur aliquo illorum impedimentorum, nihilominus negari non debet, quin ex natura motus non fit impedimentum 2 motus enim, ut ordinem partium requirit, in quibus necesse est dare primam, π vltimam, in causa est, cur ab ate no esse dici nequeat: bςc satis.
Lectio V. VT Omnis obscuritas propcllatur a nobis, operepretium
esse duxi hodierna die in dubium reuocare, num Ore andi potentia ipsi creatura potuerit communicari, circa hoc quatuorfaciam. UPrimo dubium proponam; Secundo arguam s Tertio notanda prςmittam; Quarto rationes adductas eri medio
45쪽
medio tollam. Quo ad primum, quςri solet, an creandi potentia
creatura potuerit communicarι ' mihi sane videtur e se dicendiι, quod non, ut in hoc se nilo punesto audietis, nam creatura minia me potest communicari, quodsiit primum agens, ergo neq; creandi potentia utrunque paret, quia creatura: non esset tunc temporis creatura, sed creator, quod non est dicendum: erra, e . Deinde sic arguitur,superinfinitam distantiam non potest, nisi virtus insi-nita : at inter terminos creationis conceditur dari distantia infiniata : ergo. Minor sic declaratur, quia ista distantia infinita est, qua maior dari no potest, ut inter Deum, σ non Deum, ιnter totumens, m nihil: quare, me. Deinde, inter ens , m nihil nulla proportio apparet militer inter virtutem, qua producit aliquod ens ex nihilo, . inter producentem ens ex ente, una enim finita ea, altera infinita: at hςo creatura nequaquam, ut infinita, coicari potest: ergo, oec. In oppositu, licet quidposset dici,quia tamen id totum potius censeo inutile, quam utile fore, iccirco totum omitto,c' adfigmentum tertium accedo, in quo notanda quςdam contianentur, o primo, quidsit creatio est enim ut alias Aetum fuit' alicuius productio nullosiupposito, quod bifariam babet intelligi,
uno modo,quod nihil ex parte agentissupponatur,sed creans lumsuae innitatur virtuti, ab quo sense fatentur oes creandi potentiam creatura nequaquam posse communicari ; inseper potest intelleti, quod nil opponatur ex parte facti, licet creans innitatur prioriastenti: σ hoc adhuc duobus accipi potest modis, uno modo, quod creatio communicetur secundum totum ambitum, hoc esse minimerotea, quias hocpossetfieri ,sine esse, tunc creatura omne, creabile
46쪽
creabile creareposset, quod non admittitur.'Alio modo potest imtelligi, quod creatio ,siue creandi potentia communicetin, quo ad aliquem J3ecialem esse tum,m quantum ad hoc opinantur multi. quod talis creandi potentia nequeat communicari, loqueri tamen de creatione univoce adverbialiter, non aequivoce, quo secundo modo communicatur, dum dicitur,quod 'Fapa sit creatus. Hissieprςmissis, defacili re Astondere erit argumentis, m maxime primo, nam concludit de creatione univoce loquendo, non aequivoce; primo enim modo creandi potentia creaturae,ut agat nullo prov- posito comunicari non potest: at agere nullo pr Hupposito ex parte facili, bene potest alij a primo communicari. Ad secundum argumentum minor, Utfalsa, interimenda venis,nam proprie loque creatio terminos non habet. Ad tertium coceditur, quod inter ens, nihil nullasit proportio, quia unum est pure positiuum, adterum vero pure negativum: alpositivi adpriuatiuum nulla datur proportio, π ita habet concedi,quod creandi potentia non possit cremtu Ab intellectu iam dicto communicari: σ bςc pro pr senti.
AN DEUS IN OMNI ACTIONE CREATURAE
Lectio VI. Ahit eqVam ad secundam in ordine huius librisecundi i
peremus distinctione, duo alia quoita nobis examinam da occurrunt: Diuidatur itaq; prsens lectio in si meta octo, in quorum primo dubium proponitur. Argumenta ficum
47쪽
do, no tanda tertio, siolutiones ut sequatur quarto. Similiter quatuor eodem ordine considerantur in altero questo, ut suo intolligetis loco. Quςritur erg' primo, num Deus immediate In omni victione creatura agat. Primo a tecta videtur posse dici, quod Pamam ut unitas ad numeros ta Deus au creaturam,sed unitas addita numero constituit numerum, V. g. quaternarium,f addatur ternaris,ergo Deus cum abys agentibus dicetur producere omnem
efferitum, pr er primam,quem producit per se ipsum quare,
Prςterea, veluti esse ad esse, ita agere ad agere: at creatura omnino non esset, nisi ei immediate Deus adesset, creatura ergo nihil ageret, nί si Deus coageret. In contrarium extat illud, quod dici solet,si Deus immediate ageret, creaturae affla super a e .p: Mhoc dici non debete quare, σc. Pro determinatione huius qusi nis, tertio loco ectsciendum, quod bςc quoio Unumsupponit, aliud quςrit. Deum enim agere supponit, ileinde qu it, utrum in omni actione creatura immediate agat. Omissis hic diuersis circamasertam presentem, opinionibus cum improbationibus, dicemus ea, qua unt a Deo mediantibus carasissecundis, immediate neutia quam ab eo fieri, quo stante, nunc quarto loco argumeta diluenda,c 7' erit finis primae quotionis. Dicitur ergo ad primum in ordine de unitate,quὸd unitas,sui additione cum alijs numeris, numeros minime causet, bene ipse sola sui replicatione dicitur omnem numerum materialem causere, ita Dens immediate omnia produc
ret virtutem alijs producendi non comunicasset. Adsecundum argumentum, simibtudo negatur de esse, π agere; nam ese cause secunda ,puta intellaentia, vel corporis c estis, es immediatia
48쪽
Prima cacis effectus, Da est eius causa non solum immediata fieri, verum et quo ad conseruare in ese, m ideo causa secunda no est, nsa prima coexisteret: at agere causa secunda, non dicitur esse immediatus effectus causae prima, quare minime oportet, qJ Deus ad talem coagat immediate actionem, sed solum mediate, consem uando naturam, virtutemq; causaesecunda: π hςc de primo dubio. Subsequitur in ordine secundum, dum quςritur, virum Dea competat agere proptersinem, ubi pro parte negati sic primo amguitur isnis mouet agentem: at Deus agit, immobilis existens,non ergo, σc. Pr erea, arguitur, si Deus ageret proptermem, vel
propter em alium a se, vel propterfinem, qui est ipse, hocsecum do modo dici non potest, Deum agere propter finem, quia habito se cesar aEtio propter finem: at quia Deussemperseipsum habet ut ita loquamur non est ergo dicendum, quod propter se agat, nec quod propter alium sine a se, cuia finis melior dicitur ijs, quae sunt ad fine, Deo aut nil melius esse potest: ergo, me. Pro questi determinatione ,scire debetis, in hoc segmento tertio quotionem hanc duobus posse concipi modis, uno modo: virum Deus agat propter finem, qui sit fletis ipsius agentis, alio modo: utrum agat propter finem, qui sit finis actionis diuinae , m rei producta per eam; Primo modo, quoionem intelligendo, dici potest, ql Deus minime agat propter finem, quia finis melior est ijs, quae fiunt ad finem, sed Deo nil melius: ergo, me. Si aut secundo inteligatur modo, dicendum est, quod Deus agat propter finem, qui est sua bonitas, quae finis est omnium actionum Dei, σ rerum product rumper eum. His ita positis, nunc ad argumentum primum es di-
49쪽
tendum, quod finis mouet illum agentem, qui dumtaxat, de non volent i volens, quod de ipso Deo no est dicere,qui licet aliquid de nouo producat, non tamen voluntate noua, sid aeterna; imm bilis ergo totaliter Deus. licet moueat.Ad secundtim argumentum
dicipotest, quod Deus agat propter finem, qui es ipscim dum dicitur, quod habito fine, cessat adito propter nem, habet hoc intelligi de proximo fine operationis, qua vocatur , ac dicitur 6se res operata,qua prodarita, producentis aritio cissat,non tamen finis c seruationis, quia Deus semper conseruare dicitur: γ hςc satis.
EM turi secundam in Ordine huius libri semηdi disti,
Eitionem, continuationem primo ponemus, deinde ad di-usionem accedemus. Ex quo ergo in genere de uniuersi productione sumus una cum I fagistro sent. loquuti, consequens est modo in Jecie de eius partibus loqui, π hπ de continuat ione sue nexuprpentis Uindlionis cum prςcedenti. Nunc hςc disti,ctio habet secari inpuncta quatuor, in quorumprimo natura Angelica tangitur producitis; IUuper, agitur de loco, in quo fuerit creata; tertio de eius qualitate; quarto dubium proponitur cum solutione. Quo ad primum, ambitror una eum Magistrosint. esse dicendum, Angelica naturam, non quidem tempore, sed bene diagnitate natura ante omnia corporaliaproductam fuisse, quod com
50쪽
firmari babet exilio Ecclesiastici primo, omnium primo creata HVapientia, idest angelica natura; nec hic tergiversandum venit, qt illud dictu despientia aeternuit intel endum, vel increata, Gi est in diuinis filius: in oppositu enisse habet illud Gen.primo. In principio creauit Deus coum, π terram: ubi per odium habet intellai natura angelicae quare, me. At dicetis vos ingenio pollentes, sper crium, oe terram intelligamus corporalia, tunc quo modo sequetur id, quod prius dictum fuit ,scilicet naturam angelicam prius ese productam corporali ' Prςterea, cumst orasmul a Deo tacita ut habetur Ecclefastici cap. xviii. Ces visit in aeternum, creauit oia fimul, quo modo angelica natura prius productu dicetur ' Ad has tollendas ,sedandasse dissicultates ammmo in medium distin honem adducendam fore: dicamus ergo, ut tempore cundia productasuisse, V .g. nasuram angelicam,cςlum emureum , tempus, m materiam quatuor elementorum confusem, nec unum alterum temporis durationepi ςcessiste; Angelica tamen natura licet tempore produdia sit,prius minime, salte
dignitate diciturprςcessisse; σ bςc de primo puncto, in altero ubi si sermo de loco, in quo angelica est producita natura, paucis dici potest, quod in odio eri reo, in quo beati resident: m quia locus ille beatorum est, geliq; creati beati, saltem beatitudine naturali, iccirco in crio emureo productos fuissetemur, σ bςc prosecundo pundis. In tertio agitur de nasutra angelica qualitate, ubi aperte declaratur ad mentem Magistrisentanformemproductam
suis avelicam naturam, oe licet secundumsiuae natura habitum format uerit, informis tamen dici potessproduci uisse secun-