Quaestionum Lucretianarum Particula I et II. Dissertatio ..

11쪽

In hoc igitur inani alterum illud inest, cui laetus se est Luer. I, 435 i. e. corpus Vel potiu Corpora: tangere enim et tangi nisi corpus nulla potus res I, 305). Ea quidem est vera noterin υλη), quam Epicurei Graece vocabant: b

ibid. Ins ita igitur est et multitudo corporum et magnitudo

vacui sus. D. L. X, 42 κα et o πληθε et o a L, άτα, απSipo ἐGettTO TI 'It SIEUEt ou κενου. Quam rem Lucretius his probat si solum inane pateret immoderatum se . . diSPul8n Suo de coetu materiai copia ferretur magnum per inane Soluta. Sive adeo potius nunquam oneretu erea SSet

ullam rem, quoniam cogi disjecta nequisset I, 101 T)ntque Spatium Summae totiti Omne undique si uelusum certis consisteret oris finitumque oret iam copia materiai

12쪽

undique underibus solidis confluxet ad imum I, 984); sed apud Diogenem Epicuru innium: ειτε et κενου 8 Apto 1Evoυ, υκ θ ευε α μεtγα aut μαῖα, arsu vas Di X,42), nihil igitur do infinitorum corporum diXit qua in finito inani seret cong utinatione. Aliud denique de eadem re ab Epicuro dictum asser Plutarchus piae ph. I, 5): et απεtγος

atomos, de quibus infra erit dicendum. Quid plura Volunt Epicurei, universum esse detra μια, D. L. X, 45 116), insinitionem quam vocant Romani. Cic. sin I, 6, 2 l). Quae cum ita sint totius imum nil e S in umma Luer. II, 89),

Quid vero de medio universi κεντρ o dicit Lucretius Sane non constare sibi videtur sidus Epicuri interpres, qui alio loco ait: illud in his rebus longe fuge credere, Memmi, in medium Summae quod dicunt omnia niti nam medium nil esse potest I, 1052 1070),

alio vero: primum terrai corpora quaeque,

propterea quod erant gravia et perpleXa coibant in medio atque ima capiebant omnia sedes V, 449)et paullo OSt: terraque ut in media mundi regione quiescat, evanescere paulatim et decre Scere pondus i convonit 534). Sed succurrit nobis ip8ius Epicuri libri XI de natura fragmentum Epic fragm. te. d. relli, Lips 1818 lib. XI,

dium, ad quod gravia omnia tendant I, 1052 et quod centrum gravitatis vulgo appelletur, sed non negat, terram in

medio mundi, coele Stibus corporibus circumfusam BOS Se Onsistere.' cf. Columna III, , fragm XIII ἐν Esq; Stabat ou os 100)

in Herculano Sium voluminum collecti altera, Om. Ι, suSc. l. Neu-

13쪽

enim et inane in infinito univerSO . . nil Si quod possis dicere ab omni

corpore Seiunctum Secretumque S Se ab inani, quod quasi tertia Sit rerum natur repertu . . ., isnam, quaecumque cluent aut hi coniuncta duabus rebus ea invenies aut horum eventa videbis

Luer. I, 430 sq. 449 sq.) Conjunctum quidem, συμπῖωμα D. L. X, 40 sive casus sive proprium accidens id est quod sine totius rei discidio non potest se jungi velut pondus maXi, calor ignis, tactus corporum eventum autem, aut1'a' 4κ0ς ib.)8ive acciden commune id, quod Sive praesens Sive ab Sens rerum naturam nunquam debilitat velut servitium, paupertas, divitiae, bellum, concordia v. Lucr. I, 45l.)Deinde corporum alia esse composita alia simplicia hi sibi voluiit Lucretii verSuS:

Cori Ora Sunt porro partim primordia rerum partim concilio quae eon Stant principiorum

I, 483 I, 182 quae genitali concilio constant. Alia igitur

I, 58.167. II 62), Semina rerum I 59. 169. 176. t.), rima II, 313), corpora prima I, 61.171.510), primordia 1, 55.182.210. 26 ordia prima IV, 28, metri causa), principia rerum I, 244), cunctarum exordia rerum II, 333. III, 31), materies I, 58.171 al. l.ὶ corpuscula materiai II, 529 t.), elementa II, 393. 411 463. III, 244 - atomi Cic. acad. qu. I, 2 6 des n. I, 6, 17. 19 I, 24, 68; de fato 11, 24 nunquam apud Lu-

14쪽

natura Lucr. I, 625), immortali natura praedita I, 236.545ct.), aeterna I, 245 519 539it.), solidissima materiae corpora I, 565), solida ac sine inani I, 487. 510 538), individua Cic. sin I, 6, 17), insensilia Litur. II, 865. 870 888 etou α,

. . . Oeent eam 8S Vim et naturam deorum . . . nec Soliditate quadam nec ad numerum ut ea, quae ille propter si mitatem στερεl1vt uppellat. Primordia autem, quum Sint sine inanise non intereunt es. 0 1η 0 κεv0 α ρθαρr0v. Philodem p. 137, ab. 122), neque inollia OSSunt 8Se, qualia Empedocle putat; nam mollia omnia ueretius uativa se et mortali cum corpore

esse dicit I, 75M h). Ceterum minimum, quod en Su percipi -

Lucretium corpuscula illa etiam glomoramina vocasSe salso monet Creechius ad II, 453 ed Lips. 7 ιδ), Jur quidem vir illo doctis-SimVS, quum VerSum: ἡ numque papaveri haustus item 'st facilis quasi aquarum cum Lumbino rejiceret, se glomeramina cum ,corpusculi materiae p0tuit conjungere. Sed po8tquam Lachmannus versum illum retinendum isse accuratis Si me demonstravit . facere mon l08Sumus, qui uriglomeraminu conjungamus cum papaveri hauStus. ' Doconi picurei, o sunditu USque debuat ad illum iam rerum Summa reverfi

15쪽

eo, quod re Vera est minimum: Omni enim longe nostris ab sensibus infra primorum natura iacet Lur. II, 312.)Verumenimvero Oncretiones intereunt vel potius dissol-Vuntur, quia cum inani conjunctae Sunt Quamvis enim Solidae re e S Se putentur, hinc tamen esse licet raro cum corpore Cernu S I, 347. 330 atque in omnibus rebuS, Un VidemUS, intervalla, Viae, OnneXUS, Ondera, lagae, UOD CUI SUS, motu S, Ordo, OSitura, gurae elim ermutentur, mutari re quoque debent II, 1020), quae Vero mutantur sunt mortalia. Itaque . . . finita Simul generatim tempora rebus Stant, quibii possint aevi contingere orem I, 564 quibus alescundi summum tangunt cacumen II, 11 30), inde omnium rerum minutatim ire et robur adultum

frangit et in partem peiorem liquitur aetas II, 11 31):

ita ut re omne S

discidio redeant in corpora materiai I, 248). Sed alid x alio rescit natura nec ullum rem gigni patitur, nisi morte adiuta aliena I, 263). Atomi autem, e quibus omnia sunt, triplex est qualitas: magnitudo, gravita pondus Lucr. II, 18. 288), figura forma II, 334 filum II, 331). Ait uim Epicurus:

φερεοθα πλη σχήματος α βάρους και 1ε ίεθους D. L. X, 54. 44)y), reliquas autem qualitatus putat e ba σε si1εταθεοεt, positura Lucr. II, 761 Ordine II, 484. 896 ac συηκpto at concretione provenire atomorum D. L. 54. 55. Itaque nul-

de niloqus renata vigeseere copia rerum

D. L. X, 4ii, concretionibus dissolutis minima illa, Olida aeternaque CorpuScula remanere, quae nunquam aeque ac corpora enii composita

. . . seniSi materie aetern fuisset, antehac ad nilum penitus res quaeque redissent f Lucr. I, 54l.)

16쪽

lus in materia corpusculis inest color Lur. II, 37), immo

. . . quanto in arte re quaeque minutas distrahitur magis, hoc magi est ut cernere possis evane Seere paulatim tinguique colorum II, 826)magnique refert, , Semina Uneque cum quibus et quali positura contino antur

II, 60 in quali sint ordine quaeque locata 884, 896 et.)Ipse quidem Epicurus ad Theophrastu in diuitur Seripsisse

gu neque calidum tepidumque vaporem Ler. II, 858 atomi habent; sed in congerie demum aliquid apparet, quod vel frigus et ψυχρου ac naturam frigefaciendi φυχραο ας ρυοιν)praestat vel calorem et θερμhv, η θερμοτηκα et inflammati O-nem τη πύρωσιν essuit. Plui. Or. p. 1110. A. B. Τ' Quae quum ita sint, quid tandem de triplici illa atomorum qualitate ab Epicureis Statuntur ne Curatius anqUirRIDUS. Primum igitur noti quaevis in atomi magnitudo putanda Si πα με sabo μη tua περ αυῖα D. 44): veluti non ingenti magnitudine illae possunt 8Se, immo nullo modo SeDSu percipiuntur os dariora zo 10 ω ρθη tab sat D. X, 44 ,, Omni enim longe no Stris ab Sen Sibus infra i primorum natura iacet Lor. II, 312); ceterum magnitudo, quae en Suler-' Simili modo Lucrotius dicit is debent primordia rerum Non adhibere suum gignundis rebuS Odorem,

N0 sonitum . . . .

Ne simili ratione Eaporona deniquo quemquam II, 54

17쪽

cipitur, mutari potest παραλλαὶαὶ ε tvε 11εὶεθ ovisist D. 54 , atomi vero sunt immutabile S. Porro do figuris atomorum haec dicenda sunt: primum idem quod vocabulum figura apud Lucretium sibi volunt etiam vocabula forma et filum . Gellius quoque noci. Att. 14,4 scripsit: Chrysippus tacit imaginem justitia fierique solitum esse dicit a pictoribus rhetoribusque antiquioribus ad hune ferme modum: forma atque sto virginali. Praeterea Plautus saepe digit , ,stum mulierisse pro forma et gura mulierisse velut mere. 4 4, 15), et ipse Lucretius, ubi simulacrorum naturam declarat, ait: sunt igitur iam formarum Vestigia certa . . . Subtili praedita filo IV, 70 alio loco: forma quoque hinc solis debet silumque videri

num priu Omnia, uno longe emota tuemur aera ex multum, Specie consus videntur

quam minui fluui 581), alio denique:

perparvom quiddam interdum mutare videtur alteram utrum in partem filum' 588). Deindo apud Lucretium legimuS, secutieturum re I Um X-ordia multigenis variata esse figuris II, 333 et primordia rerum nita variare gurarum ratione 479). Quae en

. . rimordia rerum

inter se simili quae sunt perfecta figura, institia cluere Il 523. Itaque non gurarum, sed in unaquaque figuratione atomorum infinitus es numorus. Denique hoc docet Lucretius is levibus atque rutundis se figuris in e 88 en, quae Seu Su iucunde tangere possunt II, 402 2

18쪽

et fluvido qua corpor liquida constant 452);

ut Contra, quae mura atque Spera unque videlitur, hae mugis hamati inter se nexa tener

II, 404 hamatis inter Se perque plicati. 394), atque

haec magis hamatis inter sese esse necesse Atet quasi ramosis alto compacta tenori II, 444). Praeterea sunt etiam, quae iam nec levia iure putantur esse neque omnino seXi mucronibu unea, sed magis angelii paulum prostantibu quaeque titillare magis Sensus quam laedere possunt 426). Quae igitur praecipua Statuuntur atomorum figurae hae sunt leves, rutundae, hamatae, ramo Sae, angulatae as. Cic. nat deor. I, 24 et acad. u. II, 38 a Sperne, Unci-Datae, rotundae, leve S). Porro quam Omne res pondus habeant, sed ejusdem maguitudini AEOrpora non Semper idem pondus, Lucretius: quod magnum'St, inquit, aeque leviu8que videtur, nimirum plus esse ibi declarat inanis, at contra gravius tu in e corpori e SSe,

dedicat et multo vacui minus intus habere I, 365)Denique docet poeta, nihil esse,

quod genere e uno con8istat principiorum, nec quicquam quod non permixto semine constet II,584)nec tamen omnimodis connecti p0sse omnia II, 700), sed omnia Seminibus certi certa genetrice creata conserVare genu crescentia II, 707). Ne vero sensus aliquis atomi tribuatur Lucretiushea, inquit, quae Sentire idemUS, . .e insensilibus tamen muta . . principiis constant

tum porro quid id est, animum quod percutit, ip8um quod movet et Vario sensus Xpromere cogit, e insensilibus ni credas sensile gigni II, 886 cf. 893. 895. 902); alioque Oeo scire licet gigni posse e non sensibu Sen SUS II, 30 e non sensu Sensus 32 atque addit: Sed magni referre ea primum quantula conStetit Sensile quae faciunt, et qua sint praedita forma, motibus, Ordinibus, posituris denique quae sint , 894δ

19쪽

Quod superest in quovis finito corpore ut Omorum numerus minime infinitu potest esse εν ,stalia, morei 1αet οὐκ incit με μου DP 00 D. 56); immo ne omnia infirma reddamus neve in nihilum vertamus, in corporibus nitis

qui in insilitum ad id quod sit minus, sat transitus tollen

t ουλλατο ibid. Sin autem atomi essent infinitae, etiam totius corporis magnitudo esset inlinitu i. e. Xtremum n. beret a finito prorsus distinctum: κρ0 z0 πεπεραI 1EvG ὀtαληπt69 D. 57). Quae cum ita se habeatit hi Sunt corporum motu haecque mundorum constructio: Initio quidem universum atomi eXΡletum erat, quae, quum inane non Ob Sisteret, aequa eum celeritate eundem semper regionem petebant. I Ucr. II, 132 prima moventur per Se primordia rerum , II, 238: Omnia quapropter debent per inane quietum . . . aeque ponderibu non equi concita serri Epicur. p. Di Og X, 43: tv0υνῖαι TE GUνεχῶς totro110t X, 61: z07αχεις to v SeXt Emp. adu phys X g. 145:ta0ῖα υς tuoUvzα κα 'ΕTtκ0090v. Qui motus pondere sive graxitate esseitur, quoniam ponitu e S principium Otus internum; Sque motus est naturalis Ciu de fato 20, 47), quum deorsum tendat ad lineam Lucr. II, 84it. κtoiat η καzοι τάθμη Plut de lac. h. I, 12 I, 23; tvειοθαt

Deinde ,ictu forte alterius se primordia feruntur Lucr. II, 84 et quae parvo Sunt corpora conciliatuet quasi proxima sunt ad vire principiorum ictibus illorum caecis impulsa cientur II, 133). Hinc igitur Secundum cognoseimu motum ictu Sive plaga Cic. de sato 20, 46 motus impulsionis, quam plagam ille appellat. - . ibid. 10, 21. 22. i. e. vi Xterna effectum

Lucr. I, 1025. 1042. 1055 sq. II, 84 133. 285. 289 t.), quem

20쪽

Tum vero, ut compleXione et copulationes et adhaesitationes neXus Lucr. I, 240 244, coetus 1017 l047. II, 919, iuxtura I, 247 atomorum inter se' et oriantur et certam

firmitatem υ περε stu variosque motus accipiant, Lucretius dieit, corpora, cum de OrSum rectum per inane erantur . . . Puti decedere paulum

II, 217. 219, ubi , deuellere paullum' legit LachmannuS, paulum inclinare IJ, 243 declinar 2503. Turtius igitur est motus declinationis oXigui linaminis Lucr. II, 292

lvηat ' καet παρεὶκλισιν Plut plae. h. I, 12 I, 23). Quae declinatio nec certo tempore nec certo loco facta , nece SSitatem istum, quam et ictus et pondus inducunt, evitat et rumpit uti foedera. uer II, 28 sq. cf. Cic. de fato 10, 22 Epicurus declinatione ato in vitari uti necessitatem putat.)Νam Xutumat Lucretius , ,κ inde ab initi omnia necessitate determinantur: libera per terras unde hue animatitibus X Stat, unde est haec, inquam, sati avolSa voluntaS, Laelim. ,pote Sta 8 3 per quam progredimur quo duci quemque voluntas, ductitiamus item motus nec tempore certoneo regione loci certa, sed ubi ipsa tulit mens γ II, 256 sq. Immo in men ipS nece S Sum intestinum habeat cuncti in rebus agendis id facit exiguum linamen principiorum II, 289. Itaque quum corporibus primi libera sit volutatas: HSUR Utque Voluntas

Hi omnibus causis tandem mundorum infinitio essecta est V, 428 sq.), quam propter Ordinem του κυσμους Grue ei vocabant. ' Sed multa etiam corpuscula

. . . ngnum se inane Vagantur, concilii rerum quae sunt reiecta nec Squam

CONSO Uiure etiam motus potuere recepta II, 109)