Disquisitio de libertate civili apud veteres scripsit Barth. Jac. Lintelo de Geer

21쪽

his civitatem, siquidem bene ordinata suevit,

optimam etiam ac persectissimam fore. - Ne cesse est, Glauco reponit. - Τum Socrates δῆλου δὴ ἔτι σε ἡ τ ἐς ι καὶ EGρεια καδε σωφρων, καὶ

δικαια Io. His virtutibus, uti homo dum vivit veram dare debet, ita eaedem civitati ut selix sit maxime sunt colendae, quibus quippe neglectis, corrupta illa nec florere amplius

nec esse quidem potest. Ne autem existimemus virtutem civitatis nomen habere cum ho-lminis virtute commune, re ipsa tamen ab ea plurimum disserre cub, nam antiquorum Sententiam expressit Aristoteles cum diceret r

σώφρωv S . Iisdem ergo virtutibus , ac bomo , floret vigetque civitas et iisdem etiam vitiis corrumpitur et perit, hinc factum ut ea vitia,

quae singulis non nocere non possint, etiam In suis rebuspublicis maxime caVenda censue

rint Veteres. ι Plato de republ. IV. p. 427 E.

22쪽

Haec civitatis cum homine comparatio Propria suit antiquorum, Platonis maxime, politicae , quae huic peculiarem non tantum sormam dedit sed etiam optimos fructus produxit, nam sic nobis saccm praetulerunt cum ad hominis , tum ad civitatis naturam melius cognoscendam. Exstitit illa sponto ex conjunctione poli citicae cum philosophia, quae ab antiquissimis inde temporibus semper apud Groecos obtinuit, nam principes illi philosophi, sapientes dicti . civitatibus fere prausue runt , et politica arte insiguus, legibus latis

inclaruerunt et deinceps maximi viri de rebus politicis ita egerunt ut cum doctrina morali artem civilem arcte coniungerent: quid,

quod Aristoteles omnem de moribus disciplinam ad Politicam referre voluit, illamque hujus nomine putavit dicendam et). Cum enim antiquis civitas, S) esset, quod se ipsummovere, Virtutem Colere, vitiis corrumpi, hominis instar, posset, non mirum si eandem. iam qua homo ad Virtutem cori vertitur, ciis

vitati quoque adhibendum censuerint, et ho-

23쪽

minis conversionem tanquam partem huius majoris, totius scilicet civitatis, consideraverint. Quoties itaque veteres de salute civitatis provehenda cogitarunt, hominem respicere solebant, eiusque animum et rationem, qua ad felicitatem pervenire possit. Solent recentiores civitatum florem ex externis caussis repetere,

ex ditionis magnitudine et sertilitate , mercaturae flore, pecuniarum abundantia si , quae omnia antiqui corruptionis principia habebant et in qui contra internam tantum civitatis

rationem ejusque ad virtutem PTOgressus considerabant. Quomodo vero ad virtutem pervenire potest homo nisi morali disciplina animus ejus excultus suerit 3 Artes et doctrinae ingenium possunt acuere et mentis facultates excitare, sed probus bonusque ut fiat, prae omnibus vitium sugere debet et virtutis amore

odisse peccatum. Quid igitur Τ Εadem illa

morali doctrina ad virtutem adducendam civitatem esse Veteres arbitrati sunt eamque suae Politicae sundamentum habuerunt. Ex hac Ethicae et Ρoliticae conjunctione multa explicanda sunt, quae ceteroquin in antiqua-

24쪽

mitii civitatum bistoria mira nobis videri debent, ut judicia illa de civium moribus, quo rum vis tam late patuit; apud Atheuienses Areopagitae gravissimas caussas djudicabant,

sed maxima tamen eorum muneris pars erat morum cura , utque in intemperantes, socordes , pigros, libidinosos animadverterent cx et probabile est talia instituta apud alios quoque Graeciae populos adfuisse cu). Censori .hus vero apud Romanos cum alia munera,

tum hoc imprimis suit commissum, ut morum rationem haberent. Hinc etiam accidit ut maximum crimen ab antiquis haberetur si quis nova numina induxisset, ut Contra ipsam rempublicam peccasse censeretur 5 , et summi viri, Anaxagoras, Protagoras, ipse etiam Socrates damnati sint, quia novos Deos inducerent et iuventutem C rumpere conarentur.

Sic antiquis civitas persona moralia suit, cui Virtus scopus esse debet, quo tendat 4ὶ quod quo melius etiam intelligamus, iam quid de

civitatum origine et natura censuerint, videamus.

25쪽

De Antiquarum cAufatum natura. Totius anticlitor una Politicae princeps fuit et pii mari uiti illud placitum di ci Dila fes ciυibusCOHSIare, cUIod nobis noti in trutia accidere nou potest , qui seni pec civitatis Domine regionem quandam certis si tithus circumscriptam, intelligere solumus, qua devicta ct subjecta, civitatem ipsam sublatam putamus ; sed veteres non regionis linibus civitatem metiebatitur,liaec apud cos civibus ossiciet a tur . 'si ioculique essent loco. Et quacunque conditione, modo liberi ess iit et socii in coniuncti. Quum Ionia ab Harpago icta esset. Bias incolis suasit, ut in Sardiniam Davigantes ibi civitatem opulentam couderent ). Athenas Xerxes occupaverat, templa incenderat Deorum nec tamen ei vitatem amissam Themistocles habuit cum indignatus qliod quis eum απολιν VOCaSSet,

ῆς απέβαλον a). Noli erant antiquae civitates

serod. I. I70, vid etiam c. Ita ubi idem de Phocensibus narratur e f. Heuxdii diair. I. p. 42. 2) Plutare h. vii Uiuini η i. e. II, p. 1 7. Tllucydid. I. . VII, e. ω, 77. Euripidea in Phrixo. Tom. IX. P. Tm, edit. Nath.

26쪽

3trbes sed erant κοινωνιαι, civium communitates, sacris et institutis conjunctae. Quo autem suas de civitatum natura opiniones

melius exponere possent, solebant antiqui philosophi originem civitatum eXquirere et quaenam hominibus prima coeundi caussa suisset; quam eorum disputationem quia basis est . cui omnia superstruxerunt, nobis hoc loco praetermittere haud licet. Statuebant igitur, cum

aliae animantes natura Sua Soli gae essent

aliae congregatae et junctae viverent, homini illud imprimis societatis studium esse inna-ium si , quippe qui sua natura ita comparatus sit, ut sibi ipse sufficere haud possit, nisi aliorum auxilium accedat, et sic una cum aliis conjunctus mentis animique facultates explicet et excolat ca Sic homo, ut Aristotelea

ait, sit πολιτικον ζωον-πώης μελίττης καί πάντος

S). Praeterea animadvertexunt veteres in homine loquendi iacultatem, quae si solus vivere debuisset, quo tandem modo ipsi prosuisset i nunc autem maximum humanae societatis est vinculum έ . Hoe ita

i) Arist. Polit. I. I, 2. PIaio de republ. II. p. 36s B. Fulleborn. in anno t. ad Garvii vera Arist. Polit. II, Tli. p. Iae a sq. Cl. Heusdii tuitia Plii Ios. Platon. V. III, p. 58 sq. 2 Cieero de ometis I, 44. 3 Ariatos. PoIitic. I, e. 2 p. 1252 ef . Rou kena est optim. orma reipubl. p. s. Cicero de silib. V, 23. w. H. de Savorn in Loli man de notione eivitatis, p. I sqq. 4) Axis ot . Politie. I, 2, p. l252. Cieeris de Leg r. I, 9, de Republ. III, 2. Diuitiaco by Corale

27쪽

que studium, quo homo adigitur, ut se cum aliis conjungat. a natura ipsa habet acceptum. et sequitur ergo ad participandum alium ab

alio , communicandumquc inter omnes, honai, Nes natura esse informatos , unde naturalis illa hominum societas oritur, qua omties ita conjunguntur, ut nemo humani aliquid a se alienum putet, quaeque omnibus inter omnes Iatissime patet, atque in qua omnium rerum,

quas ad communem usitIn hominum naturagetiuit, Est servanda colli ruunitas , ut observe tur Graecorum in Overbii im amicorum esse

omnia communia I . Pristina aetate igItur. ut Plato sestive narrat. homines . nondum ad

magnum numerum auieti. Dat rati illo vinculo coniungebantur et Uγαποῖν καὶ-αλληλους, quiete degentes artiumque non sol uni sed malorum etiam expertes, nam κατὰ μιαυ ο7κησιν καὶ κατα γδεος διεσπαρμενοι, εὐηθέτεροι καἱ ἀνδρειότεροι καὶ ἄμα σωφρονες ροι καὶ σύμπαντα δικαιοτεροι erant et mor s avitos colentes atque πατρονομου-

μεvοι libere vagabantur sa). Haec sponte orientales gentes in memoriam revocant, quae Pectribus et familias divisae vivunt et maximum Natu, quem OmneS venerantur , sibi praepositum habere solent, qualem antiquitus Grae-

28쪽

eorum item fuisse conditionem , non desulit indicia ), sed cito tamen lii certas sedes Occuparunt. Nam, ut Pluto pergit, cum plures tales familiae ad unum locum convenis- Sent. Spolite urbem tanquam unam communem domum exstruebant, templa sestaque mox a cedebant et tandem etiam βουλευτηρι v, quo Seniores convenirent ut de communi salute deliberarent , constituebatur cub. Communis Deorum cultus, suit vinculum quo primum homines auctius conjuncti sue

runt c5 . quod non solum antiqui iam philo

sophi statuerunt, Verum ipsa antiquarum civitatu in historia ostendit. Nulla suit sere, in qua non templum haberetur insigne , in cuius vicinitate habitarent cives. Ubi autem leni pla aderant, ibi aderant etiam sesta, ad quae omnes conveniebant, ut deos celebrarent et simul ludis animum exhilararent. ΕX colebantur ita amicitiae sensus, animi iacultates sese explicabant Et oriebatur conjunctio quaedam , atque societatis studium magis magisque eos excitabat, ut, quod duce natura sponte secerant, id iam iudicio et ratione agere institue xent έ). Sic factum ut prima civitatum initia

29쪽

templa essent et deinde earum centrum mnn veni, una cum Acrop:,li et arce si , sed vinculo religioso brevi etiam civile accessit, EX-stiteruiat eleuim curia e , βουλευτήρια, ubi prin-

teniplo in M3cale promontorio jam conjunctisuerunt cum Tliales iis suadcret ut curiam conderent in insula Teo u . oraculo Delptii coab alitiquissimo inde aevo conjuncti fuerunt Graecine pol, uti , sed postea ibi fuit commune gentium Graecnrum βουλευτηρις 59. Apud Roma uos vor a Seianius Populique auctoritas semper usurpabatur.

Sic urbes civitatesque exstiterunt . primo sacris communibus post institutis etiam legibusque conjunctae , et ciυilis societas , quae multo arctior est quam naturalis illa . initiume opit. Ut enim ab illa in sinita discedatur, propior est, eiusdem gentis, nationis, linguae, qua in axime homines conjunguntur: interius etiam est, ejus dum esse civitatis. Multa enim sunt civibus inter se communiat serum, sana, porticus, viae, legos, jura, judicia, suffragia, consuetudines praeterea et D miliaritates, mul-

30쪽

tast fur cum inultis res ruti Oilesque contractae si), et, cIuo magis iii lio initium luce vivere anti- clui solebant i luo lito minus cum exteris erant otii rancti. eo interius cives erant colligati secum iuvicem , Eoque pluris civium nomensa cicbant; quo nomine antiqui omnia intelligebant, quibus prae servis et barbaris gloma iuri possent su). Non mirum igitur tanti eos jus civitatis secisse et ejus honorem validissimum suisse vinculum, quod eos consociaret, sed praeterea quicunque civis esset, imperii publici erat particeps. Mature enim ex illo SOCictatis aequalitatisque studio, quo flagrabantanti lui , coiiciones populi exstiterunt, quarum auctoritas Oo major suit sacta, quo libertatis studium magis exardesceret, atque respublicae illae

EXi Sterent, quas Communitates, κοιvωvιας, rite di-CRS . et quarum centIrum essent populi concio

nes, ἐκκλησιm, qitibus sublatis ipsa civitas sublata esse censebatur. His cives intererant , qui hoc ipsum in summi beneficii loco ponebant, quare eum tantum civem habendum esse ait

Aristoteles qui sit et in populi concione suum possit suffragium prosei re 5 . Non vero derepente sed paullatim sese illud

antiquorum communitatis studium explicuit, et Sensim corum Civitates rerumpublicarum sor-