장음표시 사용
161쪽
plicari posse, quare herniam utacatam
clausam cita acie mors sequatur saepe Observationes quidem Chirurgicae medicae
docuerunt, nervos abdominales atrum habere imperium in vitales unctiones ipsas. Si in Commentariis a. 7 . n. I. ex Rusebi observatis notatum sui , vulnus , domini inflierum , quod mesenterium laeserat, post diros cruciatus paucis diebus lethale ruisse, licet in cadavere non inveniretur in ulla alia parte laesio alicuius m menti tamen in vulnerum abdominis historia ex optimorum auctorum observatis eonstitit, ingentis longitudinis frusta resecta suisse vel sponte leparata ex tubo intestinati, vita tamen manente : Patuit ibi. dem, consur posse lacera intestina , imo mesenterium filo trajectum ad vulneris abdominalis aperturam addue , ut bina extrema intestini laesi contigua redderentur Ee concrescerent inter se. In tali calia, ubi ab hernia sustocata Gangraena meruitur
audacissima Venae sectione se debilitandus aeger est, ut inflammatio hic nata careat
urgente motu vitali deinde narcotica dentur parva dosi si inui, sed quavis octava rae parte , donec induciae fiant : mollissimis interim omentis foveatur hernia, lysmata ex similibus parata injiciantur omni hora in tentetur reducti, quae si his obtineri neqneat, sola. discisso integuitrentorum abdominalium omnium, peritonae super. est, ut strangulatum intestinium liberetur , in abdominis avum revolvi posmi de qua re videantur Commentaria D 36. Ubi autem gangraena iam occupavit herniam suffbcatam, plerumque cita mors sequitur; vel, si evaserint tales aegri separata parte corrupta tubi intestinatis, extremum sup rius apertur affigendum ust ne stetes in ea uum abdominis delabi possint. Tuncque tota vita in hoc loco anus artificialis, net, nisi rara fortuna intestini extrema it rum se concreverint inter se, ut continua maneat intestinatis fistula a ventriculo ad anum usque Miri tales casus in Commetariis . II habentur,mn: bus probatur . talem concretionem possibilem esse.
UA liquid aeuunt, ut vascula exedant, destruantque, ut a stagnatio ausi ealidi humoris diuturna , unde aerimoniari a L pus in abstella , qua in in laesi . . mala
corrosio , hinc cruor in neu rismate
cranio thorace, abdomine, scroto contus .effusa bos , acris temperies in toto peccans is locum alluens ; ut lympha diu circa loca tendinosa , icho cancri . fluor dysentericus , fluor hodropicus riae sebtili , pestilentis , variolo storbutica fluxus ad carnem, imgingivas. fluens
ad sanguis noster, omnes inde secreti hu.
mores si sorte bilem Murinam exceperis, in quibus tamen stagnando acrimonia vel nascitur , vel saltem plurimum augetur blandi adeo sunt in sanitate , ut nec oculo instillati, nec crudo vulneri applicati, ullum dolorem faciant hoc autem requirebatur , ut rapido satis motu per tenerrima vasa humores fluere possent. Si ergo a quacumque causa liquidis nostris maior eonis cilietur acrimonia , destruentur vasa , atques impedietur vitalis infinxusis effluxus humorum , a reoque nascetur Gangraena Unde in . 8 humorum acrimonia meri-rito recensebatur inter causas , quae inflammationem in Gangraenam tendere faciunt.
Praecipuae talis acrimoniae in liquidis nostris natae, causae sun sequentes α. STAGNATIO M Demonstratum fuit in Commentariis f. 8o liquid humana, etiam in corpore sanissimo, sola quiete
calore sponte in putredinem vergere cimo omnia alimenta affumta, quamvis ex pr
pria indole ab omni putredine alienae suerint, viginti horarum spatio in corpore
nostro sic mutari, ut similem naturam adipiscantur. Sanus homo, quis submersus paucis diebus putrescit totus, a simplici stagnatione liquidorum in calore aeris cominmunis Calor autem maior hanc degenerationem in putredinem auget in nostris hi moribus, nisi tantus fuerit, ut exsiccatione
dimet humidum, Wreliqua exsiccet. Sic in aere caeli dissimo, siccissimo simul
non putrescunt animalium carnes tam cIto imo sepe penitus exsiccatae ab omni putredine servantur. - in aere autem cali
162쪽
tissime . Praeterea observatur, si nullus detur aeri accessit ad stagnantes humores eosdem diu ab omni putredine immunes servari posse. Ob hanc causam sTAGNATIO
illa, quae dicta sunt in Commentariis . II a num. I. g. 76 ibi enim constitit ex fidelissimis observatis, cruorem in dilatatae arteriae sacco agnantem , tantam acquisivisse aerimoniam , ut non tantum partes molles corrumperet, sed etiam solida ossa destrueret omnino. Pus I Aas Essu Videantur Commentaria g. 426.
AQUA IN CRANIO, THORACE , AEDO
MINE, CROTO c. In cavis corporis, joribus, minoribus aquam accumulari posse, quotidianis observatis constatu sive hoc .it ruptis vasis lymphaticis, contentam lympham effundentibus sive , dum exhalans res in cava corporis a venulis bibulis non resorbetur . Quamdiu autem nullus aer accedit, diu sine ulla corruptione manere potest talis aquam tandem tamen putrescere incipit, & omnes parte rodere, quas alluit. Ubi postea de hydrope agetur, patebit ex fidelissi in is observatis, omentum , hepar lienem c. in putrida tali aqua macerata, contabuisse penitus imo apertis post mortem ascite defunctorum cadaveribus , saepe tetra mephitis pessime omnes adstantes affecit. Omnium frequentissime gangraena ab hac causa nascitur quando hydrops anasarca crura semora. cupat. Cum enim rigidi semper hydropici sint, saepe dum soco nimis assident vel hypocaustulis suppositis pedes calefaciunt, epidermis in ullas attollitur, quibus eruptis ingens copia aquae exit, sepe
summo cum levamine Frequenter tamen tunc circa illas aperturas a fero praeteri
bente aecessu aeris iam magis acri facto, gangraena fit distentus antea tam enormiter panniculus adipolas collabitur flaccidus, Wpartim ab acri sero assuente corrumpi-pitur, partim ob vitalis influxus debilit
tem moritur. CoMTusA ET EPrusA IN Laesis . Videantur illa, quae de his in Capitulo de Contia μὴ dicta sunt. β. MALA , o Raos A c. Stagnatione humores sanosin blandos acres posse fieri,
apparuit ex inodo dictisci sed aceidit alia quindo , sanguini inde secretis liquidis
adesse jam ma orem acrimoniam , licet per vasa moveantur solita naturali lege. γrum videm est, raro vel nunquam in sanguine ipso esse magnam acrimoniam: cito enim destruerentur tenerrima vasa: tamen quandoque quaedam adest , quae non adeo sensibiles effectus habet, quamdiu integrae sanguinis massae ista manet ubi vero secreta inde suit is in quibusdam partibus corporis collecta, tunc saepe pessinae nocet. Sic v. g. susceptum Luis Uenereae conragium , humoribus circulantibus missum, nullum sere sui signum exhibet ubi autem latens illud virus ad partes quasdam deponitur, illas erodit, nequidem durissimis ossibus exceptis. Si ergo ac re aliquod morbosum sanguini inhaerens ad loea quaedam corporis deponatur, vel humores a sanguine secreti solito acriore locum quemdam diu alluant, poterunt vascula in de exedi destrui, adeoque tolletur vit lis influxus Messiuxus humorum, id est
gangraena fiet. LYMPHA DI FLULN CIRCA LOCA TEN-Diruos . Dictum sei in Commentarii g. 63. nervorum tensorum aut tendinosorum talia vulnera , quibus pro parte tantum rescinduntur , saepe sequi evacuationem tenuis, acris, copiolassimi simul serici Si. mulque notabatur, nunquam in talibu casibus benignam suppurationem fieri, sed sinuosas collectiones chorosae talis materiae omnem pinguedinem musculis interpositam sic corrumpere, ut ganaraenosa facta, gnis saepe rustis exeat imoin ipsas tendinum vaginas pinguedinosas se destrui unde postea immobilitas musculorum fit Qtotus membri usus saepe perit Ichorem vocavit Celsori Lib. V. c. 26. n. O. V. 288. dicens: Iχωρ tenuis , subalbidus
ex mati iacere exit maximeque tibi, nemolis inflammario secuta est. Μέλικήρα crassior es, glutinosior albida , mellique
albo stasimilis. Feris hoc quoque ex malis ulceribus, ubi nervi circa articuus Lin Dur, inter haec Aea , moisne ex genibus Quia autem circa articulos inflicta vulnera aliquando talis choris effluxus comitatur,&aostea articuli vicini immobilitas saepe tota vita manet . ideo Chirurgi articuli rum aquam Dede Hec vocaverunt compolito hinc nomine aptissime expressit
163쪽
hoe maini H Idanus mouebor ει -- liceria c. . pag. 8δ Hydrarthron vocans Cumque urentis doloris sensum aegri in hoc malo percipiant, summam lymphae eiu uentis aerimoniam culpare solent , licet Arrea distractis lenta dilaceratione fibris nervosis, vel tendinosis, acerrimus ille dolo. ris sensus oriatur. Interim hoc plurimis
fidelissimis observatis constat , post lymphae
talis diu rurnum fluxum ire loea tendinosa gangraenam sere semper sequi et sive hoc fiat ob lymphae uentre acrimoniam sve quia diluente hoc vehieulo orbatus
sanguis pertinacissimas in flainmationes facit. Integrum tractatum de chore se riticeria habet Hildanus, ubi plurimi casus enarrantur qui modo dicta confirmant. ICHOR CANCRI . In calamitosissimo enim hoc morbo in tantam saepe acrimoniam degenerant humore eiu uentes , ut lintea ap.
plicata stygiae instar aquae omburant , vicinam cutim erodant profundissime . per quam defluunt. Sed, uti postea dicetur
non tantum in partibus externis , verum
etiam in internis cancri inventi fuerunt unde facile paret , quam horrenda mala debeant fieri dum acra illud virus interiora eorporis depascitur.
hepatis vel pancreatis virus in intest malam pluens continuum deponendi alvi tenesmum, cum horrendis torminibus, faciat , patet facile, sic erosis intestinis, veram Gangraenam fieri posse . Dum turgens arra bilis
ea lore aeris, corporis motu Vel quaeum.
que alia de causa, moveri incipit , dysenteriae illae atrabitariae fiunt cum dolore intolerabili quam saepe brevi post Gangraena intestinorum sequitur vide g. io . placida , omni dolore sublato , mors
dem hae paragrapho dictum fuit serum hydropicorum per aperturas , ast vel arte acta in cruribus . totum aliquando evacuarici verum simul in hoc transitu saere vicina his aperturis loca corrumpere ed observatione Medicae docuerunr, idem illud serum quandoque , venis resorptum humoribus cireulantibus istum , per
alvum, urinaes e. exire H inpicis, secum
diam enas sua in alvum prorumgente . in
VIII pag. dixit Hippocrates . Si iam
mora stagnatione aquae illae putrescere
ineeperint, antequam venis resorbeantur augebitur haec putredo, dum cum sanguine per vasa circumducuntur; sic per me. senterica vasara cavum intestinorum tune excernantur , illosa tunica intestinorum macerabiturin contabescet , dum putrida hae aqua alluitur continuo, unde putredo, gangraena, mors ipsa toties sequuntur Generalem hinc modo allegatae Coacae Praenotionis sensum alio in loco magis limitavit Hil erares Num. 4s7. ibid. pag. 8 8 dicensam rapi incipient ais proinfuυium quinum uterveniens, circa σαὰ tutem , morbum semis tunc enim nondum putredinis ullus metus est. MATER in F sRILis . Febris, ut palo
M postea , quando peculiari capitulo de
hac agetur , saepe ausam suam materialem, unde ortum duxit, vel a qua sustentatur, sic mutatis subigit, ut ne ulla mvacuatione redeat omnium senetionum i tegritas. Aliquando etiam latens in corpore noxium mutatur quidem per ebrim & mobile reddatur cum alvem illud e
geret turbare functiones, si maneret , e
pellitur de corpore vel per abscessum deponitur ad quaedam corporis Oea. Neci
teri an illila, quodie abscedit, praeexstiterit ante febrim , an vero narum fueritim corpore illo tempore , quo ebris adsilit e utroque enim in eas mareria ebrilis vocatur. Ubi ergo materia haec ebrilis per abscessum deponitur ad Ouaedam cor poris loca, non Erusi pelam, Phlegmonas, QSuppurationes iacit , sed aliquando subito vitam omnem in parte sustocat, unde Gangraena QSphacelus quam celerrime
Alia occasione in Commentariis memini mirabilis talis assis , ubi homini quinquagenario in febre acuta conri. nua unius noctis spatio siderabatur extrema pars dextri pedi postea decidebat; homine tamen superstite manente e simulae enim morbi malignita hanc parrem occupaverat , eessabat ebris is redibat reliquo corpori sanitas. In vetula septu genaria, febre ardenti laborantes, mirab
mor tanto impetu brachium ni strum i vaderet, ut facto initio a commissura
meri praecipitaretur una nocte in immedicabilem sphace luna usque R extremos b
164쪽
sirorum apices, eum tanta protinus cutis nigredine , tam exsucco arrae carnis squaliore ac si ut egrum mensem expositum suisset retorrido rentis solis niti Simile infortunium Win alia muliere se vidisse asserit is apud alios Observatores plures tales casus habentur. Observaverat wHjpocrates , in morbis aliquando iactura partis cujusdam corporis vitam redimi , unde sequens monitum Medicisci liquit Pedes autem, digitique, penitus nigri minus emisissi Itin Γυidis. Sedo alia signa considerare ponet. Nam si aeger malum leviter ferre ideatur, atque aliquod signum fatabre praeterea se stent e morbum in abscessum ersum iri spes es V ut homo quidem
superser evadat, panes ero orporis denigrarae decidan Hippocr. Pruns Tom. Rui pag. a G. PESTILENTI s. omnes, qui de terribili hoc morbo scripserunt, Auctores testantur, quod si mali hujus virulentia in pamtem quandati corporis abscederet, illa subito destrueretur , sic ut mortua Quivis adhuc contigua haerens , suppuratione in Rmbitu nata , postea separari debuerit Anthraces pestilentiales dicebantur plagae tales, in superficie corporis appArente, ac si vivo igne ambustae bissent. Longe terribilior adhue mala sequebantur illam pestem theniensium , quam Thue Urs adeo graphice descripsit me helio Peloponnsω-
eo Lib. a. qui non solum hae correptos viderat , sed ipse laboraverat . Sanissimos
enim repens invadebat terra lues cum capitis dolore, oculorum rubore, Winflammatione mox fauce is lingua sanguinolentae erant, spiritumque tetrum .pess- me olentem exhalabant aegri . Sequebatur sterniitatio & rauce loci paulo vi ad Mctus descendebat morbus cum tus vehement dein bilis vomitu singultus, testissimus ordo internus intolerabilis
corpus externe non admodum calere videbatur, sed subrubrum lividumque, Wpustulis minutis ae ulceribus repletum erat Sic sensim videbatur morbus a capite Oscendere per omnia ; illique, qui septimum
nonumve diem superaverant , descendente iam in ventrem morbo exulceratione Vehementi, magno profluvio debilitati peribant. Si autem morbi sum corporis extremitates corripuisset, tales aegri maxima
quidem pericula inligerant is evaserunt
quidam sed manuum pedumque summitatibus amissis mutili, quandoque pudem dis, vel Moculis orbi, ipsa morte calami rosiorem vitam trahebant languidi . Sic WGalenus p. n. Lib. III cap. s. om. IV pag. sevam pestem in summos pedes grassatam fuisse , illosque
VARIOL R. In pessimis enim conflue tibiis tota facies in bullam gangraenosam elevatur,in hac pellicula rupta chor exit tenuis saepe olidissim iis , subjecta cutis panniculus adimis a tabo hoc gangraenos miserrime depascuntur ramo memini maaliquoties vidisse, quod iam Ddenhamur
notaverat , in se moribus talium aegrorum elevatas vescχs, ovum gallinaceum aequantes, tenui chore, velis sanguinolenta sanie plenaes, ilibus ruptis subjecta carinigerritria apparebat.
PRIMIS AD GlNGiv As. In scorbulo illud satis mirum observarur, quod adeo minuam tu vasorii cohaesio ut a levissima vi stangantur. Sic rudiorem attacti in hoc mombo laborantibus semper ecchymosis sequitur , fractis vasis effuso sub cute integra
sanguine. Imo sine ulla vi externa sponte ruptis vasis, maculae Esto rhuticae nunteaeruleae , vel e nigricantes, a musculorum adiacentium motu fractis vasis, vel rosis ab acriori sanguine. Vasorum enim minutam cohaesionem in hor morbo semper acrior sanguinis indole comitarn uti postea
patebit in huius morbi historia. Non mirum ergo est, si corbiiticae materiae v. xus ad carnem , destruenis vasis, Gangraenam faciat. Crurum ulcera pessima , ad
optima quaevis remedia omnino rebellia facillime gangraenos , quotidie observantur in corbuticis. Nulli bi tamen citius
scorbuti praesentis indicii observan rur, nulli, celerius corrumpit partes, quas Occu-nat, quam circa gingivas . Incipiunt e
tere, dolere, velis prurire gingivae , ad levem attactum sanguinem undunt hinc inde dein maculae albae oriuntur , in an bitu suo rubrae inflammati quae saepe, si negligantur, proserpunt, depascuntur omnia imprimis in junioribus, cum O rendo foetore is copiosissimo salivae mnuis Molidissimae simul ex ore fluxu. ω strates malum hoc cancrum aquaticum IV rer an re solent vocare , quia cancri ris
165쪽
star exedit omnia is iugis talis salivae tuor adest . Nisi in initio compescatur hoc malum, quod spiritu salis marini aqua diluto omnium certissime s dein aliis acidis sessilibu , muria salis marini c. fit
non tantum gingivas, sed & genas, labia, linguam, moin dentes, ipsamque osseam
maxillam omnino corrumpit . excidere facit Aeris liber laccessus , calor loci humiditas , lympha acerrima saepe4 putrida continuo haec loca alluens in pessimo
scorbulo , natam semel hic corrup
S. 424. 3o C, Ut mortem extremorum creant desectu vitalis influentiae quies senilis, debilitas summa contusiones ingentes magnorum nervorum, spinae dors, medullae spinalis, magnorum gangliorum i 326. 2C. Cum Gangraena talis sit corporis mollis
conditio, quae abolito influxu vitalis humoris in arterias, effluxu per venas , in mortem tendat vides. 4 ip patet eviden-mentariari. 4'. num. nimium in vasis robur adest,in callositas , per quam resistunt suae dilatationio ad tanum cor
non amplius valet evaeuare contentum suis
ter, illam nasci debere, quando causae o cavis sanguinem , adeoque obruitur , . qui ventes humores per vasa tam debiles fiunt, icit. Videantur illa , quae in Commenta.
ut ad extrema corporis usque motum On
tinuare nequeant, Cordis autem vis arterias
implens, dilatans , arteriarum efficacia quae se contrahere possi in & impulsum a corde sanauicem propellere per ultimas suas angustias in venas, sunt illae causae , quae
sanguinis motum per vasa absolvunt Attamen musculorum , venis adjacentium mor venosi sanguinis fluxu cor versus promovetur. Ubi ergo in senio, vel per debilitatem summam , a quacumque etiam causa natam, cordis vires sic imminuuntur, ut non possint ad extrema corporis
usque arterias impulso sanguine dilatare .
incipit nasci quies illa senilis sis ab hae
extremorum Gangraena . . Praeterea requiritur in arteriis talis flexilitas, ut cedere possint, α dilatari a sanguine corde impulso; simulque . tale robur , ut cessante cordis actione elasticitate sua, Wfibrarum muscularium actione , propellere possint an incubuerat, simili labe corripiebatut Tam guinem cavis suis contentum . Unde ab op debiles enim videntur fuisse in his aegris corpositis fibrarern solidarum, basem ex dis vires, ut externa complesssione, quannis compostorum, vitiis idem sequitur es tum vis haec levis fuerit, complicata vasa istuc; nempe aequabilis sanguinis motus explicare non potuerint. impedimentum stagnatio. Sedis aliam incurabilis Gangraenae cau- nimia debilitate & laxitate fibrarum Tammisoria Medica docet quandoriis . I 28 de inevitabili mortis necessitate ab hac causa dicta suerunt. Mirabilem casum , qui modo dicta confirmat, habet Tulpias Uem Med. Lib. II cap. 46.
pag. 6a Seni fatuo . diutissime debili, fatiscebant eo usque langvidum cor, efficetus partium calor ut a minimae cor-mris ostenta sequeretur protinus Gangrae r . Si enim vel natibus insideret, vel cubito incumberet , vel calcem pavimento imponeret, vel scapulam in parietem mclinarer, ilico auangraena obsidebatur non minus Rrs premens, qnam pressa'. Brevi serpens malum occupabat universum sere
corpus, fi ut omnia jam emortua forent, an equam vere emoreretur miserrimum hoc
lascivientis mortis ludibrium. Similem Gre casum in tamina, nonagenaria vidi, cui
ante mortem non tantum extrema Gangrae
nosa fiebant, verum &gena, cui dormiens
pe arteriae, quamvis cordis vires integrae satis fuerint , sic obriguerunt, osseae quam doque factae, ut nec cedere possint sanguini cordis vi impulso , neque se contrahere. Nobili viro sexaginta septem annosi
to, qui optima sani iste valuerat toto i-tae decursu, oriebatur Gangraena in digitoci vasorum impediri humorum per vasa morum, probatum sitit in Commentariis f. 26.4 44. Idem malum fieri cissimia fibrarum Quasorum rigiditate, constitit ex . illis ouae 3 33 Qsa dicta sunt. In decrepita autem senectute , plurimis canalibus concretis iam , qui in iuventuto
flore aetatis emii fuerant i vide. Coin pessis, quae sensim adscendens coxij v
166쪽
dium iam occupabat. Cum aeteroquin vires constarent is pulsus satis sortis aequabilis esset, certae morti, quae sic gradatim corpus depasceret , incertum auxilium praeposuit animosus senex , crusque gangraenotum sibi amputari voluit. Exstira patione faeta duae tresve unciae sanguinis ex musculari carne resecta exiverunt Ubi autem laxabatur ornatilis ligatura , quae quae arteriam subpopliteam compresserat mirabatur peritissimus Chirurgus, qui operationem secerat, ne guttam quidem sanguinis exire Arterio autem trunci extremum durun is callosum esse apparuit Quatriduo autem post exstirpationem peractam periit aeger. Dum examinabatur erus abscisini patebat, truneos arteriosos majores pro maxima parte ossem faetos fulta, in quibugdam locis adeo contractos, at vix seram admitterent suis cavis . Unde satis patuit Gangraenae nius causa PM- seph. Transara. num. 69. pag. I 6. --
Cum ergo seniles tales Gangraenae sere semper immedicabili vitio vasorum orrum, vel cordis debilitati non iacila
corrigendae, patet satis, nee separationem corrupti hic exspectari posse Per suppura tionem , neque profuturam exstirpationem. Nihil ergo iuperest , quam ut pars inesti sale, aceto, vino, rura, scordiois similibus condiatur, Wab omni putredine praeservetur; simulque bono vietu, Cardiacis vires vitales augeantur , quantum fieri potest. Hac methodo Celeberrimus Boe sa ius in Senatorio huius urbis viro per se integros menses stigma gangraenosum in pollice pedis natum, continuit, ne pr
serperet. Cum autem , eonvocato Medic
rum consilio, plurium suffragiis concluderetur, tentandam esse separationem illius mortuae a vivis partibus per suppurati nem, 'une in finem Cataplasmata mutarantia applicarentur, tridui spatio Gangraena iam ad semur 'ite ascendit is paulo post placide exspiravit aeger
Quare autem contusiones ingentes , vel alias laesiones insignes magnoram nem
rum , gangliorum, spinae dorsi aut medullae spinalis, sequatur Gangraena , explic tum fuit in Commentariis s. 6M S. 23. vi
Praeter hactenus recensitas Gangraenae gau-os, adhuc aliae quaedam occurrunt, quae ad priores classes reduci noli poterant Danintur enim in rerum natura alia, quae corinpori humano applicata mortem partis , more totius, cito & certo faciunt, licet, dus physicus, quo hoc faciant , hactenus lateat. Cum enim in qualitatibus sensibili. bus venenotum saepe nihil occurrat, cui tanta emaci adscribi posset , tota substantix nocere,in occulta qualitate haec agere munus is post illum Scholae dixerunt. Recentiores Philosophi, quibns rerum causas ignorare turpissimum videbatur , explos runt italitates illas occultas is riserunt Veterum fimplicitatem, qui candide ignorantiam eonfessi sterius illos mirabantur quorum causas minime intelligerent umrum potiori iure subtilissimos philosophos
de veneno viperarum disputantes , risit, gni Hetruriae Dueis venator vide Commentaria f. Is s. dum illorum ratiunculas convelleret epota non tantum bile vi-Priae, verum etiam iratissimae, se saliva, spuma, Qvenenato succo pone dentes in loculis peculiaribns collecto, vino diluti sis haustis . Licet enim in
vulnere noceant venena quaedam, impune
tamen tam degluriuntur . Unde Psyllis qui sugendo curabant venenata vulnera non tribuit Celsu Lib. V. cap. 7 pag. δορ. scientiam praecipuam, sed vi ac iam usu ipso confirmatam . Ad emis conclusit:
Ergo quisquis exemplum Dui securas , id
vianus Mineris tktus eris , , morum hominem mesabit . Illud interea anted buit attendere, ne quod in gingivis Ialme, aliave parte oris ulcus habeat
Vidimus in . ab in morbis aliquando
nasci aliquid, quod naturae humanae adeo adversum est, ut Hrtem corporis, versus Guam deponitur, ilico faciat mori . Letum fuit ibidem, contagium variolosum paucorum dierum spatio sic corriimpere posse omnia in sanissimo etiam iuvene, ut tabo gangraenoso totum corpus diffluat. Sed praeter haec observatrones Medicae documrunt, venenatorvin ahimalium morsu etiam levis-
167쪽
levissimo Gangraenam raphacetum naisi posse. Dum per Libyae deserta exercitum duceret Cato, ubi ingens venenatissimorum animalium copla erat , occurrebat i- suus serpens Seps diectus, qui miserum mi- irem parvo aluum vulnere laeserat in crure, atque statim Nigae r ima iris
rigis rapta emis , palimriaque ossa rete-
Jamque sinu iam nudum est sine corpore
Linquitur, O nigra disiuant inguis ta-b , dic. Si sensis ascendendo abdomen , emis , contenta his viscera diinuebaturi mo&ipsa ossa consui ita fuisse canit AA-naei Lucani PharsaI. Lib. - quidem satis subito:
profana Morte patre, mananae umeri, fortesque imcerti e Colla, aputque utim Calido, ovus Austro se resoluta cadit, nee solem cera seque
Pama loquor, corpus sanie sillas peru- sum
me ει summa potest, sed Di rogus ab- solis ossa
Nulla manere sinunt rapidi sigia fati. Cynthia inuo sese risi tam nocendi
tre poetae fides parum suspeeis vide. retur nonnullis , cum solita licentia uti potuisset in horrendis illis malis enarranis dis, quae morsum hujus serpentis sequuntur sed in Commentariis . os casus mirus habetur, qui huc satis accedit. a.
nissimam enim puellam venenatissimus erispens momorderat. unde brevi moriebatur: dumque cadaver paucis tantum post mortem horis auferre volebant, tabefactae jam ab ossibus secedebant carnes.
Latet saepe deleteri talis facultas in quibusdam rebus de quibus nullus cogitasset unquam, nisi frequeri e casus docvissent messe his talem malignitatem . Sic observa. tum sui in Galliis, lecales grana imprimis illa quae Martio meas terrae tradi Q. lent solo humido frigido sata, si pluviae copiosae fuerint, pro magna parte inspicas surgere degeneres omnino , quaein nigrae erant, is solita figura recedentes galli gallinacei calcaria non inepre resere.
bant. Dirinque annonae periuria non munia
darent sati secalen ab hoc vitio pauneres, plurimi Gangraena sicca, nigra, livida corripiebantur, quae a digitis pedum incipiens sensim ascendebat in magno satis
talium aegrorum ni mero tantum unus fuit,
cui gangraena in manu inciperet . Quod maxime mirum videbatur , ta viri hau gangrana afficiebantur , mulieres nullae nisi hine inde quaedam iuniores puellae Dum gallinis abalitur vitiosa haec secat ex grana, malueruiit integi triduo inediam pati, quam haec sumere quibusdam autem fraude ingesta hae graua non videbantur nocere Academ de Scientes Pan. ITI His pag. o. . Mirabilis haec observatio docuit, saluberrimum humano generi alia mentum se a latente causa mutari posse ut verum fiat venenum.
g. 426 ν Angraenae suturae gna sunt eausae eius 422 423 424 42 prae I eognitae. De his omnibus , numeris hic citatis , distinguitur ab inflammatione quae illam dictum fuit Agendum nune de illis signis, saepe praecedit; is sphaeelo, qui gangrae- quibus praesens Gangraera cognoscitur , . nam aliquando sequitur. S 47 4
168쪽
427. vero praesentis arer . phaenomen inflammationis subito ablata s-ri ne eorrectione cause eonfer 382 383 383. cum 22. 23. 2'. 23. a sensus hebes . . olor pallidior, cinereus, sustus lividns, niger. . mollities, acciditas, ad tactus vestigia non resurgens . . pustulae chore lymphatico subflavo, vel rubello plenae in loe inflammato 6 ubi a rigore , pruritus iunctura ingens, una eum rubore intenso, quem brevi nigritudo mortifera sequitur. Si bene intellecta suerint illa , quae dicta sunt de causis praecedentibus , natura , loco gangraenae, facile distinguetur, an Gangraena adsit cerae, sequentibus fgnis I. Phamomen inflammationis oriebantur a vi vitae urgente sanguinem in vasa obstructa maiori celeritate, ut dictum fuit g. 38 I. omnia autem illa g. 8a .in sequentibus enum lata fuerunt . Si ergo haec phar- nomen increverint omni momento, dein subito desinant, novimus, non cessasse haec mala o causae correctionem , id est resolutionem concreti inflammatorii. quia haec nunquam fit nisi mitia fuerint omnia inflammationis symptomata videri. 86. Neque o erit tunc adesse stippuratio, quia
per hanc inflammatio: is phaenomena non a Demonstratum sui in Commentariis f. 8a. n. I. a. Que locum inflammatum rubere, & cutim prae summa tensione splendere Simul ac vero omnis humorum, in per partem inflammatam tollitur, imeipit deficere floridus ille ruber color, pallor dein nascitur , quem color cinereus sustus &c excipit; c. ut pro Vario colore partis fiectae, varius sit corruptelae graduci eo peior semper, quo magis a pallore in mortiferam nigredinem vergat Pulcherrimo has Gangraena praesentis nota recensuit Galentis mor praeter nar ror eat . . Om VII. , dum in maximis inflammationibus, vehementer obstruo
estis vasorum orificiis is omnibus meatibus naturali perspiratione destitutis, subiiciabolenturi, sed sensim , non subito, mutan partes sic afferias mori debere monet. Ac pri- turm mitescunt multo minus adhuc stir mam illarum exstinguit 'ridiu colori , arrhus exspectari poterit, in quo omnia ad βω-ωινι νῆ υι ευα θις qui inflammari huc lentiori gradu mutantur. Superest er nibus adsuerat deinde risi e pulsusgo tantum ille exitus inflammationis, quo eunt, non serico affectu verum sensu emortuo . in Gangraenam, id est, moriem partis, en ' 4. Quamdiu inflammario durat , durus dit. Quare autem tune essent lymptom renitens tum parrem occupat, qui cointa, quae inflammationem omitan rur, ex pressus ilico resilit, quia impetu vitali uniplicatum sui in Commemtariis 3 388. Ubi numorum, a tergo urgens loca obstrum anflammatio ornoris partem externam e distendit omnia. Ubi ergo deficit ille im-cupat, sensibus mutatio coloris, reliqua eius, mortua iam parte . ormia flacce, ligna sangraenae, ex inflammatione natae percipi possunt. Si vero interiora corporis smile malum occupaverit, caloris , Olmris, febris subita ablatio idem docet. 3. Locus inflammatus antea dolentissimus erat, ob distractas fibras nervosas perrum cacvasorum distentorum dispersasci tum ergo causa distendens , vitalis nempe mmorum influxus per vasa, esset, a Titinicunt panniculus adimis , antea distefitissimus, nunc mollis apparet, Wimpressi digiti vestigium retinet . angenti
tunc locum sic affectum videtur sub cute tenax quasi luctuare materia vel saltem manifesta partium uti suppositarum vacillatio percipitur, ouae tantum a corrUt panniculo adipos fit euius ingentia frusta posse secedunt, dum mortuum a vivis dolor vel saltem quam plurimum minue benigna suppuratione separatur. rur . Accidim enim aliquando , panniculo signum hoc solet sere Pathognoms- dipos iam per Gangraenam corrupto , cu clim haberi, quo praesens Gangraena in ex tim tamen nondum emortuam esse, unde trema orporis superficie cognosci posset
aliquis sensus supererit isti etiam in par Riimnuntur enim subito vasa it dictum ribus nnieulo adipos suppositisci ouae fuit . m. dum inflammatio in gangra
tunc interposito hoc mortuo Winsensili, nam abit,is effunduntur humores , brevi cor tam externorum aetionem obtusior eorrumpendi Epidermidis tenerrimi cum
Fensu e cipiunt tute subjecta nexus solvuntur , illaque ab
169쪽
cedere hoc malum. Primo a rigore pallor
oritur, sequitur dein rubedo, quam comitatur dolor punctorius tolestissimu , vel pruritu magnus rubedo dein augetur, in purpureum sere colorem vergens dein nigrescit pars sic flecta, ad ossa usque vero inaculo corrunta cadit . Quia autem Gangraenae ab hac causa orta citissime partes corporis facit emori, aliam longe curationis methodum requirit , uti dicetur g. 434 ide omnia cura attendendum est, ne ullus in hac
effusis humoribus in pustula attollitur quae vel chore flavescente, velin aliquan-co subrubello loturae carnium instar, tu gent in oessimis autem gangraenis , quae brevi in sphace luna tendent , etiam nigro ichore plenae tales bullulae apparent. 6. Peculiaris haec Gangraenae species distinctis guis ognoscitur. In borealibus regionibus in rigidissima hyeme, miserrimi
tales casus satis requentes occurrunt. Extremae nempe corporis partes, digiti pedum manuumque , nati apex , aurium iobi, acerrimo gelu subita Gangraena sic corrumpuntur , ut postea cadant sc autem soletir
S. 428. Phacella suturus scitur ex gnis Gangraenae praesentis et assiduo, o auctis.
Dictum sui in Commentar. 4eto Gaia censita, augeantur, novimus sphacetum me-graenam plerumque praecedere, hanc vero se tuendum esso Gangraenosae enim partes pinqui phacetum . Si ergo omnia signa Gaia terunt viva supposita comprimendo sust a-graenae praesentis, praecedenti paragrapho v re , velin proserpente putredine corrumpere . Gangraena exquisita praegressa. a. sensus,
pars scilla, puncta , usta, usque ad ipsa
3 color lividus, fuscus, niger. 6. molli
tandem siccitas, durities. I. foetor cada, omnia vicina depascens in ossa usque
pannieuI adiposo gangraena corrupto, lateat, poterit separatio corrupti expectari. Notandum praeterea, saepe motu in superesse posse in partem, quamvis sphacelope-mIus corrupta fuerit. Vidi ho in viro i
lo, cui in febre subito anterior pedis pars sphaceto corripiebatur videri. εἶ β γοῦ
movebat eni in digitos pedis aflecti , licet scalpello ad ossa usque adacto nullum mnino dolorem perciperet , nec Vel unica sanguinis guttula emueret. Neque mirum hoc videbitur, si consideretur . plurimos musculos pedum manuumque digitos moventes; satis alta locari unde, ii cet extremae partes membri sphacelo affectae suerint . poterant musculi adhuc sani
sua actione partes mortuas movero , quibus suis tendinibus affiguntui . Tendines enim, unium instar, trahuntur, dum musculi agentes turgent , cum tenacissimi sint, diu manent integri, licet reliquae partes molles jam putredine diffluant unde in illo viro coacti suimus postea, dum
DParabantur mortua. vivis , or eo scindere cohaerentes adhuc tendine . Sim
. 4rς DR aesentis autem signa sunt. I x motusque in ingre sublati, ut ossa, nihil sentiat, sed gravis modo sit ties, flaccultas, rigos, ut is separabilis,
verosus . . corruptio morti sera profundax signum hoc Medici&Chirurgi attentionem tantum excitat non enim semper
sphaeelus sequitur, licet exquisita Gangraena praegressa suerit sed tamen tunc meri. to metuatur hoc malum.
r. Non adeo facile saepe est leterminare, an sphacelus adsit, nec ne . Saepe enim panniculus adiposus, valida Phlegmone occupatus , in crassitudinem immanem distenditur etiam in illis locis ubi non multum pinguedinis adem uti v. g. in manuum& pedum dorso, 6 digitis. Si jam an .
praena tales partes occupet , poterit scalpellum adigi ad magnam profunditatem sis ne ullo doloris sensu . Imo poterit distentus panniculus adipolas, cute integra coer
citus, si comprimere subjectas partes, ut hebetior in illis sensus sit , imo sere nullus, quamvis nondum omnino mortuae suerint hae patre ς, poste ab hac pressimne liberae revivisciant quasi . Unde non potest concludi, sphacetum adesse , nisi certi fuerimus , profundissimis scarificationi. vel puncturis nullum omnino excitari
dolorem fi enim adhuc aliquid vivi sub
170쪽
mula integre mortua suerit pars orporis, sentitur ejus gravitas tanta ac si plumbum vivis partibus anixum haereret Quamdiu enim liber transitus humorum per omnia vasa, utinet , integra sanitate fruimur is corporis nostri pondus non sentimus; ubi autem a quacumque causa
ille impellitur , gravitatem torporem percipimus. Unde lassitudines illas pomtaneas morborum ramuncians dixit Hippocrates Aphor. 4. Sec Tom. IX.
Videantur illa, quae praecedenti para- grapho n. . dicta sunt. q. Quare mollescatis flaceida fiat ais corporis an Rraena QSphaceto afleeta, dictum sui pariter paragrapho praecedenti
Cum autem calor a u:dorum per vasa motu fiat vade Commentaria f. IS a. n. o. motu hoc sublato , ne essario pars sic ast cta ad communem aetas ambientis emperiem reducitur; sed tunc stigescere decitur , quia calor corporis sani sen per cal rem aetas ambrentis superat . Quamdiu autem Gangraena tantum adest , Pries uinpositae adnue vivae suo calore poterunt aliquem saltem teporem parta necta conciliares ubi vem ad ossa usque omnis vit lis influxus desinit, patet facile, fragiisn se debere Solet tunc epidermis secedere semper quae, tenacissima est is non facile putredine corrumpitum sic etiam pol combustiones, cantharides applicatas c. integra manet epiderm isa solutis tamen Vinc ars, ii illam cuti nectebant, ab humoribus emisis in bullas attollitur . Imo dum pars cadaveris humani in aqua diu maceratur, & putrescit, non corrumpitur epidermis sed secedit a partibus suppostis in
rabum putridum iam resolutis. Licet autem incipiente phaceto molimes flaceiditas pariis se assectae appareat; I
me postea, fluidissimis partibus impatis,
reliqua omnia exsiccata contrahuntur, &χx-
stteantur e , ut durissima appareant Partibus enim sphaceto corruptis idem accidit, quod in carnibus animalium aetatorum in aere libero, suspensis, observatur apud illos qui equinis carnibus serotissimos a nem alunt. Primo enim hae carnes purrido diffluunt, dein indurescunt nam maxime Imo in aridis & ex suecis senilibus eor 'ribus sphaceso correpta pars sine ulla putro.
dine servari potest diu, sed exsiceat . Mir bilis talis calus Hagae Comitum observatus
suit. Nonaginta duorum sere annorum anus de dolore atrocisssimo dextra tibiae conquermiuatur Medicus advocatus vero sphacelo totum crus assectum invenit, sere ad genuusque. Cum vires projeestae is decrepita senectus, exstirpationem deratae partis vetarent, bono vidi uis cardiacis remediis vires instaurabantur interimque emortuum illud membrum terebinthinae spiritu nungebatur assiduo , posteaque spiritu iuniperi-
no fovebatur. Sic omnis putredo pro abita ruit, neque proserpit sphacelus; sed miro spectaculo pars mortua , fgyptiacae Mu- mi. instar exsiccata, vivo corpori adhaesit per se sere integros menses tuncque tamdem mortua sui haec mulier misello.
Hisdamis ex observaraonibus serer: timilem calum refert Hild.m de Gangrieva e Sphavel cap. 7. V. 7 9. h. Maere nempe alterum pedem aridum , n: grum , absque tumore sphacelatum , sine ullo motu aut sensu, aliquamdiu gestaverat: post multum te inporis pars a mortua a vivis separata cecidit , speciemque linguae villae, sumo induratae, prae se tulit. s. Par enim sphaceto afleeta omnia eadem patitur in aeris communis calore quae cadaver unde ramitis cetor, corruptio aderit. 6. Sicut jam in cadavere spontanea Or- ruptione omnia pereunt , exceptis ossibus
solis,4 irae etiam post saecula plura supe fuassi constitit observatis scis sphace locmnes parte molles, nisi exsccentur in rabum inridum disti uunt is ab ossibus secedunt. Simul, hoe in sphacelo observatur, quod, nisi arte vel natura limes potiatur inter vivum mortuum AE partes molles rima secta in hoc tonfinio secedanta se mutuo, pergat mortifera haec corru-peio depascere omnia rei ira 3 quidem eo citius, quo uua est actuosior unde in iuvenili corpore, imprimis si valida simul febris adest, tam cito sphacelus serpic in decrepita senectutes, modo anti septicis pars
mortua a corruptione prae se verum. Pepe satis diu toleratn malum . Liquida enim per vasa vitalia ad sphaeelum usque propulsas stuntur, beta a corrupta lasmata re. sorbent 'ine vivum, contignum Ortud, 'ulterius ameitur . Hortendum tale pect