장음표시 사용
41쪽
tivam et sensitivam virtute seminis ante intellectivam adesse et in Drmati0nem e0rp0ris influere. Anima intellectiva a De immediate creatur et eum vegetativa et sensitiva tam intime c0ni iungitur, qu0d 0rmae animae egetativae et sensitivae c0rrumpantur i. e. 0nvertantur in virtutem vegetandi et sentiendi), ita ut anima intellectiva unica 8it denu0Drma li 0 minis subsistens s. gent. l. 2. c. 7. . quum Sit anima Spiritualis et subsistens, etiam incorruptibilis et imm0rtali est, filia tamquam substantia intelligens et v0len a c0rp0re independ0n est et etiam p0st 0rtem c0rp0ris per se existere Valet, in propter desiderium felicitatis sibi naturale existere debet. D quoad thi eam d0cet, finem h0 minis c0nsistere in summa persecti0ne, quae est De assimilati per supremam felicitatem adeptura quae felicitas n0 in b0nis terrestribus p0nenda est, sed in persecta Dei c0gniti0ne et dilecti0ne quia Deum in hac vita n0 intuemur immediate neque eum persecte c0gn08cere neque c0gniti0ni 0ngruenter perfecte diligere p08Sumus, et pr0pterea felicitatem persectam n0 in hac, sed in altera vita 88equimur. Nece88 igitur, Secundum legem divinam acti0nes c0m-p0nere et 0ci 0nscientiae bedire. Malum m0rale est divergentia a lege divina, est causa deliciens defectus, privati b0ni debiti Medium ad elicitatem assequendam est Virtus. 'raeter virtutes naturales 0raec0rum prudentiam justitiam, lartitudinem, temperantiam et virtute hi8ce sub0rdinatas, pertractat virtutesilie0l0gicas fidem, Spem et charitatem. Benique ulnia, quae qu0cunque m0d ad phil0sophiam pertinent, tanta ingenuitate, praeci 8i0ne et universalitate pertractat, ut pera eius, imprimi Summa the0l0gica, argumenta 6ntineant ad err0re etiam n0Strorum dierum redarguend08.
Merito igitur Summi P0ntilice S. Th0mae pera enc0miis celebrarunt et phil080phiam eius, quam e XIII. in encyclica. Aeterni atris' de . Aug. 879 Sapientiam auream n0minat, toto orbi christiano c0mmendabant. 90ct0 Angelicus tam frequenter exp0situs St, ut testante Bre. f. Uerner De hellige Thomas v0n quin I, 885 saecul X IlI. circa in c0mmentarii exstiterint. 2 8. 0na Ventura, 0anne Fidanga, Balne0regiensis 1221 - 1274), Fraηciscanus, discipulus Alexandri alensis, d0cuit primum the0l0giam Parisiis, deinde magister Genirali 0rdinis et fardinalis actus est. biit durante c0ncili Ly0nensi. 0catur Boc ι0 Sera sicus et S. Th0mae aequiparatur. In 0nnullis
ub ipso declinat primum quidem d0 et, sequens Alexandrum II alensem, etiam entia Spiritualia, angel0s et animam humanam c0nstare e materia et Drma Sam, dicit, per larinam sit anima actu, sed actualitas aliqu0 substratum habere debet, qu0d est ubique materia. Secund docet, rati0nem dem0nStrare p088e, mundum temp0re determinat creatum 88 et aeternitatem mundi esse imp08sibilem. Denique plus equitur Plat0nem, dum S. Th0mas ubique Arist0telem magi Strum praedicat. Ad phil0s0phiam addit my8ticam, b quam praecipue inclaruit. In tinerari mentis ad Deum rati0nem d0ctrinae mysticae exp0nit, quae in e c0n Si Stit, qu0 anima incipiendo a mund sensibili, veStigia Dei inquirat, in creatis eius maiestatem et pulchritudinem c0ntempletur, deinde in se ipsam reverten8, in Se tamquam imagine ei Deum speculetur, tandem ver ad bivinitatem ipsam 80 elevans, Deum immediate adspiciat. 90minicani sectabantur . Th0mam Franciseani Alexandrum flat ensem S. 0 naventuram et Bun 8c0tum. Exinde orta est diuturna pugna inter Th0 mistas et c0t istas. 3. Ι0annes Duns Sc0tus, ibernus I 274-1308), Franciscanus, d0cuit praesentibu innumeri di8cipulis in universitate Parisiensi et primus . Th0mam ubique Valde celebratum impugnare in n0nnullis ausus est, quin eum tamen in peribu Sui n0minet. In critica disquisiti0ne argument0rum, Sibi minus placentium, ingenium subtile isstendit, quare n0me 90et 0ris Subtilis meruit. Triticam ultra m0dum exercuit, elici0 in ali 0rum sententiis impugnandi8 quam pr0priis stabiliendis Distinguit
inter materiam prim primam, Secund0 primam materiam tertii irimam. Prima est 4ine qualibet, larma, unica universalis, issentiis i0rp0ralibu et 4 piritualibus 0mmunis; secundam eam esse dicit, quae Si subiectum generati0nis et 0rrupti0nis artificialis. Attribuit erg0 0rp0ri pr0priam larinam, praeter 0rmam animae. Inter individua, inter universalix et singularia, inter essentiam et exiStentiam, inter attributa divina, inter ens et attributa transcendentalia, inter substantiam et p0tentias naturales, inter animam egetativam, Sensitivam et intellectivam in h0mine distincti0nem Drmalem esse dicit. Imm0rtalitas animae est d0etrina lide et per rati0nem dem0nstrari 0 p0test. V0luntas seipsam in agendum determinat in biecti instuxu
42쪽
24. Staius philosophiae scholasticae decrescens. Rogerius Baco, suile imus cham, Gabriel Biel, idolaus usanus,
si ordano Brun0. Pugna inter sch0l:is Th0uustaraim et Sc0tistarum, quaesti , neshine inde subtiles, suae a n0nnullis Sch0lasticis cum scientiae detriment fuse tractabantur, Drma styli neglecta, praeprimi Saulem spiritus renitentiae e0ntra auct0ritatem ecclesiasticam, pr0ut eam apud secta saec. XIV. Uic lenit is, iussitas et alias Videmus, ecaSi0nem praebuerunt, phil080phiam graecam et christianam impugnandi, denique ver pr0rsus ejiciendi Praecur80re huius perii di suerunt
l. 0gerius lac l2li l2l 4), 90ct0 mirabilis, Franciscanus Anglus, qui phil080phiam X0niae d0cuit. Vir magno ingenio praeditus, in phySica et mathematica valde peritus, qui phil080phiam christianam multis veritatibus naturalibus ditare p0tuit. Sed di in Sch0lastic08 prae0ccupatus, metaphy8icam
eiusque magi Str08 acerrime S aggreS8u8. Munere magistri privatus, studiis naturalibus usque ad 0rten vacavit.
2. vile linis cyam, Franciscanus, Duns e0ti x0niae et Parisiis discipulus, d0cuit Parisiis. In disc0rdiis inter Lud0vi eum Bavarum et Summum P0ntificem a liartibus regis stetit et ad eius defensi0nem c0ntra Sedem p0sl0licam quaedam Scripta edidit. Monasterio pulsus, biit 0nachii an. 1347. In hist0ria n0mine
90 ct 0ris Singularis nuri cupatur. Restituit X0minalismum, et dii sualismum inaugura Vit. 90cuit enim, universale nullam realitatem habere, et h0minem singularia tantum c0gn08cere, ad lu0d 0li sensus sufficiunt. In Psych0l0gia ualismum pr0litebatur, affirmando, animam Sensitivam ad 0rpus pertinere et pr0pterea cum anima intellectiva eiuSdem Substantiae 880 0n 08se, qu0d e pugna inter rati0nem et sensualitatem apparere aiebat. 8serebat p0rr0, rati0nem animae inc0rruptibilitatem et imm0rtalitatem Dei siue existentiam pr0bare B0n 08se. Discrimen inter m0raliter b0num et malum non esse intrinsecum, sed e libera Dei v0luntate i tum, neque ull0m0d dem0nstrari p0sse Deum ultimum 880 sinem V0luntatis hunianae Negabat etiana, h0minem ea pacem esse, ut Deum intueatur.
Tubingiis d0cuit et d0ctrinam cham meth 0dice et syste uiatice dispasitam in universitatibus pr0pagare studuit. Lutherus t elanchth0n pera eius pervi luebant, etsi a 80rb0nna Parisiensiet 0mae prohibita suerint. 4. Ii 0 laus usanus, in pag Κues apud Trevir0 Batus an . 1401 studuit eventer et atavii iuri, mathesi et theol0giae factus est episc0pus Brixinensis et cardinalis Mortem 0biitan. 464. 8ch0lasticam pr0rsus reiicit et mysticismum et subiectivismum sectatur. Iumina d0ctrinae eius est a Praeter rati0nem, quae e ensibus c0nceptus abstrahit et in cerebr residet, adest intuiti intellectualis, per quam Verum c0gn08cimus et quae nulla lege neque principi c0ntradicti0nis, pr0ut rati0, 0arctatur. Ip8a 0gn08cit Veritatem, quum Ddus dem infundat.b Deus est identitas innium disserentiarum et c0ntra dicti0num; mnia c0mprehendit mundus et natura sunt explicationes e0rum, quae in De sunt identica, unita. 0m igitur rerum essentias n0nnisi c0niecturaliter c0gn0scere p0te8t, et ign0rantiae c0nsessi suprema 8 Scientia. e Deus quidem mundum creavit, sed e m0d0, qu0 rebus Suum 880 0mmunicaverit pr0 inde mundus n0n est nisi Dei invisibilis appariti0, quae d0ctrina aperte pantheismum Sapit. 0tati0nem terrae super axim 100 ann0s ante f0 pernicum affirmasse sertur.
d Anima res c0gn0scit per assimilati0nem intuiti0nis intellectualis cum rebus sed quia in ista intuiti0nis assimilatione Verita c0gn08ci 0 p0test, nisi per immediatam inmuentiam luminis divini, qu0d est ipse Deus, erg0 intellectus illustratus, quum e0gn0scat, Dei similitudinem intuetur et Deusimnia in ipso pr0ducit - deificatio. 0 immerit n0nnulli in d0ctrina fusani
principia chel lingit phil0s0phiae identitatis et istheismi
quaerenda esse dicebant. Sectat0 eius si0rdan Brun aperte pantheismum d0cuit. 5. t 0rdan Brun0, natu N0lae apud Neap0lim an la50, in aetate iuvenili 00si nimis vacabat et lecti0ne p0ematum imm0ralium c0rruptus est. Depravatis iam m0ribu 0rdinem 90minici ingressus est, sed m0 aufugit et enevam et Parisi0880 0ntulit, ubi libris scribendis peram dedit Fidem et Eccl0siamt0 insultibus affecit, ut exinde magnum Scandalum c0mmune oriretur. arisiis relictis, vagatus est per Angliam Uermaniam et Helvetiam, denique R0mam venit, ubi Inquisiti0nis tribunali se sistere debuit et quum haeresim abiurare n0luisset, brachi 0 saeculari traditus et ad cremati0nem c0ndemnatus est an . 1600. 90cuit, mundum ex infinita multitudine viventium m0nadum e0nStare, quae per principium divinum, animam mundi inb
43쪽
unitatein c0niungantur. 0nades eae Sunt increatae, aeternae, simul lateriales et Spirituales. tiam anima lium ana 8t 0naS Pluralitas substantiarum est tantum apparens, et Drmae 80lum externe pereunt et riuntur anima mundi, quae milia penetrat et vivificat, est pr0imus immutabilis. 'r pli il080pli 0 0n existit Deus transcendentalis theol0gu iuxta idem eum agn0Seere p0teSt. Deus et mundus qui ad Sula, tantiam unum Sunt panthei Smus.
Saecul 16 ad linem vergente, quum p0puli antiquitati gentili nimis studerent et ulli erus per Suam res0rmati0nem nauem traditi0nem reiecisset, una cum auct0ritate eccleSiastica etiam auct0ritas et traditi scientilica reiecta 8t, et pr0dierunt viri, qui veterum systematibus phil080phicis repr0batis, n0va 0nstruere attentabant. Iac agendi rati0 ne periit unita pli il080phicae peculati0nis et eum unitate certitudo et firmitas. Iam una pars phil080ph0runt e X p ea Lem Liri in unicum flantem uini c0gniti0nis pr0clamavit et 80la experientia vel empiria 0mnia explicari debere docuit. V icantur Pupiri stat et systema 0rum m-p44 4 in ii S. Empirismus decursu temp0ri in aera ad 4 uim , di is in ii iii, in ania Lauci Mnam in il a r sium in rae ad 4mum, pici mi ni ev0lutus eSt et denique ad se e pq - 44 in um per Venit. Pars altera e c0ntra rati0nem unicum flantem c0gniti0nis admittebat et certitudinem experientiae aut negabat aut adduiu tabat, unde atrii nat is mira pr0diit. Itali 0nalismus causa fuiti dualismi, qui erat undamentum panthei Smi, usque dum phil080phia in pessimi sinum degenera Vit. Interea illum phil0Sophia m0derna in n0va in dies systemata abiret, in Sch0lis christianis phil0s0phia Seli itastica recenti0ribus naturalibus d 0ctrinis ditata n0vae meth 0d0 phil080phicae iam parabat, quae 'Ἀ0mine phil080phiae recenti 0ris eiu i su inmini insignitur.
Agendum igitur in tertia parte huius hist0riae in cap. I. De empiris m0 in cap. I. De rati0nalismo in cap. IlI. e phil0s0phia recenti 0re christiana.
25. Praecursores empirismi. l. Franciscus iac0 de Verulami 0, natus an . 1561L0ndini, cancellarius regni Angliae l6 9) 0 tamen pr0pter c0ncessi0nes et venalitatem munere privatus, m0rtem biit ann01626. Sch0lastic0rum adversarius qu08 pr0pter desectum bSer- Vati0ni naturae, usum syll0gismi et meth0dum deductivam valde c0ntemnit. Sed n0n est purus empirista, quia praeter experientiam et ali 0 lantes c0gniti0nis admittit. a Meth0dum inductivam unice scientisicam esse dicit et pr0pterea d0ctrina eius necessari empiri sui et materialis in viam parabat Aeth0dum inductivam Suam ' ethn0Vam' appellat, eamque in . 0rgans n0V0' pertractat. Sed
immerit0: nam iam 80crates, Plat et Arist0teles inducti0nem exc0luerunt et adhibuerunt, qu08 Sch0lastici sequentes, meth0dum inductivam null0 0d neglexerunt Bac0n 08tulat, inducti0nem ab individuali ad c0nceptus mediae universalitatis ascendere debere. 8yll0gismum et meth0dum deductivam repr0bat, n0n aeStiman Sm0mentum deducti0nis ab universali ad particulare, neque gravitatem syll0gismi pr0 0gniti0ne inductiva mediata cf. F. ber Keg, 838tem de L0gik, p. 33). 0n 0test quidem negari, hic0nem meth 0dum inductivam generatim pr0m0vi 8Se, sed in Specie neque ea, quae u temp0re in scientii iam expl0rata erant, satis aestimavit, im neque X mni parte c0gn0Vit l. c p. l).b Γ vera scientia acquiri 0ssit, dicit Iac0n, rem0venda sunt impedimenta scientiae causae err0rum, qua id i ta n0milint, ii uia salsa scientia sit quasi id0l0latria intellectualis quae idola sunt vel a id0la tribus, i. e. praeiudicia c0mmunia milibuSh0minibus, id 0la specus den0minata iuxta d0ctrinam Pl0tini, qui aiebat, h0minem quasi in specu sedere et umbr. Srerum c0nSideraret, qu0rum causa est individualis h0minum natura et limitati0, 7 id 0la 10ri, i. e. praeiudicia ab h0minibus sibi mutu040mmunical a d id0la theatri, i. e. talia, quae in err0ribus scholae c0nsistunt et in auct0ritate magistr0rum undamentum hab0nt. Γltima id0la dicit esse pericul0sissima et imprimis Aristotelismum cum desp0ta turdic c0mparat, qui S0lum m0d00ccisis c0nsanguineis et e0mpetentibus regimen suum Sustinere p0teSt quum impedimenta rem0ta sint, scientia acquiri debet α 0bservati0ne naturae in singulis phaen0menis; bservati0neS
44쪽
ipsas instantia naturae appellat si observati0nes debent in tabulas scribi et 0rdinari c0na parati0nes instantiarunt, γ denique pr0grediendum est ad realem naturae e0gniti0nem. Phil080pli iam arili 00l0gia triete separandam esse dicit. 90ctrina eius scientiis experimentalibus valde quidem pr0suit, sed metaphysicae et ethicae interitum parabat. Inter essata eius notissimum est Leves si ustus in phil0s0phia m0vent 0rtasse ad athei sinum, edo, leni 0res haustus ad religi0nem reducunt. 2. Th0mas ob bes, almesbur rensis l588-167s ), amicus et discipulus Bac0nis, educat0 car0li I. regi Angliae. Doctrina eius est materialistica Asserit a In 608m0l0gia e0nceptum substantiae esse merum ligmentum, c0rpuS SSe Substantiam et veram phil080phiam n0nnisi de corporibus tractare. Etiam h0m merum c0rpus est et anima eius c0rpus subtile quaevis repraesentati intellectualis suntl.ι- mentum habet in apprehensi 0 ne sensitiva, quae iterum n0n est nisi motus in 0rganismo 0rporali. Hic m0 tu causat impressi0nes, e quibus invite phantasmata oriuntur et per reminiscentiam c0nceptus, iudicia, c0nclu8i0n08. 0mnis cogitandi rati est c0mputatio additi et subtracti0. Potentia appetitiva necessari ad bonum maius m0vetur libertas c0nsistit in immunitate a coacti0ne in perficiend0 0, ad qu0 appetitus m0vetur. 0num Supremum est ut 0BServati0. Ex qu0b in thica sequitur, cuilibet ius ad iunia competere. quia autem iuxta h0 principium pugna omnium cum omnibus oriretur, neceSSe St, laedera inire et c0n Venti0nes pangere, sicut et supremam p0te8tatem in aliquem transferre. plina a regni constituti est m0narchia ab80luta, ita quidem, ut, qui regimen exercet, Supra mne lege et cive sit, qui ultimi sibi cum vita et 0rp0re, cum rebus nanibus ina et qu0ad religi0ndiu subiici debent. pera eius n0ti88ima sunt: Elementa phil080phi ea, μ. Elementa phil080phiae de cive, .. Leviathan sive de materia, larma et potestate civitati ecclesiasticae et civilis.' 26 Sensualismus. Sensualismi assectae sunt l. I 0 anne L0cke, Uringt0niensis, natu Man. 6 ι2, 0ristin obiit n. 704. Studuit phil0s0phiae et medicinae x0niae, sed medicinam ii in exercuit, sed in Batavia et Anglia vivens, phil080phiae peram navavit, Bac0nem Sequens et c0mplens. Summa doctrinae eius est sere haec:
0mne n0Stra id ea per experientiam acquirimus, quae n0bis sensati0ne et reflexi 0ne inn0tescit. Anima est tabula rasa. Sen- Sati0ne externa deae simplices causantur, cum quibus rati0 idea reflexas, experientia interna pr0duetas c0niungit, qua rati0ne ideae c0mplexae riuntur. Id eae c0mplexae sunt modi et n0n sunt aliquid realiter existens, sed sunt 80lumm0d0 0disca ti0nes rei in Spati0, temp0re, Secundum numerum. Substantian0n St, niSi Substratum m0d0rum sine realitate, est c0nceptus c0nsuetudine acquisitus. 0niuncti0ne, divisi0ne etc. id earum 0riuntur relati0nes relatirs', ad quas pertinet et causalitas. Itali 0 08tra, quum c0nsideret, aliquid per perati0nem alterius fieri, huncce cauSam eventu esse putat, et eventum pSum eius essectum n0 minat. Universalia sunt mera n0mina et phantasmata animae. deae simplices 80lae realitatem habent. In -c0nSequens Si tamen, quia de c0gniti0ne Dei l0quitur, qui tamen Sensati 0 ne apprehendi n0n 0test: in Dei existentiam argument c0Sm0l0gic pr0bat. - Animam dicit esse im- materialem et imm0rtalem, sed asserit, immaterialitatem animae ex actu c0gn08cendi per rati0nem pr0bari 0 p0SSe, quum Deus etiam materiae vim c0gitandi impertiri p0tuisset. - 0luntatem n0n agere Sine mi tivi dicit. Si 0tiva, Secur dum quae agit, a rati0ne meli0ra et alii antep0nenda ae8timantur, v 0luntas libera dicitur. 2. Stephanus B 0nn0t de condit lac, Gratian0p0litanus, l715 - 1780), clericus, vixit Parisiis et c0nversatus Si cumll0usseau Dider0t, 0lta ire. Initi d0cuit Secundum L0chium, duplicem esse lantem c0gniti0nis Sensati0nem et reflexi 0nem: p0sterius ver Sensati0nem unicum si utem pr0clamavit, ita ut anima in c0gn0Scend mere paSSive Se haberet. Sui principiis inc0nStans, imm0rtalitatem et immaterialitatem animae d0cuit
et c0ntra J0ckium p0SSibilitatem, ut materia AE0gitet, negavit. 27 Dei Smus. In Anglia the tria L0ckii usque ad negati inem ordini Supernaturali est pr0gre8Sa et Dei sinum pr0duxit, qui Deum quidem admittit, sed innem eius in mundum inguentiam negat. Deis mi
qui in piissime religi0nem et cultum cath0lieum irridebat: sei
45쪽
iluaria viil uti empiris mi est materiali Sinus quum Secundum emti irismum et Sensuali Sulum mni n0Stra c0g niti ex X-lierientia r illual, et iuxta illabbe Sium Sensati n0n Sit, nisi m0tus ire ani Silli, quum Secundum eandem the0riam substantia sit 80lum imaginatio menti et S0la 0rp0ra realiter exi Stant pri ita erat asserti 0 liraeter materiam et motum nihil exi Stere,
lli russiae res i. amanti SSimus. Tituli libr0rum eius Salis ,r0dunt characterem d0ctrinae materialisticae .. II h0mine machine' l748), L h0m me plante' l748 hic Suntina placit0rum eiuSest Deus nun XjStit. Exi Stit 80lum materia et motus. 0gitatio est mi tus cerebri lium diiser ab animali qualitate et magnitudine cerebri e Sique machina pr0 ut animal et planta. Summum unum mnium creaturarum S grata Sen Sali 0, quae apud hi minuul, itu eiu Sibi c0nSciu e St, V0 lutita ali pellatur. Pereunte Substantia terebri perii anima. I 0 mu vita rui debet,
Haec a88erta disiecta et temeritate hucusque in Gallia inaudita pr0lata c0ΗΡgerunt il0lbach l723 - 1789 et
instruct0 eius a Iran Ie in systema qu0ddam in libr0 8y8temed la naturer illi anu 1770 publice editus, raculum evasit d0ctrinae materialisticae. Breve argumentum libri huius am0si est Existit 80lum mater a et m0tus. Utrumque est increatum
Dei est maxima amentiae. Fundamentum habet in ign0rantia Virium naturae pr0 duxerant aut terr0 rev0luti0ni et naturae n0civi flectus. 0m est en physicum, anima n0n S a c0rps re distincta, centralis sedes animae est cerebrum. Si serui fit de anima, cerebrum intelligitur. Natura Se 0nservare cupit Natura in animata per Vim attractivam et repul Si Vam, h0m Ver0 per dilecti0nem sui. B0num est, qu0d utile malum, qu0dn0ci Vum quia iunia necessitate fiunt, passi0nes et vitia de iure Sunt. Virtus est ars ist pr0m0ti inem felicitati ali 0rum ei p-8um elicem reddendi. Reipublicae est, per p0enarum c0mminati0nem cupiditates et passi0nes refraenare vel per privati0nem libertatis acultatem adimere, ne qui alii n0ceat. 2. Claudius Adrianus Helvetius lila 4771 materialismum in ethicam intr0duxit. 90cuit animam 88 facultatem Sen Sitivam rganicam. Suprema sensati0nis transs0rmatii est intelligentia sesprit). 0tivum agendi est sui dilecti0 pa88i0nes Sunt de iure, im necessariae et nulla ethica ius habet ea reprimendi. thica identica est cum religit ne, luare ui abnegati0Stultitia est reipublicae iericul0Sa et nociva. aeque n0ci Va Streligi 0, quae in d0gmatibus undatur maxime n0civu Vero
3. I. 600rgius ab unis l727 l808). medicus et lilii l0S0l liu Parisiensis, restituit sensi sinum i 0ndillaci et placitis materialisticis adauxit. statum eius character isticum St: Sicut
St0machus escas c0nsumat, ita digerit cerebrum sensati0nem in elementa vitae phySicae.
46쪽
rantiae et in cerebr 0ccurrunt. A qualitate et quantitate cerebridotes hominis psycllicae dependent. lie0ria alli, suam L 0mbros n0Vissime ectatur, negeSSari ducit ad materialismum. In ermania l0rentibus scientiis naturalibus et dilabente phil0s0phia ideat istica, materiali Sunt craSSu est pr0pagatu8. Materialistae praecipui sunt 5. L. Andreas euerba cli, natus an . 804 Ansbachii, inutii versitate Erlangens phil080phiam d0cens, qui omnia a materialistis Gallicis pr0clamata principia ad 0ptavit. The0l0giam v0cat de ilicati0nem. 0m reprae Sentat Sibi proprietates suas tamquam Subiecta, quae in qu0dam Summ ente c0niungit, qu0d deinde Deum appellat. Putat ide0 Deum et religi0nem nihil esse uis phantasiae figmentum. 6. far 0lus Vogi, tesseniensis, at 1817, 0cui trienebaeet 0nserentias in Germania instituebat, ad materialismum late propagandum. SSerit, c0gitati0nem vel ideam n0n esse, nisi quandam Secreti0nem cerebri ad 0dum 0rganicae secreti0nis urinae vel bilis. 7. Iac0bus M0le Sch0it, nat. 822, 0cuit ei det bergae,p0stea Turini in lalia, m0rtem biit n. 895. 60gitati0nem quandam ph0Sldi 0rescentiam cerebri nominat ad 0dum scintillarum electricarum qualitatem h0mini dicit dependere a qualitate escarum, quibus fruitur ii rei Stati des Lebens 1852, inlisiit de Lebeiis 3 ii 43.
8. Henricii Gg0lbe, qui cuit, en Sati0ne et allecti0nes cerebri Secerni ex anima mundana, unde c0gitati explicari p0ssit. l . Ludovicii Bilchner, Darm StadienSiS nat. 827, materialistarum c0ryphaeus, cuius liber Arat, und St01D raculum est materiali Starum n0Strurum dierum. Secundum d0ctrinam eius existunt tantummod0 0rp0ru, quae e materia et i 0mp0nuntur. 0mnia ad haec dii ultima irincipia reduci debent. Vi et materia indivisibiliter c0niunguntur . vi Sine materia exi Stere n0np0teSt, luare neque DeuS, neque Spiritu S, neque anima spiritualis exiStere p0SSunt. Eadem S Vi S, quae per Stomachum Scas c0n Siluuit et quae ter cerebrum c0gitat c0gitati oritur c0mbinati0ue virium cerebrum est machina ad 0gitandum. Materia et vis Sunt increatae, aeternae mnia iunt nece8Sitate naturae.10. Etiam David traiis in pere: Der alie uni derneue laube principia materialiStica Sectatur.
g 29. DarWinis mus. Lam a march pini0nem pr0 tulit, entia Superi0ra Sque adh0minem decursu temp0ris ex inseri 0ribus e v0lvi880. berius tamen hanc hyp0thesim explicavit per sic dictam Selecti0nem naturalem et artificialem et per mutuam individu0rum pr0 existentia c0lluctati0nem μ
generica' l87 l) Summa d0ctrinae eius est Η0m0 0test electi0ne artificiali 0va species et Semi Specie animalium et plantarum pr0ducere. Per c0pulati0nem enim carnalem individu0rum, in quibus quaedam pr0prietate m0d0 eminenti Se V0lverunt, denique n0vae species pr0deunt. Et8 h0c Verum n0n St, quia experientia teste talia individua p08 secundam vel tertiarii generati0nem aut pereunt aut veri sterilia manent, tamen Dar Nin hanc hyp0thesim veram esse supp0nit et affirmat, qu0 per artem it, ieri in natura per electionem naturalem. In principi dicit paucissimae existebant Drmae plantarum et animalium vel unica tantum Drma, quae e e pr0t0plasmate ev0lvit. 0rmae X0rtae in ulteri0ri pr0pagati0ne per ace0m0dati0nem ad tempestati S climatiS, Scarum etc. diverSi tatem in perpetua c0lluctati in pr0 Sua Xi Stentia varia eSSentiales mutati0 ne paSSae Sunt. In tali pugna quaedam membra c0nStante Su meliu Sunt eV0luta, alia pr0pter n0n Sum defecerunt. Mutati0nes individuis et speciebus utiles per varia generatii ne ita denique p0st generati0num millia ev0lutae Sunt, ut ni Vae Specie pr0dierint individua cum mutatis, nibus c0nservati0ni 0civi in c0lluctati0ne perierunt. 0m est ulliuia species in hac ev0lutione et pr0diit e specie Simiarum anthri p0idarum. 2. Ernestus aeckel P0tSilamen Si8 nat. 834, proseS80r in universitate lenensi, creati0nem illundi in pere Sch0psungS-geschichte negat et eius ev0luti unem materialistice et ar Win istic explicare c0natur. SSerit, mundum SSe pr0ductum Virium physicarum et chimicarum, quae Sint aeternae et neceSSariae, materiae necessari inhaerent et mundum hunc et ordinem eius necessari pr0duxerunt. niti exi Stebat gl0bu auri u S, e quo pedetenti ut 0rp0ra an0rganica pr0dierunt; rganica ev0luta sunt ex in0rganici per generati0nem aequi V0cam,' Specie Superi0res ex inseri0ribus per electi0nem naturalem.
47쪽
0pp08 ite ad panthei sitium pius gae et materialisnutili 0nnulli viri ingeni 08 que uulam at0mis urini tum miti in em tum rigidii remd0cuerunt. Eminet inter e08 vir Scientia et animi cultura praestanti SSintiis
Lipsiensis, nat. Dias, mi r t. ιHI. Ann0s a natu ma Na iam Scientia eminebat, incum liens Studiis phil080phicis et iuridicis in universitate Lipsiensi nacca laureus philus , phiae et d0ct0 utriuS-que iuris in eadem universitate factus 0mam letiit ibique, et SiaSSecla c0nfessis ni pr0 teStanticae, magni h0n0re St XceptuS. Annis l7l2-l7l Vind0b0uae e tuam iratus est qu0ad religi 0 nemunii nem inter varia S 'cla liri leStantica c0mparare Studuit, qu0d idem etiam inter reli Ii0nem callis licam et pr0 testanticam si eri valde desiderabat. Spes eum selellit. Inde ab antis 20 aetatis Suae nullam ecclesiam pr0 testanti alii visitavit. Viam c0aciliati0nis et uni0nis etiam in phil0Sophia aggreSSu est, principia Sch0lae arist0 teli cae- christianae cum inventi Scientiarum naturalium pri ut et Scientias in reuiere cum si de christiana c0m-p0nere Studens Phil080phia eiu nnilla praeclara cuntinet, Sed pr0pter dearum varietatem deluum a Secta turibus in qu0ddam SyStema est redacta. Nihil0 minus multum pri sui ad impedienda ui pr0pasIali 0nem empiris mi crassi et materialismi ni lorum et
Gali 0rum in iermania Summa phil0s0pinae stibili gianae est a Existunt tres flantes cognitis, ni a ii telligentia, quae est aut intuitiva aut derivata. Intui liva tendit aut ad universale veritu de ratS0n aut ad particulare verite dii ait). In ea c0g-n0Scit intellectus duas idea ad invicem tertinere immediate inc0gniti0ne derivata autem pus est idea media. 60ntra Scholasti-c0rum principium , nihil est in intellectu, quod n0n prius suerit in Sen Su' buri, vel, saltem intellectum priu adeSSe debere, Si autem deSt iam adest sui cuia scientia et cum ea n: ultitudi idearum. Ideae innatae in anima praesormatae Sunt, ita ut in anima uillae percepti 0 ne ad Sint, quae aplierceptis ne si . . ideae, quarum c0nScii Sumus detinui liunt lier Secundum 1lantem c0gniti0BiS, Scit is per a pprehem si0nem en Sit i vani, quae n0n est niSi ecasi realis c0gnili 0nis n0strae. Accedit 1 0n tertius: γ 0pini 0 ne S, quae in mera pr0babilitate undantur. b quum deae in anima praes0rmatae Sint et ipSa Sui .eg0'per Seil Sam c0nScia lint debet esse en Sibi Susticien et cclvSum, en m0Badicum quaelibet 0na est quasi mundu pr Se, 0 tuui univer8um qua8 in nuce c0mprehenden et reprae8entans. 0nas in Se cclusa n0 habet alter tura vel seneStra8, quibu ea, quae sunt in inund0, in eam introeant pr0pterea deae e0rum, quae extra m0nadem sunt, iam a principi in ea deSSe debent, Sed
ut factis et rebus extraneis reSp0ndeant, pr0 videt Deu per Sic dictam licia mim Lam paci aes t a b tu id a ui, ita ut gesta in m0nade et extra eam f0nveniant Sicut du0 0r il igia, quae aequaliter tempus indicant. - Εxistunt m0nades, in quibus Vis m0na dicaci qua8 dbrmit mundus an0rganicus), 1 quasi 80mniat plantae), γ m0nades cum clara percelitibilitate animalia), d m0nades
cum vera sulc0n Scientia mundus spiritualis). X duae quidem in inade invicem exaequant, qu0d Lethni , principium indeScerni bilium' nominat. c Mundus c0nstat e m inadis, quarum essentia St vi per Se tierans, etsi hinc inde impedita. 60nstat erg0 Hindus 80lis viribus . tiani 0rp0ra Sunt meri c0mple Xu Virium. Materia n0n existit qu0d materiam v0camus, est aut impediti 0 virium aut illusi si, quae pr0ducitur lier c0mpaginati0nem m0nadum, pr0pter quam aliquid c0nStan et perduran esse videtur. Tempus est Series phaen0men irum ibi Succedentium, patium c0existentium. d Anima est rimas centralis, circa quam di 8908itae Sunt m0nade c0rli 0riS. Fundamentale vires animae sunt intelligere et velle. 0ntactus inter animam et 0rpus Statutus est per harm0niam praeStabili lam. 0luntati liberta n0n est libertiis in disterentiae, sed sui determinati iid 0num meliu appetendum. 0mne m0nade c0rp0rum et mnes mi nade centrales in Adami creatae Sunt. 0 unde c0rp0ri in Statu in V iluti0nis,m0nades centrale in Statu c0n80piti in i S. Per generati0nem c0rpus estatu inv0luti0nis in statum ev0lutis ni tran Sit, anima e Statu inc0nscienti ne in statum c0nscientiae. Ad qu0d interventus divinu nec SSarius St. Per 0riem redit 0rpus in statum inv0luti0nis . nima animalium una cum c0rp0re ad 0n80piti0nem 0riginariam revertuntur, S0la anima humana, quae uic0n Scia Stetiam p0St 0rp0ri inv0luti inem c0n Scientiam retinet, in qu0
0 M0nnde ab invicem ir ii Su independente n0B 0tuerunt seipSa in I dinem praeSentem redigere, et propterea debet existere Deus, qui hanc harmuniam pr0 duxit Deus S actu puruS, qui in suis actibus a uult determinatur nec per aliqu0d principium
48쪽
passivuli lituitatii r. iiii dum pr0duxit abs0lute lib0re Deus effulgurat m0nades n0n tamen ad 0dum emanati0nis m0nades sunt ideae Dei et ellulgurantur per actum divinuul, qui a nubi c0m- preliendi ii in p0test. - Finis ci fati0ni est gl0ria Dei et beatitud creaturarum rati0nalium. Finis hic 80huia per optimum mundum attingi 0l est qui est mundus existens praesens Mui dus praeSens n0n 88et 0ptimus, Si in pS malum n0n deS8et, quia et ipsum ad Dei gl0riam c0nserre debet. s Summa h0 minis e ilitud0 0nsistit in p0ssessi0ne Deitani tuam b0ni Supremi et attingtitur per virtutem et tu Stitiam. Sine Spe retributi uni p0St 0rtem non adesset 0ralitas. Existit duplex regnum regnum Spirituum et regnum naturae, pri0ri praeeSt Deus tamquam princet S Secund0 tani quam creat0r. Utrumque sibi e ins0rme est per armi uiam praestabilitam. g qu0ad the 0l0giam p0silivam e maxima parte cath0lica sectatur principia X0n datur c0ntia dictio inter revehit i0nem et rati0nem mySteria n0nJ0SSunt rati0lle cum preliendi, quia Sunt Supra rati0nem, u0n tamen Suut 0ntra rati0nem . traducti peccati riginalis per creati0llem in lunibis Adae explicatur: redempti tamquamnis mentum essentiale ad mundum persectissimum et0ptimum pertinet. 2. 44 4 Di ammis ns, natus ratis hi viae an. 67l , in patria univei Sitate studi mathese08 et phil080phiae incubuit. Leibiligi intercedente pr0sess0r alae vaSit quia de alie0l0s, lanaturali praelecti0ne habuit et iuxta principia lutheran amrth0doxa 80lum m0do the ,l0gia Superunturali exiStere p0teSt, a quadam acti0ne proteStantica thei Smi accusatuS, munere 0rbatu et patria pulsus est. Sed regnante ridericu l. iterum rev0catuS. Halae usque ad bitum licuit an I754. U0lss 0ctrinam Leibuigii in S., Sterna c0mp0Suit et d0ctrinae ariSt ite licae 'u ncc0m0davit ci0ndidit divisionem phili Suphiae nunc c0mmuniter usitatam in I il080phiam the0- reticam et practicam The0 reticam divisit in I 0gicam et Metaphysicam Metaphysicam iterum in iit il0giam, rati0nalem Psych0l0giam, C0Sm0l0giam et The0l0giam naturalem. 'racticam divisit in Ethicam, tu naturale et P0 liticam. Bonum n0 minat, quod naturam n0Stram ierficit, malum, qu0d eam minus persectam reddit. Summum igitur ipsi principium ut 0ralitatis est Fac, quae tui ipSius et proximi 0ndi ti0nem perficiunt, ut uniit te, quae eam minus persectam reddunt Summa persecti h0 minis Si Simul et Summa eius beatitud0, quia persecti v0luptatem causa et felicitatem pr0 ducit.
3. Ioannes ridericus er bari, ident, urgen Si 8 nat. l776, studuit Ienae et magistrum habuit Ficlite. Ann 180240 erec0epit 00ttingae phil080phiam et paedag0gicam factus est ibidem
postea earumdem disciplinarum prose880r, qua tractavit usque ad bitum suum au. 84 l. pera eius praecipua Sunt filial l pt-
conceptus explicare debet, in MetaphySi eam, quae idea e experientia haustas c0rrigit et c0ntradicti0nes s0lvit et in esthe ticam, quae c0nceptu ita c0mplere debet, ut aestimati0nem pariant et rerum systema unum 10 tum lilacens efficiant. Doctrina eius est c0nstructa e placitis Eleaticis, Plat0nicis et Leibnigianis.
giam de phaen0meni S). - Reate vel en existit, est positivum, abs0 lutum, Simplex, Si neque X ten Sum neque c0ntinuum. Res sunt c0mplexi 0nes multarum Simplicium SubStantiarum, m0nadum vel realitatum. Substantia et acciden n0 existunt. Imaginamur substantiam, quia in rebus deSt eale in medi c0nstitutum, ad qu0 0mnia ealia tendunt. Realia Sunt immutabilia, 80la permutati Realium in una eademque re est mutati in genere. Permutati in qualibet re ritur e tendentia ealium Se 0nservandi et e toti a turbati 0 ne ab extra pr0 venientes se de senilendi. In e etiam rerum efficientia c0nsistit. In Synech 0l0gia c0ntinuum et c0ndeptum materiae explicare studet quum Sint ealia implicia, p08sint se invicem c0mpenetrare, quia Se autem c0n Servare Student, reagunt c0ntra talem plenam c0mpenetrali 0nem. Si is attractiva et repulsiva Realium se exaequant, ritur at0muS, 0les. Sed c0ntinuum n0n est nisi illusi et materia nihil aliud nisi umina ealium, quae pr0pter exaequantem relatii nem Virium attractivarum et repulsivarum tamquam continuum apparet. yr0pterea tempus et spatium n0n Sunt aliquid reale, sed biectiva illusi 0 quum enim Realia c0ngl0merata exiStant in pati et temp0re extensa SSe identur.
49쪽
d Anima Himana est eale centrale est ab80luta, Simplex, inc0rruptibilis. Anima n0n est Drma 0rp0ris, quia qu0dlibet Reale pr0 priam vitam hisci, neque in e activitas transiens existit. Anima luit, ita tantum in c0rp0re et quidem in cerebr0 et per nerv0rum c0mplexi0nem ad instar parasitae c0rp0ri estim plantata. - Αnima n0n liabet 0tentias ne sue ind0les. Πicientia eius in i ut cuiuscunque Realis c0n Si Stit in sui e0nservati0ne: singulae c0n Servati 0 ne in anima sunt repraeSentati0nes, deae. yr0cessus c0gn08citivus Si sequens Si Sensus allectus fuerit, assecti i, quae Si mi tu S per nerv08 ad cerebrum deducitur, ad Reale animae Realia animae c0ntigua per m0 tum excitata eandem penetrare c0nantur. Anima reSi Stit et e c0n Servare studet singulae c0n Servati0ne Sunt ideae, luae aut identicae sunt aut eiusdem speciei et tunc uniuntur, aut ver c0ntrariae sunt et
tunc invicem impediunt et ligant. Id eae in lirma a tirmi 0ribus pro gradu infirmitati Suli limen c0nscientiae deprimuntur. Id ea depressae bscure et tuas latenter perantur et riuntur assectus, si tendunt iturum ad 0nScientiam pr0dire, ritur appetitus si tendentia firmi 0r est et eum ver0 similitudine e0niuncta, in futur ideam actualem ieri p088e, adest cupid0, et si deni lue tendentia cum Spe est e0niuncta, deam in praesenti tamquam d0minantem pr0dire p08se, adest velle. - Libertasv0luntatis non est libertas eligendi adsi in medii is uasi essemus inter rati0nem et inter cupidinem, illium hae duae a n0bis non sint diversae sed est c0mmunis activitas rati0nis et cupidinis et quum liae a n0bis n0n Sint distinctae neque extraneae, acti0xere tamquam n08tra pr0pria et n0n aliena apparet, de vere libera libertas a c0 acti0iae, 0n ver lib0rtas in disterentiae. Anima pr0priam Vitam habet, c0rpus in eam negative tantum institit. quare et p08t 0rtem c0rp0ris existere p0test, im040st ut 0rtem b-scurissimae ideae cum tota claritate sua in e0nscientiam pr0deunt et laeti 0rem vitam cauSant, quia c0ry0re n0n amplius impedi nutur. e Deus necessari existit, quia nem p0tuit admirabiles relati0nes, prae primi in rganismi alti 0ris i dinis, disp0nere nisi Deus. Sed essentiam Dei 0gn08cere n0n 08sumus et propterea qu0ad hanc rem ad fidem est recurrendum Indigentia religiosae est, ut 0bi Deum tamquam ulnipi tentem, omniScium, Sapientissimum, ptimum etc. reprae Sentemus, im ipsi pr0prietatem pers0nalitatis attribuamus, sed ratio haec dem0nstrare n0n valet
et ideas tales anthr0p0m0rphism08 dicere debet, qui utique a parte si dei necessarii Sunt.
s B0num m0rale c0nsistit in harm0nia v0luntati cum iudici0, estque insimul virtus id haliter spectata et vera libertas
m0rali S. Ius est c0mplexus relati0num, quae e c0ntractibus pr0Veniunt.
Herbari in sua d0ctrina multum usus St 0rmulis mathematicis, quare multi math 0matici et phil080phi recentiores systema eiu ad 0ptarunt. Eminent inter e0s: i ut est in ua isti h
40 cui in universitate urbis patriae, Sed pr0pter pu ,. de hy- Sic m0rum' munere privatus est. P0Sterius pr01DSS0 extra0rdinariu n0 minatu in h0 munere permansit usque ad 0bitum an . 854.
Scientiam naturalem, quae sicut ceterae Scientiae naturale observati0ni inniti debet, e singulis phaen0menis leges ii versales inducti in deducend et simul singulas vires in phaen0meni S iperante inquirendi . qu0d tamen 80lum de meth 0d0 8ych0l0 giam tractandi valet 0bidctum psych0l0giae, anima, cum Suic0nscientia limites scientiae naturalis transcendit. - Animan0n 8 Substantia implex, sed c0mplexu primarum p0tentiarum, qua tam Sunt trinae, ut animae perdurati p0St 0rtem c0rp0ris null0 0d addubitari p0ssit -- 0nte scientiae 8Sch0l0gicae Sunt bi0graphiae, 0nsessi0nes, pera hi8t0rica et , e quibuS ad qualitates animarum singularum et deinde per inducti0nem ad qualitatem animae humanae in genere c0ncluditur. De 0tentii animae vera quidem d0cet, sed qu0m0d tales p0tentiae Sine Subiect0, cui inhaereant, perari 0880nt, n0n intelligitur. pus
50쪽
tentavit et sit script Excerpta ex organ Aristotelis ad studia Arist0 telis restauranda multu in c0ntulit. Sed 0 trina eius in niuitis ab arist0telica differt. Prout aether 80nus, cal0 m0tus sunt, ita dicit 60gilare esse m0 veri quivis m0tus ab alio dissert et res disserentes pr0ducit, lu0d ad n0ti0nem cate I0riae causa litatis ducit; 0rr semper aliis uid m0vetur, et h0 aliquid at0- teg0ria materiae est his categ0rii cates ζ0riae Drmae, spatii, qualitatis et quantitatis accedunt 8lyl pulchr et perspicu00stendit, qu0m0d in t0t univer80 idea ele0l0gica appareat. quum mnia ad linem praestitutum tendant, inter tendentiam partium sensitivarum et spiritum p p0siti otitur. 0ralitas c0nsistit in e0, ut hi in naturali spirituali se subjiciat, qu0d voluntatis libertatem p 0stulat. - Deus n0n 0test rati0ne eniund directe c0gn0sci, Valet igitur principium: lieus nesciendo scitur. Trende lenivir phil0s0phi materialistidis et ideat isticis valde e praee minet, qu0 ideam tele0l0giae in univers strenue defendat, sed nimis asserit, quum etiam animam humanam adna eram ideam tele0l0gicam deprimat. 6. Hermannus I 0tge, pr010880 phil080phia 00ttingae l8l7--l88 l) at0mismi quidem sectat0r, qui tamen disserentiam animae a c0rp0re d0cuit, eiusque existentiam et individualitatem imprimis e uic0nscientia pr0bavit. ln 0ctrina at0mistica er-bartium et Leibnigium magistr08 Sequitur. 0 tum univerSum dicit - animatum est, at0mi sunt entia Spiritualia, quae per infinitum ad unitatem substantialem e0pulantur. Sic m0d0, etsi realismum sectetur, ad pantheismum devenit. 7. usta vus echner l80l-l887), 0s 0viensis, docuit Lipsiae Summa d0ctrinae eius est Deus anima mundum universum res mundi sunt phaen0men tantum aeges h 0rum haeni men0rum scientia naturalis inquirere debet Mundus e0nstate at0mis, qui tamen n0n sunt m0nadeS, Sed hae n0mena S0lum centra virium. Fecliner auct0 est Sych0 physicae, i. e. meth0diceleritatem et intensivitatem sensati0num mensurandi se lex Teber). Sectatus est eum Hermannus trici, pr0χ880 malensis, qui vim universalem tamquam principium uni0nis inter uania virium centra p0Suit, ei transcendentiam agn0vit et sic echneri pantheismum evitaVit.
3l positivismus. Auct0r 0sitivismi est Augustus 60 nate. 0nipellien Sis. 0rtus 1798 e parentibus cath0licis, m0narchiae addictis. Frequentavit sch0lam p0lytechnicam 18l Parisiis, ubi praesertim studiis
naturalibus 0ecupabatur. Ann0 18 18 ass0ciatus est ectae S. Simoni starum, Sed m0 eam deseruit et pr0priam sch0lam phil080-phicam et religi0sam c0ndidit, quam p0sitivisticam n0minavit. 0pera eius praecipua sunt: f0ur de phil080phie p0 sitive l830-40), catechisme p0sitive, 0 80m matre exp0siti0 de lareligi 0 universelle l852 et alia. Se ipsum appellavit magnum humanitatis p0ntificem, d0gmata pr0clamabat, catechi Smum d0ctrinae suae religi0sae edidit, matrim0nia benedixit et mulierem quandam redamatam h0n0re quasi divin veneratus est. 0rtem 0biit an 1857 Parisiis, exceptis n0nnullis discipulis, ceterum amund derelictus. Discipulus eius Ernestus sitire, arisiensis l80L 188 l), medicus, d0ctrinam magistri in Systema e0mpletum redegit et ad pr0pagati0nem p0Sitivismi maxime c0ntulit. Principia huius d0ctrinae, 0stris diebus at Vulgatae, Sunt a f0gniti humana ccupari debet ii tantum, quae
data vel 90sita sunt et quae ex experientia et e insiderati0ne mundi hauriuntur. Per c0nsiderati0nem acta naturae et hist0riae e0lliguntur et phil080phiae p0sitivae sticium est, via inducti0nis ex his saetis leges universales et saeta universalia deducere. CauSas, essentia et finem rerum phil080phia p08itiva n0 inquirit. quae praeter phaen0men e immutabilibus legibus naturae neceSSari Sequerentur, phil0S0phia p0Sitiva neque c0nsiderat neque de eis quid affirmat vel negat, quum de talibus nihil sciamus. quae experimentaliter inquiri 0 p0ssunt, a scientia excludenda Sunt. X istunt sex species cientiarum o Mathematica, Astr0n0mia, Physica chimica, Bi0l0gist et 80ci0l0gia. b 0enus humanum per tria stadia v0luti0nis intell0ctualis ad statum culturae praesentem devenit, quae stadia invita cuiuslibet h0minis exculti recurrunt. Primum Stadium adeSt,
quum h0m phaen0mena naturalia causis supranaturalibus per-s0nalibus attribuat Theil0gis in us secundum Stadium, quum ausi naturalibus causa abstractas, abSc0nditas, rerum
e88entiaS, ad Sa primas, emciente et finales substituat Metaphymicis ni us in stadi vel gradu culturae terti ea per leges vel per acta universalia explicat, e quibus neceSSari Sequuntur - i iti vi sinus. Secundum haec stadia h0m primum
tabat et ad 0rabat De Li si h uim , deinde pr0gressus est ad i-lythei Sinum, quum deitates in quasdam classe divisis8et, de