장음표시 사용
181쪽
TRMT. M. LIB. III. e P. 1. 33I
o. Num teneatur venditor praegiare evictionem, quamvis non promi erat 'R. Maxima, tenetur ad ipsam , postquam res vendita fuerit Eviela, L. Non dubitetur 6. C. de eviet. . ibi. Non dubiIesur, etsi mecialiter vendi.
tor evieιionem non momiseris, re evicta, eae emis cometere actionem. Et quidem venditor tenetur m evicta restituere emptori totum pretium ., si tola res luerit evicta, et partem solum , si pars lanluis evicta sit. L. I. L.
x3, et L. 64. D. de ovi ei. Quinimo venditor re evicta, non solum. Pretium, sed etiam tenetur emptori restituere, Et praestare totum id quod ipsius emptoris interest, rem suisse evictam, L. Titiua M. D. de Bel . empl. ,et L. O. , D. de evici., M:a ista re eae e to, aeuo non ad pretium qumMaal re-emiendum, aed ad id, quod interest emplaria, compeιι . Nomine autem illius , quod interest, venit lucrum Eessans, et damnum emergens, L. Si sta. rilis 2 i. g. 3. D. de aet. Ompl. 1 . O. Num dantur easus, in quibus venditor non teneter da emesiona R. Dari, et t. est quando emptor non denuntiavit venditori litem molam esse, ut eam defendere L. Cingitor, et L. Empti aesio ax. C. de evici. , et p. Sa venditur 7. de emption ., et vendit. lΙ. Quando emptor scienter emit rem alienam a Iuro, tune sui non tenetur de eviolione uisi specialiter conventum sit de ea, L. S fundum, D. do evici. IV. Quando xonditore absente, emptor non appellavit a sententia, L. Eexemtur 63. D. eod. lit IV, Quando emptor potest usucapere, et non usucapit. L.& dicιum M. D. eod.
Q. An peeeei, qui coctu alterum, rem suam auato melio vendere 7 R. Maxime,et quidem graviter, vel leviter pro quantitatu materiae, qui Deit iniuriam do oo, L. Invisum a. f. de motrab. empl. Si ita commu-uilor. . . '
n. Dari, ei I. Est si adsit publica nee sitas, vel inopia , v. g. Puteoli eiu .,n-m iuno potost cogi civis a Magistratu ad vendendum justo pretio ta-Xalo, argum. L. a. D. de ossio. Praeseel. urb., et L. 14., et 18. c. de Operib. publie. Il. Quando requiritur res aliena ad publicum favorem , uti silandus personae privatas sit necessarius ad construetionem , vel ampliatio- nam Civitatis , Principis Palatii , Templi ete , argum. L. Si laeva D. que madmod. servil. a mili., vi L. Si quis mis4rum Ra. D. de relig. et Ampi. super. iii. Quando dominus ulmis severe, ne iobumanae tractat servum si si qua praedii pars fuerit evieta quo tanti sit, ut emplor integris in pra
dium sino ipsa non adquisivisset, optio si datur vel contrMlum resoindendi, valuestimationem partis evieiae, inspecto temPore exietionis, a venditore Fetendi: aria 482., et seq. Praeterea licet emptionis contractui paelum non acoesserit, quod Tenditor em plorem de rei evictiono liuiomnem redderet, ad iudemni latem tamen adigitur: art. 47a , ad proinde tum pretium reddore tonetur, tum impensas, et damna , quos passus fuerit emptor: ari. I 4et 6. Alvero si emplor in jus venditorem non vocaverit, seque defendere neglexerit, et sententia in rem iudicatam transierit; vendit opde avi eliona minime tenetur, si probet ne lionem rite elidi potuisse: art. 3486: aequo
182쪽
suum; tune enim cogi potest eum vendere, g. a. Insili. til. de his, qui sunt sui vel alieo. Sur. si . g. II. Ne me elum presio
Justitia eoniraelus amplionis , et venditionis sita est in aequalitat , quaa servari debet inter rem et pretium, secus nullus erit contractus L. 3d.
n. Est pecunia valori rei eo mimensurata , alquB illum exaequans. Duqplex est Iesisimum, seu legato, et naturale, Seu vulgaro. Primum est illiud, quod a Lego publica, seu a Principe, vel ab alio superiore legi limo est iii-xatum. Seouodum est i Ilud, quod est i atum a communi hominum existiqmatione, et dicitur etiam pretium fori.
o. Quompleae est presitim uulsara IR. Triplex est, scilieet supremum medium, ei infimum. GPremum est illud, supra quod venditor juste non potest vendere. Insmum est illud infra quod emptor justo non potest emere. Medium vero est illud, quod est medium inter supremum, et insimum; ita ut si modium sit centum, insimum est nouaginta quinque, supremum cent m, et quinque. Supremum alii vo eant rigorosum, Infimum pium, Medium moderarum.
Quoad latitudinem justi pretii definiendam iudieio prudentum standum
osse, ita ut si res sit pretiosior, latitudo sit major, si rea sit minWs pretiosa, latitudo sit minor, v. g. Si pretium rei sit cenium, supremum erit centum, et quiuque, insimum nonaginta quinque. Item si pretium inedium sit vigimii, insimum erit decem , et novem, Rupremum erit unum, et viginti. Unde quamdiu emptio, et vendilio fit intra limiles pretu summi, et ivsimi, ost j in Ela, et licita in utroque soro, quamvis eadem res speeifica ab aliis infimo , et ab aliis medio, et ab a Fiis summo pretio vendatur, et resp tive ematur. Conein ., Antoiu. , La mau lib. 3. Tract. 4. cap. 17. g. 1. n. 4. , aliiqua
comm uulter. i) Emptio venditio praeter alias caussas communes, ex ovibus contractus omnes solvuntur ob laesionem quoque enormem, nempe ultra uimidium iusti pretii rei hemobilis rescindi fitest:quae aclio competit venditori, licet in contractu huic juxteesserit, at intra biennium, ut supra innuimus, instituenda: ari. 15sq. et 1522. Hac actiono in iudicio odmissa emptori potestatem facit lex vel rex restituendi, vel retinendi. Primo casu rem eum fructibus a die petitionis restituero tenetur,pro. tium vero, quod solvit cum usuris a die ejusdem petitionis, vel tempore solutionis, si nullum perceperit fructum, recipiet. Altero casu, Datam rei aestimati em cum usuris a dio inchoatast rescissionis solvero tenetur: art. I 527., et I 528. Atuero uacasu rescissimis, onera singul*, quaφ ab emptore pMedio fuerint imposita, evanis
scunt, iisquo venditor minime tenetur: arg. ex art. II 36. et RoII. Tum quoad i pensas: euditor necessarias solvere tenetur,utiles, qualenus res pretiosiores iactas fuerinlr ad voluptuosas vero non tenetur; eaeque auferri possvul, si res doleriores non ruddantur: Belaine ri, S. n. si, et a 47. post. β6. et v. v.
Praeterea actio isthaeo rescissionis admitti nequii: I. post biennium ad te initi contractus , ac proindo spatium istRd perentorio decurrit coutra absentes , interdictos, nuptas: immo si pactum retrovendendi adpositum suorii, biennium quoque noumspeodi,ur: R. in rerum venditionibus, quae nonnisi ritu i diciario, cavata creuit distrabi possunt: art. 152R., et 1 39. Duil goo by GO le
183쪽
n. Ex quadruplici, scilicet ex multitudiue emptorum, ex abundantia Pe cuniae; ex coritate mercium, et ex paucitate venditorum i .
i'. Etiam ex quadruplici, scilicet ex multitudine venditorum, ex abundantia mercium, ex caritate pecuniae, et ex penuria, sive pauci tale empto rum. Lem. , Lavinhu, alii lye cominu uiter Q. ouo pretio potesι quis vendere, et quo potest quis emere, quario pretium esι vulgura an . Seclusa iraude, venditorem posse veodere usque ad supremum prinitum, et emptorem poνse emere usque ad insimum preιium, secus ambo pec- pt contra justitiam, et ad resiliuiiopem tenentur ex iustitiae commulat, vae laesione. Et sic intelligendum illud Pomponii in L. 16. D. de minorib. D prelio emptionis, et vendisionis naturositer licere eonDa4entibus Re eιrcumventre, quatenus Milicet venditores, et emptores possunt se circumventro infra latitudinem justi pretii, hoc est vel iusivii, vel medii, vel supremi. Less. , Larman, et vid. covarruv. lib. g. variar. cap. 3. n. a.
. Num pos is mereator, qui rem vendis pretio insimo, pretium redu sera ad medum, vel avremum,oe ua rei diminutione,m endo arisiceι men3uram rR. Minime, quia hoc esset eontra conventionem , et proinde ProximuM deciperet contra justitiam summutativam. Ita eommuniter, et D. Thom. 2.
. Num re3, guae 3ub Iasta venditur, et per auesionem vulgo ali' ia- eanto pote ι enim minoris, vel vendi pluris, quom valvi R. Maxime, modo absit iraus, et dolus , quia thi merces incerto , et D tuito pretio subjiciuntur. Dixi modo absit frava, es dolus, sive ex pdrie
venditoris , si celet oce ullum vitium rei, aut si siclos lici latores immittat , qui emptores singant, ut pretium augeatur, sive ex parte emplaris, Si vi, metu, fraude, minis impediat, ne alii plus osserant; sive ex parte aliorum , . g. Progeneiarum , si exponunt res vendendas eo tempore, quo pauet emptores adsunt, ut merces amicis suis adjudicentur. Qui omnes tenentur
ad illius pretii restitutionem, ad quod de se res licitata perveniret, sive te'neatur illud restituere , doues perveuiatur ad justum pretium, quia i ψ'riam Proximo asserunt i) Nolandum quod praeelso ob dilationem , aut solutionis anticipatiovem , nou
vieSi prelium augeri, nec minui interveniret alius titulus periculi aut damni, aut lucri cessantis, de quibus litulis semper monendus est omplor,ul dictum est: n. 43. Et bie advertendum quod mercatores vendendo carius pecunia ex poetata, dissiculier excusantur ob solum litulum tueri cessaniis; quia vendendo dilata solutions , majorem mercium copiam distrahunt, oi ila restauratur lucrum quod eis cessat ob dilatiouom. Potius excusara potest titulus communis existimationis , quae probabis liter reddit iustum pretium hujusmodi venditionem dilatae solutionis, ut dicunt νο, Δωδ. Guo, AoI. Tolei. Saneh. Caatrop. Bonac. et Salm. quia in hujusmodi endii iovibus adest maior copia emptorum ei minor numerus vendetiti uni, ei vi Femper inest periculum commune miliundi sortem. Et idem dicunt de Emploribra, qui anticipato solvendo protium minus exiit hev t, quia in hujusmodi emptioni usodest copia velidentium, et inopia emplorum, et euani aliquod perieulum rem non
184쪽
a. M; hi es.. qui, j., non id. o lanii valet, quia tanti vult domi RV
dere , adeoque vendere debet tanti, quanti valet arbitrio prudentum . speetata rari lato, vetustato , Artiscis notabilii ale eie. Ita de Lug., Less.; α-
V. Hum ille, qui rea minuum vendit, possis emus aliquando vendere ΤR. Maxime moderate tamenin, quia mpjores expensas, labores etc. 1u-hire debet ad earum conservationem, et venditionem. lla communiter.
. An possiι diminui pretium, quia quia emit mulia simul ab eodem
R. Maxime , quia tune venditor liberatur mullis curis, ut expeditus sit ad alia nova eomparanda. Layman, aliique. O. Estne licitum pluris vendere rem unice ob dilatam Eolutionem, aut minoris emere ob anticipatam solutionem 7 . R. Minimo, si excedatur ultra latitudinem iusti pretii, quia in utroquaeasu haberetur mutuum implicitum , unde illud, quod acciperetur ultra de hilum pretium , esset ratione mutui,et proinde usura, Cap. consultiis duusue. Exeipe tamen si coneurrat luerum cessans , et damnum emergens , et serventur debitae conditiones dicendao in cap. de usuris. Ita communiter. Not. Quando anti ei pala solutione emitur, pretium statuendum est, nouprout currit tempore, quo fit contra olus, sed tempore, quo traderetur res, quia pretium debet essa simile , aut ejusdem justa mensura, prout valet tempore traditionis. Excipe si dubium sit, quod tempore traditionis pluris; vel minoris res fortasse valitura sit; tunc enim potest peti justum pretium ab emptore, quo celebratur contractus, cum emptor , et venditor aequali periculo subjiciantur, cap. Io. de usuris.
Q. An licitum ais emera minori presio ehirographa, et eradiis, suas
post annum solvenda sunt rR. Vel sunt litigiosa, dubia ele., oi dico osse licitum, quia res cum tali perieulo exigenda, semper minus valet; nam requiruutur expensa ad illam adquirendam, et multa subeunda erunt incommoda . Vel sunt certa , et Deilia, et non habetur lverum emsans, et damniim emergens ementis , et dico non esse lieitum: quia non valet pluris p unia praesens, quam ab
Sens, seu sutura. ita communiter.
V. Num idem debitor possis minori pretio mum redinafre debitum in posterum 3olvendum, secluso domno, aliove justo titulo R. Non posse sine labe usurae, quia ut patet diminueretur de justo pro tio ratione anticipatae solutionis, quasi plus valerei pecunia praesens, 'ustu futura; quod fuit damnatum ab Innocentio XI. Q. Est licitum emere rem viliori pretio, quia res non est sibi uulis ,1ed incommoda ad emendum, vel emitur, quia sibi ultro ossertur R. Maxime s moderate lamen ), quia ros ultroneae vilescunt pro tertia rario , quia signum est, quod habeatur paucitas emplorum, vel quod nQusi sibi iam necessaria. concina, aliique.
0. Nuin adsis obligatio servandi pretium Maearum a Priseim, quo Ddorea notabiliter eaι variam, quoua valorem t
185쪽
TRA . XI. LIB. III. e. . I. 187
R. Minime , hine si Princeps constituerit pretium tritici lem poro abundantiae, nec illud mutaverit, adveniente inopia , venditor non tenetur hoc pretium Servares quia non est .credibile , Principem , posita notabili mutatione velle in eodem robore legem suam perseverare. LaTmari , aliique. Hoc vorum est quando constat, Prindipem taxasso pretium ob abundau- tiam et aliter non licet usquedum Princeps non mutet prelium. Bine in du-
hio standum laxato prelio. t i
. An Clerici seneantur servars metia legitima mercium pR. Maxime , quia etiam Clerici servare tenentur verum , et justum pretium , quod est pretium a Principe laxatum. Hinc pereant mortaliter et aiei , qui non servant pretia a Principe taxata in vendendis suis mercibus.
Ita Salmantio, , aliique. - . it. . . .
ait: isse. An e tor, quisvis deceptus guoad meιium ab emptora cletionem Iabeat consta . Iorem decipientem, ut vel contractum rescindaι, vel illud ad aequalitatem reddat= ebui R. Vel fuit deceptus ultra dimidium justi prelii, et dico habere actionem
non solues in soro interno, sed etiam in exteriori soro, ut vel laesio sarciatur, vel rescindatur venditio, L. Rem 2. C. de rescind. vend. , et cap. 3. ,et 6. de empl. et vendit. Hinc; si quis emat rem sex cum dimidio, quae ad minimum valet quatuor et decem cum dimidio,venditor habet actionem contra emptorem: ut, vel rescisso contractu, mercem restituat, vel justi pretii deseelum suppleat. Vel suli deceptus intra dimidium justi pretii,et dico haberct aetionem tantum in foro interno, argum . Teg. go 6. D. de Reg. ubi dicituri quod μrs naturas aequum est, neminem cum alterius detrimento, es jactura seri locupletiorem , et concinit Reg. 48. Jur. VI, et ita communit., cum D. Thoma a. A. q. 77. Brt. I. Hinc, si quis emat rem valentem decem, quinque, sex etc. isto tenetur in conscientia reducere confraclum ad aequalitatem. Hine tamen advertendum quod haec doctrina, quae data est pro deceptions in contractu' emptionis, venditionis etc., locum etiam habeat in aliis onerosis contractibus, ut notant DD. 2 At si venditor rem malitiose vendidit, vel occultavit rei vilium , vel noumanifestavit desectum, uti g. morbos animalium etc., ita ut in toto, vel notabiliter est inutilis ad finem ementis , adeo ut si emptor scivisset'. non emisset, tunc emptor habet actionem Redhibisoriam contra venditorem ad redhibendam, idest iterum habendam , vel resumendam rem vendi lam , is contrario ad pretium , omniaque in pristinum restituenda , L. 23. g. Imsianus et L. 6. et seq. D. de Aldilitio edici. Vel habet actionem aestimatoriam, seu quanti minoris, ut tantum restituatur emplori, quanto minoris emisset, si vitium , vel morbum scivisset, L. I 8., et L. II. D. eod. iii.
g. III. De mercium nitios. Quid est vitium mereis, eι quotvFleae
R. Est quicumque deseelus, qui minuit, aut tolliteonsensum contrahen tium. Multiplex est, scilicet quoad substantiam , et qnoad qualitatem , Od Culium , et manifestum , damnosum , et non damnosumo Vuoad substam nam , si Scilicet vitium tale sit, ut mercis substantia videatur. iii ulata , ut Aceium ex vino. Uuoad qualitatem, si vilium , qtialitatem mercis deleri rem essiciat. Occultum, quando vitium non apparet. Munifetium, quando
186쪽
Bpparet. Dumnosum, quando contrahenti aliquod damnum asseri. Non aecimn visu, quando contrahenti nullum damnum insori. o. An licuum ais veni re res defectuoacia, vel mistas, s. ff. calaesa ea debiliori corio sectos, vel vinum aqua missum rR. Licitum est, dummodo deseclus , vel mixtura non sit emptori uoxia , vel inutilis inde non fiat res empla, et pretium sit justum , habita proporretione desectus, vel mixturae, hoc est diminuatur pro ratione mixtionis, vel desectus, quia tali modo nulla habetur violatio justitiae. Si aliter se res M'heat, illietium est contra justitiam commutativam. Αnloine, Stampo. o. Num venditor reneatur mani estare emptori vitium rei pn. Si vilium est mavisestum non leuetur, semper ae vendat rem justo pretio, habita ratione desectus, nam sibi imputet emptor, si ad vitium non
advertas. Excipe, si non advertat ex imperitia, velox tuadvertentia; nam luno relate ad istum emptorem vitium dicitur occultum. Ila communiter. Quod si vilium per se est occultum , et intorrogatur venditor de vitio rei ab em' plore, et tunc venditos tenetur m nisestare illud sive damnosum sit, si vanon; nam aliter committitur dolus dans musam contraetui, et ad omnia damna restituenda leuetur emptori. Autoine, Less., et eorum uult. DD. Si vero nou est tulerrogatus , et vilium est damnosum emplori, tenetur etiam manifestaro, quia aliter babetur deceptio, et proinde tenetur ad omuia damna , quae inde sequuntur. Ita communiter , et argum. L. Labao I. g. 'inroinde D. ad. aedilit. ediel. . Tandem si non est interrogatus, ei vitium non est damnosum , non tenetur vitium manifestare , modo res vendatur
justo pretio . habito respectu ad vitium, quia iunc nulla sit emptori injuria. Anliane. , Salmantie. aliique s. Quam aesionem babeι, pui rem vitiosam ignoransser emis R. Si ignorantia dederit causam contra elui, petere potest rescissionem eontractus, vel resillulionem pretii supernui: item omnium damnorum compensationem, ei tueri cessantis, L. auliantis D. de aet . empti. Si vero ignorantia incidat in contraetum, qualenus, si emplar scivisset vilium etiam emisset, et tuue emptor solum petere potest restitutionem pretii supersivi. Quoilsi venditor quoque ignoraverit vitium rei in vincibiliter, non inuetur ad damna, quae provoniunt ex venditione rei viliosae, nam quae culpa carent, in damnum revorari non convenit ex Regul. Jur. Concis m. ari. 44 SKet seq. Noviss cod.
R. Est quando unus, vel plures mercatores inter se propria auctoritata Conveniunt, ut coemendo merces cerii generis, eas carius divenda ut, essiciendo in praeiudieium Reipublicae , ut vix alibi inveniri possint.
. Uuot Dei modo potest seri monopolium r
R. Multiplici modo. I. Quando inurcatores conspirant inter se do nouemunda, vel vendenda ro, nisi tali pretio. ll. Quando duo, vel plures mer- colorus emunt omnes merces alicujus species, ut proinde inopiam ejus iud
187쪽
eunt, ut ipsi soli vendant eo pretio, quo volunt. III Quando duo, vel plures mereatores impediunt ne merces advohantur alterius speciei,ut ipsi vendant suas prelio majori. IV. Quando quis obtinet privilegium a legitimo
Superiore , ut ipse solus aliquod genus merciam vendat. 'Q. Monopolium eune lieisum fR. Primum , et secundum esse illieitum, quia adesi detrimentum Reipublicae, etiamsi eonspirent mereatores de vendenda re pretio supremo , vesmedio, aut de emenda re pretio infimo,vel medio; quia per hujusmodi monopolia laeditur libertas eeterorum venditorum , et emptorum, nam emplo res emere possunt pretio infimo , Et vendliores vendere possunt pretio supremo , quod eis interdicitur per monopolium. Anisine, LaIman. Quod attinet ad tertium monopolium , dico , quod si impediant vi , vel fraude, ne aliae merem ejusdem generis asserantur, illieitum est,quia sunt injusta causa damni. Si vero sine fraudo, vel dolo, sed solum honestis rationibus , et tune tale monopolium non est contra justitiam , quia non sa-Eiunt aliis injuriam; nam preces, et verba honesta non tollunt voluntarium: altamen videtur esse eontra caritatem Proximi, quia ut ipsi lucrum Dei aut, parum curant ceterorum detrimentum, et proinde etiam illicitum. Coneina, Cunil.
R. Maxime, modo justum pretium a Prinei pe laxetur in rebus necessariis, vel a viris prudentibus, et modo suit impetratum justa de causa privit gium , quia potest fieri, ut hoc expediat Reipublieas , et nulli sat injuria. . Quid si venditorea feeerunt monopolium de fendenda re pretio myremo , Iieti ne emtoribus etiam inur se eonspirare de non emenda Eadem re , nisi pretio issimo pR. Illicitum est, quia monopolium monopolio non depellitur,ul eontractus ad aequalitatem reducatur ; nam adest publica potestas, quae interpellari potest, ut reducat ad aequalitatem. P. Faeto monopolio σε pretio injusto a mereatoribus , potestne alius mercator, gia monvolii partise a non fuit, merces eodem prelis ven d re, aeque ae si in eodem monopolio et ima eommunieareι pR. Minime, quia semper venderet, vel emeret injusto pretio, et in idem monopolium facio ipso communicaret. Concina aliiqite. . Quid disendum est, si eonvenianι de vendenda re pretio rictyro1O, Fum auremo ΤR. Est litigium inter D lores, nam aliqui tenent eos pereare contra ea ritatem , quia sunt eausa penuriam indueendi in civitatem. Alii vero lenenteos peceare eontra justitiam , quia laeditur jus ei vium omendi infimo , vel medio pretio. Haec sane posterior opinio est probabilior, et in praxi sectan da. Quinimo illicitum hujusmodi monopolium , patet ex L. unic. C. dctmonopol. , ubi prohibetur monopolium sub poena privationis omnium b
norum , et exilii perpetui ι .
1 Prohibilum est Monopolium eum his duobus sequμntibus modis sit. I. Quando quis impedit quominus aliae merces in regionem introducantur, ut ipsa solus Vendat suas cum civium damno. g. Quando unus, aut pluros emunt omnes merees,
in eas vendant pluris Prolio supremo, quam in foro venderentur, nisi Monopolium Disitigod by Corale
188쪽
o. Quid esι negotiatio, et quotuintiae Τ
Η. Est emptio rei cum intentione illam vendendi, aliove modo distrahendi causa lucrandi. Duplex est, promis, eι immuris. Prima est illa, qua quis rem aliquam emit eo animo , ut integram, et immulatam vendendo I veretur. Secunda est illa , qua quis rem aliquam emit eo animo , ut moliorem esseclam vendendo lucretur; uti si ex lana empla panni conficiantur. et majori pretio vendantur.
. An licita sis negotiatio propria Τ
R. Per se non esse malam , tum quia eadem merx potest emi insimo tretio , et vendi supremo , tum quia mercium pretium pro temporum , ac ocorum varietate mutatur, et lucrum quaerere , ac captare ob honestum finem , puta ad sui, suaeque Iamilias substetitationem est per se licitum. Myman , aliique, et D. Thomas R. R. q. 77. art. 4. corpo Dixi per se non esse malam, quia per accidens potest esse mala , tum quia ob hominum cupiditatem, et malitiam saepe salutis periculum assert, tum quia animum temporalibus euris implicatum a rebus coelestibus avocat, tum qilia mendaciis,et Daudibus oecasionem ministrat. Hinc illicita negoti
lio diei potest, vel ratione essectus, aut sinis, quia nempe distrahit a coelestibus rebus, aut quia finis ultimus constituitur in lucro quaesito; vel ratione personas , Si ipsis negotiatio prohibeatur , sicut est negotiatio Clericis , et Religiosis severe interdicta, Cap. Secundum 6. Ne Clerici, vel Mona- Elii, sive per se negotiatio exerceatur, sive per alium, tradendo scilicet alteri pecuniam , ut negotietur, et luerum dividatur. 'P. Ouinam veniunt sub nomine clericorum, eι Relictiosorum IR. venire illos sub nomine clericorum, qui sunt in saeris constituti, et otiam in minoribus si sint beneficiati. Nomine Religiosorum venire omnes Religiosos, eliam nullo ordine insignitos , exceptis novitiis, uti monet De Lugo, et alii. . Quaenam poenae statutae sunt a Jure eonfra clericos eaeercentes nessotiationem propriam
R. Excommunicationem, et suspensionem serendae sententiae , quas, et alias poenas innovavit Tridentinum Sess. 22. cap. I. de reformat. Similiter perseverantes in negotialionis exercilio post tertiam monitionem, incisaelum suἰMel. Caelorum si quIs aut plures omunt mercos, postquam cives jam sus- scienter sibi comparaverunt, ut eas vendant lucro aliquo moderato, hoc utique li-ellum est, ut communiter docent DD: Et probabiliter dicunt Med. Leas. et nolam. , quod hujusmodi mercatoros non peccarent contra iustitiam si venderent pretio Supremo, et ne contra caritatem quidem, modo non inducerent alios ad ven dendum carius.Unde sit quod si inter se conspirarent do non vendendo, uisi su Premo pretio, licet probabile sit cum Leas. μω, Luso, Holam. Molin. Bonac. MLmant. etc. contra I urnet, Spor, etc. non peccare contra iustitiam nihilominus non possunt excusari n peccolo gravi contra caritalom, ut certum est apud omnes. Eae S. Gyorio De. est. I. σ33. '
189쪽
dera in amissionem privilegii clericalis immunitatis, cap. Eae liueris ult. de vit., et honest. Clerie. Imo privilegio etiam canonis expoliantur; qui
abiectis vestibus Cleriealibus turpia luera sectantur , et negotiis saecularibus se immiscent, si tertio muniti ab Episcopo non desistant, Cap. contin-sit 45. de sentent. excqmm. Lucrum tamen perceptum ex negotiatione non tenetur restituere, quia licet peccant graviter contra praedictas prohibitiones, eum justae sint de ro gravissima; non peecant tamen contra justiistiam, nee in illa fiunt inhabitos ad dominium tueri eapiendum. Q. An dentur casus, in quibus Clerici non precanι ob eaerestium ne- sotiationis Aropriae pR. Maxime, et Ι. est, quando bis, vel ter exercent, Seeluso scandalo, et modo negotialio non sit nimis turpis, vel in magna quantitate, quia jura loquuntur de Clerico exercento negotiationem , vel ei insistente, et negotiations vietum comparante. II. Quando exercent ob urgentem necessitatem familiae, , pupilli, viduae , aut personae miserabilis ; nam Ecclesiae Ieses non obligant occurrente ista necessitato. Requiritur tamen Apostolica e s dis dispensatio, aut saltem ordinarii in locis extra Italiam, ut eximatur luma eulpa , tum a cauonicis poenis. Vide epist. Ene1cl. Clem. XIII. editam
o. Num lieitum ait eis emera Iumenta eausa ea loeandi, et Herandi R. Minime , quia videtur esse quaedam negotiatio , ita etiam non possunt conducere idiena praedia, vel similes res Dueliseras elerici aut Religiosi, ut fructus vendant, et ita quaestum faciant. LaIsmati , aliique. Hi ne advertendum, quod sit licitum illis. I. Expressum vinum ex propriis vineis, sleuti et empla pecora in propriis praediis enutrita vendere. II. Praedia, aejumenta propria loeam III. Aliquam materiam ab ipsis emplam, et proprio manuum laboro elaboratam divendero, exemplo Apostolorum , Actorum
Noti Plura sunt advertenda ; quae eontinentur in Bulla Benedieii XIV. eontra clericos negotiantes , edita Romae die 25 , Februarii anni a 4x , quae ineipit Apostolieae seruitutis. I. Baeu bulla confirmat eonstitutiones
omnes Apostolicas, omnesque poenas in iis mulentas contra eleri eos illi ei- is negotiantes. ΙΙ. Dicias constitutiones, et poenas expresse exinudit etiam
ad Clericos illos, qui non suo , sed alieno laici nomino illicitam negotiatio. Nem quomodocumque exercent, aut per alios, licet non per se ipsos , sed per interpositas personas illicitis vacent negotiationibus. III. Item bona illicite adquisita per negotiationem alieno laici nomine exercitam inevitabili spolii poena subieeta declarat ad sormam constitutionis Pii V., quan in ei-pit Neeens esse. IV. Negotia cleri eis illieita , si a laicis fuerint inchoata , atque prius exercita, et ad Clericos deinde quoeumque titulo delata, slatim ab ipsis sunt dimittenda, quod si statim dimilli nequeant sine temporali Clori ei detrimento , permittitur eontinuatio , sed ad tempus dumtaxat et per interpositam latet personam , ae de licentia S. Congregationis. Vo In hoceasu si Clericus, vel sine dicta licentia, vel cum hae quidem, sed ultra tempus praescriptum , vel intra Me tempus quidem per seipsum, non per lai ei personam hace negotia ministravit, subjicitur omnibus prae satis poenis, etiam spolii. His adde laudatam epistolam Clement. XIlI., in qua declaratum tuli, ac definitum Cambium activum natur. sua esse aelum verae, ae
190쪽
propriae negotiation ἰs, ae proinde illum Oxeresentes obnoxios esse omnibus etesiasticis poenis adversus clericos negotiatores talis.
H. Est contractus d rs, vel opera communieanda ad eommune Iuerum, et quaestum. Quas duplieiter eonsiderari polost, vel inser duos , quorum unus ponit industriam, et alter sortem, pula pecuniam, frumentum, anima
lia, navim, vel aliud hujusmodi, vel ambo ponunt sortem, et industriam. . I n in sinem societatis anta omnia restimendum siι evitati δε- mino pecuniae, si in ipsa εοeietate unus consuleris meunium , et alter industriam pR. Maxime, quia pecunia eolloeata in foetetate , minimo sit communis quoad dominium et proprietatem, sed quoad usum, et commoditatem. Unde sieut si perit, domino apponenti perit, sic et si supersit, eidem restituenda sit. . An contraetus aωietatis ais Eritus pn. Maximo, habitis eonditionibus, uti patet, lum ex Jure canonieo, Cap. Per vestras litteras et . de donat. inter vir. et uxor: lum ex Jure civili tit. Pro socio D. , et tum ex eommuni Doelorum sententia. Q. Quaenam eondisiones Nomimuntuae in foeteIate pn. Plures I. Quod sit de re liciis, et honesta: nam aliter non obligaret, et esset societas nulla, L. Nee praemittendum 58. D. Pro socio. II. Ut singuli socii conserant aliquid in commune, Milicet, vel peeuniam, vel industriam ad revera negotiandum, L. 5. et 6. D. eod tit. IlI. Ut servetur a qualitas in litero, ut in damno, iuxta proportionem rei, vel industriae in societatem appositae, ita ut quo quis plus posuit pecuniae , vel industriae, plus habeat de luero, L. Si non fuerint u9. D. eod. iit. IV. Ut periculum sortis sit apud apponentem sortem diei. L. Si non fuerint 29. et L. De O- altum. I. g. 6. D. deposit., et g. s. Instit. tit. de societat. v. Ut serventur paeta juste apposita, quia sides data servanda est. Coneina, Anioine. I . Q. Quomodo perseitur iste contraetus pn. Mutuo consensu et ideo dieitur eonventio, hine potest fieri etiam inter absentes, et absque scriptura. Molina et .
o. An possit a poni saetum in societate de easu fortuito, hoe esι μα- cisci, uι ri pereaι meiιnia, per ι apponenti industriam; et lucrum, 3isis, pro medietate dixi fur γ
i in Iure novissimo Cod. u. civ. Sopietas est eontraelus, quo inter duo, et plu'res res communicantur, lucri incommune notondi caussa: art. I7o4. Hine merito eo .sium voluntarium eum dixere Veleres L. s. g. s. E. pr. ase. 3: in scriptu'ram vero stipulatio is illaec redi si debet, si due. So. excedat: art. 27ο6. a) Metelas, in qua unus sibi omne lucrum stipulatur, alteri omne damnum Te Iinquitur, ut ratio ipsa suadet, est irrita: art. xetur r item in huiusmodi contractu conveniri nequit, ut si pereant nomina, et praedia ab uno, pluri husve sociis trad,-