Bibliotheca Apostolica Vaticana A Sixto V. Pont. Max. In Splendidiorem, Commodioremq. Locvm Translata, Et A Fratre Angelo Roccha A Camerino ... Commentario Variarvm Artivm ... illustrata

발행: 1591년

분량: 523페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

291쪽

α Illito TU Ee ingenii humani perspicacitate aliisnam sacratissimae diuinarum personarum Trinitatis, assentiae unitatis inquisiti nem, atque inuestigationem esse assirmauit, ut Inscriptio, quae infra legitur, hisce docet verbis:

Tuerulus nucis putamine aquam e mari hauriens S. Augustinum a Sanctis mae Trinitatis indagatione dehortatur.

DE S. THOMA AQVINATE,

ET IANCTO BONA VENTURA

ECCLESIAE DOC TORIBVS. Camerae, eiusdemq. interfenestri, partem, S Bonaventura Balneoregiensis, Cardinatis,4 Episcopus Albanentis , necnon eximius Ecelesiae Doctor supra coronam in ipso fornice depictus cernitur infra vero actio illa repraesentatur, quam Thomas Aquinas, Ecclesiae item Doctor eundem Bonaventuram adluit salutandi gratia, eumq. vitam Sancti Francisci scribentem reperiens idem Beatus Thomas Sanctum adhuc viventem appellauit, dicens e Sinamus Sanctium pro Sancto laborare, ut aperte docet Inscriptio, quaeri fra legitur hisce verbis

Sanctus Thomas Sanctum Bonaventuram pro Sancto Francisco laborare snit.

EMBLEMA II.

De quinque decies centenis nummum aureorum

millibu in Arcem Sancti Angeli repositis.

ALTERAM erusdem partis Camerae fenestram supra coronam aerarium Pontificium repraesentatur Per arcam quandam seris occlusam, &Leonem

292쪽

VATICANAh a s desuper iacentem , atque Ecclesiae claues gestantem, necnon Per Angelum tenetem in sublimi Tiaram Pontificiam, quaru Regnum Mundi appellant, hinc inde imaginibus, vel symbolis humi consistentibus, quae Christianos Principes Ecclesiae Sanctae Romanae catholicae scilicet fidei operam laturos, ut superius dictum est, repraesentanes Angelo item ad partem alteram clauem in ensem gestant . Infra vero Inscriptio in hanc legi tu verborum formar :

ssua fuit a parco congem pecunia isto, Turca erit exitium, praesidi umq Petri.

Duo in omnibus humanis actibus potissimum inspici debent, modus icilicet agendi, finis actae rei: quae quidem in praeclarissima Sixti actione erudite obseruat Blancus priore siquidem versu modum colligedae pecuniae, posteriore usum , finem collectae venuste comprehendit: sicut enim Princeps, qui ad pecuniae collectionem animum ad ijcit non tyrannicavi, aut alijs modis illegitimis , sed honesta Megitima via, qualis est parsimonia, quae a sapientibus olim magnum vectigal dicta est,conficere debet, ita Sixtus,qui omnia recte peragit, incredibili parsimonia intra paucos dies tantam pecum vim,quantam nullus antea Pontificum, confecit. Quod Priore, ut diximus, versu denotat Blancus, dum eum parcum appellat epitellio non ocioso, quasi dicat, Sixtum V ex parsimonia sua pecuniam congessisses idq. clarius expressitan. scriptionis Auctori eucharistico suo Carmine dicens:

In tua congetios retulisti aeraria nummos

a uas emerre potes non nisi causa grauis:

Ne tibi thesuros vis usta tyrannica fecit, Sola manus tantas parca parauit opes. Vsus autem collectae pecuniae, ut etiam tradidimus, acincurate considerari debet, ut non ad fouendam auaritia malorum omni u radicem, non ad prodigalitatem, non ad volupta aiserites,4 mollities, aliosve execrandos usus, sed ad necessarios,

honestos, laudatos comparetur. Vsus autem publicae pecu 2' 'niae quod in suo ea de re Diplomate pr aesensit Sixtus V. est, D . a. Praelidi uinin Ornanaevium Reipublicae exitium, interitus hostium a

293쪽

a 6 BIBLIOTHECA hostiurn,quando pecunia a veteribus belli neruus appellatur. Vsum igitur explicat Blancus dum ait: Turca erit exitium , praesidiumq. Petri, Hoc est, Romanae,&Apostolicae sedis. Huc spectat eiusdem Blanci locus in Eucharistico suo dicens:

Turca rues tantos Arx alia eruat in μου tauas summus Princeps accumulauit opes diuoiq. t besti neruos confecit abunde, Vertet thesauros in caput iste tuum. Infelix tu Turca rues hoc nomine, Felix M.Liu felici sub Duce Turca rues.

Et ut locum Blanci obiter illustrem, sciendum hanc ingentem pecuniam a Sixtos collectam repositam esse in mole Aeli Hadriani,quam hodie Castellum S. Angeli dicimus,obeamq. causam Arcemaeliam is appellata Aelio Hadriano Imp. qui eam extruxit. Hanc item rem Blancus decantauit Epigrammate alio, quod in aula Sancti Ioannis in Laterano Iegitur hisce verbis: furum lege sua Plato quondam exegit ab Urbe ,

Lege sua id Sixtin condit in arce Pater. Scilice aurum esse excidium Plato censuit Vrbis,

Urbis praesidium Sixtu id esse probat . Qui autem plura ad id spectantia: scitu digna noscere curati. pit, ad dinum Diploma, seu ad alteram huius generis Inscriptionem superius declaratam confugiat .

DE S. GREGORIO NATI ANTENO,

ET AEANCTO ATHANASIO

ECCLESIAE DOCTORIBUS. ALTERO eiusdem laeuae interfenestrio Sanctus Gregorius Nazianzenus, & S. Athanasius Ecclesiae Doctores supra camerae coronam depicti cernuntur:infra vero eorundem actiones duae praecipuae conspiciuntur. Ex altera parte Sanctus Gregorius Nazianzenus, qui ob singularem diuinarum litteraru scientiam, Theologi nomen

294쪽

VATICANA T consequutus est, primum Sasimorum, deinde Naalangi Episcopus, repraesentatur. Postremo autem Constantinopolim ad eam regendam Ecclesiam cum fuisset accersitus, eam ciui talem haeresum purgata erroribus ad Catholicam fidem reis duxit. Qua ob rem,cum prauorum hominum odium sibi parasset,ob idq. magna inter Episcopos facta fuisset seditio,1p, te abdicans se Episcopatu, illud Prophetae dictum usurpauit dicens: Si propter me commota est haec tempestas, eijcite me in mare, ut vos iactari desinatis. Hinc Nazianzum re- dijt . Inscriptio autem, quae infra legitur, hanc rem aperte hisce indicat verbis: L Iz I '

S. Gregorius Nar angentis ob commotam inter Spiscopos seditionem Conflantinopolitano Episcopatu sponte se abdicauit.

In altera interfenestri parte Sanctus Athanasius Epist pus Alexandrinus, & Ecclesia Doctor cernitur qui multas Arianorum insidias perpessus est:quarum una, cum de magica arte falso fuerit accusatus in diuina ope liberatus, per dein mortui manum, quae hic conspicitur, in locum iudicij delata, repraesentatur, desper Inscriptionem, quae infra legitur, aperte indicatur hisce verbis:

SAthanasius de maleficio iniuste accusatus Dei beneficio iuste liberatur. EMBLEMA II. De Scala sancta a Sixto uini in splendidiorem

locum transeata.

TERTIAM eiusdem laeuae Camerae fenestram supra coronam celeberrima illa Scala sancta pretio , salutariq. Christi sanguine conspersa in nobiliorem, commodioremq. locum transsata ,sacrarumq. historiarum picturis,alijsq. ornametis ad deuotionem,

295쪽

BIBLIOTH Ee Ameditationemq. excitantibus mirifice insignita, neenofi P lati &Basilicae Lateranensis frontispicia plendidissima re- Praesentantumcuius rei transsationem insignem duobus hisco versibus comprehendit Blancus:

IN sCRIPTIO EMBLEMATIS.

Scalas innocuo constersas janguine Chricti Constituit Sixtus splendidiore loco.

Haec Inscriptio adeo facilis est,m clara, ut expositione non indigeat. Hanc eandem transsationem decantauit Blancus argutior quidem isticho,quod in Palatio ad Thermas legitur hisce verbis: Ρι transfer scro per si singuine Christi.

Tot i conuisuit Sixti ad astra gradus. Hoc est, tot gradus in caelum ascendendi sibi parat Simius, quot sunt Scalae sanctae gradus pretioso Christi sanguine perfusi, ab eodem Sixto transsati .

DE SANCTO BASILIO MAGNO

ECCLESI DOCTORE.

H v I laeuae angulum supra coronam S. Basilius ob omnium doctrinarum, sanctaeq. vitae excellentiam cognomento Magnus,necnon Epi- si opus Ecclesiae Doctor depictus cernitur: infra vero repraesentatur actio illa, qua Valens Imp. pro tribunali sedens eum in exilium eijcere conatu . Banlius enim Dei Filium Patri consubstantialem contra V lentem Imp. haereticum defendens, huius iras expertus est. Fuit tamen eiusdem Fili Deiopeabijs liberatus cum enim Valens impiae sententiae vacaret, subsellium, in quo Valens scripturus erat decretum de eijciedo e ciuitate Basilio,fractu fuit tribusq. ab eo calamis adhibitis ad scribendam exiiij legem, nullus eorum reddidit atramentuma cumq in proposito scribendi impium decretum persisteret, ipsius dextera dis. solutis neruis tota contremuit. His commotus Valens cha

296쪽

VATI ANA. 24st tam utraque manu constidit. Hinc Auctor Inscriptionis peelusum quendam paronomasticum satis venustum, hunc in modum historiam breuibus enarrat verbis:

S. Tasilium miraculis praepotentem in exilium edicere Imperator Valens non valuit.

EMBLEMA I ii

De Canonicatione S. Didaci Complutensis ex orae Sancti Francisci.

POSTREM ubi primae Camerae, quam secretiorem dicunt, parietem e regione introitus Cain nonizatio Sancti Didaci Complutensis ordinis S. Francisci luculentissime per pictores repra sentatur: quam Sixtus V. Pont. Max admiranda pietate, sollemni ritu, frequentissimo cleri, populiq. comventu in Basilica S. Petri celebrauit VI Nonas Iul. Anno Dom. M . . a X X III pietate floretissimo Hispaniarum Rege Catholico Philippo II postulante.Quare Blancus huius Sancti CanoniZatione eleganti celebrans hexasticho, quod infra legitur, ait Sixtum V. manum sua inuictam,qua homines facinorosos,& praesertim praedones hinc inde iussis ab Italia e pulit, in caelum sustulisse pro Didaco Coelitibus, vel sanctis ciuibus adscribendo, eiusq. festo die instituendo eundemq. Pontificem ob sua ipsius gesta praeclara quidem , solui & polum, hoc est caelum terram iam sibi demeruisse, perbelle cocludit. Inscriptio legitur in hanc verborum formam.

INSCRIPTI EMBLEMATIS.

To uam Italis fusos praedones expulit oris Sinulis inuictas Sixtus ad Hra manus. Et Didacum aethereis adscripsit ciuibus , illi Thura dedit, fentos in lituito'. dies.

Sic Iu Siste tibi potuim ingentibus actis Demeruisse solum , demeruisse polum.

297쪽

ius Inlcriptionis conclusio non solum ob eiusdem verbi repetitionem, verum etiam ob illam seliin poli paronomasiam. Concursionemq. syllabarum satis hoc loco iucundam, qua summa Sixti . laus concluditur ex Italia sicarijs facin rosis hominibus liberata , Canonizationeq. sancti Didaci

celebrat . De huius sancti Canonizatione, ac vita Petrus Galesinius Protonotarius Apostolicus, Franciscus Pena Auditor Rotae conscripserunt , . Franciscus autem Auantius Venetus, bonarum artium studios , utramque editi nem ex Latina lingua in Italicam emendatiorem feliciteo transtuli .

DE ALΤERA BIBLIOTHECAE

quam secretiorem appellant. EMBLEMM Q. J De Obelisci Uaticani translatione .

ALTER Ius Camerae introitum a tergo supra portam , transatio obelisci Vaticani erectio, ac locatio, hoc est, trabes ferro connexae , funibusq. inuicem compactae, scalae rudentes, subductuarii funes, necnon alia id genus instrumenta ad tantam molem transferendam, erigendam, locandamq. necessaria , equi item vehiculari non pauci, hominesq. permulti huic rei agendae incumbentes per pictores re Praesentantur atque ita, ut ex pictura ipse quiuis facile dignoscat, quanta rei fuerit magnitudo, humaniq. ingeni, ad tantam rem praestandam excellentiata. Id quod Dominicus Fontana Comes Palatinus, aque aureatus, necnon Sixti Quinti Architectus ex Pago Mili Agri Novocomensis, qui Romae quattuor obeliscos transtulit, erexit,in locauit, y-

298쪽

V a Tra Esrpis, seu formis aeneis, Italico idiomate susus 8c expressius in suo de aedificijs Sixtianis libro ob oculos ponit a. Blancus autem, qui res Sixti Quinti immortalitate dignis simi perpendit, hac obelisci tranatione miram eiusdem Pontificis praestantiam ingeniose decantat hunc in modunia:

IN SCRIPTIO EMBLEMATIS.

Saxa agit Amphion, Thebana ut moenia condat: Sixtus eos immens pondera molis agit. Saxa trahunt ambo longe diuersae sed arte Hac trahit Amphion, Sixtus , arte trahit. ais tantum exsuperat Dircaeum Amphiona Sixtus Luantum hic exsuperat cetera saxa lapis.

Hac in Inscriptione est lusus quidam poeticus, argutaq.

comparatio, Amphionis, mixtis in trahendis saxis Amphion enim , ut poetae fabulantur, Iouis filius a Dirce matre Dircaeus dictus fuit Musicus tam insignis , ut testudinem a Meicurio dicatur accepisse,eiusq. sono saxa ad Urbis Theba ora .ianae consstructionem attraxisse, ut Horatius in Arte poetica te 'statur aperte dicens:

Dictus est Amphion Thebana condιor arcis Saxa mouere sono tenudinis, est prece blanda

Ducere avo vestet.

Quod ideo finxerunt Poetae , quoniam eloqui suavitas homines rudes de incultis moribus, ad obsequi ciuilis pellexit disciplinar . Hinc Horatius cum dixivet Sono testudianis, addidit Et prece blanda. Quare Inscriptionis Auctor Cfictam Thebarum constructionem eo mocio enarratam ad suum transfert propositum inquiens, Amphionem,& Sixtum traxisse saxa, longe tamen diuersa : Adde etiam quod diuerosa item arte ita vero sicut sermo a fune,effictum q. a vero distanta Quare ad hunc sensum, ni fallor, Blancus hexastichi conclusionem direxisse videtur dicens,tantum a Sixto v. Amphionem in trahendis saxis fuisse superatum, quantum cet Ii ra saxa

299쪽

Es BI 2LIOTHECAra saxa ab huius generis obeliscis superari constati, Hoc autem hexastichum extat etiam in libro epigrammatum Gulielmi Blanci superioribus annis edito. Haec de Obelisci Vaticani transsatione:de Obeliscis autem nihil est quod hoc loco sermonem habeam mam de ijs necnon de eorundem obeliscorum Scriptoribus in prioribus Emblematis, quod ad meum institutum pertinebat, satis dictum puto. Addam tamen, Michaelem Mercatum Protonotarium Apostolicum strum profecto eruditum, de Obeliscis tum generatim , siue in uniuersum , tu denique singulatim ac nominatim de ijs, qui nunc Romae a Sixto v. erecti sunt, multa abstrusa, ac scitu dignissima non minus curiosequam docte, Etrusca lingua scripuisse: quae in lucem prodierunt a.

EMBLEMA II.

De Tholo Sancti Petri.

R EGIO NAE superioris Emblematis Tholus Sancti Petri,eiusdemq. Basilicinouae frontispicium, magnificis porticibus hinc inde ornatum , ad id celebritatis,4 perfectionis, quam habere debet, efficta cospiciuntur, atque ita ut nihil hac re pulchrius, nihilue admirabilius fere desiderari, nedum inueniri queatis. De huiusmodi aedificio tam excellenti, Omniq. lau-γQἰ-avi dedigno, Iulio II Pont. Max olim inchoato, in Emblemate primo de Sixti V. Coronatione verba fecimus . Hinc alia de hoc Tholo scire cupientes eo confugiant. Huius Emblematis Inscriptio in hanc legitur verborum formarria:

IN SC RIPTI EMBLEMATIS.

Pontifices olim quem fundauere priores, Praecipua Sixtus perficit arte tholum.

Et tantum isti se gloria tot it in altum, siti antum se isti nobile tosiit opus. Magnus honos magni fundamina ponere Templi, Sed Hem coeptis addere, maior honos.

300쪽

VATICANA. 233 Hae Inscriptione Blancus huius Tholi, seu potius Basilicae nouae fund amenta ab alijs summis Pontificibus iacta fuisse ait, eamq. omnibus suis numeris absistulam ad finem viaque iam fere desperatum a Sixto V. Deo opitulante, deductum iri affirmat tantamq. Sixti gloriam inter alios Ponti infices fore auspicatur, quantam huius generis opus adeo nobi te, famamin admirationem inter cetera aedificia adipisci potest. Huc accedit quod multo maiorem gloriam coniequitur. qui rerum coeptis finem imponit, quam qui earundem iecit fundamenta . Haec ex Blanco cetera adeo plana sunt, ut declaratione non indigeant, hinc reliquorum Emblematum expositionem aggrediendum est,ut Bibliothecae Vaticanae finem tandem aliquando imponamus ira taetri

De Lauretana ciuitate .

O C mblemate ad dextram huius Camerae paristem supra fenestram primam Lauretum toto terrarum orbe celeberrimum , in quo extat sacrum illud Cubiculum diuinis mysterijs insignitum, ubi B. Maria semper virgo nata labangelo salutata, Saluatorem mundi de Spiritu sancto concepit, repraesentatur i. Quibus de causis Sixtus V ad omnes respias, ac praeclaras producendas natus, Lauretum oppidum Piceni in Ciuitatem sublimauit quam etiam augedam mandauit ris Ecclesiam Lauretanamex Collegiata in Cathedralem Episcopalem erexit. Hinc Blancus haec omnia a Sixto V. insigniter acta duobus tantum versibus , ut infra, eleganter hunc in modum comprehendit ar

Lauretum muris, Pastore, ciuibus aucturatat uiato eo Sixti laus simul aucta fuit.

His versibus Auctor Inscriptionis laudem Sixtis augeri, perinde atque Lauretum ipsum ab eodem Pontifice, muris

SEARCH

MENU NAVIGATION