De temporum usu Plautino quaestiones selectae

71쪽

ea illitis iudicii causa a Langen proferri non debuit,

quod coniunctivus esset admissus respondet enim Plautinae consuetudini. c. s. 23i: Sic tandem si tu Iuniter sis mortuos, quom ad deos minores redierit regnum tuom, quis mihi uiseniet tergo aut capiti aut cruribus' i l. lor. 572: Ne tu hercle si te di ament, linguam comprimes. os t. 5M Ita te forabunt patibulatum per ias stimuleis Ierebrio huc si rereniat senes CL Gaae c. Si a t. ii 3 Audibis praeterea si eius redeat silia. Ρervenio nunc ad id genus enuntiatorum condicionalium, quod cum perinde atque illud quod adhuc

pertractavimus in protas coniunctivum, in apodosi indicativum habeat, tamen clare ab eo discernitur. Quae enim attuli adhuc, recte genuina nuntiata condicionalia appellari possunt quippe quae a Sunt indole ut protasi contineat apodoseos causam. Sed multa Sunt eiusdem speciei enuntiata condicionalia ad quae haec non pertinet ratio. Apodosis enim valet ita ut non pendeat ex condicione ussa protasis autem eo consilio cum apodosi coniungitur, ut apodosi cum omnino tum maxime valere incidente protas demonstretur Amph. 336 Non πλοι nunc ubi terrarum sim scio, si quis r et Calet. 9oy Nam alia si memorem quae disentris irtutem conducunt, Orast. Aul. 32o: Sexcenta sunt quae memorem, si sit

otium Epid. 73o Inνitus do hanc eniam tibi, nisi cogar Stich. I9 E re si em taceam seu loquar,

scio scire te, quam multas tecum miserias mulca-rim I bid. 171 Nunc si ridiculum quaerat hominem

quispiam, renalis ego sum cum Ornamentis Omnibus.

72쪽

Trin. 97 Ita ut accepi, si animum adνOrtas, dicam. Rud Ioeto: Numqui minus, si eniat nunc dominus quoiust, em qui inspectaν procul te hunc habere, fur sum minus quam tu 2 f. re r. iii.

637 Si roges, nihil pudent hic.

Continet igitur rotasis aliquid quod esse futurum exSpectatur. Atque quam proxime inter se absint futurum et coniun ptivus, ex ea re intellegi potest, quod locissimillimis indicativus futuri exhibeatur. s. o9 Siquid te olam, ubi eris Ad quem VerSum Sic adnotavit onius p. 478, 26: Olam pro elim. Capt.2o9 Immo edepol si erit occasio, haud dehortor. it. glor. 9: Mihi ad enarrandum hoc est comitas, si ad auscultandum ostra erit benignitas. Praesens autem, id quod fieri posse vidimus, pro futuro invenitur Poen. 79 Reνortor rursus denuo Carthaginem, si quid mandare ollis aut curarier. Ibi d. i5: Proba materies datast, si probum adhibes fabrum. Recte Blasius futurum a Pylade coniectum reiecit

reStituitque praesenS, eo argumento niSus quod p. 8attulit, in vers. il glor. 48o Erus si eniet si me quaeris, hic ero. Atque cum iis locis enuntiatum primarium non proprie apodosis enuntiati secundari appellari possit, tamen quae vera Sit apodosiS facile invenitur. Sicut, Ut uno exemplo nos continea-mUS, VerSU Oen. 79 Verba Sic Sunt Supplenda: Revortor rursus denuo Carthaginem, atque si quid mandare ollis, curabo. Est igitur quaedam brevitas dicendi agnoscenda, quae sit sermonis cotidiani. Quin etiam haec ratio, quae maxime aliena Si genuini enuntiatorum condicionalibus, usu venit ut enuntiata particula si insignita pro concessivis sint habenda. Atque etiam tum a lauto saepius coniunctivus eandem aere vim habet inique indicativus

73쪽

futuri Aul. 11 Famem hercle utendam, Si r es, nunquam dabit. Ibid. 254 Neque si capiam copiast A s. o4 Solus si ductem, referre gratiam nunquam potes Bacch. oo4 Nam ego non laturus sum, si iubeas maxime. os t. 35 Nec salus nobis saluti iam esse, si cupiat, potest. Si igitur in his exemplis plane abiit in usum particulam etsi Contra Blasius cum omnino quaereret de iis condicionalibus enuntiatis, quae exhiberent in protas coniunctivum, in apodosi indicativum, rem ita instituit a. p. 35 ut non quo iure positu esset coniunctivus, sed indicativus futuri ver praesentis, explicare Studeret. At nos id cognovimus indicativum explicatione non

indigere, cum plane absolute usurpetur coniunctivum autem ita esse interpretandum, ut exprimat exSpectari, dum condicio futuro tempore fiat. Quoniam vidimus tam artam esse cognationem inter coniunctivum et futurum, eo minu est mirandum, quod saepe coniunctivus praesentis vel perfecti in locum coniugationis periphrasticae succedit. it.

kl o r. 299 Quid fuat me, nescio I Ni d. 3o3 Eadem illi insidias dabo, quam mox horsum ad stabulum

iuνenix recipiat se a pabulo Persa 33: Haec dies summa hodiest, mea mi amica sitne libera an se mi- tutem sempiternam semiat. Ibi d. 234 Emo ero quoque, nisi scio quo agas te ' os t. 58 Qui scis an tibi istuc prius νeniat quam mihi Bacch. Io4: Quo Geniat, dis in manust. erc. 592 Redeat an

non nescio.

Adhuc nobis erat propositum, ut qua ratione ad vim meram futuralem coniunctiVu prope accederet exponeremus. Nunc ea de re S Videndum quam proxime interdum futurum ad coniunctivi naturam accesserit. Atque primum quidem pro coniunctivo po-

74쪽

- ίω -- tentiali, quo quidem aliquid modestius exprimatur, invenitur Bacch. 88; 'gabis me, ubi sit: isit. Epid. 26 Quem dices digniorem esse βο-minem hoc hodie Athenis alterum Μil glor. 657: At quidem illud aetatis qui sit, non in nies alterum

lepidiorem ad omne res. Deinde saepius futurum partes Suscipit coniunctivi deliberativi R id. 658 Iterum autem in perob,8Mil. glor. 973 Quid illa faciemus concubina quae domin Ibid. oeti: Quid ego hic astab tantispe eum M orma et factis sic frustra8 Seud. 847ὴ istacine causa tibi hodie nummum dabo Men i 98:

Ego saltabo Capt. 35 Quid fabulabor quid negabo aut quid fatebor I loci ubi pro hoc futuri

genere admissum Sit praeSenS, p. 4I-42 inVeniaS. Interdum etiam fit ut futurum minus id quod fieri oporteat, quam quod concedatur exprimat. Hunc in modum usurpatum videtur seu d. 13i8 Me dices aνidum esse hominem; dicis CDFZ; dices B flagitante metro Saepius autem sic usurpatum occurrit futurum scies'. cui praecedere solet quaestici As. 35o;

Capt. 338 Cas. 7 aliisque locis. Ad totum hoc genus futuri f. Ter Andr. 6I 2: Dabone ibid. 453 Quam ocabo Cic. ad fam. XIV, 4 quid aget meus Cicero XV, 4, 3 : Quaere

fortarae. Denique locus neglegendus non est qui exstaxΡSeud. 965: et eccum qui ex incerto faciet mihi quod quaero certius. Nam cum scriptorum classicorum more sine dubio ponendum fuisset coniunctiVuS, quippe qui qualitatem indicaret, hoc loco eodem munere fungitur praesens respondet autem qui faciet plane illi graecae locutioni ori mrasmi.

75쪽

Restant nonnullae futuri II proprietates, de quibus seorsim agendum erit. Atque cum vel doctissimi viri, quibus nomino advigium Hermannum Luebbertum,

qualis esset fu turi exacti apud priscos scriptores SuSanquiSiVerint, tamen operam non plane mihi videor perditurus, si hanc rem breviter retractabo. Nam Pro laturus nonnulla sum, quae aut plane ab illis sunt omissa, aut mihi non satis ad liquidum perducta videntur deinde id maxime ago, ut quam clarissime quomodo variae futuri II notiones ex una primaria sint derivandae appareat quod quam sit necesse infra docebimuS. Omissis futuri exacti formis contractis, de quibus copiose disseruit uebbertus, ad alias proprietates tranSeamus. Atque praemonendum videtur futurum exactum apud Plautum aut absolute aut relative usurpari posse. Illo modo si adhibetur, eundem actionis statum indicat atque perfectum logicum nisi quod hoc ad tempus praesens, illud ad futurum pertinet. Μen. i5 Quando is, eni parata res erit. Μost. 235: Iam ista quidem absiιmpla res erit. Persa. 135 Immo alium allegaνero. Cuius futuri

si plenam vim exprimere volumus, Sic St Verten

dum se merde einen ansi te uncta mi in u-kunis alten, damit r. . . . Huc pertinent ii loci quibus futuro exacto VentuS futurus rei iam factae indicetur. Accedit ad exempla a uebberto p. 85 allata Μ os t. iii et e n. ai)tertium Aul. 278 faxo et operam et inum

76쪽

perdiderit simul Deinde quae praeterea ad futuri exacti usum absolutum pertinent invenies apud ad-Vigium op . acad. II a p. 83 exposita. Iam pauca nobis dicenda sunt de suturi II usu relativo qui si est statuendus futuro II aliquid indicatur quod ante inliam ructionem 4uturo tempore sit absolutum. Atque haec est proprietas comicorum, ut saepissime hoc futuri genus usurpent in enuntiatis primariis: quod multo rarius fit apud scriptores classicos Causa autem inde est petenda, quod apud Plautum Sententiarum conexus saepe intercedit medius quasi inter parataxim et hypotaxim. Itaque enuntiata in quibus exhibetur futurum exactum, ad alia quae exhibent futurum eam habent relationem, ut in illis praecederet particula subiunctiva eorum Scriptorum genere dicendi apud quos valet coniunctio enuntiatorum artior Sed exempla ipsa examinemus: Amph. iooo Atque illuc sursum escendero, inde optime aspellam postquam ascendero, iSFellam . Epid. i5 Abiero sagitio cum maiore post reddes tamen Trin. Ioo7 Lubet obsereare quid agat huc concessero. Ibi d. 625 Huc aliquantum abscessero est lubido orationem audire duorum a nium C est lubido audire postquam abscesse 9 mil. lor. 448: Quiesce, inquam, istanc rem ego recte videro. quirace dum ider . os t. 117 Tu quiesce hanc rem modo petere: ego illum ut sit quietus, erberibus subegero. Aul. 665 Senex eccum autem ecfert foras tantisper huc ego ad ianuam concessero dum ecfert, concedam. Futuro ΙΙ igitur indicatur actio, quae plane

in idem temporis spatium incidat atque altera: quae ratio temporalis exprimatur, mi parataximadhibere velis, necesse est futurum exactum poni ad

hibita hypotaxi sussiceret suturum primum. Μost. 686:

77쪽

Euge optume eccum Iruc aedium dominus foras Simo progreditur ipsus huc concessero. l. ibo r. rao :Quaere ego hinc abscessero interim abs te huc dum quaeris abscedam. seud. 57 Concedere aliquantisper hinc mi intro lubet, dum concenturi in corde sucophantias tibicen os interea delectaνerit. Trin. 74 Nunc si opperiri is adνentum Charmidi, perlongumst huic ducendi interem abscesserit dubido. Atque iis quidem locis accedit ad futurum exactum particula interea qua accuratius ratio temporalis futuro ΙΙ indicata describatur ex quo intellegitur

futurum II iussa alii de causa adhiberio quam ut ratio temporalis plene significetur Longius vero prolatis finibus futurum exactum adhibetur a Plauto ea ratione, ut etsi actio ipsa ante quam aliquid factum erit mom exprimatur at certes illius uoco temporis suturi momentum cogitari possit. Quod si fit, saepe existit notio celeritatis, interdum quoque animi prompti

atque adeo procacis. Hanc autem notionem sic optime vertendo illustrabimus ut vocem Schon adiciamus.

te concessero. Iamne abis Pseud. ibo: Nam hunc fames iam occiderit Merc. a 4o: At tu edepol tu calidam picem bibito aegritudo abscesserit. Trvc. 547 Quo ocatus sum ire ad cenam mox huc cubitum enero ' Quo loco cis est notandum futurum exactum perinde atque saepissime futurum I accepisse notionem deliberativam. os t. 26 mi denumerato: ego illi denumeraνero.

78쪽

Sed hanc notionem futuri exacti sacile plane obrui nemo non percipit. Itaque fit ut futurum I prorsus Substituatur pro futuro I velut vix ullam differentiam percipimus Capt. 34 Immo alium potius misero.

illi obse asso foris. Pseud. o42 Quo iam esse

te is maxime ad eum duxero. Revera autem suturi exacti notionem hunc cursum tenuisse, ex eo essicitur, quod apud posteriores maximeque apud Terentium hoc tantum genus liberius usurpatum inVenitur. Cf. Terent. Heautont. 86 Iuνem. Ibi d. io : Invenero ibid. 676 Mero. Quint. Att. frg. l, Oclusero.

Cic. ad Quint. r. ΙΙ, I 5a, ridero. Restat ut de illo usu disseramus, ut pro futuro exacto perfectum substituatur in enuntiatis primariis quidem neque enim usquam occurrit tale quid in enuntiatis secundariis. In hoc autem genere dicendi minus accurate habita ratione tempori quadam cum vi res futura fingitur tanquam praesens. Quod rhetoricum, ut ita dicam, genus solummodo admittitur in

verbis pereundi perdendi similibusque Amph. 428 Victus sum, si dixeris. Ibid. 328 Perii, si me aspexerit. il glor. 63 : Disperistis, ni usque ad mortem male mulcassitis Pers. 73M: Nisi ex illunc hominem perdo, perii. S. I 8 Nam ni impetro, regem perdidi. Stich. o : Nam ni illos homines expello, ego occidi planissume. il glor. 3οὶ Nunc si indicium facio, interii; si taceo, interii tamen. Ti ii 59 et si alienatur, actumst de collo meo.

Forte miretur aliquis cur his duobus quo extremos posui locis in protas adhibeatur praesenS; neque enim ullam adesse rationem praesentis ex iis quidem quae p. 52 exposui colligendum videtur, cum minime ea quae contineatur protasi pro certo eventura

79쪽

putentur. Sed paullo aliter hic res quam illic se habet; nam illic in apodos exhibetur futurum hic autem in

utroque enuntiato tempora ad praesentiam loquentis pertinentia. eque igitur cum prorSUS praeSen re qUadam cum vi dicendi cogitetur, mirum est cur in protas positum Sit praeSenS. Sunt autem omnra quae attuli enuntiata condicionalia. Sunt etiam quaedam quae de futuri exacti in enuntiatis secundariis usu dici possint. am saepe etsi actio secundaria futuro tempore prius absoluta est quam actio primaria incidat, tamen futuro exacto neglecto futurum I vel, quoad eius fieri possit, eius loco praesen usurpatur Futurum I autem exstat his

locis: il glor. 246 Idem ego dicam, si ex me exquiret miles PNi d. 43 : Si falsa dices serio, excruciabere Pseud. 63: Haec cum ego a fororeνortar, facile ostendam parata. Ibi d. 949 Contumeliam si dices audies. Stich L: Quom ego

reνOVtar, Os monumentis commonefaciam bubulis. Atque cum Supra quaereremus omnino de futurorum usu in enuntiatis secundariis, nullum discrimen fecimus, Utrum pro futuro I ano praesens substitutum

esset. Sed Spectant exempla illic allata partim ad futurum I partim ad II. Atque ad hoc spectant : Epid. 6M Si sexaginta mihi dinumerantur minae, tuas possidebit mulier fax ferias. s. 193 Si mihi

dantur duo talenta argenti numerata in manum, hanc tibi noctem honoris causa gratiis dabo dono Sunt autem praeter haec muli alia quae enumerare operae pretium non sit : vel ex iis quae attuli rationem perspicieS. am cum iam Supra cognovimus futuro magis quam praesenti rationem temporalem urgeri, tum maxime hoc fit futuro II in quo accedit haec noti ut aliqua lactio innii aliam futuro tempore

80쪽

absoluta sit. Itaque si pro futuro I futurum atque

adeo praesens admittitur, magis actio ipsa respiciturnum fiat, quam quae sit ratio temporali accuratior. Iam priusquam ad finem perveniam, unum adiciendum mihi videtur. eisartus enim id omnino demonstrare studuit, nussam fere differentiam intercedere inter futuri II et futuri in enuntiatis primariis usum. Quod cum iis refellatur quae supra exposui, tum ita si quis iudicarit, nemo non intelleget quantum dicendi vatietatis, quantum subtilitatis, quantum denique gratiae ille Plauto sit adempturuS.

De futuri exacti usu Plautino Ienae 885 p. 3.

Hoc loco sacere non possum, quin profitear Semper mihi uti licuisse ad hunc libellum conficiendum opera et consiliis praeceptorum illustrissimorum et Reifferscheidii, quem nunc morte absumptum esse vehementer lugeo, et albelli. His semper pro ea qua mea studia regebant benevolentia gratiam habebo quam maximam.