De potestate et sapientia Dei (Tr: Marsilius Ficinus)

41쪽

Illa siquidem Gineti diminutioni' appellatio est: qtia circa

mutabilias imutabilia.idest humanas diuina uersantur. Quorum unumquodq; ille uuli esse:alibi uero actum queadmodum in aliis dcmonstrauimus:diuinorum atq; humanorum quae quidem in hoc itelligere neresse est. huius actus uoluntas est huius essentia uelle cuncta subsistere. Quid est deus 5 pater oc bonurnisi ipsum esse horum olum nodum existentium Quinetia erastentia ipsa horum dum sunt:id deus id pater id bonum: cui nihil aliud ex omnibus applicatur. ndus mi ac sol eorum quae sunt secundum participationem paterinon tamen uiuentibus uitae bonitatisq; causa. uod si hoc ita se habeat compraehensus agitur a uoluntate boni:sine qua:necce una nec fieti potest Oifiliorum patentum procreationis:tum etia alimenti per soluui appetitum boni suscipiens Na bonum activum est:id alteri ovenirequa illi nequit. Quod cum accipiat nihil uniuersa uult ce: Non dico o Tati uniuersa facit:faciens enim longo quoda repore:deficiens ac Lici num est.Siquide iterdum facit interdu cessat: enum quide de quantitatis. pariters qualitatis.Nonnunqqualiae quanta disponens:alias horum contraria.Deus aute ocpatere bonumaeo ipso quod ola est. Tale igitur ei quidem isti Praecipere potes .Etenim hoc uult esse:& est. Et ipsum maginieuero ipsisnam caetera osa propter ipsum Proprium quippe boniso Tati sese notum praebere id bonum est o Tati.TATI US Hsionis pi bona de pulchra nos participes reddidisti. Unde meae mentis oculis uisione quasi iam expiatus est. TRIS. que uero quemadmodum solis radius fulgore nimio corrumpit oculos: calligantes ,reddit:sic ipsius boni conspectio. Illustrat enim: at oculi lucem eo magis Muget:quo quis capere magis potest iretis bilis splendoris influxum Velociter est d acutior diuina

42쪽

vix ad penetrandum innocetia 4 immortalitate singula complens. ut nitorem hunc a corpore uiatius haurire possunt.Obdormiui saepenumero a corpore ad aspectum pulcherrimu que admodum Celius ec Saturnus nostri progenitores assurgunt.

UTI Vtina dono pater.TRlS Utinam o fili. Ad huc tameimbecilliores sumus ad conspiciendu.Tunc aute poterim inctis oculos eleuare:bonumcla decorem incopraehensibileq; prospicere: m nihil de illo prorsus dixerimus.Eius cognitio diuinum silentium est:& intenta omnium applicatio Qui id intelligit nil potest aliud cogitare. ut id meretur: nil praeter ipsum aliud intueri Qui id audit:nil audire post ipsum nec corporis eua sui membra mouere. Universis profecto corporis sensibus motibus solutus:intrepidus agit Nam qui totum circumlustrat undispmentem totam quoq; irradiat:animam abstrahit totam a corpomtotam in essentiam deniq; dei transfigurat.Impossibila eniimo fili animam hominis incorporis faece iacentem diuinam assumere formam.Nem licet etiam dei pulchritudinem contueri nisi quis ante in deum fucrit reformatus.T ATLQuonam a id dicis o pater TRISMEomnis animae distributio o fila TATIUS. rationes autem quonam modo interim distribuens. ΤRIS.Num in his quae generatim diximus audisti:quemadmodum ab una mundi totius anima uniuersae prosuu animae per omnem mundum tans distributae circucurrentes Harum utiqi animarum mutationes permultae:partim sane in mesius scelitius :partim autem in contrarita: m reptilium quaedam in aquastilia transmutant :aquatilium animae in terrestria migrant terrenorum in uolatilia scadunt acreorum uertune in holas holum deinde immortales animae in daemones traseun demum in deorum chorum sceliciter reuolati ori deorum gemini. gantiu

43쪽

unus. n5 uagaritialser. Atq; haec est suprema animae gloria Anima uero in corpus humanum delapsa siquide mala pseuerauerit:no gustat imo talitatis quicq neq; bono etiam fruit Reuoluto autem itinere in reptilia praecipitans:haec utiq; adiudicatio ponat est animae malae:prauitas animae, norantia Aia naturae rerum bonit inicia:orbata oculis:corporis sese passioibus plicati Anima .i.mali daemonis ritu corruia scipsa ignorans abiectis corporibus monstris deformibus:seruit Corpus suum uelut onus infestum circulari:non praesidens corpori sed ignorantia subiugata.Contra uero uirtus anima cognita est. Eruditus n. re vera:bonus pius: diuinus.TAT.Qui hic est o pater.TRISMEQui nec loquit nec audit multa. Qui duobus sermonibus seu dicendis siue audiendis:itendit id pugnat in tenebris.Na deus:& pater:& bonum:nec lingua pronunciatur neque percipitur auribus Cum haec igit ita se habeant in omnib quae sit e eo:quod seorsum ab illo esse nequaeut sensus isunt.

Inter cognitionem aute: sensum multum iteret Sensus enim superantis motus existit cognitio:scientiae terminus Scietia dei donum.siquidem una quaeq; scientia incorporea mete utens ut organo:mem autem corpore. Quaobrem utraque in corpora: tum intelligibilia.tum etiam materialia recurrunt. Ex oppositione.enim de contrarietate constare omnia necesse est:neque aliter

se habere possibile est. TATI Quis igitur materialis iste deus.

TRISME. Mundus Fulcher quidem:non tamen bonus:ctent ex materia constat:pinionibusque subiicitur. Primusque est corii:quar patiuntur.Secundu aute eorum quae sunt.Indigus praeterea suapte natura factus:aliquando semper existens inesciaciatione atq; genestus:qualitatum poc quantitatu omniu genitura.

Mobilis enim.Omnis auxem materialis motio:generatio dici de ii

44쪽

LIntelligibilis quoq status hoc pacto:motu materiale agitati Quonia nitidus spie; i.caput nec supra materiale sicqua. Que admodum,cq aliud sub pedibus itelligibilat materialia cuias

cta: ns uero caput in circulum agitatum.i.secundum natura

capitis motum. Quotcul igitur cotigua sunt Capitiis illius pellicula:qua sane ala est:imortalia nata sunt quasi corpus sibi aia costitutum animal habetia:plena sunt corpore Verum aco a pellicula procul in qua sentiqua magis participant ala corpus existit totum uero animal est. Itaq; mundus ex materiali quodaec intelligibili compositus est.Mudus animal primum:homo secundit: st mundum alat. Primum aut aialium reliquorum. dcun puero animae munus coceditur aliis. homo quoq; possidet Nec solum no.bonus sed malus etia: utpote mortalis ppeditur Mundus enim non bonus quia mobilis non tamen malus quonia imortalis.Homo aute tum quia mobilis:tum tia quia mor talis malus esse cestetur. Anima hominis in hunc uehitur modumns in ratioe:ratio in ala.anima in spiritu:spiritus in corpore.

Spiritus peruenas arterias*:sanguinem Misturus:animal undique cievinolet corporis suspensam subitinet atq; circumfert. Unde decepti quidam humorem sanguinis anima existimaruunos plane latuit:quia i primis oportet spiritum ad animam usi

manere.deinde sanguincm coalescere: vcnastoc arterias cauas extendi demum resolui animal camque mortem corporis esse.

Ex uno aute principio cuncta depedent principii vino atque solo.Et principium quide mouetur:ut rursus extet principita. Ipsum tamcoeunti praeflat:nec ab unitate discedit Tria igitur haestantiinus parer bonu:dc mundus 6c homo. Mundus deus habet:mundus homine.Mundus dei filius:homo genitura inudi. Neque ni ignorat drus homine:scd cura eius habet: ab eoq; co

45쪽

gnosci se uult Haec unica salus hol: cognitiis dei. Hare ad Olympum ascensio.E hoc uno dumtaxat anima bona:neque interduquidem bona:alias autem mala at secundum necessitatem. TATI US Quomodo id assetis omiarismegiste TRISM. Hoc

inquam assero animam pueri contemplari seipsam:nondum eX natura sua propter corpus egressam:nondieni corpus omnino compactum est ac scipiam undique pulchra conspicere: Nahaud corrupta est adhuc a corporis passionibus mundi totius anima tuncque dependens. Cum uero compactum est corpus animac in sui mole dispergitio distrahit: tunc illa obliuioni subiicitur.pulchrique ac boni uisione priuatur Obliuio aute ipsa improbitas est. Ideque accidit iis qui egrediuture corpore.Recurrente enim anima in seipsam:spiritus in sanguine:anima in spiritui cotrahitur. Mens a uelaminibus libera dc diuina existens suapte natura igneia sortita corpus:per loca omnia circunuagatur:

animaque iudicio iusto ac merito supplicio derelinquit. TATIUS. Quo pacto id ais o pater: TRIS . Mens quide ab anima:anima uero a spiritu separatur Indumentu mentis anima.

Indumentu animae spiritus: intelligere oportet o silicum dicente auditore:atque conspirare audituque acutiore uoce dicetis habere Haru o fili uestrii conuolutio in corpore terreno cosicitur.Siquide nuda secundit se mente in terrea sistere mole penitus impossibile.neque enim potis est terrea fra mente adeo diuina suscipere:neque tantumuine patibili cofirmatu corpore sustinere AHumpsit ergo mens anima uelut amica. uinetia ala diuina existens uehiculo spiritusutitur. iritus animal tota Turrit.Ita iii primia ines a terreno corpore soluitur propriti more

subit amictu igneum uidelicet corpus quo sane quandiu circutecta est:interreum corpus turgescere nequitiTerra nat ignem

46쪽

minime sustinet: totas uide ab exigua sintilla cremares. Qua de causa terrene moli circulasus est humor quasi quoda ad cobustione ignis obstaculu:qui cu acutissimus ac uelocissimus sit

omnium diuinorum coceptuu singulorum coprehedit elementorum corpora.Etenim ipse coelorum artifex igne potissimum ad sua fabrica utitur opifex quide totius utitur Oibus ola autefaber iis:quae sunt circa terra orba nanc, ni mens hominis ad

humana dispositioncm duntaxat idonea.diuina costruere nequit.Humana certe anima:non omnis quidem:sipia beataq;:diuina postqua uero huiuscemodi ala per mortem a carcere corporis est exempta:cum omnis subierit uirtutis:pietatisq; mandata: certe aut mens:aut deus efficitur Certamen aute religiosa pietatis hoc est.Recognoscere deum:iniuriam inferre nemini.anima tamen impia in natura propria remanet ac seipsam nimiu crutiat corpus quaerit quod ingrediatur terrenum 5c humanu Aliud quippe corpus quam humanum:animam non capit humanam: neque fas est in corpus animam ratione carentis anima rationalem corruere Lex enim diuina generationem tam nepharia prohibet. TATI. Quo igitur modo cruriaturo pater hola animarQuodve supplicium huius animae grauius. RISImpietas ostiis Tatiaeuiusnam ignis ardetior flamma:qua impietatis est.

Quaenam fera mordax ita corpus lacerat:ut impietas laniat animam Nonc uides quot malis animus premitur impius Hen sic fili uociferatur impius animus.Uror:absumor:quid aga nescio Devorant me miserum mala undiq; confluentia:no uideo quicquam:heu miseraton audio.Tales asieti sunt animi voces.Talis naturae congrua mulcta non qualem tu forte fili de alii quida arbitrantur:quibus uidetur anima nostra: postquam est humanam exura figuram in corpora degenerare brutorum Hicetani

47쪽

impius erroraterum castigationis estis modus alter.Mens utiqucum daemon efficitur:ad obsequium dei iubetur ncum capessare corpus inde in animam transfusa nefariam causam sagellis uerberat peccatorum . his animis uerberatus iniquus ad neces: c5uitia:obiurgia. rapinas uarias sese uertit ad ea deni j quae delinquiit homines uniuersa delabitur.At cum in sanctamen insuit animam: extollit illam ad sapientiae lumen. Haec anima postmodum nunquam somni torpore sanguescit sed de uerbis pariter:d operibus humano fert ope generi iuuati modis omnibus suum semper aemulata parentem. Quamobrem oporteto fili nos agentes deo gratias obsecram ut bonae mentis participes efficiamur.in melius quidem anima migravin deletius nunquam.Est etiam animarum communio quaedam deorum mi mar communica hominum animis Deus se communem singulis exhibet praestantior enim cuctis ille Cuncta aurem illo sene imbecilliora. Mundus deo homo mundo homini brutum subiiciatur Deus super omnia est id circa omnia Dei radii actus existunt mundi radii sunt naturae radii uero hominis artes atqi scientiae.Per mundum exercentur aestus iique in hominem:per mundi radios naturales descendunt. turae per elementa: ho mines per artes atque scientias Haec utique mundi totius admisnistratio ex unius natura dependens:perque unam materiem re ete discurrens:qua nihil validius:nihil diuinius nihil deniq; magis unitum.Hominum ad deos:ad homici deorum communio. Iste bonus est damaonianima quae hoc plena est beata est misera uero uacua TATIUS. Quanam ratione id ais o patet:

TRISME Scito mi fili:quia anima is habet ipsum bonu promere.De hac enim praesens nobis est sermo:non de ministro huius:que supra diximus:ex iudicio demissum ad inferos Amma:

48쪽

mcntis praesentia destituta:nec agere quicquam:nec dicere potis est.Saepe uero mens extra animam:quo quide in tempore nec audit:nec uidet anima:sed animali similis est ratione carenti Tanta est potentia mentis:quae anima huiusmodi deserit:implicitam corpori ec ab eadcin tracta ad inseret. Talis anima fili mi mentes nullam habetIdeoque nec homine hunc appet lare phas est.Homo siquidem animal eίt diuinum nec e cum terrenis biuris sed cum diis coelestibus coparandus.Quinimmo si audendum e uerum fateri:homo uerus uel coelicolis est praestantior: uehessa item pati sorte potitur.Etenim quicunque coelitum descendit ad terram coeli limitem desciit Homo aute ascendit in coelum:illud metitur Nec eum fugit quae ima sunt:quae ue sublimia Ac reli4 omnia diligenter inquirit. Quodque maius est terram quidem haud dimittens in coelum attolitur:tam ampla est humanae naturae potestas.Quao,cm audendum est dicere homine quide terrenum.Dcum esse mortalem. Dcum uero caelestem imor ale hominem itaq; horsi uirtute duoru:hominis.s ac mundi gubernatur singula uni demum cuncta subiiciuntur. Mens ad mercurium. Esine tam diu disserere o Trismegiste Mercuri. Sile:iad ante dictorii reminiscere Etenim sensum tibi metitio pigebit exprimere eoi magis:quo multe dc uarie inter mortales de mundo deoq; opiniones pererrant. TRIS. Equide ut ingenue fatear huius rei ueritate nodu teneo ipse ergo mi domine pura exprime ueritate nam unicum te elucidare talia posse confido.MENSAudi me igitur o fili.Tempus:deus: dc uniuersum sic se habentitati aeternitas tepus generatio. Deus aeternitatem.aeternita,mundu mundus tempus tempus generatione

49쪽

aeternitas essentia.ipsum de in mundi ordo temporis transmutatio.generationis mors dc uita actus dei men anima aerernitas perseueratio:atque immortalitas mundi institutio dc restitutio.temporis augumentum diminutio generationis denique qualitas Aeternitas ergo in deo in aeternitate mundus tempus in mundo.In tempore generatio.a ternitas egiat circa deu Mudus in aeternitate mouetur tempus terminatur in mundo generatio complet titur in tepore.sors itaque omnium deus essentia uero aeternitas. us aetcrnitatis est mundus iactus quidem no aliquando:factus aute semper ab aeuo. in uero nunqua esset artium:nunquam cessabit ec mundus. Cumque sit mundusittacnitate comprehensus nulla mundi pars interit TRIS Dciuiro sapietia quid est:MENS Bonum pulchrum beatitudo omnis

uirtus oc aeuum unde imortalitate praestat aeuum pseueranuam materia tradens.Origo enim materia pendet naeuo quemad modum cX deo a uti Generatio quide ac tepus natura raminat: dc in coelo sunto in terra i coelo sane imutabilia sunt. Haec duo atqr mortalia i terra mutabilia corruptioil obnoκia Aeternitaris ala deus e t anima mundi arternitas:terrae anima coelia Deus in mente mes in anima anima aute in materia omnia uero illa patium totum hoc corpus:in quo corporalia anima nacte:deoq; plena: intima mundi replet coplectitur xtima uitam niuibusta, sugerit. eZtrinsecus quide ingenti huic persectoq; animali

mundi intrinsecus autem caeteris quae insunt naudo uiuentibuSSupraq; in coela:quod idem ei hola sillans infra uero in terra generatione agitans Mundu profecto cotinet aevum siue, necelsitate seu prouidelia uel natura Et siquid aliud quis cogitat uelcha cogitabit unqua id omne deus agit Actio dei potestas is apa bilis. cum qua nec humana nec diuinam ullam comparare quis

50쪽

audeat Cave igitur o Mercurim quidasernorum ne quid etiasiipnorum dei simile censeas nati uirtute penitus aberrares. Nihil quippe simile est. quod dissimile solumq; dc unum est.Neque cuipiam pulcs eandem quae deo uim adesse. Quid enim post'illum alcio ad immortalitatem dc ad qualitatis transmutatione: quid autem praeter hoc aliud deus essest neque enim otiosus edeus:nam ociosa foret omnia Cuncta siquidem plena sunt deo: ocium uero in nullis mundi partibus reperitur nomen profecto uanum est ocium tum secundum id quod agit:tum etiani secundum id quod agitur uniuersa ficti necesse est: ac semper fieti secundum loci cuiusque naturam Agens non uni praesens est tantum sed omnibus nec unum dumtaXatuerum uniuersa producit Nam effica existens in se ipsa potestas,in iis quae facta sunt minime sufficisn est Sub ipsa enim sunt opera ab illo progenita.Age:contemplare prome subiectum tuo conspectui mundii atque eius diligenter circunspice formam .iuiolabile corpus:quo nihil antiquus per omne quidem adultum ac uirens. Inspice praeterea mundos septem suppositos:ornam mirifico fabricatos: ordine sempiterno:cursu suo differenter complentes aeuum plena lumine singula ignis vcro in illis nullo modo Amicitia enim cotrariorum.dissimiliumq; commixtio.lumen instituit illustratum ab actu dei bonorii omnium genitoris:totius adinis principis:

septemque mundorum ducis aeterni:lunam uero caetctis praecarrentem naturae manum inferiorem materiam trasmutantem.

Terram in mundi medio sitam pulsati mundi subselium nutrimentum terrenorum olum eandeqr nutrice. ditarenumerumortalici imortaliuq uiuentici medici ucro quasi os inis utrorumortales uidelicci allimortalium:luna ipsam circueuntem: Anima ursus omniti' cna:propriis ab ea motibus agitata par