장음표시 사용
31쪽
materia, dc contrarietatibus merito quorum res materiales , &. contrarietatis participes , a tempore patiuntur. δί alterabilia existunt. In hoc etiam Philosbphi cum c tholi . ca doctrina consentuanis secundum.quam Angeli creaturae Drtia spirituales sunt:& in aeternum permanebunt . Tertia est pars n-huiusmodi. praeclarissima entia optimam vitam habent, si & per se sussicientissimam viuunt: etenim vita beata, quae, quantum ad intelligentias pertinet, in intellectione Dei per essentiam consistit. Ruantum yerolad ipsum I ςum sim clare videtur, ipse in ii intellectione faelix, ac beatus existit. quemadmodum im ferius, cum nonnullaS utilitates.Metaphysices explicabimus,a me demostrabitur: Entia uitam optimam, ac per se sufficientissimam habere : hinc pate. re arbitror. Deus & natura nihil frustra faciunt ; d om nia alicuius finis gratia : dc quanto res praeclarior e istit eo praeclarior etiam eius finii est: cum Deus .ppxima res iit . post ipsum intelligentiae: Ergo horum entium finis etiam optimus esse certo scitur In hac etiam phili phicum verritatibus nostrae fidei consentiunt: fide etenim tenemus, Deum perpetuo in intellectione sui esse felicem de Angelos in Dei uisione. Quarta Sc ultima pars est; Deum, dc sub-o- fastantias separatas toto aeuo beatae uiuere: cuius ratio est; Tquoniam cum a tempore non mensurenxur, non possunt ab
illa uita impediri, nec distrahi. si ς etiam philosophi no
Tertia Plis a conclusesso de Humis agens pulchre declaratur, Or Coos matur. Cap. XIIII.
TErtia conclusio principalis huiusmodi est. A primo, id,
32쪽
quia repugnet ipsis rebus. aut Deo, & rebus simul. Non est dicendum id Deo non conuenire: quoniam cum ipse sit summa, dc prima bonitas: & bonum est communicativum sui, ut patet de rebus omnibus uniuersi, quarum quaelibet, quemadmodum aliquo gradui nitatis particeps eis,
ita futuris rebus eam communicat. Quod si id. lia, quae post Deum sunt, praestare uidentur, quanto magi S DeuS. ita Plato causam finalem assignans , quare a prima causa Mundus productus fuerit, dicit: quia ipsa bona est, de inuidia caret . Theologi similiter asserunt Deum in creandip creaturia eius bonitatem illis comunicare voluisse, LX par te rerum similiter illis non repugnat, a Deo habuisse osset ciuiuere. Quemadmodum etenim ab ipso, qui Universi Princeps existit, 'ptime gubernantur, sicuti filii a genitoribus 3 cui dubium esse potest. quin etiam reS omnes a Deo bonitarem receperint, dc esse ξ T lio, &p0stremo, Neque De ; rebus simul acceptis repugnat, db quidem res produxisse; his vero ab illo fuit Ie productas. sed maxime congruit,
in Dei enim gloriam, rerum omnium cum huiuscemodi admirabili ordine productio, ipsa redundat : rebus veros quia si ut Dei creaturae gubernantur, ergo summo eiuS amo-ae , dc summa eius sapientia. sic, ut non sit te mendum, aliquam rem ab ipsb unquam negligi . Quo ad secundam ne ripartem, quae erat a Deo clarius, dc obscursus rebus i pliS esse, artis radii vivere communicatum mille. ratio est i quia sic conue- Πρ aiiebat conditioni rerum . ut ordo ipsarum, quo ad entitatem,& praestantiam in Mundo eristeret, conformiter
ordini intelligibili rerum, qui in Deo ipso est. de quo ordine
inferius dicetur. Ordo vero in V niuerso ad eius e flantiam,&pulchritudinem necessario conducit. Signum huius, qui co remoto Vniuersum non esset Universum ue sed Ctiaos, dcconfusio. Ex parte vero Dei. intelligibilis ordinis,& pulchritudinis te itimonium existit; & eius sapientiae ; cuiuS cst
ordinem rebus tribuere. Ex parte nostris ordo creaturarum, vel ud
33쪽
uelut scala, est; per quam mente ipsa ascendimus a cognitione rerum minus bonitatis participantium , ad eas, quae eiusdem magis participes sunt: & eousque quousq; ad Deum primo cognoscendum; deinde amandum , ac colendum perducamur, qui bonitas, ac sapientia existit: Praeterea; non solum ex ordine cognitarum rerum in Dei cognitionem de-Uenire possumus; verum etiam beneficio ordinis melius huiuscemodi rerum omnium, de ipsius Dei praeclarissimas notitias in memoria retinemus3quae etenim ordinationem hahent , ut tum experientia, tum Aristoteles in libro de memoria , & reminiscentia nos docent, melius in memoria
retinentur. Inaria Phrsicaconcluso diuina attingens exponitur. Cap. X V.
PEn ultima conclusio principalis similiter in duas diui
ditur partes, quarum prima est haec. Deus mediante motu diurno Omnium sphaerarum caelestium, causa est ue ut seruetur ordo generationis , & corruptionis. Secunda uero est. Deus , mediantibus Intelligent ijs orbes caesestes e contrario mouentibus ab occasu in ortum, & praesertim orbem solis sub obliquo Circulo, causa est generationis , & corruptionis rerum : Accedente eteram sele ad nos, generationes fiunt rerum praestantium: & recedente earum corruptio. Et quia cotinuo sol accedit, & recedit sub obliquo circulo; propterea continuo generatio & corruptio permanet:Deu S u ro , mediante motu diurno orbium caelestium ab occasu in ortum, causa huius ordinis existitis Nisi enim orbes cauestes;& primo firmamentum motu diurno moueretur a Deo, qui
in stupremo circulo apparet, quoad huiuscemodi operationem , & motum diurnum , dies, & noctes ordinate sibi inuicem succedente minime forent. Et si per intellectum, aut imaginationem in solo circulo Obliquo sol moueretur, esset utique uniuersa hyems nox una; si ita contingat, & aestas
34쪽
una, dies una 3 S ut simpliciter dicamus, uniuersus annus, unum diei, noctisq; interuallu hoc est, una die nocteq: constitutum. quemadmodum dictum est a Ioanne Gramatico in secundo de ortu, & interitu in Commentario .
uinta Naturalis conclusio diuina amplectens, dr dilucidatur ct roboratur. Cap. XVI.
Postrema, ac ultima conclusio, quae ex naturali philosophi a habetur de ipso Deo, est haec ue i psum rerum omnium prouidentiam habere , e X Aristoteli S sentcnti - ν --
riae, quo ipsa formam , tanquam quoddam diuinum bonu,ristotilin& a petibile expetit, colligit Themistius secundum Aristotelem Dei prouidentiam. Iste enim materiae appetitus docet, Deum ordinasse materiam ad formas vicissim suscipiendas: ut corruptione unius: & alterius generatione, hic continuo generabilia, dc corruptibilia seruentur. ut discitur a Diuo Thoma eo in loco, ubi quid ille appetitus sit, exponit. aut saltem indicium certissimum huiuscemodi diuinae ordinationis existit. Primo Meth ororum capite secun η do,reddens Aristoteles causam, quare Mundus iste elementaris contagat Mundum superiorem . dici t, ut omnis huius Mundi inferioris virtus ab illo gubernetur. Ecce inquit Alexander eo in loco, quod, secundum Aristotelis doctrinam, Deus harum rerum inferiorum prouidentiam habet. Secun-α do vero de Anima Contextu 3 . dicit idem Aristoteles. propterea ipsis viventibus tributam esse vim gignendi , ut lysia per successionem , in alijs, & in specie seruentur. cum Id in .se ipsis consequi minime valeant: ubi AuerroeS dicit, Sollicitudo diuina , cum non potuerit facere ipsum vivens permanere secundum Indiuiduum , miserta est in dando ei virtutem, qua potest permanere in specie, ubi animaduertem dum est Deu mi, non potuisse facere haec inferiora in se ipsis semper permanere, non quidem ex aliquo sui delectu, lea
35쪽
quia contradictionem implicabat, haec futura esse corruptibilia : ut uniuersum omne genus rerum contineret, & laon corrumpi idem ex . de partibus animalium capite X. cla- rissime haberi potest, ubi ratio assignaturξ quare est; quod, inter omnia animalia, solus homo erectae staturae sit. & dicitur : quia ipse solus intellectu praeditus est. unde ut intelligere diurna possit, ea prius intueri Oculis corporis, & circa opera eius humana sapere valeat: propterea rationi consentaneum fuit, ut ad diuina contemplanda prompte se, haberet, ut ad inferiora etiam perspicienda: quae duo facillime ex huiuscemodi erecta tatura obtinuit. Ergo patet Deum hominis curam optimam habere, & tanto magis ilia
litis, quam caeterarum rerum inferi Ortim , quanto magis. Omnium inferiorum homo praestatissimus existit:&; quemia
admodum genera non sunt prater species, neque species praeter indiuiduasita si Deus hominis in specie curam habet, etiam eiusdem prouidentia in singulari habetur. Multa ita que atque praeclara sunt ea, in quibus Philosophia natura Iis de Deo cum Catholica fide conuenit, & i ii quibus illi obiliumanae Naturae imbecillitatem inseruire valet. iis
Veritates a quot de anima nostra in si a via Deo esi ex V phsiologia acceptae proponuntur,quae catholicas dei consentiunt. Cap. XVII.
Consequens modo est, ut a me demonstretur, hano eamdem philosophiae speculatiuae partem quam plurimas veritateS ad animas nostras pertinentes, nobis non tantum, ut philosophantibus , verumetiam , ut Catholicis exponere, Porro ut anima ipsa nostra, qua ratione a Deo, mediantibus causis naturalibus, huic mortali corpori coniungitur, spectari possit. tum etiam , ut uirtutibus perficiatur : atque exornetur. denique, ut tandem pulchrior eLfecta, ipsi Deo, a quo procreata est, grata magis fiat: ut ob
36쪽
virtutum operationes, auxilio simul diuinae gratiae , eodem Deo, ut summo bono, in aeternum frui: mereatur intercedentibus fide, spe, & charitate diuinitus infusis. Proptereaveritates s tum ad animam ipsam , ut a Deo &. natura nobis tribuitur; tum quo ad virtutum genera, quibus informari debet, recenseboirac easdem ex naturali philolophia deduci posse ostendam . Quantum itaque ad primum essendi modum animae nostrae pertinere, Videtur. quinque toti ςrita n . conclusiones statuere; quarum Prima sir haec. Anima nin eo lusi. . stra, ut intelligens a Deo ortum ducit. Secunda sit haec. Secunda eadem immortalis existit. Tertia, numero multiplicata se- cundum numerum hominum, & humanorum corporum. ebclusio. Quarta. Anima , ex coniunctione cum corpore, non nihil si arta imperfectionis contrahit. Quinta, & vltima. Post hanc Vi- z. . . tam, a Diuina Iustitia, aut praemiis insibi itur, aut punituri Gelissis. Pro ut cum hoc corpore bene aut male se gessit.
i inPrima conclusio monstratur. CF. XVI i I . . sin
P Rima itaque conclusio si ad Philosophiam naturalem ipsius Platonisi recurramus , quae praecipue in D
maro continetur ) est manifesta. Ibi enim Plato clarissi-- me confitetur, animam nostram' a Deo procreatam esse , α productam in eodem cratere in quo etiam, & anima
Vniuersi apud ipsum producta fuit , idest ad exemplar ianimae Mundi; quae, ex huius magni Philosophi sententia; cuncta vivificat, regit, & mouet S&cuius operationes partim cum corpore communes sunt, Vt mouere , partim propriae , ut intelligere, & discurrere. Ita anima nostra corpus illud regit, vivificat, & mouet; & illius operationes Partim communes cum corpore sunt, ut vegetare sentire, α mouere,partim propriae, ut intelligere , & ratiocinari ex quo loco hae tres veritates ex tanti Philosophi sententia cla irissime colliguntur, videlicet animam nostram a Deo crea-
37쪽
ri. aliquam operationem propriam habere & esse immortalem: reliqua vero : quae ipse addit de anima mundi. de productione nostraru animaru ante corpora & alia huiuscemo Gh. . di ut falsa & rationi & fidei repugnati a. Similiter si natur iis Ari- lem Philosophiam Aristotelisco sideremus; animam a Deopst ri oriri luce meridiana clarius videbimus. Nam secundo de generatione animalium capite tertio, quoniam anima intelle ctiva, ut intellectiva, non utitur in intelligendo parte aliqua corporis, quemadmodum caeterae inferiores potestateS; propterea concludens dicit 3 Restat igitur, ut mens sola extrinsecus accedat;eaque sola diuina sit: nihil enim cum eius actione communicat actio corporalis . Quibus verbis Ari- . stoteles nihil aliud sibi vult, nisi animam nostram, ut intel- ligentem , non deduci de non esse ad esse, quemadmodum formae materiales de potentia materiae educuntur; sed ab extrinseco conditore , quocum ipsam cognationem habet. Theolo a Ita Augustinus sanctus,& alij Doctores catholicae Ecclesiae, halis ' eX primis capitibuS Moysis in Genesi, eliciunt ; Animam a Deo creari formato corpore ;&simul in illud iam formatu infundi. Quam ob rem ,asi iustς vixerit, ad Deum redit, dccorpus ad Terram;ex qua formatum est,Idem confirmant, ut videre est apud eundem Augustinum sanctum in libro de Genesi ad litteram. ubi ipse de. anima nostra, eius immortalitate loquitur, capite sata ,
Secunda sologica conclusio ostend tur. Cap . XIX.
SEcunda conclusio etiam a naturali philosophia consormiter catholicae fidei determinatur , scilicet; animam nostram esse immortalem, & remanere corrupto corpore, Pti .isti Vt patet: quantum ad Platonem attinet in Phaedone, in ainbora- Phaedro, in Timaeo, & alibi. una ex Praecipuis eius argu-. μ' mentationibus, quae huiuscemodi tum ueram , tum piam1.Ratio. sententiam confirmat, hunc in modum sermari potest. Anima nostra diuinorum cognitionem expetit, & quo magis
38쪽
ab his rebus corporeis abstrahitur, eo melius, & sincerius aliquid illorum percipiti. ergo diuina ac immortalis est , dea corpore seiuncta , optime etiam illa intelliget: At antecedens usrum est. ergo, χ cosequens. Coniunctum deducitur. quantum quidem ad desideri una, quia alioquin frustra animae nostrae inditum esset, nisi aliquando perfecte diuina intellecturi simus & cum id nobis in hac uita minime conti n-gat,ob infinita paene corporis impedimenta, sequitur quod in alia uita consequemur. Quantum uero ad cognitionem aliquam illorum per excessum mentis, id summi eXperiuntur philosophantes, ut Mercurius termaximus de se ipso in principio Pimandri aliarit. S ut de Platone refert Aristotelas in libro de philosophia, seu Theologia mystica AEgyptiorum, &. A ssyriorum. Ad haec Plotinus de se ipso in s . libro quartς AEneadis capitulo primo, cuius uerba sunt haec Sae' pae quidem experrectus e corpore ad me ipsum , & extra caetera positus, intraque me receptus, pulchritudinem in tueor admiranda; tunc confido quam maxime sortiS me eL .si R. se praestantioris. Potest etiam hoc idem ratione comprobari , propterea quod si, cum inforti cogitatione alicuius sumus, amicum praetereuntem minime videmus: & cogitatio de diuinis ob lummam praestantiam ,&admirabilis uoluptatis concomitantiam , fortissima omnium cogitationum est 3 quid mirum, si nos a cogitatione omnis alterius, & inferioris rei, tunc distrahamur ; consopitis, & quasi ligatis omnibus facultatibus animae sentientibus , ac ipsa motrice;
ita ut neque etiam respiremus . Vnde magna deincepS respiratione opus est; ut muneri moderatarum respirationum sasi staciamus: extra spirando halitus cordis nimis excalefactos, & aerem frigidum pro cordis calore moderando, intus spirando. Ratio Aristotelis . est haec, & hoc pacto ab ipse formatur. Si anima habet aliquam operationem propria est separabilis , ac diuina : Sed anima nostra ut intelligens operationem propriam habet, ergo anima nostra, ut intel-- D a ligens
39쪽
ligens separabilis, &diuina existit. Maior est eiusdem pHlosophi primo de Anima contextu I3'. Minor atque conclusio etiam ipsius inta o superius euato . uidelic* priamo de Generatione animalium capite tertio.. Maior ptob tur propterea quia, si anima paenitus mortalis isteret quo ad omnes etiam eius Operationes , ob partem materialem perquam posset esse & non esse, materialis existeret . pra terquam quod, si aliquam ea eius operationibus sine corpore edit, separate operari poterit 3 neque nustra erit: Minor probatur dupliciter . primo quidem abi Aristbtele rettio de Anima Contextu septimo: quia si i ntellecti0 fieret in diante parte organica, sicu exena pli gratia, uisio media
te oculo, & auditio mediantibus aulibus . laederetur ab excellenti intelligilli. quemadmodum sensatio ab exceden te obiecto 'laeso org ino. Sed non laeditur intellectio, laeta ulla parte corporis: ergo intellectus pars alumae organica minime est. Id quod etiam haec alia ratione confirmari po-3. Ratio. test. Si intellectus noster pars organica , & materialis'extia steret, particeps conditionum materiς esset,& partium an mae materialium: materiae etenim est, sormas suas partici
lari ter,& signate recipere: sensuum particulariter, & signa' te recipere, & per illas species res in particulari cognoscere Αt intellemis noster per se particularium simulachra non recipit, nequo particulariter intelligit: nisi ope sensus , sed recipit species abstracto representantes in uniuersali, & a stram intelligit. Ergo non est virtus materialis,& organica sed abstracta, & a materia imm Gnis Argumentatio Aristo- relis consimilis este videtur rationi ipsius Platonis in Dial
go illo, qui dicitur Phaedrus vel de Pulchro, quae huiust
Qtio I per se mouetur, semper mouetur, & ita sempiternum existit. Sed omnis anima , scilicet humana per se mouetur idest, libere corpori dominans, non autem, Ut animae brutorum, quae potius in suis operationibus a corporis Di tems
40쪽
temperie ducuntur, igitur omnis anima humana perpetuo suis motibus, scilicet intellectione & volitione mouetur, de ita est immortalis . . ., nc A L. Mi
TErtia conclusio sic habet anima nostra intellectiva est
numero multiplex secundum numerum hominum. l nhac sane tum vera,tum recta, ac pia veritate Plato etiam, dc Aristoteles conueniunt. Plato quidemin Timaeo dicit, Ani- iis pia .mas nostras a Deo productas esse secundu numerum Astro, nu. rum. In Phaedone vult , honorum animas ad caelum redire,& ibi faeliciter vivere ι malorum vero ad loca sub Terra , dcibi puniri. At si una esset, ut finxit A verroes , siem per eadem manens cum hominibus, qui hic in vita remanent, degeret , Ariltoteles vero quamquam animae nostrae multit dinem nulli, in sua philosophia aperte nobis indicet, potest nihilominus ex eius docti ina deduci hisjtribus rationibus. quarum prima sit haec . Illa forma quae materiae sen- AH sibili coniungitur, ita ut totam minime contineat; dc indis stotelis ssolubiliter, numero multiplex est, aut esse potest sub eadem specie Haec est ipsius in primo de Caelo, ubi quaerit. Vtrum Mundus sit numero unus, aut multiplex , & concludit ipsum esse unum numero: propterea quod uniuersam suam materia occupat indissolubiliter. Sed anima humana corpori huic sensibili coniungitur, ita ut non occupet uniuersam materiam; nam anima Eudem ij tantum eius corpus OcEupat, &i continet, & anima mea solum modo meum &sic de caeteris. Anima igitur humana est multiplicata numero secundum numerum corporum humanorum. Secunda ar I G. gumentatio sit ista. Illa omnia, quae ita apparent in omnibus , aut in multis, ponenda sunt rationabiliter. Sed omnis alia λrma siue sit coniuncta corpori corruptibili, siue aeterno multiplex numero existit secundum numerum corporum