Luciani scripta ea, quae ad Menippum spectant, inter se comparantur et diuidicantur. Dissertatio ..

31쪽

agere minime dubitasse exempli c0nfirmare supervastaneum est Fuerunt quidem, qui, cum de argumento lascivo Lueianus dissereret, consilia eum Semper ad dignitatem Virtutemque rettulisse censerent ). Quam rationem non minus improbandam esse puto, quam e0rum, qui Vel Summa inde opprobria repe

tierint'). Immo Ver ipse qu0que aliquatenus aetatis illius labe tactus atque etiam8 coaevis iudicio saniore animoque inceriore eum fuisse nequaquam infitior, arctius tamen cum totius aetatis c0gitati0nibus studiisque coniunctus fuit, quam ut omnem inanitatem opinionumque praVitatem, quae tum invaluerant, amputare circumcidereque posset. Optime . r. Hermannus y eum cum SerV comparaSSe mihi Semper visus est, qui, quamVi Vincula fregisset, in patriam tamen redire nesciret neque focum laremque familiarem constituere sibi posset. Sed, ut redeam unde exorsus sum, is inter Alexandrum et Hannibalem de summa imperat0ria laude commota d. m. XΙΙ), nisi apud inferos ἰσοτιμ ίαυε esse e memoria deposuerimu8, O cum habere non potuit. Quid quod tota dial0gorum mortuorum ratio everti posset, si Lucianum notiones opinionesque de inferi a veteribus c0ncepta omnino sequi debuisse Vellemus. Ex ea enim re omne fere pendent, quod m0rtui, qua ipsi in vita condicione usi sint, memores uni. Notum vero St 0rtuo ex

32쪽

veterum Sententia, Simulae Lethae aquam bibissent, pristinae vitae oblivionem cepi8Se. Atque ita qu0que in Catapl0 Mega- penthe tyrannu ea p0ena qua8 gravissima et acerbissima assicitur, ut a Lethae aqua prohibeatn Semperque recordetur, quis

fuerit, quantumque valuerit g 26). Item Alexander, ut bonorum, quae in vita ipsi fuerint, oblivis eatur, huius aquae plurimum bibere a Di 0gene iubetur x .

Iam mihi satis magnam exempl0rum vim attulisse Vide0r, quibus uelanum n0 caVi8Se, ne quid referret, quod cum pinione aut re priu narrata, repugnaret, clare lustideque demonstrarem. Ad ne poteSi quidem a Seriptore Satirico ea, quae

histori eorum est, Vel in levissimis rebus diligentia et subtilitas efflagitari j. Libertatem enim semper eiusmodi seriptoribus

concedendam ab omnibusque usurpatam Si dempseris, satiram ipsam SuStuleri S. Sequitur, ut de Icaromen ip p verba faciamus. Argumentum hiae fere redit Menippus, cum de rerum natura, S0le, Una, sideribus certi aliquid cogn0Seere vellet, ni philosophos e contulit, confisus fore, ut de omnibus phil080phiae naturalis quaestionibus nullo negoti ab eis ed0eeretur Quod ut assequeretur, tantum abfuit, ut ubi primum illis operam dare coepit statim intellegeret, eos ips0s, quid de his rebus Statuendum esset, non c0nSentire, sed alium aliam de his rebus conceptam haberen0tionem. Quare ne diutiu haesitaret, in coelum, ubi ipsum Verum optime perspiZi 088 et ascendendi consilium cepit. Alisc0mparati corpori que accommodatis celeriter evolavit et primum ad lunam pervenit, unde Empedocli ope qui astatissim0 instruetus t0tam terram perlu8traVit. Qua cul0rum acie SuSquaecunque h0mines facientes vidit, ita deseripsit, ut miro quodam sale et dicacitate e0rum mores, Studia, t0tam denique Vi

C. G. Iacob. l. e. p. 129.

33쪽

tam per8tringeret. ViX, 08tquam omnia Sati aspeXit, viam institutam persequi c0eperat, cum luna muliebri 0ce ab eo petiit, ut 0rem ibi gereret et Ι0vi, quae philosophis expr0braret, renuntiaret ni Si enim ille eo puniret, diutius se in sede Sua remanere non Ρ0SSe. Quae facturum se esse pollicitus tertio die p08tquam a luna pr0fectus est, ad coelum pervenit benigne que a Iove X ceptu est. Iam uetanus iucundissimam n0bis de vita deorum imaginem neg0tia et otium amplexus depingit, quae tanto lep0re tantaque festivitate perfusa St, ut omnium, qui legunt, animo nece 88 sit capiat ac detineat. Postero die de0rum c0ucili de Menippi adventu conv0eato Iuppiter iam dudum se phil080phis irasci neque amplius eorum Superbiam , Vnnitatem, aetati0nem perferendam 88e oratione Xp0Suit cum vero ipso illo temp0re feriae essent, Vere ineunte, qua re ac rati si agitaret, p0eni e08 1 eturum Se 8Se. Tum MenippuS, qui hae omnia familiari cuidam narraverat, Iovi iu8su a Mercurio in terram reductum se esse breviter addidit. Frangi seu FritZschius V suspieatur Lucianum X Aristopha ni pace primarium huius dial0gi iuventum mutuatum esse. Quod

ver8us pacis Aristophani 129, 130. ,s τοῖσι Αἰσαπου λόγοις ἐξευρεθη

dem fabulae

34쪽

rettulerit. In priore enim loco pr0pter aquilam a Ludiau adiectam Aristophanem respici non crediderim tu posteriore autem, eum, qui ad deorum domistilium venit, portam pulsare tam facile ex hominum consuetudinis similitudine sumi potuit, ut inde Lucianum ea repetii8Se ix sit, cur statuamus. - Hic autem dial0gus facetissimis lepidissimisque uelani operibus annumerandus est t0tu8que musam Aristophani Spirat. Namque argumentum et ingeni0se inventum et bene illustratum est. Contumeliarum enim aculei in phil080phos potissimum cadunt; hi a Menippo, quod contraria et ecum pugnantia doceant, irridentur, hi a luna, qua quis aptius et elegantius fingi potuit faci-n0rum oetu perpetratorum Vitiorumque h0minum oculi Sub tractorum conscius esse apud Iovem rei sunt, hos denique Iuppiter ob itam, mores, vanae doctrinae iactationem gravissimis supplieiis dignos iudicat. Verum ne aliis quidem hominum ordinibus Lucianus, Sicut 08 eius est, pepercit. Quam lepide, ut hoc Ximam quinque larissimi populi singulis singuli verbis adumbrantur et illuduntur 16 τους Αἰγυπτίους γε υργουντας

Quae cum ita sint, n0 vide quibus de causis ae0bsius hunc dialogum Lueiani non esse iudicaverit. Neque enim quidquam de laude eius detrahere potest, qu0 Lucianus bis temporum ordinem non ServaVit Alexander heraeus g 15 una cum diad0chis commemoratur, quamquam circiter annis L ante eos vixit. Verbis, quae Sunt g 16 Ερ χοὁἘρου χευ του 'EπιR OUρFlu υχιλι in ενεκα δραχμω επιορκουυτα μυρ υυ ad Stipendium phi-l0s0phis amare Aurelio assignatum alluditur. Age vero ad Necyomantiam tranSe anni argumentaque recenseamus , quibus telandius potissimum Lucianum eam n0n Scripsisse demonstrasse sibi visus est. Ac primum quidem b- servavit, Lucianum id, unde Xorsus 88et, firmiter n0 retinu-i88e, et per t0tum dial0gum artem eam de Siderari, qua nania

35쪽

c0neluderentur ac concinnarentur. Quod Vituperium quomodo se habeat, iam VideamUS. Summa argumenti huc fere redit Menippus amico narrat, quo desiderio impulsus quibusque artibus usus in orcum deseenderit eique, quid ibi viderit et audierit, cum describat, divites

potissimum a potente instrepat acerbumque in e08 a mortuis plebiscitum latum esse affirmat. Deinde a Tiresia edoctum vitam hominum illitterat0rum beatissimum esse hoe enim Scire voluerat ex ore se in terram redisse refert. Ut a causa, qua comm0tus Menippus iter illud insolitum suscepisse dieitur, indipiamus, diu eam circumspicere aut alte arcessere uetano opus non fuit Fabulae enim de deis celebratae vitiis facinoribusque e0rum tam refertae fuerunt, ut siquis ea consideraret, improbanda reicienda8que ea esse statim videret. Quare iam a Veteribus Graec0rum philosophis gravissime vituperatae sunt imprimisque a Plat0ne, qui 0mnino eas, quibus res turpes atque inhone8tae de deis canerentur, a iuvenum dis diplinis re 0veri voluit ). - Dubitantem igitur Menippum Lucianus fecit, utrum in vita instituenda fabulas illas, cum quae dei facerent, bona 88 oporteret, an lege Sequeretur, quibus homines contraria facere iuberentur. Ne diutius haesitaret philosophis se erudiendum tradidit, sed ibi qu0que spe destitutus, cum illi, quid b0num 8Set, non e0Π8entirent, atque quae ipsi agerent, maxime eum ip80rum placiti repugnarent, animum induxit, ut Tiresiam, Vatem illum sapientem, de vita beata c0nsuleret. Itaque ut magorum artibu in orcum duceretur, Babylonem contendit e0que eum Veni8Set id qu0 Voluit, assequutus est. Nam Mithrobarganis magi beneficio cum ad infer0 de- Scendi8Set, p08tquam orcum permigravit, vatem illum adiit. Qui interrogatus, quaenam Vitae in8tituendae rati eligenda esset, ταυ ὁι υταυ inquit, αριστος βίος Na σωφροvεστεοος ση*ὶ,

2 sic correxit r. FritZschius Luc. ex ad i. Q.

36쪽

κα πε ὶ μηὁε ἐσπουὁαπιυς l). Iam ex his, quae disputavimus, perSpicum est, dialog n0 deesse, quo c0ntineatur Quis enim eodem redit, unde liber X0rsus St. Illud vero Tiresiae resp0nsum quantopere cum tota Luciani indole aliisque de hac re dictis conveniat neminem fugere poteSt. In Hermotimo, ubi vitam brevem, longam artem esSe ibi persuasit, virtutem laeti cerni probandamque esse dixit ). Atque

Quem modo esse in Necyomantia Sententiarum nexum, non

ita quidem Lucianus per totum dial0gum retinuit, ut philosoph0s solos irrideret; sed in alio quoque h0miues invectu est. rimum quidem ea, quae Menippus, cum phil08oph0s perstringit, dicit, de rerum natura minime eadem, Sed plane contraria eos doeere 3 quamquam ad quaeStionem de vita beate motam minus speriant, interposita tamen videntur, ut opprobriorum eis factorum i augeretur.

Deinde magna dial0gi pars in mortuorum condici0ne describenda versatur g 10-20). Hic autem loeus est, ut inquiramus, quidnam e Menippi ne cyia uetanis deprompsisse videatur. Nescimus, qua ratione Menippus satirae argumentum disposuerit et tractaverit ex ipsa autem inscriptione dilucide apparet, eum Homeri neeyia respecta necromantiam irrisisse et de rebus, quae ad inferos pertineant, lepide egisse. Itaque quamquam de singulis rebus a Luciano narratis ita disserere in animo

37쪽

non habeo, ut XΡ0nere oner, qua8nam Menippo debuerit, in universum tamen vix dubitari posse arbitror quin eam partem, qua de mortui agat inde sumpserit. Qua in re ne illud quidem diiudicare audeo, num Menippus quoque plebiscitum m0rtuorum aut simile aliquid descriptioni addiderit facile autem in eam Suspicionem inuidere poterimus, si in epistoli qu0que Saturnalibus, qua et ipsa e Menippi imitati0ne profectas 880 VidimuS, lege qua Silam, quae per Saturnalia valeant, asserri iumem0riam revocaverimus Sat g 13-17). Iam igitur inde explicari potest, cur Luciauu de mortui copiosius egerit; accedit, quod cavillati0nis aculeos etiam in divites cadere v0luit. Quod quidem ita esse ut intellegamus, quae Lucianus e rebus infernis refert, ingillatim perpendamUS. Primum ad Minois larum adducimur, a quo omne m0rtui ab umbris accusati c0ndemnantur g 11). Hae cum h0minibus

Semper adhaereant, accuSat0rum munere fungi dicuntur. Wie-landius y et, qui eum sequitur, Lehin annus' monuerunt, umbra8, cum luce efficerentur , ad flagitia, quippe quae multa iun0ctis tenebris committerentur, detegenda id0nea D0 esse. t novo qu08dam et insolitos, qui homines Scelerum accusarent et convincerent, rhetore Lucianus inducere v0luit quam0brem multorum fastinorum homine ab eis coargui 0sse ei sufficiebat;

neque nobi anxie et accurate circumspiciendum St, Dum omnium reVera celerum hae eonSelae 8Se poSSitit.

Ut igitur in hoc invento nihil inest, cur quis haereat, ita

ne ea quidem, quae de DionySi narrantur, quamquam Umbrarum auct0rita , quo testes locupletes esse modo dictum erat, gravi 88ime frangitur, contra Lucianum huius satirae Seriptorem asserri possunt. Dionysius enim, quamvis a Dione accu8atu et ab umbra Scelerum c0nvictus esset, cum Aristippus phil080phus mult08 0mines erudit0s ab eo pecunia adiut08 esse afurmaret,

1 l. c. I p. 360. 2 l. c. I p. 372.

38쪽

causam obtinuit. Quodsi qu0modo iudiei liberatus sit, cum praecedentibus minus congruenter Xp0ni 0 p0tuit, dubium e SSe non pote8t, quin Lucianus certo quodam c0nsili ductus hane rem orationi intermiscuerit. Illud vero quale fuerit ut iudicare p08simus, oratio paulo altius repetenda et ad magines dial0gum revocanda est. Ibi enim quaeritur, num Panthea, quae femina omnibus et corp0ris et animi virtutibus instrueta fuisse dicitur, revera vixerit Ketglarus quidem p 08tquam mnes Vir0rum doetorum de hae muliere opini0nes de stare non p0880eXposuit, quod stilo oratorio et fucato hic liber a Ludian iuvene Scriptu8 88 argueretur, Antonini autem ii neque ux0 neque c0ncubina, quae intellegi posset, ab hi8toricis unquam comme m0maretur, hunc dial0gum ἐπίδειξιν declamationem ad p0mpam, et Stentationem de argumento ab auditoribus pr0posit0 fuisse cen8uit. Cui ne assentiar, ipsis uelani verbis impedior. Is enim

eum imperatore eam vivere dixit* eumque beatum 88 prae dicavit, quod talis femina, illa aetate nata, amore eum proSequeretur . Itane autem, cum verbo ' βασιλευς imperatur vel regiu quidam ad0lescens necessario intellegendus sit, credibilee8t, eum Scripturum fuisse, nisi certam quandam feminam et certum quendam imperatorem respeXisset Considerandum igitur, num quid certi de eis statui p0ssit. Wielandius ε) 0ncubinam eam, cuius consuetudine M. Aurelius Faustitia ux0re ann 172 mortua uteretur, Significari ingeni0se Suspicetus est. Sed totum dicendi genus adeo rhetoricen red0let, ut in eam aetatem, qua Lucianus Satira et inventione

et dicti0ne perfectissimas absoluti8simasque cripsit, hic dia-l0gus referri non p0ssit. Nihil autem bstare video, ne cin

1 de vila, elate et scriptis Luciani S. Mai burg 1830.

39쪽

Frangis et Fritgsehit' sententiam inelinemus, qui Lucianum a Ver imperat0re hac commentatione gratiam inire frustra tuduisse ide0que paulo ante Necy0mantiam Scriptam eam 8Seputat. Quam sententiam Si amplexi sumus, quid verba e Necyomantia allata sibi velint, Statim elucet. Lucianus enim Spe gratiae ibi rec0nciliandae destitutus, cum p0tentes ac divite hac Satira rideret, imul id spectavit, ut quantum homines eruditi et imperat0rem adiuVare possent, exemplo luculento illustraret. Ac Sane illud, qu0d 0luit, optime assequutus est. Quare Si in c0Π8ilium rati0nemque Necyomantiae paulo diligentius inquisiverimus, s0nSult cogitateque vel ea a Luciano ficta esse intellegemus, quae prim aspectu temere et prave dicta videantiar. Arctissime vero cum hac re ea, quae Lucianus in Q refert, ohaerent; etenim ibi qu0que imprimis e08, qui opibus

valent, castigat atque ita quidem, ut e monumenti summo Sumptu exstructis nullum omnino e0 fructum apud inferos capere Mausoli exemplo exponat et rege Satrapasque inopia coacto mendicantes, pisce vendentes, elementa litterarum d0centes inducat. Philippus certe e rege Sutor Veteramentarius non St, qui Luciano obiurgetur. Comicum enim aliquem Graecum ecu,

tu tam vile opificium regi illi videtur tribuisse ).C0pi0sius supplicia, quae de mortui Sumuntur, illustrantur. Vividioribus autem c0l0ribus torment0rum genera Spressa SSe, quae fuit sententia Solani δ), videre non p0SSum. Quae enim

de his rebus hic dicuntur, etiam alibi apud Lucianum inveniuntur )Maior tamen offensio, a nullo quod sciam, iam aperta ius de ecyomantia dialogo Lusiani genuin0. Rostochiae 1864. p. 5.2 Fr Fritetschius Luc. d. II, 1 ad h. l. 3 ed. Bi p. III p. 402 ad g 14 ec. v. πτωμεν α haud temere, inquit, similia apud ethnicos invenies . 4 diat mori. XXX, 1. Ver hist. II, 29.

40쪽

Verbi , καὶ ιετεμελ πασι τῶν τετο= lχημιευιυυ g 14 latet. Quibus verbis homines impii poenis eo adducti esse dicuntur, ut sagiti 0rum p0enitentia e0 Subierit Poenitentiae noti0nem utc0ncedam a Veterum religi0num natura nou pr0rsus alienam fuisse, adeo tamen haec verba ex tota ratione huius dialogi delabuntur adeoque a satirae natura indule que abhorrent, ut ab e0dem, qui Necy0mantiam Scrip8 erit, profecta ea esse mihi per-

Certissima interpolationis restigia prae se ferunt; eiu enim sine dubi sunt, cui ipsi supplicia ibi descripta revera ab hominibus seeleratis Sumi persuasissimum fuit. Fac igitur christianum quendam librarium haec legisse, num incredibile videtur, eum, cum harum P0enarum de Scriptione metu terr0reque c0rreptus es Set, seri 0 p0SSe ratum, quin ill08 qu0que ex suppliciis celerum p0eniteret, haec verba in margine addidisse unde quam facile in textum recipi potuerint in pr0mptu est. Ρraeter philosophos et divites Lucianus in transcursu etiamne er0mantiam eluSit et certum quendam quem irrisione increpitaret elegit g 6 Mithrobarzanes quidem nomen se tum est; quis vero ii tellegendus Sit, praeclare Fr FritZehius' perspexit; eundem enim Sse, cuius in Philopseu de s 11 mentio fieret et qui a sellulias te ad Phil0ps g 12 Iulianus pater esse diceretur, dem0nstravit Iulianus enim pater teste Suida* Chaldaeus appellatus est, ut a fili Iuliano eodemque mago cognomine ο εουογος δ diSeerneretur. Idem Seneca Lueiano esse perhibetur rολια μιε τὶ tu κομ ηυ quod eum filium M. Antuti in imperatore floruisse Suidas referat δ), pater anno 164 provecta aetate fuerit necesse St. Itaque etiam inde patet Necy0mantiam et