장음표시 사용
11쪽
Adducta talumnia exploditur or rationes Agius pulcherrime diluuntur. Cap. ALI. σσCalumni aetertinentes ad Angelos se daemones proponuntur suis rationisuffulcita in quibus philosephi Theologia oppugnatricemgarriuut. Cap. A LII. σν Lapsus calumniarum ad Angelos pertinentium praeceps osenduun p. X LI II. Calumniarum ad daemones attinentium ruina maxima demon' tur. Cap. XLVII. Ir lumnia de anima nostra proponitur, eademque rationibus ora Moritatibus confirmatur. Cap. XLV. Ia pias calumniae patefit, se animam nostram immortalem essed monstratur. Cap. XLVI. I Rationes detractorum dissisuntur, or authoritates illorum explanantur . Cap. X L V II. σDuae calumniae ad animam nosram pertinentes proponuntur orsuis rationibus confirmantur. Cap . X L V III. roniosephia ab utraque calumnia doctissime defenditur. p. X L I X. ra predicta critiguntur se detractores a Nilosephiam benigne reuocantur. Cap. L. δs
12쪽
FRANCISCI VERI NI cis ECUNDI CIVIS FLORE TINI LIBER,
In quo a calumniis detractorum Philosophia defenditur,& eius praestantia demonstratur.
Garritus isiorum reprehendantur, qui Philosophiam sancta
Theologiae repugna tricem reddunt. CV. I.
Vorruitis vos vos inquam prae caeteris, qui pro dignitate Philosophiam profite- ri vos ipsbs existimatis, cum alioquin eius interpretes ita sitis, ut eam a quam plurimis Catholicis veritatibus quae nos ad verum Dei cultum perducunt, & ad aeternam beatitudinem diiIentientem stendatis,ac praedicetis. Nonne a Deo ita Risis νι
disse rebus omnibus communicatum esse,& viuere, his qui. m. dem clarius, ijs vero obscurius, rationi consentaneum est,Vt
ipsae primo in eius cultum nos manuducant 3 Deinde, ut ad operandum secundum rectam rationem Prouidentiς, & voluntati Diuinae conformem erigant 3 Id quod praeclare a Platone v j. ac vij. de Repub. nobis ostenditur & quemadmoduoptime etiam a Peripateticis deducitur, ut ab Alexandro. Simplicio, & Averroe in praefationibus eorum in primum de Pnysico Auditu. Praeterea si Theologia diuinitus reuelata omnium aliarum, quae humana ratione adinventae sunt, eritiarum Regina existit, ut quae sola diuina Mysteria no. is aperiat,dc absq; ullo mendacio, non ne illi Philosophiam A vestram
13쪽
vestram hanc inseruire decet eur eam igitur illi aduersa iRasio ter tam acriter contenditis ρ si Aristoteli licuit gratia suae.D ctrinae pro viribus confirmandae aliorum Philosophorti sententias ad rectum sensum deducere,& quod ei negocium facessebat ex hominu mentibus amouere, quanto magis Catholicis Philolphis conuenit,Doctrinam Aristotelis, quantum fieri potest, Christians Theologis conformem ostendere e illa enim si vere, & pie exponatur , ac edoceatur, falsitate videlicet,ac impietate simul explosa, id ipsum ob oculos Ratio palam constituet. Namque cum, Aristotele vestro teste, re serta, ctum sit iudex sui; & obliqui, obliquum vero neque sui, neque recti: cuinq; Doctrina Catholica penitus recta sit, humana vero Philosophia comparatione illius obliqua,& imperfecta,dubio procul Aristotelica contemplatio, tamquam Ratio ad Iudicem, ad unam Theologiam referri debet. Praetereas ' - si media, quae finis alicuius gratia sunt, eo praestantiora crirstunt, quo magis ad acquisitionem illius finis coferre videntur, non ne vestra haec Philosophia tunc longe praestantior erit,cum ipsi Theologiae diuinae melius inseruiet, illique magis conformabitur 3 Audite igitur, audite, qua ratione vere, ac pie potius quam eleganter, aut acute, ipsam Philosophia; intelligere opus sit ; atque alijs exponere: quemadmodum etiam ego tum publice, tum priuatim in hoc Pisano studio xxxj. annis eam intellexi, atque alijs interpretatus sum; nec non ab omni argumentatione cotrariae deceptionis semper defendidi.
. thoris intentio proponitur, o methodus in eius declarationeseruanda aperitur. Cap. II.
TTOs itaque viri admirabiles dum vestram hanc Philo-V sophiam magni facere creditis,& usque ad sydera e X- tollere, eam parui facitis, & inferiorem qualibet arte effectrice, quae apud nos est,redditis, idq; nimirum vestris acutis, A atuue
14쪽
atque ornatis potius quam veris, & rectis interpretationibus, adeo vestra hac protervia eam infinitis pene calumni js Oobnoxiam esticitis, a quibus ego ipsam tueri cupio . Verum ο=a Aquia calumniae,si detegantur,& expurgantur, utilitatem, ac ccndorubeneficentiam Philosophiae saltem ex accidenti praestant, multiplex autem utilitas, ac beneficentia ex multis eius par tibus rite propositis depedet, propterea quo melius eius partes nobis innotescant, ac per cosequens eiusdem essentia i lius, ac ita demum illa calumniarum pestis abdicetur, ac mittatur in exitium, a primis, unde Philosophia ducit originem, causis auspicabor, ordine videlicet compositivo progrediens. Secundo definietur quid ipsa existat. Tertio in Omnes eius principes partes diuidetur. Quarto bona , quae ipsa nobis praestat, & praesertim ut cum iuxta Catholicam fidem,tum etiam secundum virtutes morales, & ciuiles vivamus, iudicabuntur. Postremo a quampluribus, & grauibus calumni js eam nulli labori parcens vindicabimus . .
Diuinum imploratur auxilium, dr Philosophiae primam originem ostenditur a Deo esse. Cap. III.
Α Ggrediamur itaq; negocium,initio hinc desumpto. Qui
primo caetera mouet, ita mouet,Vt alijs non ςgeat, alia vero non sine illo, me in viam veritatis ita dirigat, ut ne in aliam quidem ob ignorantiam depellar, ut cunctis ipsam Philosophiam secundum Naturae leges, & catholicam veritatem in verum Dei cultum & veram animi pulchritudine tendere,luce clarius demonstretur,ad eius gloriam,& nostri salutem sempiternar . Philosophiam itaq; Plato,atq; Aristoteles a Deo ipso ortu ducere confitentur; quae sententia,tum authoritate horuPrincipum Philosophorum , tum etiam ratione ostenditur, plis.- authoritate quidem Platonis in Timeo, ubi de via oculoru, authoria& de fine cuius gratia ipsi nobis a Deo tributi sunt, verba fa- pra ciens, dicit Philosophiam esse donum, quo nullum maius Α a unquam
15쪽
unquam generi Mortalium a Dijs datum est, neq; dabitur. aut horitate vero Aristotelis secundo de Anima, ac tertio,
st. His s. ubi Vult, scientiam nostram a rebus, ipsarum simulachra incunda. nostris sensibus imprimentibus,Ortum ducere. At res a Deo esse,& viuere habent, aut clarius, aut obscurius,primo Caeliaco. Quare, si scientia nostra secundum Aristotelem a rebus exoritur, & hae dependent a Deo, etiam ipsa primo ab ipsi, Rufis=ri Deo ducit originem . Quod ad rationem attinet, similiter,m tum ex Platonis, tum ex Aristotelis sentetia demonstratur, aue M . Philosophiam a Deo originem ducere, quemadmodum, Myctelicis caetera bona. Quod ratiocinium formari huc in modum p r- Pia test, aut Philosophia , & omnino rerum scientia congenita .hia 'Animabus nostris, aut studio acquiritur. Si primo mo-m iij. do ut videtur existimare ipse Plato tum in Theaeteto, vel de scientia, tum in Mennone, vel de virtute, & animae nostraesecudum istum praeclarum Philosophum a Deo creatς sunt, ergo simul cum scientia. Si uero secundo modo ut nos docet Aristoteles Deus etiam qui res produxit,illis tribuit ut tutem formandi sensus proprijs illarum simulachris, nostrς β scientiae erit author . Rursus, quod Philosophia, ac omnis 'μμ' rerum cognitio a Deo nobis tributa sit, tum fecundum ueritatem, tum secundu omnes sapientes, hac alia ratione ostenditur. Quia cum Dei opera primo propter ipsum ab eo pro cesserint ad eius gloriam 3 gloriam uero ipsi exhibere, ac summam reuerentiam, qua ratione poterimus, nisi admirabiles eius creaturas cognostamus, aut ab illis per illarum si mulachra edocti, aut quia huiuscemodi scientia simul cum anima congenita fuerit, & ope rerum sensibilium in illius reministentiam deuenire possemus 3 Quamobrem,cum haec
pr*clarissima facultas a Deo ueluti primo principio effecti-uo in nobis producta sit, & gratia ipsius , in eius scilicet cultum, & gloriam, merito, tum eius admirabiles utilitates eXponere Oportet, tum calumnias recensere, atq; ab eisdem
PLilosophiam pro uiribus defendero .
16쪽
Philosiophiae desinitio, tum quoad eius veram essentiam,tum quoad lnominis Ethimologiam traditur. Cap. IIII.
QVantum uero spectat ad definitionem ab Ethimol gia accepta, Philolphia nihil aliud est,quam sapientiae amor, & merito. Nam cum Deus sua sapientia omnia Risis d. creaverit, ac aliqua bonitate insigni uerit,& haec omnia aliquo modo nostri gratia existant, cui dubium est. quod Philosophia, perquam res omnes nobis innotescunt , arden-gia. tissimo Dei amore nos inflammet, qui ipsa met sapientia. ac bonitas existit. Quantum uero ad definitionem huius eiusdem facultatis, quae subiectum, dc finem ostendit, haec nihil aliud est, quam cognitio rerum diuinarum, ac humanarum , ut Deo assimilemur, quatenus id nostra permittit rations infirmitas ad Dei gloriam celebranda,idque non solum mente, uoluntate, & uoce , uerumetiam Operibus, Id quod non his imis alia ratione fieri potest, quam, ut eidem pro captu nostro si- a P ο- miles efficiamur, nempe cuncta eius opera cognoscendo, ut ipse cognoscit, & humana recte instituendo, quemadmo- tidum omnia, quae in uniuerso continentur a ReSe Regum mn. rectissime gubernantur. Cum itaq; ope Philo phiae homines praeclarissimum finem consequantur, qualis est Dei similitudo, ut possibile est nobis, qui finis optimus omnium aliarum artium , ac scientiarum existit : merito etiam ab Aristotele Philosophia dicitur Ars artium, & scientia scientiarum. Cum etenim ad ipsum Deum summum omnium bonorum, ac sempiternum minime accedere ualeamus, nisi quantum ad affectum, ab ijs caducis remoueamur, idcirco te adem Philosophia quandoq; etiam a Platone definitur , quod sit Mortis meditatio, & interdum deductio animae ab ijs inserioribus ad supremum , ac diuinum bonum . Videte Corroia- igitur, uidete uiri admirabiles, quanta sit non solum praestan pritia, uerum etiam pietas Philosophiae,quae Deum,ut sui primum principium constituit, & ad eundem, uelut ad ulti
17쪽
nui in philosbphantium finem properat Haec de ortu, aede finitione philosophi ς dicta sint. Ex ortu namq; didicimus, ipsum Deum, ut pote principium agnoscere, quamuis imperfecte,si cum intelligentia Christianae Religionis collatio
fiat. Ex definitione uero eunde, ut finem percipimuS, quem admodu ipsemet Deus in diuinis reuelationibus Diui Ioan nis & ω, principium, & finis. Itaque cum ex ortu, tum eX definitione simul, percipς re potuimus, hano,ut re praeclariuimam facultatem, triplicem, aut potius quadru- nu plicem modum essendi habere. Primum, atque inexplicabis, in DQO, secundum in caeteris diuinis mentibus propor sis. 1h; tione quadam . Tertita in rebus sensibilibus, ut simulachrisisse hia. illorum nostros siensias informantibus. Quartum denique in ipsa anima Philosophorum, quoad esse internum, atque caeteris occultum. Quantum autem ad esse externum,id,obmani se stationem in uocibus, Ec in scriptis attenditur. Qua uero ratione Philosophia in uocibus,& scriptis exi steret, nisi prius in animis philosophorum esset,& in his quomodo reperiretur, ni si merito rerum sensibilium ρ & hae quo pacto id. Praestare utique possent, nisi a Deo rerum ac bonorum omnium causa, illis uirtus formandi animos nostros,data fuisset. Illi itaque in numerum recte,ac Deliciter philosophantium solum conscribendi sunt, qui huiuscemodi ueritates,d intelligentia,& operibus amplectuntur,atque imitantur, Minde caeteroS ea, quae ab his utique dependent, edocent, quique Doctrinam diuinitus reuelata, tamquam Philosophia superiorem, ac subalternantem agnoscunt, & hanc eamdem ut scolastice loquar) ei subalternatam, & credunt, de
Vniuersi Philosephia in Hypantes A ribuitur, o guiarum
sartium ratio reddisur Cast. V
QVantum ad tertium caput; Philosophia diuiditur primo in duas principes partes, in speculatiuam uideli,
18쪽
i mamque si res ipsi subiectas
cet, & activam mamque si res ipsi subiectas spectemus,quia Vnis
tum circa res diuinas & speculabiles uersatur, tum circa res Ph luo humanas & in actione consistentes, eam dubio procul i n X . speculativam, & activam partiemur. Similiter,si eam con- Ο st casideremus quoad eius duplicem finem,seu actum, quo Deo assimilari valemus, qui contemplatio simul, ac recta ratio, ' seu administratio existit, nimirum hoc eodem pacto diuisonem sortietur: quemadmodum etiam,si eas animae partes contemplati fuerimus , quarum Philosophia perfectio dignoscitur, quemadmodum corpori S Medicinata. Harum porro pars una dijudicatur apta obedire ratio. nibus re uidelicet, ac assuetudine; illiq, ope eius partis philosophiae, quae activa est: alia pars animae intellectiva eit,quq scilicet ea, quς diuina sunt, per participationem cognoscere, ac contemplari expetit, ut tandem ad Deum ascendat, &in eo spe si item, & praeparatione diuina simul fauente gratia, ac ueritate diuinitus reuelata foeticitatem consequatur.
Obdiuiditur deinceps unaquaq; ex his Philosophi ς partibus
intres: ut autem ab inferiori exordiar, ab ea initium summam, quae prima ordine naturae centetur. Itaq3 Primum Oc se=hia a. currit appetitus sensitivus, deinde ea pars, quae suaptenatura rationalis dicitur. Quae activa dicitur, in moralem oeconomicam ,&ciuilem , seu politicam diuiditur , cuius ratio Ratio diis est, quia aut quo ad uirtutes activas , di ad actiones homo 'r Wi. per se recte instituitur, & hoc fit a morali de qua ordine resolutivo, idq; breuiter quidem, sed exquisite spro ut subiecta materia tollerare uidetur.) Scripsit Aristoteles in decem libris de Moribus ad Nicomachum filium , cuius Interpretes praecipui sunt, Eustratius,& nonnulli alij Graeci, quibus accessit, inter lati nos, Donatus Acciaiolus Ciuis Florentinus. Cςterum ab activa philosophia plures etiam recte instituuntur. haec autem plurium multitudo si pauca sit, quemadmodu familia, ab oeconomica de qua similiter Aristoteles uerba fecit,atq, etiam ipsi Tenophon in libris oeconomicorum, rectE
19쪽
recte gubernatur . Si uero multitudo magna ex pluribus constans familijs extiterit, quae ciuitas appellatur, de eius modis gubernationum abunde dictum est, tum a Platone in libris de Repub. tum etiam ab ipso Aristotele in octo libris Politicorum, quos D.:Thomas doctissime . atq; clarissim E
interpretatus est. Hac tempestate nostra non modo docte,
sed etiam admirabili verborum elegantia Petrus noster Victorius, & rem ipsam aggressus est,& absoluisse creditur3quitum ob summam sanguinis nobilitatem, & utriusq; lingustam latinae, quam graecae eruditionem, praeterea moria pro- Contra bitate, tamq iam alter Sol toto Terrarum orbe refulget 3 Sed
instri μ' dicet aliquis, Haec Philosophiae activae subdiuisio diminutatiisethia esse videtur, tu quia praeter homineS, qui per le viuut,& prae-aetiva. ter familias,& Cities,dantur etia Vici,qui ex pluribus fami- - tu' lijs cdstant, quemadmodum Civitas ex pluribus vicis, Ergot ' '' altera pars Pnilosophi et actius erit de recta vici institutione. Obiectio Praeterea quot sunt partes Prudentiae, quae habitus cum re δες ' ' cta ratione activus existit, totidem esse similiter partes Phi losophiae activar,rationi consentaneum est, At quatuor sunt partes Prudentiae, sicut Aristoteles sexto de Moribus osten. Qit, & hoc ipsum experientia comprobat, nempe moraliS, Oeconomica, ciuilis, & legalis, quae supra videtur a nobis Prima Ommissa per incuriam . Prima obiectio ita diluenda est ut . , -- Rxbitror) si dicatur vicum unum, aut plures, non tamen in m sussicienti multitudine, aut familiam esse abundantem ex
pluribus, hoc pacto distinguendum est, Si ab uno principio
illarum familiarum regatur illa multitudo magna familiς, tum Ciuitatem inchoatam, & imperfectam dicemus; Si plures sint vici,& distincti; tum ea unius vici gubernatio Oeconomica dici potest; plurium vero, ciuilis aliquo modo.& ita non opus est ob vicum , seu uicos nouam partem philoso- .,i s . - ctivae constituere. Ad argumentum de legali Pruden-zz. . tia,ac doctrina,dicendum est; aut hanc esse quartam partem ciuilis facultatis per accidens, quatenus accidit plurimos
20쪽
ron conuinci ratione ad bene agendum , sed ut a legalibus adduci,& sunt illi qui nimis perturbationes sequuntur. Aut dicatur, leges reduci ad ciuilem, ut ad ciues pertinent ; si ad familiam, ad oeconomicam ; si ad unum homine, ad moralem . Speculativa porro Philosophia similiter in tres partes specul
subdiuiditur , quemadmodum praeclare ostenditur ab Ari-
stotele 6. Metaphysices cap. t. nam, aut en S, quod speculari Huisio. quidem pos Iumus, non autem emccre, penitus a materia immune est. vi Deus,ac ipsae diuinae Mentes: nam circa. huius. ''cemodi sibi ectum Metaphysica luis contemplationibuS Ver no pria fatur; Aut ea contemplatur, quae pgnituS cum materia, &motu sunt,cuiusmodi videntur res omnes sensibiles & naturales , sicuti corpora caelestia , quatuor elementa , & mixta ex ijs, siue in animata sint, ut lapides,& metalla, siue anima praedita comperiantur, ut animalia, & plantae, quae omnia cum materia sensibili non solum existunt, verum etia cum eadem concipiuntur, & explicantur. Has omnes Philos phia ipsa naturalis contemplatur. Denique eorum, quae sub speculationem cadunt, quaedam in materia sensibili subsistunt, sine materia vero tantisper amota videlicet quatenus ea,&concipi, & alijs exponi possunt, cuiusmodi cernuntur quantitates , quae subiectum Mathematices existunt. Hac
eade speculatiuae Philosophiae subdiuisio, ratione sumpta asine,cui ipsa deseruit, cofirmari potest, hoc pacto. Aut enim . Philosophia rerum contemplatrix potius in mente, & sen- . 'sbus externis reperitur, & iis duabus partibus animae potius circa rerum speculationem occupatur , & haec est Philosophia naturalis; Aut in mente , & sensu interno praesertim in phantasia, ut Mathematica; Aut potius in ipsis mente intelligente, & ratiocinante, ut Metaphysica . cum enim diuina qualitatibus sensibilibus careant,ob id uno duntaxat intellectu potius . quam simul cum sensu spectari debent. Quantitates uero Mathematicae, cum sensibilia communia sint plurium sensuum exteriorum illaru simulachra ad se