장음표시 사용
331쪽
Icere, dum circulatio minuitur. Cum erisgo cordis vires in hoc febris stadio adeo
minuantur, ut a extrema usque sanguinem propellere nequeant, patet laeti Di, gus maius nasci deberes simulac enim ea-Iorem excitantae cauta in corpore deficiunt, ad ommunem aeris ambientis tempe-xiem partes illi expofit redeunt , tun que frigere dicuntur , quia calor nostro corpori naturalis aeris calorem excedit
Rico M. Ut debita flexilitas in corporis nostri partibus maneat, requiritur, ut i Iis sit cohaesio partium solidarum , ut elon. gari possint,in cedere illis motibus, quibus dedite debent , ut unctiones omnes dehit modo exerceri possint. Dictum fuit alia occasione in Commentariis L I. cimollius & magis flexile corpus humanum esse , quo sub origini propius est: quia tunc & solidae partes tenerrimae sunt , suidorum maxima copia est e sensim vero crescente aetate plurima vascula , expulso liquido, coucrescere, sicque corpus firmius fieri, sed εe minus flexiles donee tandem in decrepita senectute totum sere obrigescat. Patet hinc , partes eo maris flexiles esse. quo liquidorum copia magis abundeto
etione partium selidarum verum in sebre incipiente cordis vires minutae minima in extremis corporis partibus vascula replere nequeunt, atque eadem contracta , liquo-rees contentos repellunt in majora vasa atque hinc una eausa rigoris nati in se. brium initiis pendet. Praeterea frigus , innania contrahens , solidarum artium eo haesionem auget, adeoque Wrigmem experiuntur hoc omnes qui acerrima hyeme
manus algidissimas sentiuntu namin simul digiti sic tune rigescunt, ut nihil illis a prehendi possit. Cum ergo binae hae aula
tunc concurrant , non mirum est , sum-
mum saepe rigorem nasci stigoris sebtilis
d remor ponit causas tendentesin laxanis te musculos brevi & involuntati sibi mutuo succedere, uti postea latius dicetur ad F. 627. , ubi de tremore sebrili peculiari Capitulo agitur . Vertura causae tendentes mustulos sunt influxus sanguinis arteriosi, Wspirituum nervosorum Pulsus autem e. lox, parvus,in saepe intermittens docet vacillare motum arterio sangninis , ut que momento sere deficere, altero iterum insurgere. Verum mutus spirituunt petnervos requirit motum arterio sanguinis per encephali vasa unde hoc interrupta Quacillante pariterin turbabitur aequabilis spirituum per nervos motus . Vacili bunt itaque binae causae muscularis motu unde tremor fiet, saepe tam validus, ut post paroxismum finitum omnes artus aliquando doleant a validis his oncussibus. Insensilitas, quae tantum in sutnmo frigore sebrali observatur: tunc enim sanguis in venis maximis & nubus venosis circa cor accumulatus haeret, parum tantum debili cordis actione per pulmouem trans- primi potest i uti docet lamma tune en per praesens anxietas. Venae ergo iugularesse commode evacuare nequeunt , obruitur
encephalon in vix quid amplius sentiuntaeari, sed stupidiis hebetes iacent; sic ut tristibus easibus constiterit, miseros aegro dum hypocaustulis pedibus applicatis o linum tuus lenire vellent ad ossa usque litantas pedum combusisse absque nil do- oris sensu . Praeterea stigus ipsum partium
extremarum corporis insensilitatem earunisdem auget isti constat quotidianis observatis , dum hyemali tempore gelicissimae manus vel pedes stupent , atque omni sere sensu carent, etiam in sanissimis caeteroquin hominibus.
Ume liquet , stagnare tum humores sanguineos in extremis vastulisi simul tamen causam eo irritantem 374.
BinaiIla quae hae paragrapho recensentur, praecipua sunt quae in oe febris stadio observantur is imprimis notari merentur . Stagnant enim in extremis vasculis humores sanguinei, quia deficiunt illae causae , quae illorum motum in sanitate expediunt. Ut enim fiat liber motus hu- m. II. morum per vasa , tria haec requiruntur e Molecularum liquid trajiciendi talis, gnitudo, ut per ultimas arteriarum angu stias transire possint vasorem transmittentium amplitudo debita denique ut cause moventes debrio impetu humores per vasa
propellant. Verum in stigore Mili arreum a tur
332쪽
iur .contrahuntur vasa , generalis rigo di ii sunt in Commentariis s. 74. patusi x et lectu , simulque Qui antii sangumis rix, et i Am post mortem possa resuscitari moleculae, uti in Commentariis . DT di cordis morum , dum sanguis venosus velestum suilla adeoque a binis his impeditu fuIus in cor de trum urgetur, apparet liber sanguinis transitus per extrema a Videnter , cauiam essicacissimam tempore stulaci simul aurem deficit moventis λω ebriiis frigoris adesse . qua eo irritatur sae codilis nempe contracti , solitum m iu Velociores contractiones . Cui autem bur adroque apparet evidenter stagnatio anfluxus spirituum nervosorum, sangui ne sequi de re nis in musculo cordis langueat simul issimul tamen hanc stagnationem tanges 1nordinatus sit, celerius quidem contrahe nis : a corporis extrema comitatur cor turis irritationem sanguinis venosi aDd , irritatio in frequentiores contractio fluentis, sed simul debilius, neque habebit nos quae unde otiatur, examinandum re cor tunc robur , ut blita vi sanguinem stat Dictum sui g. velociorem cor Peli x Per arrerias, neque poterit integredi contractionem fieri a velociori reci eyacu re sua cava. ob resistestias aueris
Iroco influxu liquidi nervosi in musculos circa arteriarum fines , adeoque in summo sanguinis in vasa & cava cordis. Cum rigore ebrili celerrime palpitabit, ut Nautem vacit entis remant reliqui mustu Petita haec conamina deserium roboris is ii corporis , ob debiliorem di inaequalem te ni Celeπimus itaque erit pulsus qui- spirituum sanguinis in illo influxum , dem hoc tempore , sed debilissima simultiti dictum sui praeredem paragrapho vi circulatio a quibus bene intellectis explia detur idem ob easdem causas in corde cario illorum omnium pendet , quae in obtinere . Verum rigore sebrili contra uigore febrili observantur ut ditatur sactis venis , sanguis venosus versus cor ex quenti paragraphi. trum pellitur, Cum autem ex illic, quae
M. apparentium , intelligitur.
Sanguis enim venosus, frigore extremo cordis sui motum augere vel reinrdare, rem contractis venis, cor dextrum versus et Praeterea dum debilis illa cordis sini- derivatur , illudqua irrita sed cor sini stri contractio aortam arteriam minus diostrum interim auctam circa arteriarum ex larat, illa vicissis, dum eo est in diast, trema resistentiam superare nequit hine te minus valide contrahitur e verum ab celeriter quidem palpitat , sed minus in hac ortae contractione sanguinis impulsiolide contrahitur, quam in sanitate solet per arterias coronarias in cordis substanis Varum cor sinistrum per interpositum mi riam pendet, adeoque patet, binas causas rabile cerebelli organum sibi ipsi parat eam omnis muscularis morus , influxum nempe iam sui motus muscularis cerebelli enim spirituum sanguinis arterio , minui actio in cor per nervos pendet ab ipsa a. hincque necessario debiliorem sequi cordis ctione eordis in erebellum per arterias contractionem cum tamen interim a san- cum ergo debiliori vi cor linistrum tune mine venoso versus cor delato sacta irri. pellat sanguinem per arterias cerebelli , ratio frequentes cordis contractiones iaciat. vicissim minori efficacia cerebellum aget ob sanguinis ergo liberum egressum ex cor- in cor per nervos. In reliquis enim mu de impeditum anxietas magna fiet, uti m. sculis arbitrario motu servientibus applica strag.63i demonstrabitur . Debilitas saepetio causae ultimae motus muscularis is per summa mes tune adest , quia libera hi voluntatis imperium cordis autem motus morum circuintio per encephalon impedi. muscularis a creata partium fabrica nasci tur, hinc tremo , insensi liras &c , quae turin perit alternis vicibus , absque ulla f. 76 enumerata suerunt, sequuntur, uti P Via mentis determinatione. Nemo enim illo in loco explicatum fuit. mortalium summo etiam voluntatis nixus. Ipsu
333쪽
l uem ET DE FEBRIBUS IN GENERE et
ior omino , brevis urnus , intern . . externus
vel loci , pro varietate fibris. Postquam si stim febrile cum omnibus illis phaenomenis dura erit aliquo tempore, vires cordis sensim increscunt, minuit ut resistentia circa fines arteriarum , calor una cum sanguine ad extrema corporis pervenit , pulsus arteriarum sertior plenior fit, pallor desinit , cor pergit
velocius quidem contrahi , sed simul congentum sanguinem per arterias jam minus resistentes valide propellit ; cumque auctum sanguinis per vasa motum calor sequatur vide Commentaria f. Ioo. rigus ebrile omni momento minuitur , sintumque corpus redit ad calorem naturalem, qui gradatim , manentibus iisdem causis, augetur . Hoc autem in omni se-bra obtinet , nisi frigoris febrilis tempore aeger sus Metur, uti aliquando observatum fuit. Imo in febribus intermittentibus, nisi provectae aetatis vel admodum debiles suerint aegri, quo maius frigus adsuit, eo imtensior calor solet sequi. Ρm diversa iam febris indole calor ille intensitate, duratione, loco disteri Ephemera febris Tynochus simplex dicta, blandum calorem humidumque , naturali , lore paulo tantum majorem habent syno-ehus putrida longe intensiorem, qui digitum tangentem quasi pungit ovide 3.73 i. in vera ardenti febre urens ad tactum M lor percipitur ipsum aerem exspiratum incendens s vide σύ o. Imo in peste morbi impetus in quasdam corporis partes detonans, vivi igni, instar, in escharam comburit easdem. In tertiana legitima 4xquisita, quae duodecim horarum spatium nunquam excedit, paucis horas durat in continuis febribus ad plures dies , imo septimaras, extenditiir in febribus hecticis per plures sepe menses calor ille corpus exsiccatin depascitur
ctum, quam ceu iam , vel omnium optimum signum est , si calor
febrilis aequabiliter per totum corpus ad extrema usque distundaetur meabilem enim sanguinem, Wlibera vasa indicat. In pessimis febribus , de sere semper tune leth libus , accidit aliquando , calorem sum mum circa vitalia percipi, dum simul ex trema corporis rigent notatque tunc circulationem in extremis corporis pari, bus deficere atque immeabilem sangmne circa vitalia viscera colligi is stagnare incipe: dum interini cor velocius con tractum sanguinem per libera adhuc vasa in locis maxime vicinis , celerrime prinpellit. Ubi vero in morbis aeutis fabrilibus t picam partis corporis inflammtionem c mitatur ebris, tunc calor maximus in a te praecipue affecta observatur quamvis dereliquuin corpus valide incaluerit: sic in vera Phrenitide dolor calor ingeni in
capite sentitar vide g. 77 a P in angina
inflammatoria fauces calor summus Occ pat atque idem in reliquis morbis inflam. matoriis verum est . Unde Wispmerates Coae Praenot. Num 428 om. VIII. Pag. 877 ex majore calore locum asteetum detegi posse, monet, dicens iussus tus statvium in tumo rem a Midius es , minclinaris in alterum gravitas aliqua impe dere idem , his pus ex na parte ut Et alibi me Morbis Lib. III. cap. s. Tom. VII pag. 393. ut in Empyemate locum secandum vel urendum determinaret, linteo tenui in terra rubrica liquida, admodum trita, & tepida , intincto thoracem in orbem tegi jussit , arque illam partem , ubi illud primum resicc rum fuerit , secandam vel urendam ω luit.
febrim iam natam, patet magis ejus eis
naturam esse. Dictum fuit in Commentariis .s6o. adesse, antequam major calor adsit adem po Galeni, tolt illum omnium sere Me quembris essentia in calore constitui ne- dicorum, opinionem suasse , quod sebris a quit , neque calor poterit causa febris di- tura onsisteret in calore aucto Verum ex iri cum repugnet omnino, quod causa suimὲ antedictis patet evidenter obrim veram essectum sequeretur, non vero Praece ieret
334쪽
Helmontius . qui ubique receptas lin Scholis
Medicis suo tempore opiniones subvertere nitebatur, neque amen semper aequali jure optime tamen hic notavit, febrim non posse definiri, quod sit calor praeter natu Tam . Haec autem erat eius opiniola excitati ab ipsa vita febrim, ut aliquid mol
num vel nociturum in corpore expellere tur vel saltem se mutaretur, ut noni
ceret amplius. Et veluti spina , digito infixa , excitatur inflamma In calor , dolor&c donee hae spina ablata fuerit, ita &in febribus fieri credidit , atque illud
quod vitam suo stimulo in majorem motum excitat, ideo spinam vocare ipsi pla, .cuit . Unde dixi De Febribus eap. 4. Num zo pag. VI. Itaque febris non est nuda Horis tempestas sed in oecasionalis mitiata materia , a cujus expulsionem ν- Meus per accidens se accendit , elut indi Patet autem ex illo Helmonti lo-
eo, quem a Commentariis . τῖ. notavi, quod Archei nomine hi ipsam vitam
intellexerit. Alio in loco hanc sententiam latius explicat Ibid. cap. I. Num. 29. pag. 74 t. sequentibus Nimirum ea a peccans
febre non aler ex se calefaeie itum ecasonaliter ad spinae s es oceasonali mulatonem sequitur favitas Solus ubique Areheus effective febrium mei. raro quo ab te per mortem, cessat eum eo furis. Ergo ala est aecidens posterius eb I sequens au febris essentiam . Accendis nimirum se ipsum Archeu in nisu , quo emperet expellene materiam occasionalem , --
quam sibi impactam spinam . Hane autem quieumque aufert, sta id fiat per ealida meis dia , iis per temperara , sive demum per friagida , is morbum a radice tulit est naturae quasi disserens , quia e ipso sedatur, cessatque thymosis Archei &c.
S. 38 r. in eoque velocior Cordis ontractio , eum aucta resistentia ad apillat . ia , febris omnis acutae ideam absolvit.
Signum Patognomieum omnis set, ris est pnisus aueta velocitas, uti dictum fuit . 7 . , quae pro sua causa oxima habet velociorem cordis contractionem , t demonstratum sui in Commentariis s. 7ῖ. Ubi autem ut velociori cordis contra- estioni junsitur aucta resistentia ad capill ria vasa, id est ad arteriarum ultimos fines, habetur idea febris acutae eui unatum velocitate periculum adest, uti dictum sui ad g. 364. Dum enim homo satius per
aliquo minuta horae sortissime currit, va- Iida actione musculorum sanguis venosus telerius,in majori cum impetu ad cordex trum derivabitur, atque velociorem cordis contractionem iaciet; ergo' ebrim Vmrum si talis homo per quadrantem oriequiescat, sedabitur ille motus, neque m
sius ullum vestigium febris aderit quae
Iitur citissimo quidem ecnrsum suum a alvi , sed absque periculi, adeoque nullo modo poterit febris acuta vocari. Ubi a
tem ultra vires idem homo diu cucurrerit, liquidissima sanguinis parte per sudores difflata, Qualida vasorum actione in contenta liquida compacto densata sanguinis parte reliqua, et sanguinis imme
bilitas talis, ut libere fluere nequeat per ultimas lapillares arterias augebitur ergo eordi resistentia is acutissima se poterit nasti sebris, saepe subito lethalis, cum antea nondum natis illis obstaculis sola corporis quiete brevi sopiretur velocior illa cordis contractio. Idem toties constitit dum a validis exercitiis calente , filo ido tu affatim hausto , vel gelido aeri imprudenter expositi , acutissimis perierunt morbis a frigore enim admista constringuntur vasa, adunanturque moleculae an guinis , ob difflatam tenuissimam partemper sudores , iam nimis in concretionemproni.
3. 82. Wrorum vero 381. utrumque in animali vivo produci potest ab ead-m sis numero Qvarietate infinitis tu move vel smul, vel seorsum fieri, unoque nato, facile alterum sequetur. Paetust ex iIlis, quae hactenus dicta sua nomen anparentia novimus, adeoque a runt, ad magnam simplicitatem redigito cillime distingui posse, an febris adsit noc illa, qua de subris natura tur pliadi ne , ii aucta pullii velocitas in Onu3I
335쪽
febre, & omni febris tempore, adsit. Ve vasa dicta suerunt non poterit diu auctarum eum infinitae numeroin varietate causa haec velocitas subsistere, quin a maiori re- sint, quae velocioren illam cordis contra nixu vasorum in languinem , ejusdemquectionem, a qua pulsus austa velocitas na valida compressione , expellantur fluidissi- scitur, efficere possint desinit illa simpli ma unde anguinis exsiccatio, Qui scosi-citas,in sepe summa disticultas observa tas inflammatoria nascentur, perquam iam tu tam in detegendis distinguendis ean guis ineptus redditur , ut per angustissimos sis illis remotis , quam in iisdem tolle, arteriarum fines libere transeat. Et vicisidis Patebit enim postea , quando praeel sm, si circa capillaria vaseula Neriosa Pue causae febrium, ordinis causa in quas augeatur resistentia , debebit brevi augeridam classes distin&e, enumerabuntur ve velocitas cocitractionis cordi, in Commen locitatem contractionis cordis augeri posse, tariis enim g leto demonstratum fuit, dum animi affectibus variis, cibo, potu aeris magnus vasorum numerus obstructus est diversa temperie applicatis externis, moris debere velocitatem liquid per reliqua va' bis aliis praegressis c. Uerum aucta ii s libera augeri quod fieri nequit , istia resistentia circa arteriarum augustissi simul augeatur motus cordis velocitas mos fines iterum a numerosissimis causis Aucta enim velocitate humorum in tali fieri poterit , omnes enim causae obstru eas per vasa libera, sanguis venosus a ctionum, adeo multiplices, sive vitio flui tori impetu & copia pelletur in cava cor dorum, sive solidorum , sive utrorumque dis sanguisque per arterias cor Mira innatae, huc referri poterunt substantiam cordis celerius is sortius ir-Quamvis autem utrumque horum, velo ruet, atque sanguis arteriosus per cerebebcio nempe cordis contractio, major re lum velocius transibit adeoque Mni jor sisten ria circa capillaria arteriosa vasculα, secretio spirituum vitalium in celerior e seorsum existere possit in corpore, vix a tundem motus per nervos ad cor . unde Pater me diu haec singula manebunt sola , sed tres illas causas g. 74. , unde notus co uno nato alterum facile sequetur . Ut enim dis pendet, intra datum tempus saepius Or- P tui ex illis , quae in Commentariis . di applicari, quod ergo siepius contrahetur. .loo de effectibus aucti motus sanguinis per
g I. Uare ebris aula proxima 481 infinitas eausas pro suis pro imis . agnoscit.
Quidquid enim singulas , vel omnes , ea nitimo arteriarum fines efficere Valami, e uias, unde cordis contractio pendet, au possunt esse cauis proximae respectu illiuῆ, re Poterit istiis omnia, lauae resisten quod ausam proximam kbris constuvir tram majorem liquido vi cordis moto ei
s. 8 Uc tamen dividuntur, quod uel singulares sint utque vel univer Ne siles, pluribusque comunes, quae plerumque aeri , victui , vitae ei
Ut tamen, quantum fieri possit, in tam nimias , tertiit a nimis validis numerosa arietate causarum remotarum exercitiis bricitat e Vel sunt tales, labris servetur ordo, optimum erit illas in pluribus simul communes sunt, iste tum sv sdam classes dividere is subdividere , quo inhaerent iliis, quae in communi λx ut si certi in minori labore indem in usu vitari nequeunt. Si in aere τρο δ ΠVeiugari possint. --ausa a tet, quae in plurimis hominibΠ Prim maxime generalis harum eam in eodem loco degentibus brim e Cix i/rum diviso est, ouod vel sint singulares iisdem sere stiparum symptomatibus V runicuique homin febre laboranti, adstoque nibus aegris .in eandem curandi ς η in singulis hominibus varia sere, ut dum dum requirens isti postea latius di QI- , νή - unus ob crapulam . alter ob viailias quaudo de morbis Epidemicis pectu. -
336쪽
pitulo tractabitur . Aliquando illae causae
febrium universales in aere haerentes a m misistis eius nautatibus, calore, frigore, humiditate, iecitate &e pendent qua doque una cum aere applicatur corporibus
humanis aliquid incognitum, quod tamen similibus flectibus se manifestat in omnibus uti in peste, variolis e paret Uictui pariter saepe debentur causae illae communes ebrium quod in urbibus obsessis toties patuit, dum dura necessitas divites
aeque ac pauperes premit , ac malo victu coguntur uti omnes ; sicque a communi
causa similibus morbis afniguntur . Dum in obsidione Bredam iam pressi incolae im-
Puro victu uterent xx, missima pestis grassabatur interimque regiu exercrius, qui hanc urbem obsiciebat, Omnibus ad vitam necessariis instructas , a dira hac lue immunis erat Hando Mν de m bisare iam dig. 7. L. Aquarum palustrium usum hyeme in junioribus peripneumonicos, maniacos morbos , senioribus vero febres ardentes excitasse , memorat Hippocrates De aere, locis, aquis Tom in pag. r Sp. Quomodo autem idem Vitae genus disponat corpora, ut simila morbos patiantur, docuit Rammazetini in tractatu de M tiis
Reo febris cauis Singulares sunt, vel Epidemisae.
universales, pluribusque communes patet subcillis inrelligi fimul Endemicas m
brium dam tempore, verum semper ejusdem regionis incolas affligunt; quia a talibus conditionibus ortum ducunt , quae stabiles semper in tali regione adsunt si a Ivariost urbium ad ventorum plagas diversos morbos in iisdem populariter grassari observavit, me res Idem ibia pag. 9ς. me. D. Singulares autem causae sequenti Dictum sui in Commentariis f. M.
Hispocratem omnes febres in duo gene distinxisse ; quatenus nempe vel R Ommuni omnibus causa, vel a privata diaetae ratione in singulis, nascerentur . Retine in ergo. optime haec divisio generalis Epidemicae causae morboriam proprie voca ri solent, quae certo quodam tempore plurimos instim regionis ineolas atticiunt quidem , non tamen semper in illa regi ne grassantur . Cum autem Epidemicae Musae ebrium dicantur in hae paragraphoeaedem , quae in praecedenti vocabantur,. 8 d. V Ropiores singulares sauis 483 referri possunt ad quaedam capita
I Ingesta acria, ibi potus, condimenti, medicamenti, vel veneni
titulo, eadem donata hae proprietate , ut digeri, moveri, excem nequeant i aut ea copia assumta, ut irritent, suffocent, obstruant, putrestant . 7. Retenta intra corpus, quae excerni solebant, ob frigus, unctiones , animi aflectus tristes, cibos. Potus, medicamen ea , venena, aerem nebulosum pinguem , quietem , exercitia δε- sta remissa, obstructiones , ompressiones a contentis , vel ambientibus . . Gesta, ut notus nimius animi, vel corporis , calor , aestus in Applicata externa , acria, pungentia , rodentia , lacerantia, urentia , inflammantia , Quae humores
horumque motus valde immutant, ut multa externa, vel inLerna fames, evaeua-
io, pus aqua, chor, hydropicorum, empyicorum, serum acre alicubi collectum, bilis accensa, in dammatio, suppuratio Langraena, cancer, vigiliae nimiae , acriora rei studia.
illis causis, quae hie receno casionale προκατὰ νου titio. Priores e vocantur , quia si praedisponunt corpus, ut accedente alia causa, morbus fiat, qui ab eadem illa causa factus non uitrat nisi illae praedisponentes causae adsuissent Verbi gratia dissicilis digestionis cibi non Plurimae, non excitant se m in omnibus , vel saltem frequentimiae, inspositis uti enim dictum fini inventarii g. II morborum causae sunt
ei praedisponentes t προηγουμἐναι vel M'
337쪽
ventrices vel intestinorum acri talium it dilactea vasa aut venas ab devii aut intestinorum , sanguiniistiscetur stimulis suis cor , adeo irritabile s vides. t. velocius contrahi aliqua copia petbsorbentes ventria
in omnibus febrim excitant e dura nam metarum ilia haec erunt sed debili ventriculo languens homo pessime ab illis asficietur. Qui summis aestivis caloribus a
lidos motus exercent, non omnes inde ει
bricitatam a sed maxime periclitantur ibit, quibus lethora adest, vel nativa tem faciunt, atque motus inguinis circulat peries in calorem vergit. Unde malestum ii velocitatem augentra uti demonstratum ιentis illa , quae ex se morbum non gene sui in Commentariis L po Fidelis ubrant, sed tantum in praedispositis orpori dem hi custodia posita est, ne eluda vi.
bus , potius vocare occasiones πμπασMe mi vel acria ingesta facile sanguinem in quam causas morborum atque de sebribus grediantur , contractis nempe a majora agens monet iam de Febrib. Lib. I. acrimonia mimmis osculis venarum absorbentin. vasorum lacteorum non iacile haec admittentibus stap. 6. Tom. VII pag. II a. , quod nulla caua sine eo reis aptim agere p. ratio quin omnes in Sole versantur aesti- ω , febricitarent, oe qui plus aequo συμ-
ναν, aut vinum buunt, aut iras Qur, aut
Illae autem ausae occasonales sebrium vi ordine possint indagari,inmemoria M. dici illas indagantis juvetur , in quinque classes sequentes commodissime rediguptur,
quas percurrendo inveniet unam vel linres, quae in illo aegro , quem examinat fibrim excitaverunt seque causa cognita, poterit determinare ex artis regulis ruaenam medendi methodus, quae remeia requirantur , ut tolli possit. α INGEsTA ACRIA. Humores bmnesia. Ἀbrtibus levis talis acrimonia in sanguiani in homine vix ullam acrimoniam a nem recepta, actione vasorumin viscerum, hent , si excrementitio solos exceperis se blandorum timorum miscet copiosa
urinam nempe, uti bilem . sanguis enim brevi subigitur, vel expellitur de corpore: hominis sani , nec oculis instillares, neque quamdiu tamen haec, nondum deposita sua crudo vulneri ullum dolorem iacit hine indole in sanguine haerent . stimulo suo
adeoquo verum tamen negari equit , acrium ingestorum arte in quandam blandis humoribus i.
idam' dilutam , se sanguini aliquando
insinuare posse. Constitit enim certissimis observaris, insantem , qui temulentae nutricis ubera duxerat , pessime convulsum fuisse, dum sermentati liquidi intolerabi lem tenello corpori acrimoniam una cum lacte hauserat Pargantis assumti a nutrie vires saepe eum periculo miseri insaniates sentiunt. Alii etiam aliumpti odor in lacte percipitur. Ex quibus paret, non mnem omnino aditum acribus in sanguinem denegatum esse. In hominibus sanis videtur omnis acrimonia aliena me naturae humanae, atque otiane illud , quod in corpore nostro diutius relictum acre fieret, a reliquis humoribus secedit is per uri. nam , alvum , sorte ter insensibilem perspirationem expellitur unde naturaliter in auitate omnes humores blandi sunt . Umrum externe ingeri possint in corpus talia, quae notabilem acrimoniam habent
Primae viae dictae in corpore, quae ingesta
alimenta recipiundi, digerunt is mutant sic, ut postea viscerum Quasorum actio. ne iri nostram naturam converti ossint
acria ingesta saepe absque noxa fuerunt
quae immediate in sanguinem recepta tur barent Omnia Sic vinum , vini spiritus circulationis velocitatem augere poterunt. Illa autem ingeruntur ritulo.
Cisi, qui vel iam acris est dum ingeritur vel talis, ut brevi mora, calore ventriculi acrimoniam aequirat . Sic laem debilitas hominibus tam cito epe ae scit carnes animalium, imprimis rapa. cium , quae aliis animalibus vivunt, ni tredinem sicile degenerant . Hepata piscium, blando satis iso kalentia in aerimoniam oleosam rancidam cito conve
tuntur is saepe sebrim accendunt , vel homines ambribra euratos recidivam pati faciunt . Praeterea, cibi aliquando
assumuntur, qui iam magnam acrimoniam habent ut vi g. caseus vetustus, carnesimo Walcohes ipsum , a quibusdam im piscesve valide saliti, rancida olea c.
re deglutivmur acerrima aromata, sa Porus . Dum nempe sermentatione Pa
&c toties assumuntur, absque laesione rati sunt. Recentes enim cereui serum
338쪽
serum rares similia , nunquam nocent
acrimonia, nisi quando iam acescunt, vel in debilibus corporibus in acidum mutantur. Illa autem acrimonia , quae sermen
intis liquidis inest , miro stimulo atque
esticacissimo auctam cordis velocitatem es ficere potest unde in morbis languidis stigidis viniis cerevisiae generosoris moderatus usus adeo prodest . Immodico horum usu febres, crapulares dictas, excitari , nimis notum est verum levia haee
sunt , solentque ab illis , quibus solenne
est hesterno venas habere inflatas Iaccho contemni . Sed ire Commentariis g. 38. ex Hismerare notatum fuit, summam ebri tatem sequi obmutescentiam, & lethalem quandoque poplexiam nisi febris orta remedio luerit. Quartus & quintus aegrotus. apud Hippocratem in tertio Epidemicorum libro m. m. pag. 3a.. a 3 ex potibus ambo periculosa stare decubuerunt: quo rum primus secundo iam morbi die surdus iactus est, dein serociter deliravit, quarto die convulsus, quinto die periit e alter vero post difficilem morbum vigesimo die evasit Grammatici puer, dum vehementi siti cruciaretur, ne adesset aqua obnum antiquum liberaliter potavit , atque inde reliquo tempore vigil permansit pinstea correptus sebre, una cum vigiliis ob
tam ducentes quotidiano labore corpus exercent, optimum cibornm condimentum sames est; qui vero otio torpent, vel ingluviein crapula corporis vires perdide. runt , languentem stomachum artifieiosis his gulae irritamentis excitare coguntur . Omnia hae fere ex acerrimis aromatibus, pipere, alliis, cepis, &c desumunt 0r, ad dito sale, aceto, vino, aliisque , in quorum compositione infinitam varietatem eruadita gula adhiber omnia ergo haec, cum sertissimis stimulantibus constent, poterunt augere velocitatem contractionis cordis, id est febrim sacere . Vulgo usitatum remedium est ad ventriculi languorem curan
dum piperis grana deglutire i neque multum mali inde fiet, eum integra assuman tur, alvo enim exeunt vix mutatara sed
vidi calidissimam, periculosam admodum febrim inritarum , dum contriti piperis
ni nam copiam sumserat homo servidi sesimum enim aroma piperis mul tam tenaciter haeret, ut nequidem octava Icoctione in aquae purae magna quantitato potuerim illud elueres; undo, quamdiu in o pore haeret, pergit suo stimulo agere Robustissimus in flore aetatis rusticus quartana diu laboraverat cujus , quamvis jam verno calore mitescentis, pertaesus, tem rario rudis agyrtae consilio , magnam compiam seminum sinapi contritorum,' spiritu iuniperi dilutorum, sumst tribus ante paroxysmum horis, sed senestissimo eveniatu innocua enim quartana in febrim a
dentissimam varia tridui spatio illum eis dio sustulit. MEnic AMENTI . In lentis & frigidis morabis, ydrope , Paralysi , poplexi quae
dam specie &c tota saepe spes curae nitur in eo, ut sponte vel arte febris incendatur calidissima tuneis stimulantia remedia summo cum successu adhibentur Aliquando tamen .aceidit, medicamem
in quaedam , v. g. purgantia, & vomitoria, dum onerantur, nimias excitare turbas in corpore is motus circulatorii eis locitatem augere, dum interim morbi eurandi genius sedatum motum requireret . Unde mei .ro monuit Idenhamus opis.
ia Respons prima pag. 39I. O Ses. I. Capit. 4 pag. s. Et in Schedula Monitoria den a febris ingressu pag. 667 si in acu
tis continuis febribus purgans vel vomitc. rium adhiberi debeat , praemittendam esse venae sectionem , ut nimia illa sanguinis agitatio, ab his medicamentis irascitum praecaveatur . oc autem imprimis ideo torias inculcavit , quia plurimis Medicis insederat haec opinio , noxiam esse venae sectionem, nisi prius primae viae expurgarentur , ne scilicet depletae renae noxios
inde humores attraherent , ut apud Sem-rrum, Forestum, Walios videri potest. VENENI . Inter venena quaedam sunt quae manifestum sensibus acrimoniam exhibent, uti arsenicum, sublimatum corro
sivum, & similia ; atque multiplici observatione constitit , non tantum subit mortem, verum' aliquando pessimas &pertinacissimas febres ab his venenis Llumtis natas suisse . Inter plures historias memorabiles , quas me erus mi tae mquar hisaria pag. 28 I. de arsenici
collegit, habeturis casus , qui . oe
339쪽
ni tuto te vomui neglecta e triennium mons a stipe ixis, ac tabida ex febri, cujus indalem nemo agnoscere potuit, obiit. Verum alia venena sunt, quae mirabili vi totum corpus turbant, acutissimas febres in moristem ipsam inducunt, licet hactenus ad nullam acrimoniam cognitam reduci possit l. lud, quod in his venenis adeo actuosum esto imo suandoque sensibus bland:ssima
appareant. Sic viperae venenum, uti in Commentariis . Is s. dictum suit, amygdalmum oleum colore dc sapore refert. Quis dete minare auderet veneni variolarum indo-lein , quod, su subtilitate omnem indaginem eludens , tantas strages iacit, simulque sano humores in suam indolem sic mutare valet, ut quamvis puris variolosi guttula
alium hominem etiam sanissimum inficere valeat isti docuit variolarum propagatio per insitionem . Idem in peste aliisque motabis contagiosis verum est. In omnibus illis causam febris natae ex observatione cognoscimus , estectus videmus modum vero quo talis causa corpori humano applicata illos effectus faciat , ignoramus Omni-
Eadem donata hac proprietate , ut digeri, moyeri, excerni, nequeant. Digeri dicuntur ingesta , tranὸo viribus vasorum &viscerum, &admist one liquidorum inquilinorum nostri corporis eadem sic mutantur , ut similia evadant humoribus nostris
fanis, simulque omne illud. quod ex his
ingestis non sic mutatum superest , atque viribus corpori . superari nequit , obito empore per solitas vias eliminatur de
corpore . Ut ergo ingesta digeri possit
requiritur, ut vires mutantes praevaleant
assumtorum robori duplex ergo causa est, quae hanc digestronem impedire poterit 'irium nempe assim nantium debilitas , ingestorum nimia tetracitas , possuntque binae hae causae eorsim agere, velis simul
concurrere . Durus araro carne bubula
pingui lardo , sumo Tale indurati , impune vescitur non tantum , verumin optime de nutritur debui puella ab iisdem assumtis gravatur languet. Requiritur ergo, ut GaIenus optimo dixi in
Commentarii g. s. allegato , re concoquendtim fan. iliarem habuerit nuturam respue eiu eonquentis tune en m corpore secrenaum n
subsimilis ιηqtiendi fit, aut maximae eja par tis c. Constat iam observatis quotidi nis dum cibi di tricilis digestionis assiim-ti sunt, velin major opta illorum, quC ex sua natura facile digeri possunt , languere homines, calere, sitire, auctamque sinu adesse pulsus velocitatem id est , veram febrimci per quam , aucta enicacia,
sorum in liquida, subigitur illud , quod
naturali & sedato motu humorum superari non poterat. Nemo est , qui ho aliquando a se ipso expertus non suetit. D. viora talia diaetae vitia in hominibus sanis leni, paucarum tantum saepe horarum. febricula facile corriguntur ; verum indebilioribus ex hac sola causa aliquando gravis febris accenditur, & quotidie alta nata
difficilis digestionis edulia pertinaces saepe
febres excitare valent. Dum Galenus om
VI pag. una cum binis adolescentibus coaetaneis procul ab urbe rus proseetus nihil inveniret, quod comederer, triticum coctum sale mediocri conditum esuriem avide sumsit sed mox pondus in ventriculo sensit, &sequenti die omnem cibum astidiebant flatus modesti aderint, caput dolebat, e caligabant oculis neque alvo quidquam ex. cernebat. Similia omnino niata & comites ejus patiebantur Tritici enim crudi, in
sermentati, tenax gluten non poterat digeri, moveri , nec excerni, in juvenalibus nis corporibus imo Wrustici fatebantur , quod dum necessitate coacti hoc assumserant grave concoctu disti cile edulium fuissent experti. Sic videmus saepe insantibus, quos rentes inopia pressi crudis farinosita nonne sermematis quotidie nutriunt, tirua
re abdomen in faretum indigestili tali cibo, alvum tardam esse, lentam continuam sebrim miseros depascere tandemque in diarrhinamin dysenteriam Cinc Mere, mori. Dum tu urbibus obsessis malo tali victu coguntur uti homines, pessimi nancuntur morbi, uti in Commentariis 3. 4. dictum fuit. Non enim tantum in priami viis tales cibi molestiam pariunt , verum chylus crudus , ex his paratus , sanguiniimmeabilitatem visciditatem fici, adeoque augelii obstacula circa ingustissimos arteriarum nes ergo &febrim facere poterit, ut patet ex illis , quae ad 3. 8 i. 82. dicta sunt. Aut ea copia assuura, ne irritent, susis
340쪽
secent , obstruant , putrescant. Alimenta. enim ingesta non tantum qualitate peccare possunt, verumin quantitate immodica, quaeis ventriculum gravat' viribus vi. scern chylopoleticorum subigi nequit . . Hinc toties pueri , lautioribus epulis excepti , ebricitant , donec molesta venistriculo saburra vomitu excutiatur , vel aliquando , oborta diarrhac, per alvum
viam quaerat . Ciborum varietas requentissima similium malotum causa esse solet, dum ultra , quam sames poscit , invito
saepe ventriculo ingeruntur alimenta, quae saporum gratia' varietate se commendant . Robusta exercitata corpora graviora etiam diaetae vitia vix sentiunt; verum ex propria disyncrasia debiles homines , vel post morbos perpesses languentes, ob leves etiam in victu errorespcenas luere solent , dum debilia viscera majorem ingestorum copiam subigere non valent . Hinc dixit Hippocrates CDe Loeis
in homine eap. e. m. VII. pag. 37 . . . Haec es autem euomm offerenaorum occasio, ω ea copia exhibeantur , -- σω superare valet. Atque alibi hor. 7. Sect. II. Tom. IX. . pag. 4. D tibi nutrimentum mare naturam optinus ingressum fueris
iis morbum facit . In Phthisicis evidentisis me apparet , nimiam saluberrimi etiameibi copiam nocere illico sebrim Oeenderes vel illam quae iam adest , a gere . Si enim vel lactis maiorem quantitatem sumserint mulis semel , statim lenta illa bricula , quae illos continuo
depascitur, augetur una cum summa amxierare dum autem parcam copiam simul, repetitis vicibus , sumunt , optime se habent a. Dum vero maior ciborum copia, quam eorpus erre valet, a sanis etiam hominibus assumitur , anguntur , nauseant is irritatus hoc onere ventriculus vomitu liberatur . Longe periculosius malum est si a nimia copia ingestorum , calore mora rarefactorum , summopere distendatur veniriculus : tunc enim observatum sui , summa vi constringi pasmodice utrumque ventriculi orifieium unde int Ierabilis anxietas , irritus vomendi conatus is tam lethalis amplex iam dumaortae descenderetis truncus a tamente Ventriculo premitur , sicque maiori copia
atque vasa quam maxime turgentia ali quando rumpuntur . Accedit , quod ali menta sic retenta in ventriculo vel inimstinis, neque ob nimiam coniam subiget d, a visceribus chylopoleticis , propriati sequantur indolem, talesque mutationes subeant , quae a spontanea horum degeneratione in loco calido de humido sequi debent , unde pessima saepe corruptela nascitur putrefactiori imprinii si ingesti
cibi ex sua natura in putredmem vergant: uti sunt carnes , pisces , ova c. Docent hoc ructus olidissimi , vomitus corruptae materiae , alvi fluxus suetidissimus , toties post ingluviem sequentes . . . s. Novimus certissime , ipso motu u. morum per vasa , qui ad vitainis sanitatem requiritu , mutari se liquida solida corporis , ut inepta evadant ad illos usus , qui ad vitainis sanitatem necessarii omnino sunt haec autem naturariti lege expelluntur de corpore , dum . nies ex ingestis vasorum Quiscerum efficacia parantur talia, quae perditorum lo- eum supplent . Eque ergo requiritur ingestio talium in corpus , unde haeei aelura sarciri potest , necessaria est ex .eretio illorum , quae diutius relicta note .rent . Neque hoc tantum verum est de illis excretionibus, quae naturali lege quotidie in corpore humano fiant , verum etiam de his , quae vel rarius contingunt, vel etiam tantum in morbis observantur.
Si a menstruis retentis is a suppressis in puerperio lochii toties aseuntur se-bres: in iliis hominibus , qui senticulos diu in corporis quadam parte gesserunt vel annosa ulcera , quae quotidie ichorem plorant saepe satis copiosum, observatur. iisdem subito siccatis , sebres non tantum , sed, periculosissimos morbos nasci . Dum inmerpete humido insantum Odovie o Q per curim epiderm idem
miro modo mutatas magna copia hum
rum quotidie excernitur de corpore , si subito , non substitutis aliis evacuationibus , supprimatur haec excretio , aegrotant statim , ac saepe inde moriuntur. Illa , quae diutius in corpore relicta nocerent , in sanitate eliminantur imprimis per alvum, vesicam in perspirationem licet enim aliae excretiones observentur in corpore , illae tamen non adeo insem, sed