De vita et scriptis Auli Jani Parrhasii Cosentini, philologi saeculo 16. celeberrimi commentarius a Cataldo Jannellio ... elucubratus

발행: 1844년

분량: 236페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

111쪽

mei verum decus es ornamentum non agnoscam 8 quas Risci exui, perferendas eae Ide velim ij. Erat Nicolaus Lesonicenus. 2 , qui θυαε illa aetate , Ut isse Parrhasius ait, revocavit orbem disciplinarum sic, ut in plurimis eae aequo C. Plinio contendat 3 . Erant alii quoquc quos , ne nimiussim i conSultus Praetereo. Ex quo potissimum factum est , ut paeatiorem et iucundiorem , quam alia in civitate degeret vitam; neque veI Neapolis, vel Bomae, vel Mediolani amplius desiderio tangi videretur. Ipse sane Parrhasius ad Georgium Triminum : Optimi Cives fui , ait tanto me hobent in honore , ut neque Mediolani frequentiam , neque Urbis Romas magnitudinem , neque Cara aniae 3ecessum amplius desta rem 4 . Coluit quoque Por literas amicos absentes, et plura excepit et dedit qua ita per epistolas 5 . Nonnulla quoque edidit Parrhasius vel sua, vel Veiorum grammaticorum , quo ad meliorem frugem in die adolcscentes suae fidui commissos po duceret: CDiastiua nempe Ciceronis, eae epistolis familiaribus excer ιas η Breviarium Rhetorices eae optimis qui sque Graecia et Lartinis auctorisma depropsiam, in gratiam praesertim contubernalium a lowenluturum 7 . I vpis quoque rocusit Ἀ-atiluta Artium , ut Catholica Probi , quae frimo Mediolaui

1J V. De rebus eae. 2ὶ V. Τirab. Storia della Letierat. Ital. Τ. VII. P. III. pag, 236. ed. Roma 1785 - P. Angiolgabriello, Op. est. Vol. II. P. I. pag. CLXXXVIII. etc. 3ὶ V. De Reb. per epist. quaesit. pag. 76. ed. Neap. 1771.

H V. Parrhas. op. sit. pag. 102. etc. 5ὶ V. De rebus stin. 6ὶ Εx excerpto nuper ei lato deprehendimus , clausulas cie ronis Vincentiae editas anno 1508 ; eiusque exemplar nonnisi unum vidisso in Bibliotheca Pirelliana auctor eiusdem excerpti te statur , quod in T. ll. Catalogi eiusdem Bibliotecae pag. 440 de

viarii Rhetorices exemplar . a Iano editi Uelaetiae , MIen. Ian MDIX. per Henrisum librarium re cetinum , et A. Mariam eius filum , in ..' ς ' .

112쪽

Ianus Antonius Caesarius Consentinus, auditor, familiaris et comes Parrhasii , hoc de eo opere cecinit epigrammate: 'Gramma ticae quaecumque Probus praecepta resipue 'fAetalis vilio delituere dri ..t Ausoniae postquam Ianus e fossis linguast Providit, Holitant docta per ora virum.

Dctemus tibi , Iane magis Probus ipse fafri UM . Se duere tibi, quo duce morte caret 3 : Edidit eodem tempore Cornelium Frontonem de Nominiam verbor que differentiis , et morae Grammatici de sta enota, atque de aspiratiane libellum 4). Nuncupavit autem opust Ludovico Michaoli generosissimo adolescentulo , Patricio V neto auditori suo. Venorat enim is Vincentiam cum avunculo suo Francisco Donato Praetore Urbis 5 viro prae stantis mo, atque una cum Aloysio Francisci filio dahat Parrhasio

operam ', qui plura dubio procul edidisset, si per tempo

rum iniquitatem licuisset Iam enim statim ac Venerat , Qua iam 3ua μr e stolam , quae Mediolani conlacerat, pollicitus fuerat. Nam orations ad Vincentinos : Lutid opus , ait , cui titutam feci: De re ver epistolam quaesitis . . - α -- do mi servatur , et propediam vesfris aus cias in publisum eaeiaturum 7 . Tum epistola ad Michaelem, de quo mT D meminimus : Adfibebis ad haec glorium Donatum Francisci filiam hilaria et mmoeni ingenii puerum Nam paullo mat twe tes 1l V. g. XXm. huius vitae , pag. 65

2J V. Parrhas. Dist. nuneupa . ait Senat. Heseetinum praestos edit. Grammaticorum, eontectas Uelietiae XII. Februarii πια. etiam per Henrisum et Ioannem Marsam ejus. pl. librarios: IJ Legitur in sponto eius&m editionis ,ὶ Ad calcem epistolae a Iano datae ad IIIchaelem legitur rnicetiae VIII. m. Febr. 15ω bl V. Parrhag. epist. at Mehretem. Frannimum Donatum . deinceps Venetiarum. Ducem, Vincentiae anno Domini 1508 exer- isse Praeturam , ex publicis tabulis vincentinis auctor documenti modo citati , so deprehendisse testatum. 6ὶ V. Parrhas. Epist. cit. 7ὶ V. M M. Parrhas . saep. cit

113쪽

otio munuacias , quod adhuc πω me sub incudes est, im-Fartiae.

g. XXIX. Sextus interea mensis implebatur, ex quo celebro il- Iud Cui racense Medus initum fuerat, atque Iulius II. Ponti sex , Ludovicus Gallorum Rex Christianissimus , Perdinandus Catholicus , et Maximilianus Imperator in absolutam Ven torum perniciem coniuraverant i . Hi iam a plurimo et ace rimo hoste undique premebantur, nounullisque praeliis prostrali iam iam perituri videbantur i2 . Quamobrem fortunae Conversionem , Pacatioraque temPora 1utura desperans Parrhasius, hostibus iam iam i509. Vincentiam adpropinqua tibus, vel quia a Germanis, et quia a sociis Gallis timeret ,

urbe tandem excedere in animum induxit. Consilium vero maturius confecit Ianus Caesarius suus , cui Propterea ad ΤΙ, mam Phaedrum epistolam dedit, quo Romae Muigne exciperetur et foveretur. Caesarisa hic metia , ait, et conterraneus et atam vim familiaris , iniquiasimia utriusque matriam hinc eae ctus, a me petiit ut ae tibi commendarem 3 . Prosectus tandem

ipse est l. Iun. 1509. pridie fortasse quam Germου ni urbe potirentur 4); ratusque Patavium fore omnino tutum, velyropinquitate Urbis principis, Vel sanctitate studiorum , eo celerius contendit neque a sententia discessit, quum captum illud quoque postridie sensit a Germanis , quum res de man-lli V. Murat. Annali δ' Italia . T. XIV. anno 15M. ed. Nap. det 1786. - Guice lard. Storia est Italia. aliosque. I2ὶ V. Guiectare. Sion st Italia lib. VIII. - Murat. ivi. 3J V. Parrbas. MM. in Reg. Biblioth. Borh.- Εxcessit sor- lasso Vincentia Caesarius XIlI. vel XII. Kalend. Iunii. Ex Catal go enim Mn. Latin. Reg. Bibl. Borb. colligitur. ipsum XIV.

Kal. eiusdem mensis anni 1509 apud Parrhasium exscripsimo Satiras Persit, quae notulas habent interlineares inter versuum spatia . manu eiusdem Iani exaratas; qui vero eas absolvere ne

ruiverat . quod sibi procul dubio confestim Vincentia excede um fuit. εὶ Ex Publi eis Vineentiae Fastis, auetore Excerpti superius cit. Telerente . eolligitur. quod post latale Venetianis ad Abduam certamen . Franciscus Donatus Praetor, et Gabriel Maurus Vince tiae Dux, die i I. Iunii anni 150s, hanc ipsam civitatem pubIica a etoritate . Caesaris Legatis in deditionem tradiderunt.

114쪽

dato acta et composita fuisset s). Quainobrem literarium aperuit ludum , quo rationes suas male iam seriatus, certoque sine Lare quodammodo servaret 2 . Fecit tamen aegrius , quum Rhetor fire emeritus, maximisque a civitati hus stipendio honestissimo et publico conductus , aequo animo haud ferre posset parva in urhe , privata in schola tenui salario prositeri. Ipse sane oratione ad novos discipulos , quum munus ab Horatianis odis auspicaretur : Si quia aliua, ait, Ornatis simi Iuvenes , Artis Grammaticae professor eloquentiae Mia gister eae eo loco, quem nos honestissim- Romae, Meuiolani et dUmiam Veia etiae tenuinatis , ad hanc miquam tem ruinconditionem redactus easet, vi privatim doceret; incusaraee ius quidem foeti nece italem 3). Attamen se quodammodo solari Parrhasius visus est spectata urbis fama, Et gloria literarum qua fruebatur : Verium hiaua Urbia, addidit , celebrita3 , et.

Patavii nomen ubique oratium veneratiae, commmas O-E βα-larii iatm--ἐ-. Mense autem vix elapso, Germanorum Patavinis iugum intolerandum visum est quamobrem incredi-hilis tumultuarii nutiores militis vis coacta efit, et iuStus quoquo Venetiarum exercitus ad urbem recipiendam Processit i50 3. ) 4 . Cessit ex vino consilium , reewtaque fuit urbs XVI. Kal. Sextiles , ut optime Muratorius D Ster demonstravit 5 verum postquam luconditus ille et

ferox miles caede omnia , rapinis , horrore eomyleSSAE. Nescio quidem an Parrhasii oculis tam tristis et iusanda direptio subiecta suisset. Illud omuino constat, quod circa haec tempora per medios hostes dilapstas sit e verum quum auditores Omnes et praec tores diffugi8sent, quum desPrtae omnino Molae , iustitiumque illud literarum praeclarissimo in Athenaeo indictum suisset; etsi fatum urbis evasit, haud Pa Iantum militum , qui totos. eos agros complebant, rapaces manus vimque surentem effugit. Etenim tota sere supellectit, sua direpta , bibliotheca, quae insignis e ut, muSima ex Par tre

sin V. Parrh. praes in Lin. inter Mn. Lat. Reg. BibL Bordi et praef. eii dem in Horatii Odus. ibi. .

115쪽

amissa vix vita incolumi Servatisque aegerrime Commentariis et lucubrationibus suis, desinente sere mense uuint. anni l 500. Venetius pervenit. Diatilem ad Caesarium suum scribens haud multo tost' hostile serrum, ait. angine tiam verno Foliatior, praeter aliquot eae illa avia stili librorum, Commentarios M

beoque dum vivam Deo optimo Maaeims gratiam , quod moeae Orci faucibua eripuis si . is es tu, x. XXX. Venetiis porro dignum Parrhasio hospitium non d fuit. Ludovicus enim ille Michael , qui Vincentiae auditor

eius fuerat , ut diximus , ut adventum suum caSusque ace hos novit , ut gener um adolescentem egregiumque discipu- Ium dedebat , benignissimo hospitio excepit, et aegrum , in Pem extorrem Praeceptorem omni ope et ossicio iuvit 2 . Erat sane Parrhasius penes eum Sextili mense quum Eaecerpta eae Pindaro , quae absoluto confecit , adgressus est. Iu fronte enim libri haec sunt manu sua : Ianias Parrhasiua haec Venetiis emer ebat aeger eae podagra meme MXιili l509, Uiaia Magni iam Venetiamque Putricium Dominum Lia loricum Miachaelem Petri scium sa). Lubenter autem Ianus Venetiis in rabatur ; haud sane quod per diuturnum ibi tempus degera

constituisset , quum acerbiori Podagrae dolore premeret ut verum quia oonvors ne fortunae , vel Pace ineunda , Ρη tiora tempora expectaret. Vincentini enim , quamvis direpti et pessumdati, eum recipere parati erant , ubi tempora i dulsissent; si Lucenses magno stipendio proposito, ad se accerserunt. A micetinis , in Caesarium ait , Oror ut ex ε- etem e Lucensea invitant hora Miamia conditionisua... Venetiis articulari morbo Deaealus in mimo morari non est, mutiri

minus in P triam recline, ubi quid amet m. istam oli, Osis probe norit 4). Inierat quoque consilium ParrhaSius quo nou-

nulIas absolutas Iucubrationes suas ea in urbe Upis excuderet. Verum tum Per adversam valetudinem , tum Per tem- lj V. Parrh. Dist. θρος inter NSS. Lat. Rog. B bl. - Ηorti. 2J V. Parrhas. MSS. cit. 3J V. Parrhas. M. Cit. .ὶ V. Renouare. Annat. deu' Imm . . est Ald. T. l. Pag. 130. T. tu. Pag. 40, et suiv. ed. t aris, 1825.

116쪽

porum iniquitatem non licui L Namque omnibus commerciis interclusiis , in tam tristi incerto et sollicito civitatis statu quaedam iustitiae species et lupogr.iphis iudicia est. Et ipsa quidem Aldus infernis eo anuo clausis , ab omui OPeredi vit si). morum s ψωrum, Parrhasius ad eumdem est, nihil adhuc edidi, tum quod per hyemem fere totam decubui,

tum quod iniquissimis iis temporibus impressores Ancae ctuas parcunt 2 . Circumncto autem anno, quum nulla paciSco concordiaeque Spes nsfulgeret , acrius imino vehementiusque bellum conflaretur, quamvis aegre, in Patriam Se laudem recipore tu animo instituit. Quamobrom fg parvis itineribus d dit in viam , et iam quidem id uq Februarii anni i5i0 Ne polim pervenerat; qua poreo in selicissima Urbe , ubi suavi

ra fortasse vitae suae tempora degerat, quatuor circiter permensos mansit. Quamobrem vestires amicos salutavit, atque amoena et genialia ista loca revisit es quibus reliquia adline vel Romanae magnitudinis, vel Graecae sollertiae Supererant . . Equidem in epistolae ad amicum fragmento : PDει annum fera decimum reversus a sciuia citeriori, I MODἀ, pi almaque Puteolis miracula non minori aliauis Permiarauc , Daia nunc a me primum visa forent : ita quasi nova seu er animum Pem cel δει , ut Oculos numqtiam auliani 3 . duo etiam tempore renovata, et aucta est vetus et insignis cinu Antonio Serip

do amicitia. Erat is ex Neapolitana nobilitate Patricius , ni ronymique Cardinalis deinceps prae tantissimi frater. Vir qui dem apprime doctus , si illa , liheralis eaque ex re a Petro . Gravina , ab Anysiis fratribus , a Lepirio , Summontio cete risque fere omibus aevi sui pootis, doc ἰisque viris laudatus , observatus dilectus 4 . Usus Porro fuerat ut socio et comitis

Studiorum Parrhasio nostro , quum is Neapoli degit M. Quamobrem et Iucubrationes, et Commentarios, et libros qui su- 1ὶ V. Parrhas. epist. MSS. 2J V. Epist. cit. 3ὶ V. Epist. MSS. cit.

4J V. Iani Anys. Poem. lib. V. pag. 93. Dic. aliosque. 5J V. Bernaed. Mailyra ni Epist. ud Cardinalem de Accoliis ,

117쪽

90 pererant Parrhasio invisit evolvit Iegit , eosque tanti socii , ut de iis Carbonianis in hortis praeclaros Socios frequenti domi a detineret. Equidem Hieronymus Carbo, apud quem AC demia cogebatur , celeberrima illa Elegia sic canit :

Ingenii repetens tot monumenta mi , - imctaque Parrhasii εcripta et memora a Per α---ο mmctae pectus amicisim leuae profecto vel eo ipso tempore , quo Neapoli Parrhasius detinebatur, recitasse videtur Carbo, vel haud multo quidem Post tempore. Is enim Seripandum de scriptis illius ad Ac demiam reserentem inducit , quod sane diu post fieri commode non poterat. Franciscus P cires qui Academias luter rat, Vix anno post , et quidem Bomae suum obiit diem 2). S. XXXI. Parvis autem itineribus, ut podagricus , Pergens , in Patriam III. Idus Iunias , quum comitatum et sarcinaSPraecessisset, Casalenomur pervenit ex quo parum abfuit quin Policastruam vel Neapolim revocaretur, ob nunciatam adversam filioli valetudinem. Qua de re ad Caesarium Suum', quem sollicito advocabat , scribens : Adhuc , ait , in ea Pe Ctatione sumus, et quidem subdubia , ob ad ramm Uzoli ν letudinem , qui subita morbi vi correptus , decubere nunci tur : quas ob res feri potest , ut hinc aut Policastrum, avi Neapolim revocaremur 3). M vero brevi confirmato, paulio

post tandem Consentiam pervenit l5ii ), quo adversa fata, ut verebatur , veluti ex composito eum manebant. Statim enim frater eius qui supererat , morbum Iethale contraxit , quo per duos circitre menses consumtus , extinctus est 4 . Familiaris res tenuis erat , onusque familias curandae , ux

ribus , filiis , propinquis defunctorum fratrum super Stilibus, in se recidit totum 5). Quin immo, quo aliud misero viro malum accederet , parum abfuit quin Caesarii sui , quem ut

118쪽

filium vel seattem diligebat , animus a m a erteretur. Lite- . rarium contentionem agitaverat is cum Carolo Iardino civisuo et condiscipulo , iuvene nyPrime do 't 3. eaque de re Pra ceptorem Parrhasium certiorem fecerat per epistolas. Quumque instituisset Apologiam suam in Iardinum, retractatam so

lasse et auctam illi iterum dimittere , hoc pacto responderat Parrhasius : Non est cur ad me des s logiam , qu Pe quam fame lectitari: placuerint Omnia , nisi quod inuignum mira Cercopia cum cui maledicatur a bonis l). Quum autem is Consentiam pervenit , vel quia maturius rem Perpendisset ,

et quia Iardini momenta , Apologiam , rationemque qua in

aemulum se tueretur nosset , ηi victoriam Caesario adscripsit,

Cadmeam eam fuisse pronuntiavit 2 . Aegre autem id tulit Caesarius , et praeceptori visus est quodammodo adversari. Quamobrem de ea re blandiorem dedit illi epistolam Ianus , qua sententiam suam honorificam illi fuisse contendit, eamque victorium Cadmaeam intelligi , qua aequo Marte utrimque discesium est i 3 . Quo erro Parrhasius tantam fortunae invidiam Mutinaret , oblatam ab Antonino Sisrare conditionem amplexus est. Comes is Agelli, oppidi pauco intervallo a Co sentia dissiti , literas et doctos viros magno animo fovebat , filiosque suos perquam 4iberaliter erudiri constituerat. Qua-n obrem ut novit Parrhasium Consentias esse , honestissimis conditionibus eum ad se necemiv :. Et re quidem Vera, ex

epistola ad Caesarium XI. Kal. Octobris ibli ) missos iam Agellum libros disrehendimus: Ubi licebit, ait, Amissum P tere , gura iam preemisi Codices, elenchon ad te librorum mi tam 4 . Neque haud multo post credendum est, cum filiolo

et uno alterove nepote illuc properasse. incepit sane benignissime Comes , utque liberalis doctus magnificus erat, omni ope et officio fovit et coluit. Etenim praeter quam quod hospes et filiorum praeeeptor Parrhasius erat, speciem quamdam ipse Moecenatis prae se ferre adfectabat, eaque de re et poetas

119쪽

. . t literal -excipiebat et lavebat Iibenter l). Et ipso sano fuit qui Ludo 1 tuo Montalis Siculo hiro praestantistinio , qui miseribus maximis a herdinando Catholico Siciliae , Aragmniae , Neapoli actus fuerat 2) , Parrhasium ut par erat commendavit , desideriumque in eo excitavit vel interpellaudi volnoscendi. Etenim nou in studiis modo Iegum , sed in humanioribus quoque literis praestabat Montalius ἰ neque nostrae Academiae PoStremum erat ornamentum 3P. uuamobrem quum ad compescenda perditorum guorundam Limnum furta Bruti os inviseret 4, , per Siscarem apud Parrhasium egit , quo

de ponderibus, et menSuris veterum accurata quaedam lucubratio demittoretur. Gestus eSt Statim mos : Paucarumque

horarum spatio iustum libellum de qui e siti S Parrhasius confecit , longamque epistolain dedit , Sive mavis elogium praestantissimum 54. Inter cetera quidem et In te , ait, misit ris aisciplinae experiantia, dictoriam factorumque mirabilium aia a coxitatis tania vcrct m Odit Orationis, ut Sulpiacias , Trebatias , Nolanoa, imΠω nobis CScerones e Arimas Neque eum praeteriit evulgatum nominis elogium, quo tot lautique poetae, qui exquisitis eum laudibus extulerant T , usis erant , usurpare : Non ala re, addidit, Montis Alli nomen impositum tibi videtur in te enim humanarum divinarumqua rum εmunia Perilia , P dentiae lumen , te rueruntiae δε--ε ί8 . Verum haud multo post ab articulari morbo veli

' Visere di Nap. - Toppi De Orig. Tributi. P. Ill. a pag. 1.1. ad 149. 34 V. Eosd. modo tit. Si Parrhasii verba sunt, qui addit quoque ad ordinandam pe-

euniam . ut videro est in Epist. MSS. ad Lodos. Mon ultum Do

5ὶ V. Parrhas. ibid.

120쪽

montissimo adgressus, ita misere cruciatus et eontietus est , ut vitae omnino tederet quamvis Comes inus Siscar nulla sumtui , nullo Ossicio parceret, quo eum a tanta seste vel l boraret vel levarit. Ipse quidem ad Caesarium scribens di mu vero, Caesar , ait, habes, cur ades do fortuna querar, quom quod eae illa mortis imperturbati ima quiete me ruratis ad aerumnas vitae revocavit : abibam laetua ein hac inutili eo poris sarcina , Si per Beroem, Cui Servio , Δ ἐ-et. Is enim summis opibus essecit , ut ego diutius arti laris morbi eo ni inam perpetiar, hermae Himillimus. qui e cui nec mantia nec pedes ad osticrum dati , εed ut increurruli dolores crueianiatur , utquumque vivamuε ῖ immo quotidis m riamur. Tybi a gratias ago maximas , quod Parrharii reliqtuas tam eonum ter ames i). Quamobrem eum ad se accersiit; atque ad Lo saniae sive, Ne astri balnea profecturus , quae haud longo intervallo ab Agello distabant , Siscnris pueros et suos fidei et industriae suae commendavit. Pridie Kal. Septembeis s1512 ita ad eum scrihebat. Balnea visa Sunt aliquid Opis auult e. . . ego propediem revertar. Interea. tu Cura Pueros Leria, et meos 2). Beversus autem Metrum circlimacis Buno , ex pacto fortasse, Consentiam regredi maluit ibique, ut coniiciamus , B'silium uxoris suae fratrem excepit. s. XXXII. Parrhasius enim hiennio post ad illum serihons, Vitaeentiam fratris sui uxorem iam no isse ait quod sano nisi Consentiam advenisset , nullo pacto fieri potuisse videtur. Dum tu cunctaris , scribit , per absentiam Iani Lascaris

Hemis an uiri dicam nescis . . . memorabiles duo casus accide

runt' utrique domus si μετεραι μνω. V Cerina δει, νοῦ μὴ m, hquam norii est: 3 . Neque porro tot Propinquorum, amnium se civium nomina ostendere illi commode Parrhasius studuisset, nisi illos novisset Basilius. Iter praeterea neque longum n que arduum. Theophilo enim fratre occiso 4), defuncto Demetrio, parvo fratre Seleuco antequam pubertatem attigisset si in V. Epist. ΜSS. 2ὶ V. loe . cit. 3J V. Marquardi Gudii Epist. Doctiss. Vir. epist. XLVIII. Da . 137. ed. Ultrat. 1697. ωὶ V. Sax. Ηist. Litt. Typ. Mediol. pag. CCCCXXII. Pier. Valer. De inbelle. Litrerat. lib. ll. pag. 5 . ille.

SEARCH

MENU NAVIGATION