De potestate et sapientia Dei (Tr: Marsilius Ficinus)

31쪽

el a propria uoluntate molitus est. Et cum statuama imaginem absque fabro dc pictore fieri nullus asserere audeat miram mundi huius constitutioncm sine conditore constituisse putabimus. O caecum homunculum o nimis impium. profundis Obrutum ignorantiae tenebris Caue caue inquam o fili mi Tati ne una artificium priues artifice. uinimmo cogruo deum nomine praeivocato.patreqice propriti eius egimato ius me quidda audacius proferre coegeris:huius essentia ce dicaaeocipere ac facere singula:queadmodu sine factore fieri quicqua nequit. Ita deuexistere semper nisi semper agat omnia impossibile est in Go uidelicct aere:terra mari in toto mundo:in qualibet particula mundi:tum in eo: quod est . tum leo quod non extat Nihil est iii natura quod ille ipse non sit.est ii te siquidem quae sunt est ea etia: quae minime sunt Quae quide sunt:dedugiti luce.quaeri sunt: occulit i scipso. Hic deus nomine melior hic occultus hic rursus olum patentissimus.hic meti conspicuus:hic praesens oculis: hic icorporcus hic ut ita dixeri multicorporeus Nam nihili corporibus e quod ipse no sit. Omnia eni ipse solus Ristit. Nomiiisuper habet omnia quoniam unus est pater. Nomen quoque nullum habet:quoniam paterestolum. Quid ergo te laudabit: sup a te:an ilia te positum:quo uertam oculos ut te laudem supra ne an is ra:itus in κtra Num modus:an locus circa te:num aliud qddam ex olbus:In te autem omnia abste omnia praebes omnia

Nihil denique suscipis:omnia quidem habes.quid autem no habes idipsum nihil. Quando uero laudabo te patc1:Tempus cmomentiam tuum capere no valemus.Qua potissimum ire laudes cantabo tuas Num illis:quae creaveris:ani sis quae no creaveris potius Num i his forte quae in lucem Haenebris eruisti an in iis quae latent adhuc archano sinu recondita: Per quid tande

32쪽

sivmnos tuo dicabomunquid in laudatione tali ego ipse inci iuris existam an potius ahercssiciar Ipse profecto,s: quicqd ego sum Ipse es:quicquid aga. Ipse es:quicquid deni iidica Ipse enim omnia neq; aliud praeter te quicqua. uid sane no es ipse Ipse omne quodcunq; genitum es quidem intelligens pater fabricans dcus.cfficiens bonia:bona faciens Oia. Materia: naq purissimus aer.aeris anima animae mens:mentis den' deus.

QUOD IN SOLO DEO BONUM EST ALIBI UERO NEQUAQUAM AD AESCULAPIUM

Onum o Aesculapi in nullo ponitur nisi in uno deo im mo ipsum bonum deus ipse semper. uamobre essentiam Ois motionis:atq; cognitionis esse deum oportet. Hac essentia orbatum nihil:haec circa se stabilem actum nullius egenum infinitum superabundanaem porrige te possidet. Unuid uniuersorum principiti. num porrigensic effundens bonuquotiens nomino bonu id:quod ola bona Sc quod bonum semper itellige:hoc unico deo adest:neq; eni cuius indignus est ut adeptione illius appetedo malus fiat.neqn iactura cuius in eum unil ut post damnii dolore afficiatur:Maior enim portici mali. nec est illo ualidius aliud a quo expugnetur in hunc iniuria incidere nulla potest : qua irritatus laceuitus uecκcandescat. Nihil eius iugum subterfugit quo contemptus indignetur atq; irascatur nec cst sapientius coquic quod illi aemulationem incutiat. Itaq; cum haec illi no accidant nihil ius naturae praetcripsum bonum restitit.Quemadmodu uero nihil oria:qua mala sunt in hac insunt essentia ita in nullo alio bonum inuenitur.Insingulis enim reliqua insunt singula tum in pamis tum in magnis tum etiam in his quae secundum unu.6 in ipso qum animali maZio

omnium ait potentissimo:quod utiliassioibus genita replet.

33쪽

Nam genera fio passio quaedam est .ubi aut passio nullo modo

bonum ubi bonum no passio ponitur ulla ubi dis,nullo modo nox ubi nox nem etia dies Quapropter in generatione bonum esse non potest. Restat itaqr in eo quod ingenitum ut automateriae concessa est olum participatio.sic quoq; boni parti ipatione: mundus bonus bonum dico inquantum ipse etiam Oia efficit. Qua quide ex parte bonus est mundus in reliquis Oibus n6 bonus. Passibilis ni ac mobi is est &omnium praeterea causa passionum. In homine insuper comparatioe mali:bonum Id quippe quod non nimis malum quoq; minus maum bonum inhoibus appellamus Quo fit ut bonum nostrii nihil aliud sit emali por tio minima. Unde illud dc sequitur ut bonum huiusmodi a mala separatii esse non possit. Inquinatur enim hoc bonum admixtioncmaloru Infectum uero ulterius bonum non permanet.

Sin minime permanet malum efficitur In solo igitur deo bonii ipsum existit Quare solum boni nome o aesculapi natura boni nequaquam. Neq; enim id capere potest materiale corpus cofectum undiqi:d oppressum prauitate laboribus doloribus cupiditatibus iracundia dereptionibus fluitis' opinionibus ac nugis Detcrrima tamen olum id censeo aesculapi:quod unu quod clihorum que digeri summu credit: e bonii Fugiendum in primis malum est uentris luxus malorum Oium fomes hinc crror hinc boni priuatio. uide ingetes deo gratias habeo qui de natura boni cogitati mihi sententiam hanc certa infudit quod in mundo bonum esse non possit siquidem mundus cogeries cir malorum.Deus autem boni.uel bonum dei Xuberans plenitu do: pereminetia quippe bonorum circa esstentiam incere fulyntes atq: purissime.Neque forte sunt essentiae dei. Audie iu

sane id assero. aesculapi:cssentia dei:si ullam deus habet essend

34쪽

nam ipsum bonum esse P. hrum uero ic bonum in mudo aut in mundi partibus inuenire non licet Nam quaecunque sensus mouent.idolaesian uanae quaedam admirationes Quae uero sensuum organa subterfugiunt ad pulchrum bonumqrptinet Vtraq; acies oculi dea no cernit si neqr pulchrum bonuq cognoscit Haec siquide partes dei sunt integriqi illius propriae co/gnate:inseperabiles precipum; dilecte ut has ipse deus amat sic ab his ipse deus amat si deum percipe poteris pulchrum quo pbonumqip ipies,fulgens ibus illustratum adco Pulchritudon sine copatione Sinc mutatione bonum Deus. n. Oparatioue

mutatione 3 nullam obmittit Queadmodum ergo deum pulchrum bonum i noucris ita sane ex ceteris uiuetibus cum a deo secemi nequeant:nun comunicandum Si deum que steris pulchritudinem ipsam querexque tandem ad id ferat unica uia est pietas cognitioni coitincta.Quapropter ignari mortales S a pietatis semita de uti hominem quoq; bonum nominaretio uerenturistim boni notitia uera habere nulla possit:sed malis irretitus ec illaqueatus sit insumi bonum esse censeat:isanabilitere malis utatur:eorurnq; iacturam:priuationeque formidet. omnibus dcnique machinamentis uiribusque contendat: ne uesca solum malo prematuraicrum lci numeru mala magnitudinem augeatur. Talia sunt o sculapi decora hominum atque bonique nec

sugere nec odisse ualemus. olam naque difficillimum id cristit. obcam potissimum causam quia nos illis uti oportet atque ue/sci ii' orbati uita agere nullo mo possumus. Quod sum si in ilum hoibus ignorare deum. Uo ruitis mortales ebriia merum ignorati cobibistis: Mum id ferre ncquearis euomite Uiuite sobrii oculis mentis inspicite.Quod si minus pote lis omnes saltem

35쪽

qui possunta agant Ignorantiae pestis omnem terram subuertit.animaq; corrumpit corporis uinclis inclusam neci sinit ea salutis iter arciscere.ne permittite uos in lacum corruptiois mortis'; submergi Respirate iam respirate:ad fonte uitae recuscite. Illuml:qui uos itroducet in aditum ueritatis capescite Ιbisul/gidum lumen nullius imixtum tenebris. Ibi nullus ebrietate delirat sed oes sobrii uigilat atq; metis oculis eu:ci uideri uult accutius intuetur. Is nec auribus percipitur nec cernitur oculis nessi sermone profertur Sola mens eum prospicit sola mes praedicat In primis autem oportet uellent:quam circumlata exuere.Indumentu insciciae prauitatis fundamentum corruptionis uincula uelamen opacum:uiuam mortem sensitiva cadauer sepu chra

circumuertit :domesticum denique furem. Quid dum blandie odit dum odit:inuidet huiusmodi est:quo circumtegeris umbraculum mimicum.Ad seiplam te deorsum raptat ne forte cospicies cieritatis decorem ad proximum bonum huius oderis praestatem neue huius insidias:quas in te assidue machinatur aliquido presentias hoc aciem inretiorum sciasuum haberat:& obtundit Crassa illam materia suffocat abbominabili fastidiosaque ebriat uoluprate ne audias unquam neue perspicias ea quae iure ec audienda sunt.& in primis inspicienda. Nihil eorum Quae sunt interitus Sed mutationes Decepti Homines interitum nominant ad latium. E animae corporeo fili dicendum quonammo mord talis aliquantal sit agendi uirtute:in concretione dissolutioneq; corporis Mors ad horti nullu attinet.Thanatos enim i mors conceptus quidem eli mortalis appellationis uel uanu quidda:ue per ablatione priae litterae. thanatos. i. mors pio eo quod dicit attianatoS.i.imortalis. Thanatos enim interi

36쪽

tum ignistrat At nihil eoru:quar in mundo sunt interit. Si enisecundus deus est inudus necno immortale uiuens:impossibilaestimortalis animantis parte aliquam interire. Quaecunq; mudo insunt mundi sunt membra.homo praesertim animal ratioa E mus omnium uere sempiternus immortalis ingenitus deus omnium auctor Secundus deinde ad illius imaginem mun dus ab eo genitus oc ab eode seruatus:nutritu, &immortalitate donatus uelut a proprio patre uiues quide sempcHoc immortast lis etenim sem,uiuens quide sempd immortalis cient semper

uiues:& sempiternu hoc inuice differtit:ila sempiternuride ab altero factu no est.sinaut fiebat a seipso:ns ab aliquo factu fuit quia fit semp.Sempiternu.n quatenus sempiternu est oe praute illi sui ipsius sempiternus At uero inudus a pre sem uiuensimortali' factu, Quantui materiae fuerat subiectu patri pater ipse corporeum agens N in molem cogregans:id totum spericum reddidit Imprimens qualitatem materiar existet immortali rationeqi materiae sempiternum habenti. Plenis autem deis omnibus qualitates pater miterens in speram uelut i a gyram omni qualitate circumscripsit Exornare autem uoluit id quod post ipsum est quasi imortalitate fulciens omne corpus ne materia ab huius congressu discederouoles in suam deformitate iterum resoluatur. Quando nidiacorporea erat materia fili de/formior crat habet haec quoi materia qualitates Ma exiguas reuoluta crescedi pariter dodecresccndi natura: qua holes mor/tem uocant.Huiuscemodi aute confusio circa terrena uiuentia.

Jestium quippe corpora uisu atq; eunde scruat ordine que scilicet primu a patre suo sortita sunt Serua aut ipse a re litutione cuius' idissolubilis belli tutio uero cylitutiois corpora terrcnorti ipsaq; dissolutio incorpora dissolubilia Simoria ia

37쪽

restituitur. Atq; ita sensus priuatio fimo destrum o corponim Graium quot animit homo ad imagine mundi genitus secadum patris uolantatem sese habens praeter etcra terrena uiuetia:nomodo cum secundo deo cognationem habet uerum etiaInte ligentiam primi.Secundum plane deum utpote corporale sensus comprehedit Primum uero deum ut icorpoream bonaque mentem menteco Gurgit. TATLId rgo animal nonne destruitur TRIS M lius m 'Lis ominare o fili ac super ira di tare quid deus quid madus quid anima immortale quid nimii dissolubile Scito quoque in idum adeo simul atquc in deo:hominem uero a mundo ec inmundo coci lere pricipium autem compraehensiol omnium doconstitutio deus. Quod in solo deo puchrum ac bonum.Alibi uero nequaqua. At aesculapium. .

Eriis Aesculapi perse sta ed di oratione in praesentiarumae necessari esse arbitror ut de sensu breuiter dimramus Sensus ac motus i hoc potissimu discrepare ui dens' quia hic quide scdm materia ille autem secundia essentia est.mihi tame ut crq couenire uidetur neque distingui inhoaminibus ratione. Intus animantibus sensus nunc unitus :m hominibus aute intclligentia Abite ligcntia qde uellectus differt quemadmodum a diurnitate dcus Diuinitas eni a deo intelligetia ero ab homine prou nit Haec sermonis est soror aut utrasssibi inuicem instrumeta Nincq sermo abs intellectione proniiciae':neq; intel ectio absq; sermone prodit in luce. uaobre

sensus d intelligentia in hore tanqconnexa conspirat inuicem.

Neque enim sine sensu intelligere neq; sinc intellecti6e sentire u lomodo p ssumus i ntellectione tame absq sensu intel gere possibile ea in lat corti qui in somnis phantasmata uident a

38쪽

men Feci uidentur utraque operationes insomniorum uisionibus exietius sensu autem ex somno in uigilia suscitati. In ani

mapraeterea corpus homoque unitur quotiens pytram; sensus particulae sibi consentiunt.tunc intel emo concepta mete disponitur Mens omnes notiones cocipit bonas quidem:quotiens adeo semen insunditur contrarias autem .cti a demotbus quibus

dispermata iaciuntur.Nulla perfecto mundi pars est demonii praesentia destitutassiora lume ab ipso deo totum descendit Demum deniq; transfusus in holem:semina proma oratio nis inspergit Mens autem conspersa semibus praegnas ide parit adultetia: lupra homicidia patricidia:sacrilegia diuinora coaeptum iugulationcs cuersioncs urbium: stes hominum, reliqua oia quaecunque malorum sunt opera daemonum Dei plane semina pauca at illa quidem magna pulchra bona. uirtus scilicet teperantia picias pietas autem dei cognitio. Deum qui recognoscit: bonis refectus omnibus nationes diuinas assequitur nationes in

qua haud multorti similes ia uide causa si qui huic se cognitioni dedicant nec ipsi uulgo placent:nec vulgus illis Insanire demum putans erisumq; reportat Interdum etia odio habetur columeliis afficiuntur uitam priuantur. Improbitatem enim huic habitare digimus:terramli ius esse prouinciam. Terram dico non mundum totum ut impii quidem Obloquuntur verutamehomo deo deuotus quaprimum diuina pregu i Iauerit uisionem obliuioni reliqua omnia tradit:atq; eua qua reliquis hominibus mala sunt:huic ut boni tingunticosulcnti prudenter:& ad scientia singuli referenti.quodq; mirandum e mala semper in bona penitus couertanti Sed iam ad sermonem defensu iterum rede.imus.hum anum est.sen im cum intellectione cottingere.Naoes ut supra retuli:holestiatesse tot cruntur.Cxterum ecunda

39쪽

materiam unus alter secundum essentiam. Qui enim prau tatis scruta,cit aterialis a daemonibus quoque ut dixinaus intelligς di semen accepit. At si qui bonitatis anima sunt horum natu a ipse utatur. Dcus en in cium auctor cfficiens autem omnia sidi

ipsi consimilia reddit. Haec tamen genita bona i operationis usu sterilia.Mundi nam quae reuolutio generationes exagitans' in litates efficit: Quasda inficiens maloque foedas. Quasdam defensans bonoque purgans Mundus o aesculapi sensum motu ique possidet. non humano sensui momique consimile sed potetiore sane atque admodii simpliciore.nam sensus cinifligetia

mundi:id unu est. nita scilicet facere:ac refouere Diuinae uoluntatis organu:hac potissimum ratione constructu ut adeo semilia suscipiens uniuersa:eaque tuto sinu recondens omnia quide coponendo producat.oia rursus auferat diuidendo atque instar agricultoris periti qu odcunq; nimis adultu est . amputat ut stamitis teporii iteruallis:revirescat.1acc est quicqua cui uita madus ipse non praestet Simulque uitae L cus est est atqietia institutor Corpora uero ex materia indiffer nua coctant horti quaedienterra quaeda ex aq:ex aere alia:ex igne quoi multa uniuersa certe coposita. Quaeda tamen coge 1 a magis nonulla uero sim jiciora Illa grauia:haec leuia Uelocitas aute agitatioisii lius uarietate generatione qualitatis iducit Spiratio eni crebra exilles: corporibus qualitate una cu stipabundantia uitae suppeditat deus igitur Cosmi i. mundi pater.Colmus aute corti quaei cosmo:

eccosmus quide dei filius Que uero in cosmo subcosmi ditione confit tunt.ac iure costius appetatus est.Omnia siquidem uatietate cnerationis idest exornat necnon indesinentia uite operatione perpetua necessitatis celeritate clemetorum: commixtione:ordine genitorum Ipse igitur Cosmus.i.ornatus

40쪽

necessitate simules merito nolatus est animantiu esum sensusta intellectio Quae ex externis influunt ab eo:qd cotinet inspirata. sinus aute quaecum ab ipsa origine suscepit a deo ppetuo seruat. Dcus profecto:non ut quibusda uidetur:sensit mente captus est li. miseri pressi perperam obloquuntur. Quaecun sunt o Aesculapi in deo simul. atq; a deo pendentia partim per

corpus agentia:partim mouentia per essentiam animalam: alia per spiritum uiuificantia alia uero receptacula defunctorii Rectius autem dicemus deum taliario habere:sed ut ueritatem ludam exprimamus:ipsum esse cuncta fatebimur. Nec ea quidem ab extimis capere ad extima nihilominus porrigente. Id est sensus d c intellectio dei. Unde nulli una futurum ci tempus i quo Gistentium aliqd in nihilum vanescat Quoties uero existeria dico dei dico thesaurum a existetia ipse deus plectit . Extra hunc nihil est extra nihil ipse. Haec tibi. Aesculapi intelligenti:

ucra uidebunt ignoranti aute incredibilia Intelligere.n ipsum credcre est at no credere proculdubio ignorare Sermo siquidemeus ad ueritatem usq; cucurrit Mens quot ampla d a sermone ad certum quiddam deducta ueritatem tigit. Deniq; coprehcndens omnia caqrinueniens consona illis: quae interpretabatur e uestigio credidit Min ipsa fide decora taliciter requicuit. Quae igitur de diuinis dicuntur.intellecta credunt qdem non intellccta negant haec aut de intel igentia dicta sufficiant. Mercurii Trismegisti Clauis ad Tatium. Esternui Aesculapi sermone ascripsi tibi Unde equuest hodiernum Tatio dedicare:coqi magis id operaeprecium quo disputatio praescias: omniti ad illua nobis antedictorum compendiaria quaedam summa futura es .inus, pater de bonum o Tati naturam catadcin immo eudem actum habeni