Disquisitio de libertate civili apud veteres scripsit Barth. Jac. Lintelo de Geer

41쪽

ut obicem poneret certas leges dodit . ut ita cives conjungeret et nequalitas major induceretur. Haud minores sita: runt Athenis lites , Codro mortuo, vulgus inter et divites, et vix a bellis quietem adepti τρυ παλαιαν HLς eraσιν ἐςασίαζου ὐπὸ ρ τῆς πολιτειας u). Prodiit Draco, sed Datiaram civitatis haud respiciens leges tulit quae cito evanuerunt, quia metu ci Ves continere voluit. Hoc animadvertit Solon et continuo ut majorem ne lualitate in civium induceret σει ταχθείαν iras lituit, tu in communia instituit convivia et festa et assuevit suos cives inas, vi in is

αλληλοις , atque sic leges condidit, si Donoptimas, quae certe diri manere ut, quia DR-

Boniae autem Vix Oxarti reges erant, POPulusque suam vindicaverat libertatem , quin Ρlebs cum patriolis litigarset. Λdorat enim Romae plebs, quae huic rei publicae propria fuit, et medium inter patricios et vulgus locum obtinuit i), hinc sactum, ut lites hae non caedo

et sanguine . riti saepius apud Graecos, essent Commaculatae , sed agerentur omnia juris ratione et auctoritate. Non expulit plebs optimates,

42쪽

ut sola pro lubitu omnia ageret, sed ipsa urbe cessit, tanquam suae virtutis sibi conseia 1 , ii ii serre diutius patrici Omin injurias non ΡOSSet, at lue sic tandem creati sunt Tribuni

plebis , certae leges constitutae Sunt, communiculi magistratus et aequalitas inter ordines et cives inducta est simulque eon Sensus obtinuit. Ρrosuerunt sine dubio hae lites ad aequalitatem inter cives constituendam , imo necessariae erant, ut aliquando harmonia et concentus inter eos oriretur. Sic vindex unusquisque fiebat communis libertatis et omnes se in xl ccinquasi custodiebant. Compavanti has civiles cimtentiones cum factionibus , quae ΡOStes , corruptis moribus, in antiquis rebuspublicis Exstiterunt , discrimen facile parebit. Tum Athenis exstiterunt, qui democratiatri retiuere , alii qui eam mutare Vellent, quorum hi, ut Suum propositum assequerentur, hostibus uio-tatem prodere haud recusauci aut ab , Romani,

toto terrarum Orbe sibi subjecto , scaevum vexieruiit in cives imo ciet tam non amplius se

nomine dicebant, sed a duce S3llani, Mariani dicti, non patriam ProPugnabant, sed huic illive duci subjicere eam conabantur , quantum illis dissimiles proavis, qui, licet secum in i-

43쪽

eeni disceptarent, simul ac liostes advenirent, avide ad patriam defende adam in castra Pue

optimam igitur civitatis conditionem e civium moribus antiqui dixivarunt et virtus civium moralis principium civitatum felicitatis crat, quia sic vera demum aequalitas et conjunctio obtinere potuit, de quo ut apud nos secus sere existimatur, ita hoc ad antiquorum politicam , et imprimis eorum de legibus et Iala, intelligenda maximi esse momenti nemo dubitabit.

Db Hatis seu cratia. Philosophi ac et poeseos arctissima suit antiquitus coniunctio. et in aliam abest ut sun nra1s

Graecorum plii losophus Plato illam coniunctionem improbaret, ut, qui ipse iuvenis poes in tractaverat , in philosophando hanc artem saepius adhiberet et . Haud mirum igitur si poetarum move myttios et sabulas quasdam fingebat sub inde , ut sua placita melius dcclarare et exponere posset, in quibus haud minima habenda illa est, is uam Pla o Protagoram Sophistam se cit

44쪽

nsa antem, qua anti litarum civitatum vincula egi Pgie inclicavit. Epimetti ei levitate, sic narrat. lioni ii ies nudi relicti erant et amnis destituti quibus sibi victum quaererent Silanaque vitam possent defenderet quod animadvertens Prometheus, cui Dii proprie munus dederant ut dona alii malibus omnibus distribueret . quique hoc fratri roganti aegre concesserat, surri-Piiit a Diis τὸν εντεχνον σοφiανὴ sed ne sic quidem

homo nec contra seros Deo contra alios homines satis erat instructus t μ' ors αθροισθεῖεν, ἡδί

ωστε πάλιν σκεδαννύμενοι διεφε, ιροντο. Ζεύς συνδείσας περ ι τω γενει ἡμων, απολοιτο παν, 'Eρμῆν πεμπει ἄγοντα εις ανθρώπους ἀιδω σε καὶ δίκην, nsu πόλεων κόσμοι σε καὶ δεσμοὶ, φιλιας συναγωγοῖ.

ῶσπερ αλλων τεχνων ' καὶ νόμοv γε θες παρ εμου, του μὴ δυνάμενον αἰδους καὶ δικης μετέχειν, κτει-

νειν νοσον Ψόλεως I). Habet omnino baee Protagorae narratio, quae mira videri debeant, uti pudoris illa eum iure conjunctio et quo sensu haec civitatum vincula dici possint et ornamenta, litibus amicitia constitiatur; sed res accuratius considerantibus sponte palam siet. Plato ri 9 δίκηs in hac sa-

45쪽

hii in memorans ea iusti sensum intollexisse vi

detur, imo ipsam ii astitiam , ut idem sit quod alibi ri 9 δικαιοσυνηυ dixit ci), ad quam decla

randam palmarium suum de reptililica opus conscripsit, in quo hanc justiti te esse Iantur; mostendit, ut unusquisque unam rem Pro OH Dibus tractaret , nec alienis sese negotiis immisceret. id agens cui natura ipsa eum

aptum reddidit s2 . Ita justitia non solum

eo constat, ut nemini sua abripias aut nude unicuique suum reddas, sed ost illa constans et Perseetua voluntaa. qua cuique id . quod in re a nobis exspectare possit. libenter tribuimus, quae, Cum ceterae Virtutes tacitae quasi sint et intus inclusae, sola Est quae ncc sibi taD- tum conciliata sit nec Occulta. sed foras tota promineat et ad benefaciendum prona sit et

quam plurimis prosit c S). Hinc Cicero liberali

tatem et benescentiam ad justitiam retulit, quam rationem dixit, qua societas hominum inter ipsos et vitae quasi communitas colatinetur 4'. Quanto magis igitur civium societas apud antiquos i Κοινωνιαι antiquae erant civitates , tibi cives Don sibi nati censebautur, sed partem

46쪽

Ortus eorum patria, partem ceteri cives sibi vindicabant i l , atque ita siue justitia civitas con Stare non potuit, ubi mutua abesset civium benevolentia, nec pro omnibus, sed sibi IutSque operaretur et viveret. Quo autem' modo ibi consensus adesset, ubi singuli sibi tantum prospicerent cives et maxima virtutis pars e civitate evanuerit 3 Uti enim homines homi-rium Cis ussa sunt generati , ut ipsi inter se alii aliis prodesse possint, ita in hoc naturam duceni sequi debemus, communes utilitates in medium assurre, mutatione ossiciorum, dando, aecipiendo, tum artibus . tum opera, tum facultatibus devincire hominum inter boni ines societatem cub, sic demum vera civium inter cives conjunctio exsistit, qua nulla est arctior societas. Hoc sensu ius seinculum et Ornamentum

elotiatum Plato dixit. si nemo id sibi prosuturum putaret, quod aliis nocere posset, atque ita omnes communes conferrent utilitates, nec ei est obloquutus Aristoteles, quum dixit:

Quid vero de pudore dicemus , de quo idem. quod de justitia, Plato assirmavit 7 Memorare

certe pudorem tanquam civitatis vinculum, recentiores politici non solente nec mirum. Alia plane erat antiquarum, alia est Tecentiorum

icero de repulit. I. 4. Hermanii Lelirb. P. 114. 2ὶ Cicero de ostie. I. 7. 3 Aristol. Pol ille. III, l2. p. l282.

47쪽

civitatum ratio. pulcliri venustique studii veterus flagi abant, ad quod excitandum et alendum tota juvcntiatis institutio pertinebat. et vix pueri literarunt e leniet ita Perci Perant, qui ucarmina poetam in lege vent, in quibus multa

inerant monita, narratiori es, laude A, Virorum quo Clarorum encomia. ut Puer aemulation E acoetasas, illos imitari et talis ipse evadere gcsi iret th A pueris igitur apud antiquos in

animis excolobatur aceY quidam idemque certus tam honesti decorique . tum pulchri venus lique sensns, quo nil non magnum, Praecla

amore complexebantur 2 . Sponte quid pul- clivum et decocum . quid turpe ct inhonestum esset antiqui sentiebant. et quo magis sentiebant. eo magis eos Pudere debuit, si quid. quod vel minimum ab honesto distaret, pexegissent. Hinc etenim pudor et verecundia in animo oritur, Si quis ejus quod turpe essct scint, sibi sit conscius. Et quis est qui non jam animadvertat quanta pudoris vis in antiquis civitatibus esse de buerit. in quibus omnes virtuti studere debebant , quarumque selieitas et salus moriti ncivium innitebatur , vere etenim Cicero : eustos, inquit, virtutum omnium dedecus fugiens lata-

48쪽

demque maxime consequens verecundia est i).lla Dc igitur ubi cives mentibus infixam habent, fieri non potest, ut mores corrupti evadunt, sed sibi quisque tum optimus cuStos , De a recti tramite cedat ab , et legibus etiamsi Poenae et supΡlicia constituantur, multo tamen magis quam his, pudore a sceleribus retine-butitur , hanc legem sibi inscriptam quasi hahentes, ut multo quam poeia am magis civium oculos metuant Eorumqile reprehensionem 5 . Itaque optimum et Vehementissimum ad virtutem justitiamque coIendam atque exercendam incitamentum pudor e St, et Propterea Veteres Politici ut pudor a teneris iude civium mentibus injiceretur etiam etiamque praecepexunt.

πασι νενομικε ἰέ); Sic Atheniensis hospes apud Platonem Cretensem Cliniam rogat, id cui iuudeinde παισὶ δε, inquit, αἰδω χρὴ, πολλὸν, οὐ χρυσον, καταλείπειν 5 . Ipse adeo Plato sui temt,olis corruptelam et infelicem civitatis conditione in

hinc repetitum ivit, quia hominus non puduit

49쪽

RRamplius quod mali essent cr). Ut igitur vigeat

in civitate morum honestas et civiuin virtus, adesse apud cives debet η μευ επι τοῖς αωχυννε, ἐπὶ δε τοῖς καλοῖς φιλοτιμIα, οὐ γαρ ετιν

ερπα ἐξεργαζεσθαι a . Non suit haec ipsius Platonis tantum sententia. sed totius antiquitatis, jus et Pudorem vincula esse et ornamenta civitataim, quam antiquarum rerumpublicarum historia haud infirmare videtur, imo rem iam Homerus seu sit, qui, ubi Troiani ad ipsas naves jam accessissent , Graecos non aufugisse narrat, - ισχε γαρ αἰδαι και δέος ' γαρ ὁμόκλεον ἀλληλοισιν 3 . Sed Graecarum civitatum vis et conjuuctio

maxime in illo ceaetamine apparuit, quo Asive copias debellarunt, tum ducti imprimis suerunt illa rora καλοῖς et dictum illud patuit quod Ρlato de amicorum cohorte usurpavit:

Sed haud minus pudor fuit et iusti amor. quo

conjungebantur, quae eos ad tanta facinora duxerunt. Hoc ipsi fassi sunt, κατ' ἐκελον

50쪽

κις ε7πομεν I). Hoc tempore Atheniensium ci Vitas, et vero tota GYAccia, a lII annis libe-rBta, maxime floruit u)ε et initio belli Pelo-t,olinesiaci Archidamas Spartanorum sortitudi-uum ex studio illo et sensu. quo dedecus vita- baut . durivavit 5ὶ r nec Pericles assirmare du- . bitavit δια δεος οὐ παρανομουμεν s.). Sed deinde illa και αἰδως apud plurimos Graeciae populos eVanuit uua cum morum integritate , quo factum ut, vinculis sesutis, ipsae civitates omnem suam Visn amiserint. Cum vero Thebarum postea civitas et genus Aeolicum, post Iones et Dorus, vires suas explicare et vigere lucet it, ut Sub Epamino udae et Ρelopidae auspiciis ipsam sibi Spartam tantum non subjecit, tutu sacra illa cohors aderat,

Diuitiaco by Corale