장음표시 사용
421쪽
Oratio Issandice conscripta, qua GoIhic restondet.
Oratio Dominica vernaculo Rhetorum sermone comscripta, quem vulgo Romanum appetiant.
Ilites ariginam igna ter nus. La thia voegliaba intain terra, scoria foci cschil. Do a nus nos pauiam outi in mi inclita di Pard una amus noscibiis, scorius ni a nos dbi. taduos. Numens me ne in me a pro ua maint. Dimpers mainispendra nus dat uot melc. menia.
Oratio Dominica Hibernice conscripta.
AI nat hircitate histri in . Nabata ha nimii Tigi utida lati athe Deantur da hoinam liuoi ai nimi, agis atria iam li'. Atria rania id lithul tabliai diluinis nionali, agis math duin dat mi achatam in nil agis mathum uid dat seuthun uim agis na trilaic astoc si a nauseu, ac sar in o
Hae lingua Hiberniea est antiquissima ct ita nobilis . v numquam passa sit alteri .e ser vi natu πλιxt. onem o valde coprosa indicenda multis exii imauu , Hebr caui sua tu ri ch4racterιικι, tum pronunciatione edi punctis aliqua ex arte responήer.
Oratio Dominica Lusiitanica conscripta.
422쪽
Oratio Dominica in lingua Flandricae qua ammdisserta ilia qua Brabant , mundi Zelandi, Frisii,s iij inferioris Vermania visitur.
423쪽
Oratio Sardorum oppidanorum lingua.
PADRE nostru qui istas in os quelos, stat sanctifica dissino menteu Vengat a notis regnuriou, sia fatia a voluntade tua, gasii in terra, comente in quelu, s pane nostru dedognia die danos hoc, & perdona nos os deppitos nostros, comente notiateros perdonamus a sos deppidotores nostros cino nos lasses ruen in se tetatione, mas libra nos de male Ame.
Eadem ex communiori lingua, extra ciuitaIeae.
Ei, nostru qui ses in sos quelos, tantissicadusiat inomine tuo Aduengiat s rennuetou, si affatiis voluntadetua,comente in Q queluias in ta terra, Susane nostru de gni die da nos tu hoeri perdona nos se deppidos nostros, ga-1i comente noi perdona mussas deppidores nostrosin non nos laues ruer inia tentassione mas libera nos de male Gasi sat
Oratio erbis Siniaris vel Gisiacisse characteribus Latinis conscripta.
ta sicliten ngo cinnan Amin Haec de varijs linguarum generibus, quibus Dominicam Orationem conscribendam curaui non solum multorum Virorum varias linguas callentium ope quos supra recensui, veru etiam Bartholomaeo George uita, Henrico Glareano, Marino TemperiZZa Ioanne Baptista Raymundo, Michaele Rugerio e Soc Iesu, Neapolit. Niahaele Gualtero Hiberno Sac. Theol. Doci adiutus,nec non a singulo quoque,quoad potui, illius linguae in qua natus ipse est, ut diligentia in qualitu diale. clo praestita videatur, eas accepi. Nunc reliquum est ut ad varium scribendi issum, cad Bibliottaecas ac Typographias
424쪽
pro scientiam monimentis , Morijsq. Iradendis, ct conservandis.
NTEA AM ad perpolitum scribendi mo dum ingeniose excogitatum, quem hodie in se frequenti esse videmus, perueniretur, varium apud homines diuersis tamen ariatibus scribendi usum extitisse inuenio. Fili Seth,& Adam nepotes, hac in re primui quodam scribendi genere locum occuParunt Ipsi enim anno Mundi a 3 s. vi Iosephus testatur, in duabus scripserunt di Columnis, quarum una lateritia erat, altera aenea, siue mae 'tr. .
morea illa contra ignis conflagrationes, haec contra aquae alluviones, monimenta ipsa diutius conseruarentur. Hinc φ γ' Iosephus ad suam usque aetatem columnam illam marmoream in Syria durasse affirmat, ut alibi me dixisse memini e ς ε nam nullum aliud scribendi genus ante diluuium extitissiconstat. Post autem uniuersale diluuium,atque ante hodiernum chartarum usum, palmarum folijs scriptitatum ess , Plinius assirmat, dicens: Prius tamen quam digrediamur ab Umm . Aegypto de papyrinatura dicetur, cum charta usu maxime humanitas vitae constet, memoria. Et hanc in Alexandri Magni victoria reperta, auctor est Marcus Varro, condita in Aegypto Alexandria, ante non fuisse chartarum usum,sed in palmarum folij primo scriptitatum deinde quarundam arboru libris. Postea publica monumenta plumbeis voluminibus,moxin priuata linteis confici coepta, aut ceris Pugillarium enim sum etiam ante Troiana tempora inuenimus μ'
apud Homerum. Et infra: Mox aemulatione circa Bibliothe in Cas Regum, Ptolemaei Tumenis, supprimente chartas Pto a a. Bb lemaeo,
425쪽
3 s APPENDI BIBL. VATI C. Iemaeo, idem Varro membranas Pergami tradidit repertas. Haec Plinius, qui hisce verbis mentionem faciens de varijs stribendi generibus, ait primo scriptitatum fuisse in palmarum folijs, ut Virgilius praeseferre videtur in sexto libro Aeneidos, dicens:
Foli, tantum ne carmina manaea.
Ex huiusmodi scribendi usu ad hanc usque diem nome nartae inansit charta enim folium nuncupatur. Deinde quarundam arborum libris, hoc est corticibus ligno adhirentibus scribi coepit. Hinc volumen, in quo scribimus,liber appellata est, atque ite codex,qui est arboris truncus ex quo colismi. Orte e X trahitur, ut e Columella colligitur antiqui enim . p. s. adscribendum tabulis item ligneis utebantur cera obductis inquibus to scribebatur Lob id q. Tabulae cereae, vel ligneae, siue alterius materiae, in quibus scriptitabatur, pugillares di. cebantur, vel quod pust no comprehendebantur, vel a puntiis is, . gendo, quod stylo in nis pungendo scribebatur. Varijs au- b.abo tem nominibus pugillares apud veteres vocitabantur, alij sci- ,ij. ij licet lintei cera obducti, citrei,alij eborei, alij membranei dicti ., . . , sunt, ex linteis, eicitro, ebore,& me branis confecti quorum hi hac etiam tempestate ab aliquibus adhiberi solet, duntaquaedam, ne memoria excidant, scriptis breuiter mandantis. Ab huiusmodi scribendi genere Tabulae pro libris apud Romanos frequenter dictae sunt. Tabulas autem non modo ligneas , vel linteas cera obductas, verum etia plumbeas reas, atque lapideas uiue marmoreas mille constat , .
. Quamuis autem post vetustissimum scribendi genus in palmarum folijs, in aliarum item arborum corticibus, ut pote ab imis , Platanis, Fraxinis, atque Alnis , quae facile decorticantur, scriptum esse dicendum sit ut ex Plinio colligi ori AE potest: ex eodem tamen Plinio patet criptitatum fuisse in pa- 't puro, arbuscula quadam, praecipue in Aestypti palustribus ad
,hibu , Nilum nascente, radicem ut a It Matthiolus, Obla quam hamosor. bente triangulis lateribus , decem non amplius cubitor ur se 'ρ longitudine, in gracilitate fastigiata, thyrsi modo cacumen includent . Ex hoc igitur frutice praeparabantur chartae, acu diuisa in praetenues, datis limas philyras, quae eo meliores erant, quo mediae papyro propinquiores, quae ab huius fruticis.
426쪽
DD CHART 'INvENT. a Tn es v. 3 sfruticis appellatione etiam papyri nomen acceperunt. Hinc ab huius item fruticis nomine chartas nostras, quae exconis
tritis linteis fiunt, papyrum hodie appellamus,eo quod eundem nobis praestent usum,quem olim Aegypti j pre stabatia.
rus. Huius generis materiam , siue Praetenues cortices arorum striptas , artificio tamen quodam , ut opinor, prael a ratas ad characteres suscipiendos ac retinedos,non semel vidi in Bibliotheca Vaticana Vidi etiam alia corticem scriptam, sed rudiorem, atque ita, ut arboris cortex eme omnino dignoscatur: quam Aldus Manutius penes se diligeter asservat Vidi librum item corticeum, paginas habentem adeo tenues ut duae pagellae pro una suscipiantur, altera tantum facie impressa. De huiusmodi libro, quem superioribus annis Magister Spiritus Vicentinus summus AugustinianoruMagister SIXTO V. dono dedit, nec non de Typographia ab Indis inuenta antequam in Europam fuisset aduecta, in Indica lingua loquuti sumus. Vidi tu a in etia alios huius generis libros asseruatos penes Michaelem Rugera Neapolitanum ex Societate Iesu, qui Sinis, hoc est in Re i et gno, quod vulgo dicitur China, Xj annis est commoratus, quiq. mihi dono dedit paginam unam , in qua oratio Dominica,&falutatio Angelica characteribus Siniacis impressae leguntur Chartae denique siue membranae genus, quod velut postremo ante chartam e linteis cosectam repertum, in Bibliothecis,in alibi passim inuenitur, est membrana, ut tradit Plinius ex Varione, inuenta Pergami, quod est Asiae ciuitas, eaq d inde charta pergamen vulgo vocitari coepit . Membrana autem dicitur eo quod de animalium membris ile tracti sint, in quorum tergoribus ab uno primum latere scribi coeptum, deinde ab utroque derasis pilis. Membranae usus Pergami regnante Eumene initium habuisse dicitur hinc ad hanc usque diem tradente sibi inuicem per manus posteritate pergame-ivae nomen seruatum est. Huiu generis charta apud Romanos fuit in frequentiis , sicut non solum codices docentis susti, veru metiam ipsa Latinorum scripta,ut videre est in Caesari commentarijs, in Horatio, in Liuio , in Plinio, Quintiliano, Martiale in alijssin praesertim in Cicerone, qui, Vt altis . Lν. Plinius, in nuce inclusam Iliada, Homeri carmen in membrana scriptum tradita.
427쪽
ago APPENDI BIBL. VATI C. Qua muta autem Varro scribat, Ptolemaei, Tum enisa gum temporibus membranas per aemulationem fuisse inuen-Dsλbili tas, e Iosephi tamen scriptis, multo antequam tradit Varro, ηδ μ' i , esse repertas, apud Hebraeos in usu olim fuisse colligitur: Iosephus enim dum de libris sacris per septuaginta duos in terpretes in Graecum transferendis ab Eleazaro sacerdotumnis. I.; principe ad Ptolemaeum Philadelphum missis mentione ει ς ε 3 facit, Regem Ptolemaeum de maxima membranae tenuitate, ac de incomprehensibile compagine maiorem in modum ad-1--δεα miratum fuisse testatur Herodotus item priscum in pellibus caprinis, ouillis scriptitandi usum fuisse affirmati, Hinc eundem chartae usum ad Romanos manasse constat atque ex
huiusmodi charta Numae Pompilij libros, de quibus loquitur
Plinius, confectos fuisse amplius trecentis annis ante Alexandrum Magnum credendum est. Anno enim ab Urbe condita C cx x xv III. Alexander Magnus regnauit, Alexandriam in Aegypto condidit. Anno autem s. ab Urbe condi-T. νιαθ ta,&anno item aetatis suae 38. Numa Pompilius regnare com- pr or, pix in facra, caeremonias, atque Pontifices Mosaicis consi- miles instituit, ut ait Tertullianus Adde etiam qubd Gene----- brardo teste,Moyses,qui fuit ante Numam Pompilium annos 3 ρ circiter mille paulo ante morte membranis volumina Penta- si teucni tresdecim ad ultimum usque legis elementum anno
Eiusdem generis, aut materiae libros Sybillinos Tarquinior is ... Superbo traditos fuisse opinari quis potest, cum quingetos cir riter annos Numae Pompili libros sub terram illaesos fuisse asseruatos Plinius anfirmet nisi cum eodem Plinio, eos super lapide impositos, tedratos, etiam si papyracei fuissent istidem Plinius videtur innuere,cum ait eos libros fuisse ex charta, Ne ut plurimum pro papyro sumi selet nec computrescere, nec a tineis corrodi potuisse dicamus escharta autem, qua est g. 3o8. vox Graeca a Latinis, . ab Africanis, ut diximus , usurpata ' ' tam ex papyro, quam ex pePlibus animalium membrana recte vocitatura hinc non facita dignosci potest, num Hebraeorum Numa Pompili volumina, vel papyracea , vel pellicea me pintra nam Membranae nomen & papyracei pelliceis chartis commvue esse comperi utrumque autem genus, Put Pataraceum
428쪽
DE CHART. INUENT ET USU. Drpapyraceum, siue pelliceum, vel pergamenum,uel plumbeum, ut in Suetonio videre est, charta dici soleta in Ner Charta vero, quae sagina nuncupatur, quasi a pangendo, V; quod in paginis carmina pangantur, id est figantur versiis sum, a.
enim pangi, vel figi in pagellis dicuntur ab urbe Tyri ita diaeta hoc nomen accepit, ex quam Dido dicta fertur, is se ut '
conditam Urbem, Chartaginem appellasse, ut vulgo putatur. 3. cap.
Isidorus autem vult dici, chartam , quod carptim papyri tegmen decerptum glutinatur sed neutra huius nominis Graeci, charta χαέτη, declaratis Graeci; vocis orthographie respondet. Vtcumque autem sit, varia sunt chartarum genera alia enim charta sortita est sibi nomen ab usu, alia a loco, alia ab inuentore ipsb. Abisu, ut hieratiua, antiquitus sacris tantum voluminibus dicata imperialis interdum dicta deinde adulatorie Augustana, necnon Liviana,ab Augusti uxore. Alia a loco, ut Amphitheatrica,ab Amphitheatro Sattica ab Oppido,necnon Taronitica a vicino loco. Alia ab inuentore ipso, ut Fanniana a Fannio, qui charta insigniore reddidit & Claudiana a Claudio, cuius temporibus fuit in meliorem usum aut sermam redacta ceteriri praestantior existimata. Fuit etiam Bibula, M&Empore lica papyrusQ Bibula abibendo, quia sorbet atramentum , dicta, de qua Lucanus Consi cιtur bibula Memphytis charta papyro Emporetica vero inutilis in scribendo, inuolucris chartarum O. . tantum, atque mercium, usum praebens. δτω, εμοτομουν,idest m πη-
mercatoribus, nuncupata est Haec ex crassioribus linteollari absque glutine confecta etiam hodie mercatorum sui deseruit De his chartarum generibus,ac de eas conficiedi modo Plinius copiose scribit, a quo Polidorus Virgilius Petrus Messias, alij accepere quidquia de chartarum inuentiones, atque vis
Reliquum est, ut de charta, qua hodie omnes sere uti selent, D. sermonem habeamus. Haec ex linteolis contritis multiplex fieri
solet iuxta varias telarum species, quarum una Praetenui . h. M a altera minus, tertia rudior, aut crassior , quarta vero crassissi s .ei. . ma , quam Latini vocant telam cannabaceam, filo admodum, raro, russi contextam, Italice autem cannauama ex ijs tribus
fiunt chartae adscribendum,4 ad imprimendum optimaeis AP quarta
429쪽
as, App. in L. AT DE HAm. INVENT ET Vsv. quartalpecie iuxta varium telarum colorem fit charta bibula&emporetica,que mercium inuolucris deleruit. Fit aute charta ex telis in frusta secatis,4 in mortario ligneo, interiori tameatque inferiori parte mortarij ferro cooperta, ferrem pistillo contritis: quae quidem prius quindecim dierum spatio in aquam arcescunt, deinde dum teruntur, perpulchro sane artiticio, lauantur, atque ita, ut fluxibilitate, albedine lacteum re. praesentent colorem Postquam vero huius generis massa quattuor ac viginti horarum interuallo contrita in materiam subtilem ac fluidam redacta est, illa eadem super forma, siue, ut aiunt, modulo illis aeneis iuxta latitudinem , longitudinem, profunditatem sol ij, quod faciundum curatur, confecto,
extenditur, deinde ipsum chartae solium ad aerem exsiccatur. Vbi vero exsiccatum est, in aquam, in qua excocta sunt pellium bovillarum residua, situ nerui, immittitur, de statim inde, ex aqua scilicet illa, hoc est glutino eXtrahitur, ad aerem te. rum exsiccatur exsiccatumq. super tabula lapidea,frusto ma moris fricatur,in expolitur atque hunc in modum charta suam ipsius recipit perlectionem. Chartariae osticinae in Europa multae sunt; sed Italia omnibus alijs praestantiores habere existimatur. Quae autem sunt in
Fabriano, chartarum copii, necnon praestantia cetcras excellunt osticinas in ijs enim Omnia chartarum genera, Optima quidem confictu tur, praesertim vero treSesaartarum species, Papalis scilicet, Iisperialis, Megalis, quae non nisi eo in Oppido confici blent. Quamuis autem chartaeX omni genere, maxime omnium continen atramentum ne effluat, Fabriani conficiatur Fulginea tamen paginula tantae est praestantiar, ut nulla alia cum hac conferri queat. Multae aliae in Italia chartaria extant osticinae, quae breuitatis causa sublicentur. Sunt
autem in ora Salonina Osticinae insignes circiter viginti, quarum charta est ad imprimendum optima, sed non satis alba . Extra Italiam Lugduni in Francia, Francofurti in Germania,& alibi chartae conficiuntur. Haec de chartarum inuentione, atque usu ante typos inuentos, necnon de earumdem officinis nunc reliquum est, ut de Bibliothecarum inuentione, incremento, ritu atque conIeruatione, nec non de librorum ordine sermonem habeamus
430쪽
ac de celetis rebus ad eas pertinentibus.
Vi docta hominum seripta veram ingeniorum
effigiem , veraq. necnon aeterna moniment..
esse dixit, dixisse vere, iraeclare sensisse mihi certe videri soleo. Hinc Agesilaus La NM. - .ce demoniorum Rex , Plutarcho teste , animitantum monimenta posteris relinquere stu 'dens sui corporis 11 inulacrum mngi haudquaouam passus est, tametur id facere multi cupiebant: quippe qui hoc sculpto rum aut pictorum, illud suum : hoc diuitum , illud bonorum opus esse affirmabat. Hac igitur, ut reor, ratione Reges olim, Imperatores,in locupletes homines bonarumq artium cultores Bibliothecas instituerunt :& idipsum iam inde ab orbe condito factum esse opinandum est, cum omnium primum Enoch, ab Adam septimum, libris aliquid mandasIe, ex epi, stolam Iudei colligatur. Huius Prophetara Tertulliano citantur . Iura scripta , quibus Enoch ipse idolorum fabricatores cultores 'stρ in comminatione, ut Tertullianus ait, praedamnat. Hisce in is uvis scriptis Enoch vaticinia dicuntur esse de ijs , quae Patriarcha nutob. rum nepotibus euentura erant: de tuturis Hebraeorum sceleribus, & poenis, de Hebraeoru in euersione, captiuitate, de isti . . mundi Saluatore ab Hebraeis occidendo, deq. eorumdem perpetua inter Gentes dispersione, de Christo ad iudicium cum Angelis venturo immo Ioannes Annius Commentario in Berosum scribit,in jsdem Enoch scriptis celebre fuisse vaticinium de geminis totius terrae cladibus, altera per inundationem altera vero per incendium futuris addit q. hoc ipsum vaticinium ab Enoch in duabus columnis, altera lapidea, quae aquis ' resisteret, altera latericia, quae superesset ignibus, uisse in .....ta sculptum Alii autem columnas hasce astrologia in lignita ιιν3.pa'. Sethri Enos, necnon illius iiiijs,ri Adae nepotibus adscribunt, δ' ut supra a nobis dictum est. Eadem Enoch scripta a Procopio Vt,
fremaenter citantur,4 ab Origene non raro, qui ait iiij com misi prehensa.