장음표시 사용
51쪽
eeptumque ubique Ioannis nomen latere puto neminom ἰ n que hoc totam sere per Italiam vulgari sermone aliter quam Iannus, vel Ianua effertur. Ea autem ratione Ruscipiebant viri docti , quod facilius in numeros cogerentur l). Arrhasium M Gianni apud Italos obtinuisse V. Dante. Inser. canto XXX
v. M. Can. XXX l I. v. 121 eo. Boco. Decam. Giom. V. Non. FI. Giom. FLI. Nov. I. ὶ , quod latine Ianus haud aegerrime vertitur , ut supra dictum. Verum quo maior huic sententiae auctoritas accedat . liceat B. Mariani . poetae quidem haud rudis , illud proserre epigramma ad Parrhasium , quo hic Ianus salutatur, ut a nomine sibi a matre indito : ait enim Marianus: Hoc magnum dederat nomen tibi sedula mater , Doctrinae ut curios, Ianitor atque fore3.
Nec decepta fuit: plures tua pectora f- δει Flores , quam tellus ingenioεa ferat. Currile nunc iuuenes studiosi, currus , Ianua Eloquii pleno pectore fundit OPES.
Misso autem Auli praenomine , de quo satis sunt quae superius habentur, ipsum Bailletum sciscitamur , quonam ex fonte tollegit Parisii vel da Parisiis eognomen in illud Parrhasii immutatum . Ianumque hoc praὐ illo ideo usurpasse, quod Graeco fonte manaret , videlicet quod Parrhasii Lycaonis filii , aliu vo Areadis nomen suisset Quamvis sedulam operam impe dissemus in colligendis quae hanc sententiam quoquo modo tuerentur , frustra tamen laboravimus , neque aliud reperire datum, quam Parrhasium gentile nomen suisse , auctoritale Furii Valli qui Rolandinum Panatum hanc ipsam Bailleti sententiam tenentem , acerrime de more resellii. Merito igitur ut audacem eam traducit Cl. Mennotus in suis ad Bailletum ipsum animadversi nibus ἰ nec secus ac dictum a Vallo, et a patruo tenendum esse contendimus, ns e Parrhasium, levissima sane innexione, ipsum gentile luisse nomen, nec a Graeco παρρησια, Dorice παρρατια, Parum retorto, deductum, ut ipse Menno ius autumat, quasi illud sibi Ianus indidisset, ut copiae libertatisque suae in dicendo cla rissimum indicium. 1ὶ Ianus Pannonius , epigr. CXXX. lib. I. pag. 516. edis. Traieci. ad Rhen. 1734. ita cecinit. Ioannes fueram, Ianum quem pagina dicit ,
Admoniιum ne te , tector amice , Neges. Non ego per f slum sprevi tam nobile nomen , Ouo nullum toto clarius orbe sonat: compulit inuitum mutare vocabula . eum ms
I u in Aonio flava Thalia iacu.
52쪽
porro nuinquam aliud ab ipso gentis nomine tuit. Etenim vel quia Parisium vulgo tamen obtineret , vel quia Arrhasium elegantius et numerosius diceretur, certum est hoc ei u-ditos viros prae illo usos esse. Pierius quidem Cyminus Iani nepotes , qui ex gente quidem non ex familia certe Iani erant, ut gentis nomen, Parrharios nuncupat i). Arrhasium qu que vocat Τhomam patrem Furius Vallus 2 et quod maius, Leander Albertus , qui Consentiae aliquandiu fuit , non D strum modo Ianum, sed et ipsum Petrum Paullum, Cardiu Iem deinceps amplissimum , Par tam , et vernacula quidem
Neque omitte: dum est Furium Vallum, et discipulum et famia Iiarissimum Iani, quum data opera de eius nomine ageret, et illud contra inimicorum irrisiones tueretur, gentile semper eS.enomen adseruisse ε) : quod quidem si a gra O παρρασια, Vel huiuscemodi alio deflexum esset, dixisset omnino. Neque urgeri potest genuinum Parisii nomm Vallum latuisse. Novit enim Maioragius , qui quadraginta solidos post annos eadem in urbe scribebat. Neque absurde prorsus tandem coniicere putamus induxisse sibi praenomen Iuti vel Ioviani, ultusve sodalis suasu , vel eorum exemplo : haud profecto quia Putaverim singulos Academicos novo in Λcademia nomine Sal tandos suisse Verum quia in nostratibus, qui nomina adSumebant nova , ex illa potissimum haeresi fuisse deprehendimus. Ibi enim Joviani , ibi Aetii Sinceri , Aelii , Charitaei, mpatres , Muse ili, Juniani , aliique. Auli porro Latinis dicebantur, qui Graecis διοτρεφειι, ii nempe qui peculiari De l) Vid. Epist. ad comi. Martyri praep. Flav. Sosipatris Cha
2ὶ η m inauditam , et pIus quam servilem impudentiam I sita
Vallus in Iani obtrectatores. J Caprarium voeare Ianum , qui domi suae Codro. generosior est , eae iusιο matrimonio primarias mulieris Peregrinae Poherina natus, et Tamisit Parrhasii Iuri eonsulti clarissimi , qui regis Aragonei Satrapa , Appulos Iapygas , et Calabros , ubi praseeptori ιuo ne eella quidem fuiι , aliquot annos obtinuit - Vid. Apolog. cit.
53쪽
rum cura, eisque veluti alentibus educti pulabantur i . Qua mobrem Pontano adolescentes omnes κατ' ε9χην Auli nunc pantur. Fieri ergo facile potuit ,.ut qui P uua ex graecavi tenuis et pusillus dicebatur , quum primo tu GDe iuventae iam honestum sibi nomen pepererit , et maiora Portenderet , veluti auctore Deo fecisset, holiumque ad Omen A ius adpellaretur. es. X. Praepositi ergo tenax, alacrique interea animo ineesta sua prosequebatur Ianus , quum acre bellum, quod nobis im-
Provisum ingruit anno i 495 , a proposito quodammodo dive
sit atque abstraxit. Aragoniorum enim solio Gallorum adventis everso 2 , et res suae fractae sunt, et sero P Stratae. Studia enim sua intermissa fuere omnia , et Pater eius optime de Aragoniis meritus, quia harum partium Studiosus Propterea habebatur, a senatorio et a quovis discendi imis munere remotus fuit ca). Quamobrem , ut sibi patriqua consuleret, inclinata brevi victorum fortuna, manu illos et consilio , ut Potuit, iuvit. Quod saue tum neque doctissimis viris insolens, neque a dignitate alienum censebatur e et plura Sane erant, quae eo ipso tempore obversabantur oculis exempla clarorum virorum, qui Musis et Marti operam darent at Iacobus Sannaetarius 4 erant Aquivivii fratres , Michael Marullus , Bartholomaeus Mala, Iovianus Pontanus b) aliique - Tangebatur porro Ianus mirum in modum laudis gloriaeque cupiditate ; quumque ea esset aetate, qua Virtute et prudentia Va loret , facile sibi in animum inducebat futurum, ut nova rerum conversione ad dignitates in tres , magnasque ad opes eveheretur M. In omnibus propterea se strenue geSsit , iu- 1J Vid. Sigon. De Nomin. Roman. pag. 538. Ed. Basil. 155 κ 2J Vid. Glanii. Stor. Cis. se. lib. XXIX. Cap. I. pag. 502.
54쪽
2Inioriqne Ferdinando ita se probavit, ut magnopere ab eo diligeretur et quo aliqua , ob sua in eum studia , gratia re- Rrretur , in decuriam Scribarum adli clus fuit si , et amplissima Iapygiae provincia cui tituta ipio ), cuius Tribunaleeteris praelatum , alterum a supremo Ncapolitano erat, en quo Friduricus ipsemet Aragonius praeerat N). Munus prae terea Gi neco potius, quam Romano more magni apud n strates habebatur , alterumque , ut aiunt, a Praetoris Osticio. Nullus Onim ad cum honorem evehebatur , nisi integritatis fideique spectatae Vir, quique humanarum rerum Prude tia, et gravitate consiliorum praestaret c3ὶ. Illuc ergo prosectus. quamvis in dissi uillima tempora incidisset, numquam Vero 'el virtutem et ulucritatem in periculis , vel sollertiam et sidem in consiliis desiderari tu se passus est. Sexcentas prosterca
illi epistolais Aragonii dederunt, quihus vel egregio lacta laudabant, vel agenda sidei suae committebant 4 . Ex his vero illa fertur insignior, quae per Aloysium fratrem Cardia
ιαια spe , maiorumque commodorum, quo me fraudareι hae ut mea fert opinio magna gloria , qua nune auctum vesιrarum benignitate fruimur. B
pater reait . adolescens Scripturam feeit, quae proxima dignita illic est a Praefecto Regis, et apud Comp mos multo honorifice tior , quam olim fuit apud Romanos i qui Seribas , ut Aemilius
Probus auctor esι, mercenarios existimabant.
39 Et apud illos Appulos Iapygas i more Graeeo nemo ad id osti-eium admittitur. nisi honesto loeo natus, et fide. et industria etani ta . quia necesse esι omnium eonsiliorum eum esse participem. Idem Vallus, ibi. ' -
Apud eumdem Vallum haec occurrunt: Reae Ferdinandushoe fecit initium epistolae , qua Ianum in Deeuriam Seribarum le-9iι : - Rex Ferdinandus, ete. Magnifico Viro Iano Parrhasio nobis dilecti mae in eoeordio - Quoniam compertum h3bemus Osticium Socretarii non mediocris esse momenti, etc. ConSideran tes itaque tui praedicti Iani fidem erga nos statumque nostrum Singularem . duris etiam temporibus exploratam , nec non bona rum artium studia . integritatem . et idoneam in te perSonam, quibus satis superque abundas : etc.
55쪽
italem amplissimum Ferdinandus Nostro dedit, qua pleraqus eius in se suosque merita egregio elogio laudavit si . Qui v ro tantis negotiis distinebatur antiqua studia numquam Prorsus intermisit. Etenim graeca , quae patre Praetore multins ante annos ibi excoluerat , tuin repetivit , ipsoque eo Sergio Stim iterum usus est 2), quem tum, ut meminimus 3), si buit Praeceptorem. Inter alia porro, quibus d Iutinis opti me meritus fuit, in Solino emendarido , quod Neapoli inces
tum fuerat, incubuit 4 . S. XI. Optimo autem Ferdinando lato mature functo i 496 .
qui eum e vcstigio excepit 'ideriores patruus , Vel munero quod obibat firmavit Ianum, vel alio fortasse illustriori exo navit. Box enim data ad eum evistola , de Thoma quoquo patre multa honeste loquutus, Consiliarium suum, et se V tarium faelem nuncupavit 5 . Quapropter non restitutae modo res erant eius , sed etiam auctae ' iamquo opibus, d V Morellius in opere, De Patricia Consentina Nobilitate . itae
ait: Ianus Parrhasius , sive Iohannes Paullus Parisius , Ferdinando II. regi admodum eharus, euius ingentia servilia Iaurantur , prout ex valido Cardinalis gloysii Da Aragonia documento pones Caietanum suptadieto , sit datum II. Iulii 149ς Inter alios. quos Parrhasius reliquit, codices manus riptos et illo quoque erat, qui Litterae Regiae titulum prao se furebat, uti ex Chi carellio deprehendimus: qui vero codex quum inter Superstites non sit, inter direptos perditosquo locandus est. Constabat porro littoris sero omnibus, quas ab Aragoniis regibus priJcipibusque Ianus receperat, quae innumerae pene erant, ut Vallus adfirmat.
2ὶ In Iapystia demum Scripturam quum faceret , ipsum Sergium diu secum habuit. Id. Vall. M Vid. g. ll. huius commentarii pag. L. Dὶ Si quis alter in emaeulando Solino laboravit . in iis ego nomen profiteor meum. Neapoli, Lupiis in Iapydiit Apulia, urbs
ea Apuliae est, Rometeque nactus antiquae reverentaeque vhtustatis exempturire , quibus eo tulis et exeusis , eastigalissimum mihi eodicem reddidi. Sed et hie alterum habeo vetustissimum . quem
Merulae fuisse dieunt. Ha parrhasius ipsemet. Vid. MSS. cit. 5ὶ Huius diplomatis meminit Ianus in oratione at Senatum Mediolanensem, qua obiecta sibi ab aemulis crimina refellit: immo illud perlegendum Senatori hus dedit , quo tum sna . cum patris in Reges Aragonios merita omnibus essent comperta , et
56쪽
gnatione, regiaque gratia insignis serebatur. Verum ut mortalia plerumque sunt, eo sublimius extolli visus est, quo lapsu rueret gra tori. Etenim biennio fere ab auspicato priamum munere ab anno scilicet 1495 , in regis invidiam incidit , Iocoque remotus , in tristem conditionem deiectus est ann. 1497 Qua contumelia si sortuna excidit, fractusoprio animo, si ipsi credimus , numquam suit. In eodem uti , est , Promistoque permansi quumque vicem me diaerem Omnes , quoci indicat incolumi statu quatim me Ue iaMem , Aolus ego fugienti fortiariae laqueum mandabam si . Verum peiora fortasse Veritus , quum in tam misera, varia, commutabilique republica ruentia omnia perspiceret , patria domoque profugus, antiqua Sua studia, Veluti unam ex na
fragio tabulam , complexus , Bomam concessit l497
animo tamen ita saucio , ut suae perniciei auctoreS , quo acrius posset, exagitare numquam deSliterit. Et Fridericum sane , veluti irast signum , cumprimis I elivit: nam modo eum T ranni nomine dehonestavit, modo imperium eius ut tyranni-λm immanissimam traduxit; et modo iram eius, qua seMudatus fuerat , ut iniquissimam et impotentem increpavit 2 . Neque minori acerbitate in Vitum Pisanolium , et Leonardum Pratum Lupiensem invectus est , illum nemye a Secretis B
praesertim integritas , fides studia : quibus rite probatis , et huius diplomatis potissimum augioritate, impudentes illorum calumnias retudit . atque lacile protrivit. 1ὶ Vid. Orat. ante praeleet. in epist. Cic. ad ast. 2ὶ Vid. Fur. Vall. Op. cit. Sexcenta extant ipsius Iani loca , qu ibus Aragoniorum dominationem ut tyrannidem traducit. Sed ne multus sim hac super re , illa tantum proferam in medium , quae in epistola ad Michaelem 1 iccium, ante Sedulii, alquo Prudentii carmina legenda so praebent. In ea porro ait: Memini eae eis AragoniIs in quemdam , eui tune ego iniquis , ut pater , fatis addistus eram , quum de te non obscure quereretur, ita exelamasse: Proh Deum atquε hominum fidemi nullis umquompollieitis adiungere nobis huneine Riceium in potuis e ' nequa miser intelligebat in quo te aeevsabat apprime laudare. Nam tyranno m munera , non seeus ae ipsi . b nis omnibus sordeant ne eesse est... Cuius Riccii J Virtutem tyran--is olim formidolosam, maximus omnia veri raetor Lud istis I XIIJ Guliorum rere a leesisur.
57쪽
gis ot a Latere Consiliarium , hunc e Societate Rhod otium vocabatur, Friderico familiarissimum t). Quae sane a tali illi quodammodo condonanda sunt asperrimi enim adhuc, et rudes erant mores, hominesque dicacissimi. Certo certius Iorro est , nullo gravi crimine turpi ve flagitio Intrato malum damnumque Junum fuisse promeritum. Haud enim multo post Fridericus Rex honesta epistola Roma in patriam eum revocare studuit , quod numquam secus fecisset o). Nequo vero id vel venia, vel misericordia Principis indultum e t. Nam quum Mediolani aliquot post annis ob patratam caedem Eliudve crimen fugae a corseretur, ipsam hanc Friderici epistoli in frequenti auditorio perlegi iussit , neque quidquam, cd insimulationi faveret, deprehensum in ea fuit M. Quae
sulcin Vere perniciei causa extiterit, Iutet; tantum coniicimiaqilla lum fuisso dam1ium, quod inconsultius, quam ea ferebant tm l. ira , Gallorum Partilius faviSses Ianus Onim non Bomno modo et Mediolani eos laudavit et eoiuit , verum ubi rillio et lo rus admonuit, prorsa versaque oratione magnopere Commendavit. Nec dubium sest, quin iamdudum ab Aragoniis suus vafrisque animus versus fuerit , et necessitate potius quadretne eli, quam ex animi sontentia operam suam illis praesiit
rint 4 . Nullo praterea negotio fieri potuit, ut qui inane it Parrhasius in Comment. in lib. II. V. 414, de Raptu ese.
ita in istos invehitur: - An aliunde faetum putas . ut ritus ille Pisanellus homo saerissimus , et qualem pudet fateri, Lupiensque Leonardus Pratus eae iniquissimo Meerdote pirata suerissimus, qui
novo exemplo gummum Scelus eum summa stulι ilia eo niuxu , ex
amicula regis si iure queaι rex ille voeari . η Qui pietate eareι, prue prium qui non regit iram ost Sedulius noster ait J, ud summas opes perrenerint ' Idem nempe sunt ii quieumque eriminibus debent honores, ad quos indignis
sime provecιi, laesio bonorum omnium eonsensu indicantur.
2ὶ Furius Vallus hae do re ita habet: Reae autem Fridericus. itis impotentem dominatum Ianus non tulit . iis litteris . quibus ab Urbe eum revoeab ι, hune litulum 'Aι - Magnifico Viro Iano Parrhasio Consiliario , et Secretario nostro fideli. - Sexcentas Amstoneorum Iitteras habet Ianus , in quibus et domi suae eIarissime et sanνιε vixisse declaratur. Vid. Apolog. cit.
IJ Parris. O uι. . d Sena:Medies. Extat in Rogia Bibl. Borb. M S. D Maxima porr0 huic patrui nostri opinioni probabilitas ac-
58쪽
Aragoniorum imperium satali easu in dies ruere conspiceret, iis accederet, quos iam Mediolanensibus et Neapolitanis rebus potituros, Alpibus imminere percrebuerat. S. XII. Ut autem Bomam pervenit, nd mansuetiores M Sas suas se retulit, studiaque Vetera, unam misero Salutem, alacritate incredibili repetivit. Putipertas enim, ipse ait, ameta litterariae j calcar est et incitabulum. Quod ita nos -- certissimo documen o GFrehendimu3 , qui e qui dum i tegris opibus et incolumi patrimonio domi florebamus , liti
raria si is remissius adsectabamur. Ubi vero communis tua tyrannorum Procri a nos, ut borios omneε involvit , indenter adeo mansuetioribus Miaria Omram dedimus, ut hactenua non
poeniteat fi . Urbs quidem tum amplitudine et maiestate, tum literarum studio et patrocinio caeteris praestabat 2 . Quod si praeclara Eugenii IV., Nicolai V. Piique II. exempla i curiosioreS , qui eos exceperunt, Pontifices adsectari visi sunt, haud tamen defuero Cardinales amplissimi, Principesque Civitatis , qui literas doctosque viros complecteroiitur et so e rent 3 . Propterea ibi Noster vetustorum codicum plurimos vel evolvit et legit, et emendavit, vel genio quoque defra dato sibi emit 4 . Τum postremam Solino suo manum imp suit , tum Lutatii in Papirium commentaria , quae tota sere. corrupta iacebant , emenda vit 5 , et tum inter cetera quae excrissit, quam diligentissime ex plerisque codicibus potuit,eedit ex illis eiusdem Iani verbis ad Riceium . quae supra rem tulimus. Et sitim quum ait meminisse se eae Aragoniis quemdam, i tune ipse iniquis, ut pater, addictus erat: apertissime innuit, ita saltem nobis videtur , quod et suus et patris animus ab iiDdem Aragoniis iam avergus erat.
s) Vid. Orat. modo cit. 2J Vid. Tirab. Stor. della Letierat. Ital. T. VII. P. I. 3l Vid. Tirab. Op. cit. ubi supra. 4ὶ Do hoc ardenti Parrhasii studio, quo Bibliotheeas amicorum , et illas praesertim sacrarum aedium excutiebat, praeci rum extat testimonium in illa ipsius Iani ad Biccium epistola, qua Sedulii carmen Paschale illi nuneupat, quod sortuito, Romae
59쪽
ro eruditos viros vel praelegentes audivit, Vel familiartior o luit : et tum sano Romana Academia florebat, maxime hum niorum studiorum laudo σ). Nobili enim cum fama profitebantur in ea Pomponius Laetus noster 3) , merito inter literarum instauratores adnumeratus , quippe aevi sui Quintilianus motuit appellari: Antonius Flamiuius Siculus, praestantis vir ingenii 4 , Sulpitius Verulanus grammaticus quam doctissimus 5), Phaedrus Iniirmius iuvenis eloquentissimus si , Augustus Baldus Patavinus graecorum peritissimus 7),
1ὶ Inter eetera historieorum volumina, quao in bibliotheca S. Ioannis ad Carbonariam adservabantur, unum quoque erat Ammiani Marcellini exemplar , a Iano emendatum . ut Chioeta rellius testatur. Sed expilata illa, ut dictum est, tot tantisque direptionibuς, cum ceteris praeclarae notae direptis dani eodicibus Ammiani Marcellini exemplar dessendum est. 2J Vid. Tirab. U. eit. Τ. VII. P. I. Josoph. Caras. De Gymn. Romano. Saee. XV. et XCI. etc. 3ὶ Vid. Caras. Op. cit. lib. I. pag. 138, et Seq. Spera , De Nobilit. profess. grammaι. lib. IV. pag. 423. Tirah. Op. cit. Τ. V pag. II. e gest. Zeno . Dissent. Foss. T. IL pag. 232. .l Vid. Caras. op. et lib. stit. pag. 8..i5J Vid. Spera , Op. et lib. cit. pag. 442. Carasa , lib. cit. pag. 305.
6J V. Carasa , lib. II. pag. 308.
Pier. Valer. De infelicit. litιerat. I. I. pag. 25. Asseman. citat. Bibl. Vat. Vol. I. Praef. pag. LX. Bemb. DiaI. De Culice. Parrhas. Quaesit. per epist. pag. 64. ed. cit. Argillus in Poemate do Poetis Urbanis , v. 26o , et seq. ita de Phaedro et Fabio Vigile cecinit. Quis Phaedrum ignorat, rigitisque poemata magni Marima Romani lumina gymnasii. Tirab. op. cit. T. VII. P. Ill. pag. 207. e 4 5. 7J Spera , op. cit. lib. IV. pag. 4M. Carasa , op. cit. lib. II. p. 310. Pier. Valer. ibi.
Arsillus de Baldo et Ioanne Maria Cataneo ita ait :
60쪽
33Ηior nymus Massurius Philosophus s , Chalcidius σ) Pr
ellius at liquo nonnulli 3 . Ex his Vero Laetum , cuius extremas tantum exeepit voces 4) , et Sulpicium veluti praecem
tores coluit; ceteros vero Vel ut amicos , vel ut doctos u
vii. Et Baldo quidem , Demetrii Calchondylis discipulo , qui
graecas literas profitebatur , familiariter uvis est, ut et Hi ronymo Massui io Foroliviensi, quem eximie laudat 5 , et Ioa nem Laurentium Venetum 6 , Bibliothecae Vaticanao olim praelaetum, et tum a Secretis Pontificis, virum sane multia plici eruditione praestantem i7 . Quin vero prao ceteris dialexit et coluit Τliomam Phaedrum aequalem Suum, qui ea a late maximis muneribus functus, ad dignitates amplissimas Properabat neque prosecto necessitudo quae tum cum Eo intercessit nisi cum morte suita est ). Coluit quoques Caist nos et Silellos primores civitatis Baphaelem Biarium S. Georgii Cardinalem, qui Senecae Τragoedias, Terentiique Como dias primus in urbe instauraverat 9 et Cosmum quoquo Ursinum Praesulem amplissimum , qui plurima , quae collegerat, vetera nutasmata, invisere ei et tractare permisit. His ergo in doctos magnosque viros studiis honesto iam frui nomine ceperat , quum Antonii Amiternini iactantia et imprudentia clarius innotuit. Erat hic bonarum literarum prose
Nonne reus Musis fierem, si nostra Catani, Eι magni Augusti laudibus ora vacent 'Namqua simul penatis gerulantur Numina Cyrrhae , Argivasque dorent verba Latina Deas. A 1J V. Tirab. op. cit. Sec. XV. - Spera , op. et lib. cit.
pag. 425. 2J Vid. Caras. lib. I. Saee. XV. et XVI. 3J Pomponius vita sunctus est anno 1498. - V. Zeno, OP. cit. Τ. II. pag. 251 e Seg. . 's .in Vid. Parrhas. quaesit. per epist. pag. 115. edit. cit. 5 Vid. Parrhas. Comment. ad iliud Iib. m. de Rapιu: