Historia Philosophiae [microform]

51쪽

taphysici sinum perVenit, quum causam illam phaen0men0rum in eSSentia', natura μ, Vi' etc. 0neret. In praesenti ad gradum ultimum, ad P0 Sitivismum ascendit, qui unice veram praebet 0gniti0nem. Stadia antecedentia erant necessarii gradus praeparati0ni S in praeSenti vero 80lumni0d hist0ric m0mento gaudent.

d In Morali sui uinum principium habet ex 'rcitium universalis dilecti0nis h0minum, iure p0ur aut rui-Αltruis mus opp0sit ad goismum. Pro De c0lenda est humanitas Grandetre, colenda cingenia, 40mines excellentes, cultus h0minum. P0sitivismus B in admittit quidem principia metaphysica et tamen a particulari ad universale c0ncludit, qu0d sine principiis metaph3 sicis fieri n0n 0108t: 0rr universale n0n est aliquid sensibile, qu id e experientia hauriri psisset. Sed Si supra naturam, Supra ea, quae data Vel 0Sita Sunt, est transcendentale, metaphysicum. Patet igitur P0sitivismum sibi e0ntradicere: dilcontradicit et iis t0riae qu0ad sua stadia ev0luti0nis culturae humanae, quia c0n Stat, ut ne gentes rigine tenus unam Deitatem colui se et demum te nati iris decursu ad Polytheismum pr0 lapsas suisse. Praecipui sectati res P0Sitivismi sunt Taine, alius: Loram n e s S tirua D Aricii, Londinensis 1806 1873), 44b ea ius 84 em c ea, angius I De cara diat a iis et multi alii ni str0rum dierum illi materialis in miti 0ri adhaerent. 32. Scepticismus. S 'eptici vi cantur, qui certitudinem c0gniti0nis humanae addubitant aut ver pr0rsus negant. Inter e0s eminent l. Georgius ierkeley, ilkrinensis Hibernus, at an .li; 84, biit an . 753 tamquam episc0pus anglicanus fl0ynen Sis. Studuit theol0giae Dublinii et varias Eur0pae regi0nes para graVit. Incilii a phaen0menis lucis et dicit a s0lum m0d subiectivas

repraesentali 0 ne eSSe. Realiter exi Stunt 0hi entia, quae c0gitant spiritus. Appridiensi0nes et Sensationes n0n 0sSunt procedere a materia, quia materia n0n 0t08 dare, qu0d 0n habet. Nihil0 minus dictat onscientia n0stra, Sensati0nes quidem in nobis SSe, Sed n0n SS 1 n ibis, quum des neque a materia neque a n0bis sint, debent esse a De0, in qu tam tuam deae exemplares existunt et anim0 08tr imprimuntur. 60rpus et spiritus sunt substantiae heleri geneae, luae invicem tangere n0np08sunt inanis pr0pterea mundus sensibilis n0n est nisi, sub-

iectiva successi id earum n0strarum, quarum et cau8 emciens et val0r biectivus Deus St. 2. David ume, dinburgensis, 1711--1776, mercat0 et secretarius legati0nis Anglicae Parisiis. a flume negatimnem val0rem biectivum c0gniti0nis humanae intellectualis Apprehensi0nes n0strae sunt impressi0nes en8ibiles vel estexi 0 ne ad has impressi0nes. Idea t0t valet ac impressio,im debili 0 est impressi0ne. Ideae universales n0 habent realitatem, c0gn0Scere n0n est, nisi impres8i0nes sen8ibiles c0niungere. b f0niuncti0nes et impressiones sunt e m0d0, qu0 aut una dea ex alia derivetur, qu 0ritur iudicium analyticum, qu0digitur nullam biectivam realitatem habet, aut Ver e Singuli8 factis p principii causalitatis iudicio synthetic ad universalec0ncludatur. Sed principium causalitatis it his0rium est, quia rectitud0 eiu neque a pri0ri pr0bari p0test, quum causa abesse tu disserat et pr0pterea e n0ti0ne causae ad essectum c0ncludi nequit, ante essectum enim causa n0 aderat, - Sed neque a p0Steri0ri X experientia, tuum experientia de SucceSSi0ne tantum Singul0rum phaen0 men0rum testetur, n0u Ver de e0rumc0nne Xi0 ne f0nnexi inter causam et essectum, quam Supp0nimu8,1 undatur in c0nsuetudine et praeiudici0, suturum praeterit0 simile s0re. Ide neque c0gniti via synthe800 acquisita realitate biectiva gaudet. e Soli Dei et substantiae nussum val0rem obiectivum habent. De existentia rerum ed0cent iis impressi0nes en8ibiles, quas ad res externa reserimus. 0 sit per instinctum sensualitati S, quem ume .sdem n0 minat

Caput II.

33. Raetionalis mi auctores. l. Rene es caries Renatus artes ius), natus a IIayae Tur0num an lossi, Studuit phil080phiae, th00l0giae, mathesi et ph3sicae Parisiis in familiis n0bilium c0nversatus est, ut vitam 80cialem e0gn0Sceret. X eadem causa rei militari peram dedith ducibus Mauriti Auranianensi, ill et B 0uqu0 Germaniam, Italiam, B0hemiam peragravit, denique in Bataviam secessit ibique sua praecipua pera: Ieditati0nes de prima phil080phia' et Principia phil080phiae e0nscripsit. A Christina, ueciae regina, 0 liniam V0catus, ibidem m0rtem biit an i650.

52쪽

a Filii damentum systematis cartesii est principium 460gito

e rui vi ni Sensus dicebat m0s aut allere aut ipsi alli p0s- Sunt, unicum e8t, su0d 0n Stat Si 0git0, erg0 etiam uni necessari0 Si dubitare vellem de c0gitand0, deberet h0 iam e0gitand0sseri Principium adductum erg0 null0 0d addubitari p0test. Per e0git0'o , tam intellectualem perati0nem intelligebat. Ipsum et milia, quae cum e c0liaerent indivisibiliter, dicebat esse pr0ple suam claritatem inc0ncussum fundamentum innis certitudinis et irmum criterium veritatis flu0d ille per id eam claram

b Ιdha Dei ii imini item clara est; est ipsi innata quare h0m chir Dei existentiam c0gn08cit et si deam Dei diss0lvit,c0gn0scit facile Deum inlinite persectum esse debere quam autem ideam40m pr0ducere n0n 0tuit, Sed ea a De0, ente persecti SSim0, 0riginem alter deliet. - Adhuc alia argumenta4r se existentia adduci p0sSunt. In rebus chire c0gn0Scimus limitati0nem et c0ntingentiam, e quibus ad illimitatum et abs0lutum c0ncluderedet,emus. I 0m aeque limitatus est et pr0pterea a Se 8Se 0n potest. Si SSet a se ipse ibi omnes persecti0nes dedisset, et neque litaret, neque appeteret, neque dubitaret. ui di s existit et est c0gn08cibili8, quia Supp0ni 0n poteSt, Deum, en veraci SSimum, genus humanum perpetuae illusi0niqu0ail mundum realem exp0Suisse. 0gniti intellectualis est innata. deae Sunt aut adventitiae, quae ab extra per Sensus in

animum intrant re c0rp0reas repraesentant, individuales sunt vel ad summum Dilectivae, nulli tuam autem univerSales, aut Verosunt saetitiae, luae s0rmantur pe imaginati0nis, aut denique ideae innatae, quae inde a nativitate in anima existunt et perfluas ei gn0ScimuS 0S pS0s, Deum, omne Veritate aeternas, necessarias, immutabiles et 0mne Veritates universales, pr0 ut is esse, PSSentiaS, naturas, i num, Verular etc. Ideae innatae

ibi eclive verae sunt, lu0d e Veracitate Dei erui 0test, Secundum tuam Deus vult, ut ideae rebus resp0ndeant. Apprehensi sensitiva est occasio verae c0gniti0ni per deas innatas. Voluntate deae ad biecta externa applicantur, siu0d per iudicium sit iudicium autem s0lunt tunc verum est, Si dea clara est et distincta sequitur exinde err0rem Semper a V0luntate

pr0eedere. 0luntas debet se subiicere rati0nis directi0ni. In Be0

s0l libera v0luntas stellii rectrix innis c0gniti0nis St. AEnica est ver sensu substantia, quae St seu S, qui unice nemine ad suam existentiam indiget. Infinitas eiu a n0bis quidem p0sitive c0gn0Scitur, Sed n0n 0mprehenditur. - Mundus c0nstat ex at0mis, qui materiam c0rp0ream c0nStituunt et unicam pr0prietatem habent, Scit. Xten8i0nem. - mni activitas et mutatio in rebus principi materiae X trane0, i. e. De 0, attribui debui, qui m0tum in rebus causat animalia mera aut 0mata Sunt Materia

in infinitum divisibilis est Deus in materia in sinite divisa in

principi m0lum circularem causavit, vi cuius e m0le cha0tica c0rp0ra 0rta Sunt. Spatium Vacuum n0n existit neque existere

p0test, quia patium 80lum ibi 8Se 0test, ubi adest exten-i0, i. e. materia et haec est insinita. 90ctrina de ele0l igia salsa est: n0n existunt in mund cau8ae sinales Sed tantum efficientes. d Anima humana est Spiritualiter implex, Ssentia eius c0nsistit in actualiter c0gitand0. Vita egetativa et sensitiva adc0rpus pertinet, Sed anima c0rp0rali Vel animalis ni u 90test admitti, quia in natura nullae f0rmae Substantia tu exi Stunt. 60rpus est aut0matum, anima habitat in e0, quin cum c ad unitatem substantialem c0niungatur. Principium c 0rpus in ivens est cal0r, cuiu Sede c0r St.

al0re pr0ducuntur e Sanguine Spiritu vitales, qui in cerebrum et nerv08 8cendunt, qua rati0ne en Salii et mutus inc0rp0re gignuntur. Anima creata Si a De et in irpus inclusa: sedes eius 'est in glandula cerebri. Inter c0rpu et animam c0ntactus mutuus in e c0n Si Stit, qu0 anima Sen Sali 0nem per c0m-m0ti0nem spirituum vitalium excitatam recipiat, suum X altera parte activitas animae in c0rpii inllunt. 0ntactus hic est stilum causa ccasi0nali c0gitati0ni qu0 ad animam et perationisve, elativae et sensiti Vae qu0 ad 0rpuS. - Libertatem v0luntatis

licertatem indisserentiae quidem dicit, Sed eam e sensu intelligit,

sitate interna, quia v0lunta m0tivi ad agendum determinetur. Libertas indilserentiae est aut negativa, suum milia deSint 0tiva, quae v0luntatem ad agendum determinare p08Sint, quae libertass0li 00 0mpetit aut 0Sitiva, quae est faculta iuxta ut 0tivum determinans, ut eligatur unum e du0bu 0pp0Siti 8, quaelibertas h0mini c0mpetit. 0 In thica summum btinum et summam beatitudinem virtutem et animi quietem esse dicit. od iuietem animi 0m0

53쪽

86, semper tendere debet. Iupreni a virtus est dilectis Dei, quia Supremam pacem et quietem animae Suppeditat. 2. Arn0ldus e ut in X, ni Kerpiensis, at an . 1625, biitan. 669, pr0DS80 pli il080phiae I 0 vani et Lugduni. 90cuit Id, qu0d est cau8a suae perati0nis, debet scire, qu0m0d0

haec perati 0riatur qu0d tamen neque anima neque c0rpus Scit, quare auct0re Suae perati0nis esse n0n 08sunt; Deus 80lus

est, qui c0rpus m0Vet et ideas in anima pr0ducit. Ipse veracitate sua et mniscientia efficit, ut mutati0nes in mund0 0rp0rali mutati0nibus in mund Spirituali resp0ndeant Syblema Suum, qu0d ccasi0nalismus audit, exp0nit in du0bus scriptis: Ann0tata praecurrentia et Anni tata mai0ra in principia phil0sophiae enati artesii μ. 3. Th0mas e id, Abel deensis, nat. n. 7l0, biit 796, pr0χ880 phil080phiae ita8g0viae, auct0 sic dictae sch0lae Se0ticae, quae c0ntra Scepticismum uiuii pugnavit. Summa d0ctrinae eius est Existunt quaedam principia in

natura ipsa sun data, quidam instinctus naturae, quem Sen Sum naturae c0mmunem c0mm0 Sense n0 minat. Secundum hunc sensum 10ta vita h0 minis instituitur, eum negare vel addubitaren0n est phil080phicum Sensus c0mmunis dirigit c0gitati0nes n0Stras et rati sinis est, ex eius principiis c0nclusi0ne deducere.

Eius insallibilitas e0nstat ex h0, quod a De0, veraci et insallibili

naturae aucture, inditu sit. Per hunc Sensum c0mmunem c0n Statn0bis de existentia rerum mundanarum, n0stri pr0prii 0rp0ris et ei, creat0ris et gubernatori S. Verum quidem St, lihil0s0phiam, quum primum a principiis sanae rati0nis aberraverit, phil080phiam denuo n0n SSe, attamen n0n St Verum, a Si sanae rati in is principia in c0ec instinctuc0nsisterent e c0ntrari n0s de veritate principi 0rum Sanae rati0nis n0bis certe perSuadere 0SSum HS.ῖ 34. criticismus Ranlianus. i. Immanuel ant, Regis montanus, at an l724, r0suSS0r

phil080phiae in patria universitate, 0rtem iiii an l804. Initi0U0issi adhaesit, deinde autem, quum pera umii et 0u8Seauilegi 88et, facultates animi humani qui ad earum biectivum vali rem critice examinare pr0p0suit et ann0 78 primum pii Suum :-Κriti de reinen Vernunt ι' edidit. Ex pere elucet, eum phil080phiam raec0rum et Sch0lastic0rum n0 legisse. Praeter pus de critica rati0nis purae edidit aliud de critica rati0nis practicae

hucu8que c0mmuniter vigenti pp0nitur. mnes enim phil080phiante eum, pauci e X eptis, d0cuerunt cogniti0nem n0stram dirigi rebus, qui Sensus n08tr08 afficiunt; an e c0ntra asserit, c0gniti0nem n08tram 880 merum pr0 ductum animi, qu0 ad re applicamus, ita ut res quasi c0gniti0ne 08tra dirigantur. Facultates intellectuales dividit in rati0nem the0reticam, practicam et acultatem iudicandi. Rati0nem the0reticam iterum dividit in acultatem apprehensivam, per quam X X perientia repraesentati0ns acquirimus, in intellectum, per quem Drmamus c0nceptu8, in rati0nem, per quam c0nceptus in unitatem cientificam rdinis alti 0ris c0niungimuS.

ah In critica rati0nis purae agn0scit iudicia Ipri0ri, quae a 80la rati0ne c0ncipiuntur et universalia Gunt et necessaria; iudicia a p08teri0ri, quae e experientia in auriuntur et sunt particularia et c0ntingentia iudicia analytica, in quibus praedicatum c0ntinetur in subieci et quae c0nceptus tantum explicant; iudicia synthetica, in quibus praedicatum in subiecton in c0ntinetur, quae de c0nserunt ad 0gniti0nem ampliandam. ludicia synthetica lauriuntur ut 80 lumin0d ex X perientia et tunc sunt a p0steri0ri aut Sunt a pri0ri, universalia et necessaria: sed junquam Sunt mere inpri0ri Stica, quia Semper aliquid ex experientia admixtum habent. Neque mere ap0sleri0ristica sunt. quia sunt univer8alia it iece88aria, riuum experientia 80lum partieularia et c0ntingentia apprehendat. 'Iabent ide0que ab 0bieci materiam et a Subieci flarinam, per quam characterem

universalitatis it necessitatis participant Ex J0 elucet. in

rati0ne 0stra urina vacua immanente ad 0SSe, quae Sunt 0nditi0nes primariae c0gniti0ni n0Strae, et quae accedente materia

implentur. Hae larinae sunt, in sacvunt apprehensiva spatium tamquam Drma Sensus externi et tempus tamquam 1 0rma sensus interni, si in intellectu categ0riadi quantitatis, qualitatis, relati0nis et M0dalitati8, nam ab apprehen Si 0 ne tr0cedimus ad cogniti inem, si apprehensi 0 ne vel idea in iudicia copulamus; sed qu0dcunques iudicium suam habet quantitatem, qualitatem, relati0nem et m0dalitatem, unde Drmae intellectu adductae explicantur. iis categ0riis aliae Iub0rdinantur. quantitas enim, pr0 ut iudicium aut singulare aut univerSale est 0mprehendit: unitatem, multitudinem, universitatem qualitas pr0ut iudicium est vel assii mativum et negativum vel m0dale realitalem,

54쪽

negati0nem, limitati0nem relati0, pr0ut iudicium aut eateg0ricum aut hyp0 theticum aut disiunctivum est, e0mprehendit substantialitatem et inhaerentiam, causalitatem et dependentiam, c0mmunitatem et mutuitatem m0dalitas, pr0ut iudicium aut pr0blematicum aut assert0rium vel nece8Sarium aest, Ἐ0mprehendit: p0ssibilitatem, existentiam, necessitatem. mnes hae categ0riae sunt essentiales larinae a pri0ri intellectu n0stri. γ sati0nis Dr-mae essentiales sunt ideae equeste8 pSSch0l0gica, nam rati0- cinium categ0ricum, qu0d in substantialitate et inhaerentia sundatur, perducit denique ad id eam subiecti abs0luti, qu0d 0 est ulterius praedicatum alterius idea Ἀ0Sm0l0gica, nam rati0cinium hypsitheticum, lu0d in categ0ria causalitatis et depen-dhntiae sun datur, denique ad deam ab80lutae tependentia singularium ab independente perducit et ridea the0l0gica, luia syll0gismus disiunctivus, sui in categ0ria c0mmunitatis et mutuitatis undatur, ad 4bs0lutam ducit unitatem innium realitatum et persecti0num. - ad 0mnes ideae Sunt Subiectivae tantum, tu te nullum biectivum Gal0rem habent. f0gniti 0stra ad 80hi phaeni mena pertingit, n0um enim rerum, qu0 phaen0menis subStat, ii ibi pr0rsus est ign0tum Nihil scimus de substantia in genere, de SSentia animae n0Strae, de mund0, de Be0, qu0dubiective valeret Metaphysica secundum AEantium aestim p0ssibilis uic0nscientia haeret in ellexi0 ne ideae 8Sch0l0gicae, in tua perati0 ne tamen n0ti substantiae, per80nae et sic p0rr iam iraeSupp0nitur, ita ut inanis hic pr0cessus in paral0gismi 0nsi Stat, quin aliquid dem0nstret 'sych0l0gia metaphysica lignae illum est, quia neque pr0bari neque redargui p0test, m0n enim ibiectivam realitatem habet. Idem valet de idea c0Sm0l0gica, quae illusi0ne naturales biectivas acit, unde c0ntradicti0nes de mundi rigine et aeternitate, de c0mp08iti 0 nee partibus et simplicitate et sic 0rr mriantur. quae e0ntradicti0nes rem0 ventur, Si mundus pro mer phaen0men habetur. Id ea the0l0gica, suae est c0mple Xus ulnium p08sibilium realitatum et persecti0num, aut suam larma rati0ni pr0t0 typa0biectivatur, per80nificatur, ad 0dum hyp0StaSi repraeSentatur, qu0d sit per argumenta pr0 Dei existentiari sed etiam h0 mera est illusi sine val0re dem0n Strati V0.b Suprema lex ad in ii s paci est i cinae est Age Sic, ut principium v0luntatis simul principium legisla tioni universalis esse p088it. 0n de te m0ralis in instinctu felicitatis vel in am0re ut 0nsistit, Sed principium

m0rale qu0ad riginem e sublimi0ri principi0, scit e lege naturali derivatur: 0tes, quia debes, imperativus categ0ricus. IIuic legi subduntur imites creaturae rati0nales et Sunt simul liberae, quia sibi c0nsciae sunt pr0priae naturae et existentiae in intelligibili rerum rdine. Ἐ0 debes larinale Stprincipium in iudiciis praeticis, 40num autom est in iisdem principium materiale aeque ac in iudiciis syntheticis IJ igitur acti m0rali Sit, necesse, ut nul l respectu habit b0ni pr0deate principi lar mali, lege scit. 0rali. Exinde sequitur h0minem aut0n0mum esse et sibi ipsi leges imp0nere, hanc legem maturam imperativi induere debere, mi sensualitas incatur, γ imperativum debere esse categi ricum, ita ut 0ralem acti0nem imperet 0n tamquam medium ad 0num vel ad beatitudinem, Sed pr0pter emetipsam 0ssicium mere pr0pter sicium. - quae e tria principia lie0 retica tamquam necessaria p0stuhita rati0nis practicae supp0nit, quia in iis perati m0ralis agn0Sci 0n 0sset Sunt siue haec tria principia M existentia liberi arbit ii, qu sibi li0m sine c0aeli 0 ne externa legem m0ralem bligantem imp0nit, imm0rtalitas animae, quia rium ma Virtutis persecti et beatitud0, quae ab ea dependet, 40lum per infinitum pr0gressum attingi i0test, qu0d existentiam per80nalem in infinitum duraturam p0Stuhit, I existentia causa supremae intelligentis et v0lentis, qua harm0niam perficiet inter virtutem et beatitudinem, quae in h0 mund inveniri n0np0te8 - necessita existentiae Dei, quia sine h0cp08tulat rati0nis practicae m0ralitas imp 08sibilis esset qu0 digitur rati the0retica n0n agn08cit, p08tulat rati practica, quin tamen biectivam realitatem agn0Scat. c 0bligati legis iuridicae ritur aestu ac legis m0rali Se 0l principi s0rmali cum discrimine, qu0 te m0rali acti0 ne internas respiciat, lex iuridica autem externas: i li: Vigitur lex 0ralis s0lum interne, lex iuridica S0lum externe. lus secundum Κant desiniri p0test: Summa c0nditi0num, sub quibus liberum arbitrium unius cum liber arbitri alterius iuxta universalem legem libertatis uniri p0test. Respublica undatur in c0ntractibus mutuis, quibus se singulus libertate individuali privat pr0pter b0num c0mmune P0testa Suprema in p0pul haeret. d Facultas iudicandi iuxta antiam St40tentia, particulare c0gitari tam quani c0ntentum in uni Versali, estque aut determinans, si pr0greditur intellectus ab universali ad particulare aut ver reflectens, si a particulari ad universale ascen-

55쪽

dit medium occupat 0cuna inter rati0nem puram et practicam. Rati pura c0gn08fit naturale, universale, necessarium praeticaver0 particulare, 0ntingens, liberum. t rati a c0ntingente, particulari, liber ad nece88arium, naturale, univerSale pertingere p0ssit, indiget principi directiv0, quia est dea nis, quae

ad unitatem universalitatis ducit et est quasi p0ns, qui mundum neceSSarium a rati0ne repraesentatum eum mund0 0rali,

in quo d0 minatur libertas, c0niungit. Id fa ni duplex elementum includit: halitatem subiectivam, Drmalem, i. e. 0BDrmitatem s0rmae rei cum repraesentati0ne, qu casu faculta iudicandi aesthetica audit et sinalitatem biectivam, materialem, . .c0nlarmitatem rerum cum id eis, n0ti0nibus earum, et tunc appellatur ele0l0gica. biectum facultatis iudicandi aestheticae est pulchrum, qu0d pr0pter suam cum acultate h0mini repraesentativa c0nlarmitatem placet. 0bi clum acullatis ele0l0gicae Sunt creaturae qu0ad earum biective pr0 priam sinalitatem quae sinalitas aut est externa, in quantum res una alteri pr0sscit, aut interna, in quantum in qualibet re illi aevi par Suum finem habet, quae ultima finalitas S0lis creaturis 0rganicis c0mpetit. Ita prae primis facultas iudicandi tele0l0gi ea c0nsiderat. e Religit intra limites rati0nis iurae a antis mere rati0nalistice et naturalistice explicatur Religi0nem nihil aliud esse asserit, quam ethicam, in quantum 0bi Deum tamquam legislat0rem repraesentamus. Finem aethicae, qu0d 'Stbeatitudo tam luam summum iunum, a De adipi Sci i08Sumu8,

ide0 lues internam legem δε iratum iri leges divina habemus, qua agendi rati sine religi oriatur. I0n ritur erg0 ethica religi0ne, sed e c0ntra tum religi tum de imm0rtalitatis et Dei

lege m0rali tanti suam dictamine rati0nis practicae pullulant qu0 principi statut 0mnia 3 steria christiana rati0nalistice explicare satagit licit enim, n0gari non p08sst, in h0mine naturaliter quandam aversi0nem a lege ut 0rali adesse, principium malumc0ntra principium 10 num, qu0d saepissimae et facillime per mali pr0pagati0nem hereditariam explicetur peccatum riginale riuum sui dilectis lans sit mali, ritur nece8Sita ren0- vati0nis internae iustificati i. Filius Dei est exemplar universae persecti0nis m0ralis at igitur . Scriptura stenderet, h0c exemplar revera in rati0ne nostra ad 0880 dicit, Christum de c00l0 descendisse et incarnatum esse. Ideale h0 exemplar 0m per-s0nificat, ut illud in vita sequatur. Il0 minis est, huic typ00mnis persecti0ni magis magisque se assimilari. Nu0 ut erip088it, pr0pter inclinati0nem h0 minis ad malum et pr0pter varia impedimenta, quae singulis individuis a li0minibus p0nuntur,

transeundum est a pugna mali eum b0n in singulis ad statum 80cietatis, quae legibus religi usis dirigitur flae 80cieta eccle- Sta 8t, quae illum m0d a De regio debet. Ipsa est regnum Dei, quatenus in ea leges m0rales mandata Dei, i. e. religi 0 nis0ssicia habentur qu0d regnum iuxta h0minis naturam visibile 0880 debet. In ecclesia et instituta traditi0nalia necessaria sunt, sed n0 debent praevalere, secus ecclesia in hier0cratiam Psassenthum mutatur. 0tae verae ecclesiae iuxta singula categ0rias sunt categ0riae quantitatis resp0ndet cath0licitas, categ0riae qualitatis purita8, i. e. qu0d in ea 80lum stricte m0ralia et rati0ni 0nlarinia m0tiva d0minentur, categ0riae relati0nis libertas eam intr0eundi, categ0riae m0dalitatis resp0ndet immutabilitas, quia fundamenta rati0nalia necessaria sunt. EccleSia est medium puram m0ralitatem secundum principia rati0nis practicae adipiScendi unde equitur, eum, qui iam stadium ut 0ralitati Spurae adeptus fuerit, religi0nem et ecclesiam abiicere p0SSe. 2. antii 0ctrina uani naturali rati0ni 0ntraria et religi0ni et ecclesiae nimis iniuri0sa, sed tyi suc080 0n Scripta et Scientiae pr0sundae speciem prae Se ferens a multi ad 0ptata, summis laudibus celebrata et varie explicata est, ita ut 0x0mnes Germaniae cademias ceu paverit. Sectati sunt eam

Reinh0ld, Beel. Fries, rug, ridericus chille et multi alii usque ad diem h0diernum impugnarunt eam: Ier-der, Schulge Iac0bi, aut ichi et alii. 35. Pantheis mus.

pantheistarum alii dicebant, unicam, quae existat, SubStantiam sui manifestati0ne fieri mnia, alii sui ex illiti0ne, alii denique eandem sui determinatis ne c0nstituere nania, in genera, Species et individua divisa. Exinde dividitur Pantheismus in Panthe ismum manifestati0nis, ev0luti0nis et in Pantheismum l0gicum vel ant0gismum Pantheismi manifestati0nis sectat0 est l. Baruch pin0ga, natus an . 16. ι2om Stel0dami, IudaeuS, sed pr0pter d0ctrinas, quae Iudaeis suae patriae minus placebant, Synag0ga exc0mmunicatus. Multum studuit mathesi et phil0S0phiae, munus pr0se880ris phil080phiae in universitate eydel-bergen Si recusavit et pera manuum suarum vixit, placita phil0s0phica scribens usque ad bitum an . 1677. 8umma d0ctrinae eius panthei Sticae versatur circa n0ti0nem

56쪽

substantiae et cum ea c0liaerentium desiniti0num attri

a Substantiam Spin0ga 0minat, qu0 ad subsistendum nult ali indiget. Per SubStanti an dicit intelligo id, qu0d

in se est et per se c0ncipitur i. e. cuius c0nceptu n0 indiget c0nceptu alterius rei, a qua larmari debeat. Ex hac n0li 0n sequitur, unicam 80lum m0d0 088 esse Substantiam, quae est illimitata ilia illimitata est, nullis c0nceptibus p0test limitari, qu0d idem est, ac eam a nulla re in mund0 0880 excludi, nam innis exclusi i vel determinati est negatio. Haec unica, illimitata, infinita et de abs0luta Substantia Deus eSi quia autem unica est, Iunia alia entia tum spiritualia cumc0rp0ralia ad eam pertinent tantiluam b)attributa et quidem attributa cogitati0nis et extensi0nis. Haec attributa eatenus S0lum distincta Sunt, quatenus qu0dlibet 0rum Su0 0di essentiam eiusdem unius SubStantiae exprimit, ceterum autem sunt unica et eadem Substantia. Il secti0nes huius substantine Vocantur c m0di, qui sunt individua, quae independenter perari Videntur, quum autem perati e0rum nihil aliud Sit, quam assecti illius unicae substantiae h0c 0d se manifestanti S. Haec SubStantia unice libere peraιur et mnia in individuis efficit, quae putantur, e libere perari, quia c0gn0ricunt Suum velle et Sua 0peratis nes, Sed causam determinantem ign0rant. Tribus

principiis allatis resp0ndent d Tri s 8 pec iis c0gii a 4m 4 ahc0gniti primi generis imaginati0, quae ex experientia et phantasia haurit et per quam deae c0nsusne et inc0uit, letae riuntur, , c0gniti Secundi generi S rati0, quae f0nceptus universales et aliquam c0gniti0nem attributi rum Dei suppeditat, c0gnitis tertii generi S intuiti 0, quae c0mpletam c0gnitionem attribut0rum, substantiae Dei et mundi praebet. Per imaginati0nem manifestavit Se Deus in pr0pheti8, per rati0nem et intuiti0nem in ChriSt0, qui erg0 Vere est v0 Dei et appariti Dei in terra e quia entia n0n sunt libera disterentia inter b0num et malum l0gica est tantum: 0num appellamu8, qu0d 0bi utile

quae est praemium mperati0nis seatitud0 40 est virtutis

praemium, Sed ipSa Virtus'. f In statu naturali neque b0num neque malum existit, et si Semper rati0ni dictamen sequeremur, naniamrdinata Ssent, quia autem Saepe assectus equimur, neces8aria est re Spublica, quae debet determinare, quae sint utilia et quae n0civa, et etiam perp00na c0gere, ut ant, quae utilia sunt c0mmunitati: terret vulgus nisi paveat μ.

Haec sua placita pin0ga in du0bus peribus praecipui pr0p0nit: Ethica rdine ge0 metric dem0nstrata et in quinque partes distincta et Tractatus the0l0gi 0-p0 liticus μ. Pr0 pugnat0res Pantheis mi ev0luti0nistici sunt Ficlite et chel ling. 2. 0 anne Theophilus Ficlite, ammen a viensis in Lusatia, natu a. 1762, studuit the0l0giae Ienae, 0cuit phil080-phiam in eadem urbe l794 ibique annuarium phil080phicum edebat pr0pter quemdam tractatum atheismi accusatus munere privatus est petiit er0linum ibique praelecti0nes habuit an . 180 pr0R880 Erlangae, 0sterius 809 cr0 lini exstitit, ubi et ultimum diem biit an 1844. a Fielit initi Fanti adhaesit. antii essatum, n0 esse

57쪽

acti0ne simul agens est et pr0 ductum. 0nit se per uum Sse et ebi per Suum p0situm esse quum autem cum e0nscientia του Eg simul e inscientia του 0n ego necessari c0niuncta sit, debet

γi p0nit se Eg tamquam linitiatum et determinatu in perago, γ, fg p0nit 0n- fg tam quani limitatum et determinatum per g0. In casu i est fg intelligentia, in casu V0luntas.l, Ius drtinet ad lib0rtatem externam, m0rali ad

internant quum Se go 0nat, riuntur individua per p08iti0nem limitati0num του go ritur summa limitati0nunt. ius Fundamentum iuris est e0ntractus.c fg limitatuni et determinatum per X0n-Εg apparet eStide eto D Ego, ut limitati0nem roυ 0n-Εg superare tendat, ut fg ad infinitani 08iti0neni pervenire p0sset haec tendentia est moralitas quatenus 1 fici uui 10c g adimplet, creat0r 8t 0rdinis ni oralis qui rd divinum, Deus est. N0s eum aliquid extra n0s existens habenius, qu0d tamens0lum e limitati0ne intellectus n0stri equitur. 0rali et religio unu ni idemque sunt. Ε persuasi0ne, 0 per liberationen a limitati0nibus et a s0nsualitate, quae per lina itali 0nes causatur, Vere liberi s eri, ritur si des. Fides est aerum decretum v0luntatis et est necessaria. t 0mines iuxta id decretum agere p0SSent, necesse, ut 0luntas rea Pi latent ni uni iexterni 0stulet. Sic m0d apud Ficliti una id es l0cunt of Ig0, qu0 per p08 iti0nes et c0ntra p0siti0nes usque ad nihili sinum diss0lutum est, ccupare debet, ut 0rd mundi ut 0ralis et realitas mundi externi salvari 08sit.

Realitatem Dei 0 eurat est ergo Istema eius obiective spectatum a the isticum. 3. ridericus uillelmus Ι0seph de chel ling, Leonbergensi in Suevia, Bat. n. 1775, 8tudia persecit ex parte in seminari pr0testantic the0l0gic Tubingae, ex parte Lipsiae. B0cuit enae: an. 803 cathedram phil080phiae Uur eburgi adeptus St, an . 827 0nachium petiit 184 Iler0linunt, ubi ni unere d0cendi abdicavit et ann 1854 in balneis Ragaga in Helvetia ni 0rtem biit. Incipit a systemate ichtii, sed et S0n-Εg e Sphaera subiectiva transfert in biectivitatem, d0cet igitur pl/0sit ad Ficlitium, qui de alismum subiectivum pr0p0suit, ideatis-muni biectivunt quia X0n-Εg in biectivitatem transtulit, debuit et g in mundunt biectivum tran8serre, quia g cuni X0n-Εg necessari c0niunctum sit qua rati in Eg anima mundi sit, i. e. g ab 80 lutum, qu0 quilibet una in se habet tum extra se in niund invenit Beterminati0ne c0gitandi sunt si uiuideterni inati0nes essendi c0gitare et esse sunt identica.

Inde chel lingit phil080phia identitatis, quae in

repraesentati0ne intellectuali fundatur. 0rga nulla repraesentati0nis est rati transcendens, quae est t0 talis indifferentia subiectivi et obieetivi quum e subiectum p 0nat tamquam 0biectuna, nihil in niund est, qu0d 88et terum subiectum, sed 0ninia mixta sunt quantitative e Subieci et bifct0. In quantum subiectum, i. e. deale spiritu S praevaleat, V0lvuntur p0tentiae

in quantum praevaleat biectum, i. e. reale natura), existunt gradatim secundum reali incrementum et deali decreuientum α) lateria, si lux, 0rgani8mus. Ita mnia in abs0 luto

naturae absoluta identitas est a iii, a nam id i.

b In Ima e et Mina a P sectatur liantium et Fictilium. IIbique

efficientiam abs0luti videt, maxime auten in ingeni artificis, quia X pere eiu apparentia c0ntraria tam quana ab80luta dentitas plinae eluceScunt.

58쪽

causa erat peccati riginalis, qu0d redempti 0 nemp0stulabat, quae aut en8u lat0nic tamquam Palingenesia aut tamquam Iustificati et Sanctificati per Messiam e0ncipi 0test. Η0m appetebat aequalem e lieri e et rupterea ab Ab80lut0, sivin decidit. X u in bivin quaedam intensitas ria St,

cuius equela suit qu0d in ips secunda pers0na independentem exi8tentiam acceperit, a patre e separaverit et De De mini facta sit. Mundi creati explicatur e v0luntate Abs0luti, suam gl0riana manifestandi. 0 et simili 0d 0mnia mysteria christiana explicare studet, utens styl eleganti et fascinante. Sed christianum systema eius n0n St, im t0 tum ne0plat0nicum, panthei Sticum.

sed asserebat, identitatem illam n0n esse quaerendam in quadam indisserentia transcendentali, sed in l0gic c0nceptu fan-l0gismus. - biectum phil080phiae Si reale, sed reale est universale tantum . particulare est phaen0 men0n universalis. 0c univerSale S per Se est es Se biectivum quum varia disserentia particularium in Se 0nat, est c0gitare pr0pterea esse et sigitare identicum est. Sed universale 80lum inc0nceptu c0gitatur et cim e ei Pura um Levi et totam a J0 g tandi. Identitas essendi et c0gitandi est realiter in c0nceptus0l et pr0pterea c0nceptus universalis est ubstantia, quae est substratum et undamentum milium phaen i men0rlim et essentia lunium rerum. - 0nceptus se negat n0ad Suam universalitatem, Sed tamen seum et cum universali identicus manet, nam e0dem actu negat negati0nem sui ipsius et retinet eam in se tamquam negatam sic m0d negati et negati negatio nis vita quasi est c0nceptus, qua Se in re singula eV0lVit. Tali 0d0 0nceptus universalis tam suam rati Hen S apparet est universalis substantia, quae di siluit in pluralitatem rerum, quae tamen eodem m0ment in substantia universali diss0lvuntur. Distinguenda est quident haec rati universalis a rati0ne sui c0nscia vel 40stra, Sed 40n est ab ea separanda. quum re8

c0gitemus, c0nsumamus quasi argumentum earum tamquam 88e alienum et c0nvertimus illud in n0stras c0gitati0nes quum erg0rati res inquirit, se ipsam inquirit et studet, se ad 0nscientiam Sui tamquam rati0nis, entis' rati0nis ab80lutae elevare qu0d phil080phia praestare debet, quam Hegel desinit: Scientiam rati0nis, quatenus ipsa sui ipsius tamquam entis universalis in conceptul0gic e0nscia sit. Ipsa incipere debet secundum eum ab experientia, qua biecta redipit, deinde t0llit vel re80lvit, ut id, qu0 peremptriam datum est, iterum a pri0ri deducat. 60nceptus l0gicus univer8alis, ad quem in ne reale reducitur et in qu diss0lvitur, est Ab80lutum, Deus. Transcendentalian0 exi Stunt, erg0 neque Deus transcendens existit. 60nceptus universalis est abs0luta immanens SSentia omnium rerum.

Praeter h0 abs0lutum et infinitum nullum aliud existit. Neque hxistit aliqu0d nitum, nam qu0d nitum B 0minamuS, 0n St, nisi particulare illius abs0luti universalis. - biectum philo-80phiae et religionis est unum idemque, videlicet ab-80lutum, Deus quum abs0lutum in h0mine e pr0dere tendat, 0ritur pr0deSSus l0gicus, quem argumenta pr0 Dei existentia appellam HS. Si pr0edditur ab esse ad 0nceptum, ritur argumentum g 08-m0l0gicum et te le0l0gicum, si pr0ceditur a c0nceptu adesse, ritur argumentum ni 0 logicum. Religi est c0 nascientia h0 minis de De et Dei de eius in h0mine. Ipsa per Vari08 gradu pr0greditur, inde t0 diversa religiones. - ΑbS0 lutum c0nSideratur in se, in sua aeternitate ante creati0nem, qu0d est regnum patris, vel manifestatur in gradu exinaniti0nis in natura - regnum fili , vel in se ipsum redit et qu0 deciderat, cum se ips rec0nciliat et spiritus sit - regnum Spiritus. ae tres peri0di sunt iuxta egel0biectum t0tius phil080phiae revelatae religi0nis qua rati0nethe0s0phia egelii in persectum n08ticismum abit. Pantheistis accensetur 5. Fridericus chleier macher, ratistavien8is, nat. an. 1768, 0cuit er0lini the0l0giam pr0testanticam et academiae scientiarum membrum Vasit. Α88erebat, c0gitare et velle, de ale et reale mer08m0d08 esse otiasse, qu0 se intime manifestet in affectu.ἡ60gitare n0 est individuale, sed omnibus h0minibus c0mmune, quia in aequalitate rganisati0ni landetur.

59쪽

Religio est universalis affectus dependentiae, quie oritur, qu0d se Deus per c0n8cientiam immediate manifestet. Religi a litt080phia separanda est, quia est mere subiectiva, qu0 praecipue de religi0ne eliristiana valeat Talis d0 trinan0n 0tuit n0 destructive infl