장음표시 사용
31쪽
4 . II. Quo autem vehemensius puer latinis instabat litoris
eci anxius graecaS expetebat; tum quia perspexerat, quod si illae harum societate, veluti a parentibus, sistrahantur, recte prorsus consi Stere nequeunt , tum quia revocata alicubi atque instaurata graeca quoque Studia, pari fere cum latinis
gradu procedebant s : neque insolens plano Erat ab ipsis Catonibus , ut lepide Aldus est 2), ipsisque a pueris labore
plurimo excoli. Ea vero lenta adhuc et tenuia Consentiae i
cebant, eu quae legebantur favillae acrius desiderium potius excitabant , quam Iani cupiditatem explabant. Quapropter pater eius, qui amplissimo munere auctus, toti Iapygiae iuridicundo praepositus fuerat, 33 filium eam in gentem duxit ann. l485. ), quae ex graecis Prosecta , literarum Patriarum semina , per issam diuturnam barbarorum consuetudinem ita religiose Servaverat et excoluerat , ut magnam iam um in messem adduxi et 4 . Et Lupiis sane, in urbe provi ciae universae principe , magna ex parte Iani Votis responsum est i usque ad ann. 4486. l. Diu enim praeceptorem in graecis habuit Surgium Stigum o , tanta cum laude hisce in 1ὶ Mirum procul dubio videtur quod memoriae proditum est
de Italorum sol citudino in graecae linguae studiis prosoquendis . et praesertim saeculo XVI. ineunte. Bartholomaeus Riectus enim . vir profecto graecis latinisque literis valde eruditus , qui saeculo. quod diximus , uoruit , queritur quod graeca studia adeo in Italiam dominabantur, ut pene Latinam linguam inde quoquε deieeisse eideantur. Siquidem in ea complures reperiantur, 3uine verbum quidem latinum proferre sciunt. quum graece optime seire existimentur. Vid. Riccii Op. vol. II pag. 377.
2ὶ Vid. Praefat. in org. Aristoι. edit. 1495, ubi haee habentur:
Cum apud Romanos Calonem unum aecepimus didicisse graeeas literas in senectute . nostris vero temporibus multos lieot eidere Catonsi, hoc eri genes in sensetute graece discera. Nunc adolescentulorum ae iuvenum graeeis ineumbentium literis iam tantus streest num6rus, quanquε eorum qui latinis p ae propterea libri giraeei vehementer ab omnibus inquiruntur.
5ὶ Muua tamen in graeeis antea didicerat, admodum praetexta- ιυε , in Iapygia . quam regia potestate Tamisius pater eius obtinebat , usus praeceptore Sergio Stizo , mi nihil ad summam de,
32쪽
studiis versatum , ut nihil ad absolutam aruditionem in ea desideratum fuisse serant , quam maiorem literarum latinarum prudentiam. Verum Corcyrae Suo veluti in solo maiorLcum celebritate graeea excolebantur, eximiosque luter prae eeptores Ioannes Moselius Lacedaemonius illustriori doctrinaci gloria si , quam Sergius fruebatur Ex Venetia, cui parebat insula, ex reliqua Italia, ex ipsa Graecia Plures confluebant ad eum , ipsoque eo fortasse tempore a tanto Viro erudiebatur doctissimus M. Antonius Antimachus s) His ergo. --gnopere incemus Ianus , quum insula et extremis da glauoris Suos fere ob oculos obversaretur, alacriter illuc Pros
ctus est am1 - 1487 sere, ) sedulamque operam Moscho 33 Graecisque ceteris dedit usquis ad ann l488 , sero .. Quo
praeclaro consilio factum est, uti tot tantorumque virorum consuetudine ei. societate Peregrini sermonis Studia , et Ver horum creta uberrima , et auctorum ingenio multiplicia satis superque conficeret, et lepore veluti naturali excelletater quoque PronunC Tet. S. III Decimo autem et octavo sere aetatis anno io Pa
triam redux anno fere 1488. ), latinas quamvis literas , yu-xegrinas adsectando , numquam omnino intermisisSet , mai xi tamen animi nisu in eas incubuit , Praeceptoremque sibi adsumpsit longe iis , quos adhuc in latinis studiis audiverat, cloetiorem. Erat is Pydeus Acciarinus , sere mavis Actianus, magnorum Principum c Suetudina illustris , qui nostircanis,
ut dictitare solebat 4) , fortuna , ad ludum litterarium vu-
33쪽
luti ad tabulum e naufragio confugiens, Picenus in Brutiis, publico stipendio a Consentinis conductus, magna cum laude bonas literas profitebatur l). Vir prosecto eruditus, lan
tisque laudibus a Nostro 2 , ipsoque a Politiano 3ὰ exo
natus, ut dolendum sit Selecturum Observationum eius opus 4)penitus intercidisse. Equidem Ddeo doctore mira ingenii s editate et sollertia Ianus utebatur. Nam non Iatinos modo Bhetoras , et Poetas copiose et argute passim explicabat, sed quacantistites ipsi, principesque literarum noudum Viderant, Vettractata illuStrare desperaverant . ea aetatula porspiciebat twSe acute , et diserte aperiebat. Et tum sane primus omnium deprehendit τα Collimachi αυα deperditum suisse poetae ear men , quo graecorum Sacrorum causas origines ritus , et id genus alia cecinisset 3ὰ , haud secus ac Ovidius noster la- Qui sane loquendi modus aduo ipsi perfamiliaris sortassct uit, ut Parrhasius in illud lib. III. de Rapt. Proserp. Claud.
In dirus subito mores transire novercas dct eo ita scriberet : Noster etiam Tydeus Aetianus , latini semmonis observantissimus . novereari sibi foriunam quandoque dieit. Equidem Tamisio senitori meo hoe etiam nomine mullum debeo , quod diu maluit aetatem eclibem degera , quam noveream liberis 3uperducere. ' .
12 Vid. Daniel. Fit. Anton. Thylesii , pag. XV. not. sa). Edit. Neap. 1808.
Parrhas. loc. modo cit. et lib. II. vers. 188. Polit. epist. lib. IV. pag. 167. lib. VII. pag. 198.
.... AIqui Trinacria longe , Esseι ne uobis oneri , deserta colebat. 5J Parrhasius in Comment. ad vers. cit. lib. cit. ita scripSit me illud opus est, quo Martialis ad Mamurram carmen omnium primi speclare deprehendimus. . . . Nam praeter alia Callimachus Aetia quoquo Seripsit, quo poemate sacrorum ritus et eausas complexus est.... Nec ingrati Priseiano sumus, qui Callimaehi versum eitat ea Aetiis lib. I. nobisque adhue pueris aurem quodammodo vellit, ut hoc in Martialem suspiearemur. Improba profecto faciunt, qui tamquam Rei alienis laboribus insidiantur, et quaecumgus praeripere po33unt , pro suis ostentant. An si nostram hanc otierva-Diuili od by Cooste
34쪽
τlinorum causas in Fastis Prosequutus fuerat 1 . Quae tamen, Nicolaum Perottum 2) , Domitium Calderinum 3 , Geor gium Merulam 4 , ceterosque primi subsellii viros , latuerant. Neque praetereundum est , quod plerisque Martialis in Mamurram epigrammate 5) ψιμ vel logentibus immerito , ipso Mnα restituerit 6 , idque unice tuendum esse tenderit, quum una tantum hac ratione Potissimum sua carmini sententia Staret. Nec multo post novam quoque de Deliis Catulli inina 7 sententiam nactus est. Quum enim poeta Saeculari in Dianam Carmine scripserit:
primus ipse ratus est ad Deliam olivam lautem , quae Tegyris in Boeotia erat, Catullum spectasse, haud vero ad Olivam:
arborem, quae Deli fuisse vutabatur 9 . Et plura sane opinioni novae favebant auctoritas nempe Sami Delii i 0 et Plutarchi si potissimum, viri praestantissimi , qui disertissime sano , neque semel de Oliva laute meminerat. Neque m
tiunculam per aetatem prodere tum non Geuit, et editione non invento praeventi stimus , idcirco nostra nos Iauda fraudari πιιiemur '. . . Non adeo toleranda quies.
Tempora eum eausis Lαtium digesta per annum . Lapsaque sub terras , Ortagus 30na ea n m etc. quippe Aetion Caiisam etynitisat, ef Actia eodem pene argumento quo nostri Fasti constabant. Parrhas. ibi.
35쪽
nimum momentum erat plerosque ex iis , qui hasce res memoriae tradiderant , vel ad palmum arborem Deli s , vel 1ὶ Homerus , Odiss. lib. VI. Vor. 162. et seq. ita cecinit:
In Delo equidem aliquando tale Apollinis tuaeta aram Palmae recens gramen suecrescens vidi. Item Hrmn. in Apoll. ver. 16, et seq.
... illum Apollinem in uero aspera in Delo Latona peperit Inclinata ad longum montem , et Cynthium collem P aeime palmam , sub Inopi fluentis. Item ver. 115, ibi . . Callimach. Ηymn. in Dei. u. 208. Ed. Ultrai. 1697, cum Spanhem. ait :
Odio habeat te Delus et Iauri Rami , i ια palmam modiGeoma praeditum , mi foetum nenerandum suscepit D Latona diuinis manibus. Item in Hecuba. v. L58 , et seq. ,
Laurusque saeros porreaeit Ramos Latonas eharae Parius decoraιionem dieini 'Diuiti eo by Coral
36쪽
9 ad Oleam arborem Ephesi Latonam enixam fuisse fabulatos s . Quapropter Palladius Fuscus fi), Coelius Rhodiginus 2j, aliique
Donnulli sententiam probarunt. Neque profecto si et sibi i
si 3 deinceps , aliisquo , viris doctis 4 minus arriserit opi
Theogn. ap. Spanhem. in Callim. Hymn. in Del. v. 2D. edit. cit. Cic. de Leg. lib. I. Plin. mst. Nat. lib. XVI. Cap. uit. 'Ovid. Metamorph. lib. VI. Rit: ,. Illue in umbens eum PaIladis arbore palmas Edidit inuitia geminos Latona node rea.
Tacit. Annal. lih. III. Liv. Hist. lib. XXXI. Cap. XXXI. lib. XXXV. cap.XXXVII. 1ὶ Vid. Comment . in Catuli. epigri eit. 'i2ὶ Vid. Antiq. lib. V. eol. 242. Edit. Francos et Lips. 1666. Parrhasius vero in illud Claudiani ιib. II. da Rapt. v. 188, et seq.
ubi do Hyacintho loquitur poeta; Delius Iporto , ait, ab inSuta ,
ius ante meminimus, Delo , vel ab eiusdem nominis monta prope Tegyram Boeotiae civitatem, quae natales Apollinis et Dianas sibi vindieat . ut refert Semus, et Plutarehus in vita Pelopidae. . . . Ad hane olivam fontem Catulli e n men esse reserendum , destimo 'abhine anno omnium primi indieavimus . quum ceteri Strabonem eum Poeta eommitterent. Neque mentiri me sinet Tydeus Aelianus vir et doctus, et integerrimus, quo tum praeceptore in litteris utebamur : non Aelius Gorgonius , aut Putius Florentinus in sιudiis nostris eminentissimus , qui nostri tum naseentis ingenii deaeteritatem eo Ieaeus, in margine sui Catulliani eodieis adnotauit. Ouid tamen referi r quum nonnulli inventi sint, qui nostrum qualecumque inventum pro suo recitent atquε ostentent f
3ὶ Sed c Parrhasius prosequitu6 quo pudorem plagiariis impona-m- , rece mut tu sententia , ad ipsam istam arborem referri posse eontendimus ex Ouidio , qui ἰth. VI. Mesamorph. ita Latonam eircuitione designat: Illa suam vocat hane, eui quondam regia eoni Orbem interdia it , qu in viae errattea Delos Orantem accepit, tune cum levis insula nab. t. Illis ineumbens eum Pialladis arbore palmae , Edidit infisa geminos Latona noverca.
37쪽
nio, minus propterea suspici dum crit so undum adolescentis ingenium, quum ea maxime iustissi inam literarum gram rum prudentiam expostulasset tum quia Plutarchi locus foede adhuc corruptus erat, tum quia Vera eius Sententia eminentiores quoque in graecis viros Iatuerat.
S. IV. Quartum nondum Iustrum expleverat i 490 fere
Ianus , quum omnibus vel naturae vel doctrinae praesidiis instructus, atque par ad docendum censebatur. Plerique idcirco auctores erant , ut Noaprilim ipsam bonas litoras Pr fessurus accederet , plures vero, ut munus in patria saltem SuSciperet, exorabant. Quamobrem illorum omine benigne excepto , consilium horum probavit , et patriae Praetulit cli ritatem , ut qui totus iam plenoque gradu in mitiora studia abiturus erat , diutiuq domi excreeret , et studiosius experiaretur ingenium. Morem ergo illis gessit , ludumque littera
rium Consentiae aperuit i anno 1490 , mense Juv. qui
Brevi floruit frequentia et honestato auditorum. Id vero ira rum atque malorum lagens extitit labos. Nam pater eius a gerrime tulit filium, iamdudum Iutisprudentiae defitinatum, grammaticam praeponere ingenuis logum studiis , et illiber Ie , ut Putabat , doctrinae genus non prosequi modo , Sed unice lavero et amplecti. Neque doluit minus defluxisse euita a trita semita gentis suae , quae por Iuris studia maxima con-Sequuta fuerat procinia 2), ct maiora adhuc proposita habebat , vel ad opes , vol ad gratiam , Vol ud digni tutemia duus que monendo , hortitudo , increpando ad suu instituta filium Per trahere desperasset, quae ad ecolendus amoeniores literas adhuc suppeditabat subsidia, indignatus subtraxit I). uua ta- 1ὶ Parrhasius ipso in Orat. ante praeleel. in Syre. Stat. ita
de se loquitur ad Patricios Neapolitanos: Ac ne sic quidem , tametsi pares huic oneri eompluribus videbamur , ad enarranti m ἐ-nus Meessi , nisi ν ius aliquot amo frequenti auditorio in Brutiis , unde nos ortum ducimus , inιerpretandis auesoribus impenderemus. Vid. MSS. Lot. Reg. Bibl. Bora.
2ὶ Vid. Moreti De Patrieta Consent. Nobilit.
3ὶ Neque vero sita Parrhasius in Orat. ante praeteri. in epist. cie. ad Att. ὶ eommemorabo , quod ut hune quantulucuntque litterarum profectum moraretur , indulgentis alioqui in me patris unimum depravavit Fortuna 2 , ne sumptus ad oeia Muturum
38쪽
men ira damnoque Ianus neque a Sententia rece8sit , neque consilium saltem temperavit. Absterrebant enim eum maxime, ne patris propositum amplecteretur , confusa illa et indigesta moles legum innumerarum , plurimus absurdorum interpretum grex , irrequietum Vitae genus , et aeternus ille labor queru-1arum forensium ineptiarum ij. Accedebat barbara atque i condita loquendi scribendique Iurisperitorum ratio , tu quam praesertim ipsemet temperare se nequaquam potuit, quin acerbe invulieretur. O utinoem , ad Biccium scribens exclamabat , in
antiquis et potioribus aemulandis aliquid studii foret i Iurisconsultis l profecto Ius Civile Gnta scribligine , Romanae linguae dehonestamentis inquinatum non esset 2 . mno illae lacrymae , illaeque ingenuorum adol centium qua relae , ubi hise legibus dare operam cogerentur. 3 Ego quiadem scio , Antonius Broccardus aiebat s 3 , quae infinduperPelior : numquam enim vel Ruini nomen audis , vel, P tre instarite , Bariolum Baldiamque iam , quin LOsce meos ut , hasce meas aures , hoc ingenium , totamque vitam meam diris demoveam, arimique eae utare ea miri addiscenda εδω, quae dediscenda forent, si didicissem. Iucundissima contra erant Musarum studia , blanda facilia elegantia quumque ad absolutam maturitatem nondum perveuissent, et Samtietatem quamdam creassent, sua vel uti viriditate , vorentique iuventa vehementius excitabant et alliciebant ingenia. Et
re quidem Vera Ianus ipso, epistola laedita ad discipulum suum Peregrinum : Sed heu tu vide , ait , quid agas , qui
curaum resiectis ad Sirenas : est Sane Periculosum, ne is mar auctiorum Musarum delinimenta avocent a molestia3imo legum 8uppeditaret , tamquam relicta a maioribus trita semita degeneri , quod, ut illi, leges ediscere negleaeerim. Vid. De reb. per epiει. quaesit. pag. 242 etc. odit cit.
39쪽
sas Converterentur Autonius Panormita 2 , Leonardus Bru-nus 3 , Janus Anysius noster 4ὶ , alii quo bene multi de voIitteraria meritissimi: et propterea nonnulli viri docti amicos. suos a studiis absurdiis avocare conati suut . quod Philelphus Pater praesertim docto et prolixo carmine, adhuc inedito b), ad Goorgium Bevilacqua studiose consucit. S. V. Erat tamen Iurisprudentiae genus quod minime I rius respuebat; illas scilicet Civilis Romanorum sapientiae r
liquias , quae nobis superbant. Etenim non sapientiSsimae modo ordinatae Beipublicae leges in eis continentur, et Pleraque ad vitam communiter agitandam praeclare inuituta , Sed Romanae quoque linguae maiestas elucet et elegantia 6 . Quod quamvis a nonnullis denegetur, subis tamen superque docti res Viri calumniae occurrerunt Constat Pomo a prima usque adolescentia diligentem illis operam Ianum dedisse. Extat enim adhuc iustum volumen Iani minu exaratum, cui factum uomen est V abularium Legati , quo praecipuae iuris quaestiones , quas Iustinianaei Codicis instauratores per titulos di- SSerant, ad verbum omnino excrisSit, singulisque quaesti nibus auctore praefixo, alphabetico oodine disposuit : quod quidem ea uelate consecit latius, qua graesa, si longiuscula offenderet, Praeteriret, et in nonnulla, etsi lutina, ita scribendo peccaret. Addidit deinceps alteras , tertiasvo curas , qui bus graeca reposuit , et quae 1eueata suerant emetidavit. Neque sol tasse aliis auctoribus frequeuti usuS mi, quam Caio sit Vid. MSS. Lat. Reg. Bibl. Bora. 2ὶ In quodam Bartholomet Facit codice manu exarato, quem
Joseph Ant. Saxius ab eruditissimo Melius obtinuit, et in lucetitiemisit , haec de Panormita habentur : Antonius Panormita in hoc
genera elarus habetur. Aueetus ab adolescentia poeticae atque or ruriae suavitate , omissis legibus . illarum rerum studiis incubiuι. Vid. Sax Irist. Litt. 29p. utc. lyag. 5.
Ambros. Camat d. epist. X VIII. lib. V. ad Muinianum P orcium. Philelph. Carmen cit.
40쪽
Papiniano , Ulpiano , Iuliano , aliisque huiuscemodi praestantioribus Iurisconsultis l .
s. VI. Illae autem irae labente tempore deserbuerunt , animusque paternus reconciliatus est pietate et laude filii: quamobrem maiori in dies alacritate, quamvis bona eius valet do sensim pessumdaretur , sua in studia incubuit Ianus; e que deduxit rem , ut animo tandem reputaret maturasse tempus , quo amplior veluti area terenda sibi foret, doctiore que inter viros periculo illustriori experiendum esse ingenium suum. Quapropter quum pater eius regius Satrapa , supremiaque Neapolitani Senatus Consiliarius renunciatus 2 Neapolim accersitus fuisset , secundo et vicesimo aetatis anno i 492
isse quoque principem in Urbem venit. Haec enim una maximo literarum laude ea temIiestate florebat , Duques alia erat gens, quae et gantia carminum, latinique sermonis castitate praestaret. Ferdinandus I. Aragonius, in liis saltem Alphonsi
patris vestigia legens , magnis opibus , miroque favore hona studia , ipse quoquo eruditus, iuvabat a). Neque minori e natu ad optimas artes excitandas Ioviani Pontani Academiatum flarontissima incumbebat 4 . Plusquam tercentos , qui
2ὶ Thomas Parisius Consentinus Patritius I. c. Regius con siliarius Sanetas Claras fuit anno 1492 . et 1493. ita Toppius in P. II. lib. IV. Cap. I. de Orig. Trib. Idem habet Sambiasius in opere, quod Raggvaglio di C sena et inscribitur. Ibi enim pag. 139 , ita legitur : Bel medesimo eognome Parisi j vi ὸ stata un' vitra stirp8 . da eui naeque Tomis mago Consistitere di Ferdinando I. V Vid. Pont. De Liberalitate. Giann. Sor. Cin. ec. Τ. III. lib. XXVI. cap. III. pag. 423. cap. uIt. pag. 444 Ed. Nap. 1723. Origlia. Stori delio studio di Nap. T. I. lib. IV. pag. 250. ee. Signorelli, neende ec. T. LII. P. LI. cap. VII. p. 297. m. Ed. Nap. 1810. Tirab. Storia deIIa Letierat. eo. T. XIV. Pag. 70, ee. Firen. 1779. i) Vid. Τirab. op. eit. See. XV. e XVI.
Alox. ab Alex. Geniat. Dier. F. I. cap. I. pag. r. fle. M. Lugd. Bat. 167S. De Sarno . Uit. Pont. Signorelli , op. eit. Zeno , Disserι. Voss. T. IT. pag. 172. ee.